Da Uwem Fo Nam N̄kpọ Ke Mfọnn̄kan Usụn̄

E TE okodu ke ufọk, ke bed, ekpere ndikpa ke ntak kansa. Eyeneren esie okodu ke ufọkutom, etịmde mme n̄kpọ utomusọ ete esie obon. Nte enye atan̄de mme n̄kpọutom oro, enye ekere aban̄a mme utịbe utịbe n̄kpọ oro ete esie akadade mmọ anam. Kpa ye oro itieutom oro okodude ekpere ufọk, enye ama ọfiọk ke ete esie ididụkke do aba tutu amama, enye idifiakke ikama mme n̄kpọutom oro enye ekenyenede usọ ke ndikama. Ini oro ama ebe.

Eyeneren oro ama ekere aban̄a itien̄wed Abasi oro odude ke Ecclesiastes 9:10: “Da odudu fo nam kpukpru se ubọk fo okụtde ndinam: koro baba edinam, baba uduak, baba ifiọk, baba mbufiọk mîdụhe ke [udi] emi afo akade do.” Enye ama ọdiọn̄ọ itien̄wed Abasi oro mfọn mfọn. Enye esida itien̄wed oro ediwak ini ke ini ekpepde mbon efen akpanikọ Bible nte ke n̄kpa edi idaha oro edinam mîdụhe. Idahaemi odudu oro ikọ Solomon enyenede ama otụk enye ke esịt—nnyịn ikpenyene ndidu uwem ọyọhọ ọyọhọ nnyụn̄ ndara mme usen nnyịn ke ini ikemede ndinam ntre koro ini ke edi emi nnyịn mîdikemeke ndinam ntre aba.

Dara Uwem

Ke ofụri n̄wed Ecclesiastes, enyene-ọniọn̄ Edidem Solomon akpak mme andikot n̄wed esie ndiyom idatesịt ke uwem. Ke uwụtn̄kpọ, ibuot 3 etịn̄ ete: “Mmọfiọk nte ke baba eti n̄kpọ kiet idụhe [mme owo] ke esịt, ke mîbọhọke owo ndidat esịt, nnyụn̄ nnam se ifọnde ke uwem esie. Ndien n̄ko ama edi kpukpru owo eke ẹdiade n̄kpọ ẹnyụn̄ ẹn̄wọn̄de, ẹnyụn̄ ẹkụtde eti n̄kpọ ke kpukpru ọkpọsọn̄ utom mmọ, emi onyụn̄ edi enọ Abasi.”—Ecclesiastes 3:12, 13.

Abasi ama ọnọ Solomon odudu spirit ndifiak ntịn̄ ekikere emi: “Se n̄kpọ emi ami nsede ke eti n̄kpọ, ye ke ediye n̄kpọ, kpa owo ndidia nnyụn̄ n̄n̄wọn̄, nnyụn̄ n̄kụt se ifọnde ke kpukpru utom esie, eke enye anamde ke idak utịn, ke adan̄a ibat mme usen esie eke Abasi ọnọde enye: koro udeme esie edi oro.”—Ecclesiastes 5:18.

Ukem ntre, enye eteme n̄kparawa owo ete: “O akparawa, dara ke uyen fo; yak esịt fo onyụn̄ enem fi ke usen emi afo edide akparawa, nyụn̄ tiene usụn̄ esịt fo, ye se enyịn fo okụtde.” (Ecclesiastes 11:9a) Ọfọn adan̄a didie ntem ndidara ukeme ye odudu uyen ọyọhọ ọyọhọ!—Mme N̄ke 20:29.

“Ti Andibot Fi”

Edi akpanikọ, ikọ Solomon iwọrọke nte ke owụt ọniọn̄ ndibịne kpukpru n̄kpọ oro esịt m̀mê enyịn nnyịn amade. (Men 1 John 2:16 domo.) Emi ana in̄wan̄în̄wan̄ ke se enye akade iso ewet ete: “Edi fiọk ete ke Abasi edikot fi edi ikpe aban̄a kpukpru n̄kpọ ẹmi [mme n̄kpọ oro ẹkemede ndiyụhọ mme udọn̄ fo].” (Ecclesiastes 11:9b) Inamke n̄kpọ m̀mê nnyịn idi isua ifan̄, ana iti nte ke Abasi okụt se nnyịn idade uwem nnyịn inam, oyonyụn̄ ekpe ikpe nnyịn nte ekemde.

