Dara Mme Ufọn Ukpepn̄kpọ Abasi
“Ami ndi Jehovah Abasi fo, emi n̄kpepde fi usụn̄ udori.”—ISAIAH 48:17.
1. N̄kpọ editie didie ye nnyịn edieke idade ukpepn̄kpọ Abasi isịn ke edinam ke uwem nnyịn?
JEHOVAH ABASI ọfiọk se ifọnde ikan. Idụhe owo oro akande enye ke ekikere, ikọ, ye edinam. Nte Andibot nnyịn, enye ọfiọk se nnyịn iyomde onyụn̄ ọnọ mmọ uwak uwak. Enye ke akpanikọ ofiọk nte ekpetemede nnyịn. Ndien edieke nnyịn idade ukpepn̄kpọ Abasi isịn ke edinam, nnyịn iyenọ idem nnyịn ufọn inyụn̄ idara ata inemesịt.
2, 3. (a) Didie ke ikọt Abasi eke eset ekpekenọ idemmọ ufọn edieke mmọ ekpekenịmde mbet esie? (b) Nso iditịbe edieke nnyịn idade ukpepn̄kpọ Abasi isịn ke edinam ke uwem nnyịn mfịn?
2 Ukpepn̄kpọ Abasi ayarade udọn̄ esịt akpanikọ oro Abasi enyenede ete mme asan̄autom esie ẹfep idem ke afanikọn̄ ẹnyụn̄ ẹkop inemesịt ke uwem ebe ke ndinam n̄kpọ ekekem ye mme ibet ye mme edumbet esie. Edieke ikọt Jehovah eke eset ẹkpekekpan̄de utọn̄ ẹnọ enye, mmọ ẹkpekedara uwak edidiọn̄, koro enye ama asian mmọ ete: “Ami ndi Jehovah Abasi fo, emi n̄kpepde fi usụn̄ udori, nda fi usụn̄ eke afo edisan̄ade. Afo akpakam akpan̄ utọn̄ ke mbet mi! ndien emem fo ekpebiet akpa mmọn̄, edinen ido fo ekpebiet mbufụt inyan̄.”—Isaiah 48:17, 18.
3 Ikọt Abasi eke eset ekpekeda ufọn ẹsọk idemmọ edieke mmọ ẹkpekekopde uyo ẹnọ mme ẹwụhọ ye mme item esie. Utu ke ndisobo afanikọn̄ ke ubọk mbon Babylon, mmọ ẹkpekedara emem ye uforo oro ọyọhọde, ọtụn̄ọde, onyụn̄ ebịghide nte inyan̄. Akan oro, nti edinam mmọ ẹkpekewak nte mbufụt inyan̄. Ukem ntre, edieke nnyịn idade ukpepn̄kpọ Abasi isịn ke edinam ke uwem nnyịn, nnyịn imekeme ndidara uwak edidiọn̄ esie. Nso idi ndusụk mmọemi?
Enye Ọkpụhọde Uwem Mme Owo
4. Didie ke ukpepn̄kpọ Abasi otụk uwem ediwak owo?
4 Ukpepn̄kpọ Abasi esinyene ufọn ọnọ ediwak owo ebe ke ndikpụhọde uwem mmọ ke eti usụn̄. Mmọ oro ẹdade item Jehovah ẹsịn ke edinam ẹmekpọn̄ “ubọkutom obụkidem,” utọ nte obukpo ido, edikpono ndem, edibre idiọn̄, utọk, ye ufụp. Utu ke oro, mmọ ẹsion̄o mbun̄wụm spirit emi edide ima, idatesịt, emem, ime, mfọnido, eti ido, edinam akpanikọ, ifụre ifụre ido, ye mfara ke idem. (Galatia 5:19-23) Mmọ n̄ko ẹnam item N̄wed Mbon Ephesus 4:17-24, ke ebiet emi Paul akakpak ekemmọ mme andinịm ke akpanikọ ete ẹkûsan̄a nte mme idụt ẹsan̄ade, ke ikpîkpu ekikere mmọ, ẹmi enyịn esịt okịmde, emi anamde mmọ ẹda nsannsan ye uwem Abasi. Sia mîyakke esịt oro odorode ufiọn ada mmọ usụn̄, mme owo oro ẹbietde Christ ‘ẹsio akani owo emi ekemde ye ido uwem mmọ ke eyo oko ẹduọk, ẹnyụn̄ ẹnam ẹdi obufa ke spirit eke odude ke esịt mmọ.’ Mmọ “ẹmen obufa owo ẹsịne, emi ẹbotde ebiet Abasi ke edinen ido ye edisana ido akpanikọ.”
