17. Didie ke Jehovah eben̄e ikọt esie ete ẹnịm mme ibet Sabbath?

¹⁷ Sabbath okowụt ntotụn̄ọ edikere oro Abasi ekekerede aban̄a mfọnọn̄kpọ eke obụk ye eke spirit ikọt esie. Jesus ọkọdọhọ ete: “Ẹkenam usen sabbath ẹnọ owo.” (Mark 2:27) Usen emi Jehovah ekenịmde ke edisana mi ama ọnọ nditọ Israel san̄asan̄a ifet ndiwụt ima oro mmọ ẹnyenede ẹnọ Abasi. Ke mfụhọ, etisịm eyo Isaiah ẹma ẹnam enye edi usen mme ikpîkpu edinam ye eke edisịn idem ke mme ibụk ibụk udọn̄. Ntre inikiet efen, Jehovah enyene ntak ndisua nnọ ikọt esie. Ndien n̄ko, enye odomo ndisịm esịt mmọ. Enye ọdọhọ ete: “Afo ama akabade ukot fo osio ke sabbath efep, ke edinam utom fo ke edisana usen mi: ama onyụn̄ okot sabbath, ete, inemesịt, okot edisana usen Jehovah, ete, n̄kpọ ukpono; ama onyụn̄ okpono enye ke editre ndinam ido fo, ndinyụn̄ ntiene utom fo, nnyụn̄ ndọhọ ikọ: ndien Jehovah ayadat fi esịt; ami nyonyụn̄ nnam fi odoro ke edikon̄ ebiet isọn̄, nnyụn̄ nnọ fi akpa Jacob usọ adia: koro inua Jehovah ọdọhọde.”—Isaiah 58:13, 14.

19. Nso uwak edidiọn̄ ẹna ẹbet Judah edieke enye afiakde ekenịm Sabbath?

¹⁹ Kpa ye oro, edieke mme Jew ẹkpepde n̄kpọ ẹto ntụnọ oro ẹnyụn̄ ẹkabarede ẹkpono ndutịm Sabbath, uwak edidiọn̄ ke ẹna ẹbet mmọ. Eti utịp utuakibuot akpanikọ ye edikpono Sabbath ayatara esịm kpukpru ikpehe uwem mmọ. (Deuteronomy 28:1-13; Psalm 19:7-11) Ke uwụtn̄kpọ, Jehovah ayanam ikọt esie ‘ẹdoro ke edikon̄ ebiet isọn̄.’ Ikọ emi ada aban̄a ukpeme ye edikan mme asua. Owo ekededi oro akarade edikon̄ ebiet—n̄kpri ye ikpọ obot—akara isọn̄. (Deuteronomy 32:13; 33:29) Ini kiet ko Israel ama osụk ibuot ọnọ Jehovah, ndien idụt oro ama enyene ukpeme esie ẹma ẹnyụn̄ ẹkpono enye, mme idụt eken ẹma ẹkam ẹbak enye. (Joshua 2:9-11; 1 Ndidem 4:20, 21) Edieke mmọ ẹfiakde ẹwọn̄ọde ẹtiene Jehovah, mmọ ẹyefiak ẹnyene ndusụk ubọn̄ oro ẹkenyenede. Jehovah ọyọnọ ikọt esie ọyọhọ udeme ke “akpa Jacob”—kpa mme edidiọn̄ oro enye ọkọwọn̄ọde ebe ke ediomi Esie ye mme ete ete mmọ, akpan akpan edidiọn̄ aban̄ade edida Isọn̄ Un̄wọn̄ọ nnyene ke ifụre.—Psalm 105:8-11.