Edi ndisịme didie ntem ndikere ke nnyịn imekeme ndidu ibụk ibụk uwem inyụn̄ isịk uten̄e Abasi inịm tutu esịm mme isua usọn̄! Uwem nnyịn ekeme ndibe mfep ini ekededi. Idem edieke mîbehe ifep, idịghe mmemmem n̄kpọ ndikpono Abasi ke ini usọn̄. Ke ọdiọn̄ọde akpanikọ emi, Solomon ewet ete: “Nyụn̄ ti Andibot fi ke ini afo edide akparawa, ke ini ukụt mîka-idịghe kan̄a, ke mme isua eke afo edidọhọde ete, N̄kwe inem ke esịt, mîka-isịmke fi.”—Ecclesiastes 12:1.

Usọn̄ esidia owo idem. Solomon etịn̄ ke ndamban̄a usụn̄ aban̄a mme mfịna eke mme isua usọn̄. Ubọk ndinyek, ukot ndimem, ye edet ndibehe. Idet ẹkabade mfia ẹnyụn̄ ẹbehe. Owo idehe idap ima enyịn tutu idem uyo inuen edemede owo. Mme ukeme—edikụt, edikop, editụk, edin̄wụne, ye editabi n̄kpọ—kpukpru ẹkpan̄a. Mmemidem ada esịm ndịk ndiduọ ye ndịk kaban̄a mme “edinam oyomonsia” eken ke efak. Ke akpatre owo akpa.—Ecclesiastes 12:2-7.

Isua usọn̄ esidi ini afanikọn̄ akpan akpan ọnọ mbon oro ẹsịnde ‘nditi Andibot mmọ’ ke uyen. Ke ntak abiatde uwem esie, utọ owo oro ‘ikwe inem’ ke mme isua usọn̄. Usụn̄ uwem unana uten̄e Abasi ekeme nditịp nsịn ke mme mfịna ye ubiak eke isua usọn̄. (Mme N̄ke 5:3-11) Ke mfụhọ, ke ini utọ mbon oro ẹsede iso, mmọ ikwe ini iso ikan udi.

Ndidara ke Isua Usọn̄

Emi iwọrọke ite ke mbonusọn̄ ikemeke ndidara uwem. Ke Bible, ẹda “anyan usen ye isua uwem” ẹbuan ye edidiọn̄ Abasi. (Mme N̄ke 3:1, 2) Jehovah ama ọdọhọ ufan esie Abraham ete: “Edi afo, . . . oyobụhọ ke ata usọn̄.” (Genesis 15:15) Kpa ye mme mfịna isua usọn̄, Abraham ama enyene emem ye ifụre ke mme isua usọn̄ esie, afiakde ese uwem oro enye akayakde ọnọ Jehovah ye uyụhọ. Enye n̄ko ama enyene mbuọtidem ke “Obio eke enyenede nsọn̄ọnda,” Obio Ubọn̄ Abasi. (Mme Hebrew 11:10) Ntem, enye akakpa ke “ata usọn̄, akani, onyụn̄ oyụhọ.”—Genesis 25:8.

Ke ntre, Solomon ama eteme ete: “Edieke owo . . . edidude uwem ediwak isua, yak enye adara kpukpru.” (Ecclesiastes 11:8) Edide nnyịn idi nditọwọn̄ m̀mê n̄kani owo, ẹbuan ata idara ye itie ebuana nnyịn ye Abasi.

Nte akparawa oro ke ufọkutom akatan̄de akpatre n̄kpọutom ete esie efep, enye ama ekere aban̄a mme n̄kpọ ẹmi. Enye ama ekere aban̄a kpukpru mbon ẹmi enye ọkọdiọn̄ọde oro ẹkedomode ndida uwem mmọ nnam n̄kpọ ke mfọnn̄kan usụn̄ edi oro mîkenyeneke inemesịt koro mmọ mîkenyeneke itie ebuana ye Andibot mmọ. Odot didie ntem ndidi ke ama ekesịn udọn̄ ọnọ owo ndidara uwem, Solomon etịn̄ mme n̄kpọ ibio ibio ke mme ikọ ẹmi: “Yak nnyịn ikop utịt ofụri n̄kpọ ẹmi: bak Abasi, nyụn̄ nịm mbet esie: koro emi edi eke kpukpru owo”!—Ecclesiastes 12:13.