5. Didie ke ukpepn̄kpọ Abasi otụk usụn̄ oro mme owo ẹsan̄ade?
5 Eti ufọn edida ukpepn̄kpọ Abasi nsịn ke edinam edi nte ke enye owụt nnyịn nte ikemede ndisan̄a ye Abasi. Edieke nnyịn isan̄ade ye Jehovah, nte Noah akasan̄ade, nnyịn itiene usụn̄uwem oro Akwa Anditeme nnyịn onịmde. (Genesis 6:9; Isaiah 30:20, 21) Mbon idụt ‘ẹsan̄a ke ikpîkpu ekikere mmọ,’ nte apostle Paul ọkọdọhọde. Ndien ndusụk uwetn̄kpọ ekikere ẹmi ẹkeme ndidi ikpîkpu didie ntem! Ke okụtde mme uwetn̄kpọ mbon en̄wen ke ibibene ke Pompeii, owo kiet ke idemesie ama ewet ete: “Edi n̄kpọ n̄kpaidem, O ibibene, nte ke afo uwụreke kan̄a ke udobi ekese ndisịme n̄kpọ oro ẹwetde.” Edi ndisịme ndomokiet idụhe ke “ukpepn̄kpọ Ọbọn̄” ye ke utom edikwọrọ Obio Ubọn̄ oro enye anamde odu. (Utom 13:12) Ebede ke utom oro, ẹmen̄wam mme owo oro ẹmade akpanikọ ndinam n̄kpọ ke usụn̄ oro owụtde ifiọk. Ẹmekpep mmọ nte ẹkemede nditre ndisan̄a ke usụn̄ idiọkn̄kpọ mmọ, ke unana ifiọk uduak Abasi. Enyịn esịt ikịmke mmọ aba, m̀mê ndidi se esịt mmọ oro odorode ufiọn onụkde ndiyom mme ikpîkpu utịtmbuba.
6. Nso ebuana idu ke nnyịn ndikop uyo nnọ ukpepn̄kpọ Jehovah ye inemesịt nnyịn?
6 Ukpepn̄kpọ Abasi enyene ufọn n̄ko koro enye anam nnyịn imehe ye Jehovah ye mme edinam esie. Utọ ifiọk oro anam nnyịn isan̄a ikpere Abasi, ọkọri ima oro nnyịn imade enye, onyụn̄ anam udọn̄ oro nnyịn inyenede ndikop uyo esie okpon. Akpa John 5:3 ọdọhọ ete: “Ndima Abasi edi emi, ete, nnyịn inịm mbet Esie; ndien mbet Esie ibiakke owo idem.” Nnyịn n̄ko inam n̄kpọ ke n̄kemuyo ye mme ewụhọ Jesus koro nnyịn imọfiọk ite ke ukpepn̄kpọ esie oto Abasi. (John 7:16-18) Utọ n̄kopuyo oro ekpeme nnyịn osio ke afanikọn̄ eke spirit onyụn̄ ọnọ nnyịn inemesịt.
Ata Uduak ke Uwem
7, 8. (a) Didie ke Psalm 90:12 akpan̄wan̄a nnyịn? (b) Didie ke nnyịn ikeme ndida esịtifiọk ndi?
7 Ukpepn̄kpọ Jehovah enyene ufọn ke ndiwụt nnyịn nte nnyịn ikpadade uwem nnyịn inam n̄kpọ ke usụn̄ oro enyenede uduak. Ke akpanikọ, ukpepn̄kpọ Abasi ekpep nnyịn nte ikpabatde mme usen nnyịn ke san̄asan̄a usụn̄. Idotenyịn ndidu uwem ke isua 70 ọwọrọ usen 25,550. Owo emi edide isua 50 ke emana amababiat 18,250 ke otu usen ẹmi, ndien usen 7,300 esie oro osụhọde emi enye odoride enyịn etie nte ekpri akaha. Idahaemi akpan akpan ke enye ekeme nditịm mfiọk ọyọhọ ọyọhọ ntak emi prọfet Moses ọkọbọn̄de akam ọnọ Abasi ke Psalm 90:12 ete: “Nam nnyịn ifiọk ndibat usen nnyịn ntem, man nnyịn ida esịtifiọk idi.” Nso ke ikọ Moses oro ọkọwọrọ?
8 Ikọ Moses ikọwọrọke ite ke Abasi eyeyarade nnennen ibat usen oro edisịnede ke ini uwem eyen Israel kiet kiet. Nte ekemde ye Psalm 90, ufan̄ikọ 9 ye 10, prọfet Hebrew oro ama ọfiọk ete ke ini uwem ekeme ndidi isua 70 m̀mê 80—ata ibio ibio ke akpanikọ. Ntre mme ikọ eke Psalm 90:12 nte an̄wan̄ade owụt akam eben̄e Moses nte Jehovah owụt, m̀mê ekpep, imọ ye ikọt Imọ ndinyene ọniọn̄ ke ndibat ‘mme usen isua mmimọ’ ke akpan n̄kpọ nnyụn̄ nda mmọ nnam n̄kpọ ke usụn̄ oro Abasi onyịmede. Ọfọn, ndien, nso kaban̄a nnyịn? Nte nnyịn imowụt esịtekọm inọ ọsọn̄urua usen kiet kiet? Nte nnyịn ke ida esịtifiọk idi ebe ke ndiyom ndibiat usen kiet kiet ke usụn̄ oro odotde man ada ubọn̄ ọsọk Akwa Anditeme nnyịn, kpa Jehovah Abasi? Ukpepn̄kpọ Abasi an̄wam nnyịn ndinam ntre.
9. Nso ke nnyịn ikeme ndidori enyịn mban̄a edieke nnyịn ikpepde ndibat usen nnyịn man ọnọ Jehovah ubọn̄?
9 Edieke nnyịn ikpepde ndibat mme usen nnyịn man inọ Jehovah ubọn̄, nnyịn imekeme ndikaiso ndibat usen nnyịn, koro ukpepn̄kpọ Abasi ọnọde ifiọk kaban̄a uwem nsinsi. Jesus ọkọdọhọ ete, “Nsinsi uwem oro edi ndifiọk Fi, ata Abasi kierakiet, ye Enyeemi Afo ọkọdọn̄de, kpa Jesus Christ.” (John 17:3) Nte ededi, edieke nnyịn ikọde ofụri ifiọk ererimbot ẹmi ẹdude, emi idinọhọ nnyịn uwem nsinsi. Edi nsinsi uwem ekeme ndidi eke nnyịn edieke nnyịn inyenede inyụn̄ idade ọyọhọ ifiọk aban̄ade akpan owo iba ke ekondo isịn ke edinam inyụn̄ inen̄ede inyene mbuọtidem.
10. Nso ke n̄wed ofụri-orụk-ifiọk kiet etịn̄ aban̄a ukpepn̄wed, ndien didie ke emi emen udomo ye mme ufọn ukpepn̄kpọ Abasi?
10 Inamke n̄kpọ m̀mê nnyịn idu uwem ebịghi adan̄a didie idahaemi, ẹyak nnyịn iti n̄wọrọnda ufọn ukpepn̄kpọ Abasi emi: Enye ọnọ mmọ oro ẹdade enye ẹsịn ke edinam ata uduak ke uwem. The World Book Encyclopedia ọdọhọ ete: “Ifiọkn̄wed ekpenyene ndin̄wam mme owo ẹkabade ẹdi mbon oro ẹnyenede ufọn ke n̄kaowo. Enye n̄ko ekpenyene ndin̄wam mmọ ẹkọri esịtekọm ẹnọ ndammana edu mmọ ẹnyụn̄ ẹdu uwem oro otịmde ọnọ uyụhọ.” Ukpepn̄kpọ Abasi enyene ufọn ke ndin̄wam nnyịn idu uwem oro ọnọde uyụhọ. Enye amanam nnyịn ikọri ọyọhọ esịtekọm inọ ndammana edu eke spirit nnyịn nte ikọt Abasi. Ndien enye ke akpanikọ amanam nnyịn idi mme andibuana ke n̄kaowo oro ẹnyenede ufọn, koro enye amanam nnyịn inyene akpan udeme ke ndinọ mme n̄kpọ oro mme owo ẹyomde ke ofụri isọn̄. Ntak ẹkemede nditịn̄ ntre?
Ndutịm Unọ Ukpep Ofụri Ererimbot
11. Didie ke Thomas Jefferson akanam ufọn nnennen ukpepn̄kpọ an̄wan̄a?
11 Ke mîbietke ndutịm unọ item efen, ukpepn̄kpọ Abasi omoyụhọ udọn̄ mme owo kaban̄a ukpepn̄wed. Thomas Jefferson, emi akakabarede edi adaibuot ukara United States ọyọhọ ita, ama okụt ufọn edikpep mme owo n̄kpọ. Ke leta eke August 13, 1786, emi ọkọnọde ẹsọk George Wythe, ufan ye anditiene nsịn ubọk ke Uwetn̄kpọ Edinyene Ukaraidem, Jefferson ekewet ete: “N̄kere ke ata akpan ibet ke ofụri n̄wedmbet nnyịn edi eke edisuan ifiọk ke otu mme owo. Owo ikemeke ndisio itiat idakisọn̄ efen oro enyenede iwụk akan ndi, kaban̄a edikpeme ifụre ye inemesịt. . . . Edima ete mi, tan̄a ifịk ifịk ubịnikọt nditre unana ifiọk; sio di nyụn̄ fori ibet kaban̄a edinọ mme usụhọde owo ukpep. Nam mbon idụt nnyịn ẹfiọk . . . ẹte ke etịbe oro ẹdikpede ke uduak [unọ ukpep] iwakke ikan ubak tọsịn ke se ẹdikpede ẹnọ ndidem, mme oku, ye mbọn̄ oro ẹdidahade ẹda ke otu nnyịn edieke ikpọn̄de mme owo ke unana ifiọk.”
12. Ntak emi ẹkemede ndidọhọ ke ukpepn̄kpọ Abasi edi ndutịm oro otịmde okụt unen onyụn̄ enyenede ufọn akan ke unọ ukpep ke ofụri ererimbot?
12 Utu ke ndikpọn̄ mme owo oro ẹmade edinen ido ke unana ifiọk, ukpepn̄kpọ Jehovah ọnọ mfọnn̄kan ndutịm unọ ukpep ofụri ererimbot kaban̄a ufọn mmọ. Ke adan̄aemi Ekọn̄ Ererimbot II okosụk ọsọn̄de ubọk ke isua 50 ẹmi ẹkebede, Kọmiti Edifiak Ntịm Utom Unọ Ukpep ke United States ama okụt usọp usọp ufọn kaban̄a “unọ ukpep ofụri ererimbot.” Ufọn oro osụk ododu, edi ukpepn̄kpọ Abasi edi n̄kukụre ndutịm unọ ukpep ofụri ererimbot oro okụtde unen. Enye n̄ko enen̄ede enyene ufọn koro enye omosio mme owo ke unana idotenyịn, emenerede mmọ ke n̄kan̄ ido uwem ye ke n̄kan̄ eke spirit, anyan̄a mmọ osio ke ntan̄idem ye asari ererimbot, onyụn̄ ọnọ ifiọk kaban̄a nsinsi uwem. Ke akande kpukpru, ndutịm emi ke ọnọ mme owo ke kpukpru ebiet ufọn ebe ke ndikpep mmọ ẹnam n̄kpọ Jehovah Abasi.
13. Didie ke Isaiah 2:2-4 osu mfịn?
13 Ediwak owo oro ẹkabarede edi mme asan̄autom Abasi idahaemi ke ẹdara mme ufọn ukpepn̄kpọ Abasi. Mmọ ẹnyene udọn̄ ke n̄kpọ eke spirit mmọ ẹnyụn̄ ẹtịm ẹdiọn̄ọ nte ke usen Jehovah emekpere. (Matthew 5:3; 1 Thessalonia 5:1-6) Idem idahaemi, “ke utịt eyo,” emi mme owo eke kpukpru idụt ke ẹbụn̄ọ ẹdọk ke obot Jehovah, kpa edisana utuakibuot esie. Ẹmesọn̄ọ ẹwụk enye ẹmenyụn̄ ẹmenede enye okon̄ akan kpukpru utuakibuot oro ẹtuahade ye uduak Abasi. (Isaiah 2:2-4) Edieke afo edide Ntiense Jehovah oro ama akayak idem ọnọ, nte afo ukopke inemesịt ndidu ke akwa otu oro akade-kaiso ndikọri ẹmi ẹtuakde ibuot ẹnọ enye ẹnyụn̄ ẹbọde ufọn ẹto ukpepn̄kpọ Abasi? Edi utịben̄kpọ didie ntem ndidu ke otu mmọ oro ke edikan ẹfioride ẹte: “Mbufo ẹtoro Jehovah.”—Psalm 150:6.
Utịp Oro Enyenede Ufọn ke Edu Nnyịn
14. Nso ufọn odu ke nditiene item Paul ke 1 Corinth 14:20?
14 Ke otu ediwak ufọn oro ukpepn̄kpọ Abasi enyenede edi eti utịp oro enye ekemede ndinyene ke ekikere ye spirit nnyịn. Enye anam nnyịn ikere mme n̄kpọ eke ẹnende, ẹsanade, ẹdide eti, ẹnyụn̄ ẹdotde ete ẹma. (Philippi 4:8) Ukpepn̄kpọ Jehovah an̄wam nnyịn nditiene item Paul oro: “Ke edinam ibak ẹtie nte nsek nditọ; edi ke ekikere ẹtie nte ikpọ owo.” (1 Corinth 14:20) Edieke nnyịn idade item emi isịn ke edinam, nnyịn idiyomke ndinyene ifiọk mban̄a idiọkn̄kpọ. Paul ekewet n̄ko ete: “Ẹsion̄o kpukpru ndotndot ekikere, ye ifụtesịt, ye iyatesịt, ye utọk, ye isụn̄i ẹfep ke otu mbufo, ye kpukpru orụk udu.” (Ephesus 4:31) Ndinam utọ item oro eyen̄wam nnyịn ndifep oburobụt ido ye ikpọ idiọkn̄kpọ eken. Ke adan̄aemi emi ekemede ndida ufọn ndi ke n̄kan̄ obụkidem ye ekikere, enye akpan akpan eyeda idatesịt ọsọk nnyịn ndifiọk nte ke nnyịn ke inem Abasi esịt.
15. Nso ikeme ndin̄wam ndikaiso nnyene nti ekikere?
15 Edieke anade nnyịn ikaiso inyene nti ido ke ekikere, un̄wam kiet edi ndifep ‘idiọk nsan̄a oro abiatde-biat eti ido.’ (1 Corinth 15:33) Nte mme Christian, nnyịn ididụkke nsan̄a ye mbon use, mme esịn efịbe, ye mme anam idiọk eken. Nte owụtde ifiọk, ndien, inaha nnyịn ibuana ye mme utọ owo oro ebe ke ndikot mban̄a mmọ kaban̄a inemesịt otode idan̄ m̀mê ndise mmọ ke television m̀mê ke mme ndise ẹnamde-nam n̄kpọ ẹwụt. Esịt ababian̄a owo, ekeme ndinyene udọn̄ kaban̄a ndiọi n̄kpọ mmemmem mmemmem, onyụn̄ ekeme ndidi se ẹdomode ndinam mmọ. (Jeremiah 17:9) Ẹyak nnyịn ke ntre ifep mme utọ idomo oro ebe ke ndinam ukpepn̄kpọ Abasi. Enye ekeme nditụk ekikere ‘mmọemi ẹmade Jehovah’ ke utọ usụn̄ oro enyenede ufọn tutu anam mmọ “ẹsua idiọk ido.”—Psalm 97:10.
16. Didie ke ukpepn̄kpọ Abasi ekeme nditụk edu oro nnyịn inyenede?
16 Paul ọkọdọhọ nsan̄autom esie Timothy ete: “Ọbọn̄ akpakam odu ye spirit fo. Mfọn akpakam odu ye mbufo.” (2 Timothy 4:22) Apostle oro ama oyom ete Abasi, ebede ke Ọbọn̄ Jesus Christ, ọnọ spirit oro onụkde Timothy ye mme Christian eken ndinam n̄kpọ unyịme. Ukpepn̄kpọ Abasi an̄wam nnyịn ndinyene edu ima, mfọn ye ifụre ifụre ido. (Colossae 3:9-14) Ndien didie ke enye okpụhọde ntem ọkpọn̄ eke ediwak owo ke ukperedem ini emi! Mmọ ẹseri iseri, enana esịtekọm, enana ima uduot owo, ẹnyụn̄ ẹbiat un̄wọn̄ọ, ẹsọn̄ ibuot, ẹma mbre, enyụn̄ enana ifiọk ẹban̄a ata uten̄e Abasi. (2 Timothy 3:1-5) Nte ededi, nte nnyịn ikade iso ndida mme ufọn ukpepn̄kpọ Abasi nsịn ke edinam ke uwem nnyịn, nnyịn iyewụt edu oro anamde Abasi ye ekemmọ owo ẹma nnyịn.
Enyene Ufọn ke Itie Ebuana Owo
17. Ntak emi edisụk idem ndiana kiet enen̄erede edi akpan n̄kpọ?
17 Ukpepn̄kpọ Jehovah an̄wam nnyịn ndikụt mme ufọn edisụk idem ndiana kiet ye ekemmọ mme andituak ibuot. (Psalm 138:6) Ke mîbietke ediwak owo mfịn, nnyịn ibiatke ndinen edumbet edi inenịm un̄wọn̄ọ. Ke uwụtn̄kpọ, ẹsinyene ekese nti utịp koro mme esenyịn oro ẹmekde ẹnịmde un̄wọn̄ọ ke mme ini mbono mbiowo. Iren ẹmi ẹkeme nditịn̄ ikọ sụn̄sụn̄ ke ufọn akpanikọ, ke adan̄aemi mîyakke ntụk ofụk eti usụn̄ ukere n̄kpọ m̀mê esịn ubahade. Kpukpru mme andibuana ke esop ẹyebọ ufọn ẹto edu edidianakiet oro nnyịn inyenede edieke kpukpru nnyịn ikade iso ndida ukpepn̄kpọ Abasi nsịn ke edinam.—Psalm 133:1-3.
18. Ukpepn̄kpọ Abasi an̄wam nnyịn ndinyene nso ekikere iban̄a ekemmọ mme andinịm ke akpanikọ?
18 Ukpepn̄kpọ Abasi enyene ufọn n̄ko ke ndin̄wam nnyịn ndinyene nnennen ekikere mban̄a ekemmọ mme andinịm ke akpanikọ. Jesus ọkọdọhọ ete: “Baba owo kiet ikemeke nditiene Mi, ibọhọke Ete emi ọkọdọn̄de Mi odụri enye edi.” (John 6:44) Tọn̄ọ ke 1919 akpan akpan, Jehovah amanam mme asan̄autom esie ẹtan̄a ubiereikpe esie, ndien ẹmenyen̄e ererimbot Satan ebe ke ntọt ofụri ekondo emi. Ke ukem ini oro, mme owo oro ẹbakde Abasi—“se mme idụt ẹyomde”—edi se Abasi odụride ada man ẹdianade idemmọ ẹkpọn̄ mme idụt ẹnyụn̄ ẹbuana ye mme Christian oro ẹyetde aran ke ndiyọho ufọk utuakibuot Jehovah ye ubọn̄. (Haggai 2:7) Ke akpanikọ, nnyịn ikpenyene ndise mme utọ owo oro ẹyomde mi ẹmi Abasi odụride ada mi nte ndima nsan̄a.
19. Nso ke ukpepn̄kpọ Abasi ayarade owụt kaban̄a edibiere mme mfịna idemowo ye ekemmọ mme Christian?
19 Nte ededi, koro kpukpru nnyịn idide mme anana mfọnmma, mme n̄kpọ idifọnke kpukpru ini. Ke ini Paul okoyomde ndika ọyọhọ isan̄ isụn̄utom esie iba, Barnabas ama ebiere ndida Mark ndian idem. Paul ikonyịmeke koro Mark ‘ọkọkpọn̄de mmọ ke Pamphylia onyụn̄ etrede nditiene mmọ n̄ka utom.’ Ntem, “ọwọrọ ọkpọsọn̄ eneni.” Barnabas ama ada Mark osio aka Cyprus, ke adan̄aemi Paul akadade Silas asan̄a ye enye ebe ke Syria ye Cilicia. (Utom 15:36-41) Ke ukperedem, nte an̄wan̄ade, ẹma ẹkọk mfịna emi, koro Mark okodu ye Paul ke Rome, ndien apostle emi ama etịn̄ eti ikọ aban̄a enye. (Colossae 4:10) Ufọn kiet oro ukpepn̄kpọ Abasi enyenede edi nte ke enye owụt nnyịn nte ikemede ndibiere mme mfịna idemowo ke ufọt mme Christian ebe ke nditiene utọ item nte eke Jesus oro ke Matthew 5:23, 24 ye Matthew 18:15-17.
Enyenyene Ufọn Kpukpru Ini Onyụn̄ Akan
20, 21. Edikere mban̄a ukpepn̄kpọ Abasi okponụk nnyịn ndinam nso?
20 Idem ke ibio ibio edikere mban̄a ndusụk ufọn ye edikan oro ukpepn̄kpọ Abasi enyenede, eyịghe idụhe nte ke kpukpru nnyịn imekeme ndikụt ufọn edikaiso nda enye nsịn ke edinam ke uwem nnyịn. Do, ye edu akam, ẹyak nnyịn ikaiso ndikpep n̄kpọ nto Akwa Anditeme nnyịn. Ke mîbịghike, ukpepn̄kpọ Abasi eyekan nte akanam mîkanke. Enye edidi edikan ke ini mme ọfiọkn̄kpọ owo ererimbot emi ẹdiduọkde akpatre ibifịk mmọ. (Men 1 Corinth 1:19 domo.) Akan oro, nte ediwak miliọn owo efen efen ẹkpepde ẹnyụn̄ ẹnamde uduak Abasi, ifiọk Jehovah eyeyọhọ ke isọn̄ kpa nte mmọn̄ ofụkde inyan̄. (Isaiah 11:9) Emi edida ufọn didie ntem ọsọk ubonowo emi ẹkopde item onyụn̄ owụt unen Jehovah nte Andikara Ofụri Ekondo ke akwa usụn̄!
21 Ukpepn̄kpọ Jehovah eyenyene ufọn ọnyụn̄ akan kpukpru ini. Nte afo eyekaiso ndibọ ufọn nto enye nte ifịk ifịk eyen ukpepn̄kpọ akwa N̄wed Ukpen̄kpọ Abasi? Nte afo ke odu uwem ke n̄kemuyo ye Bible onyụn̄ abuana akpanikọ esie ye mmọ en̄wen? Edieke edide ntre, afo emekeme ndidori enyịn ndikụt ọyọhọ edikan eke ukpepn̄kpọ Abasi, man ada ubọn̄ ọsọk Akwa Anditeme nnyịn, Ọbọn̄ Andikara kpa Jehovah.
Nso ke Afo Ekpep?
◻ Nso utịp ke ukpepn̄kpọ Abasi ekeme ndinyene ke uwem nnyịn?
◻ Didie ke ukpepn̄kpọ Jehovah ekekem ye mme udọn̄ unọ ukpep?
◻ Nso utịp oro enyenede ufọn ke ukpepn̄kpọ Abasi ekeme ndinyene ke ekikere ye edu nnyịn?
◻ Didie ke ukpepn̄kpọ Abasi enyene ufọn ke se iban̄ade itie ebuana owo?
[Ndise ke page 15]
Ukpepn̄kpọ Abasi owụt nnyịn nte ikpasan̄ade ye Abasi, nte Noah akasan̄ade
[Ndise ke page 17]
Mme owo eke kpukpru idụt ke ẹbụn̄ọ ẹdọk ke obot Jehovah