Mme Mbụme Ẹtode Mme Andikot

Ke 1 Peter 2:9, “King James Version” okot mme Christian oro ẹyetde aran “emana eke ẹmekde.” Nte emi ekpenyene nditụk usụn̄ oro nnyịn isede edida oro Jesus adade “emana” etịn̄ ikọ emi ẹwetde ke Matthew 24:34?

Ikọ oro “emana” odu ke ukabade oro ẹnọde ke itien̄wed mbiba ẹmi ke ndusụk edikabade. Nte ekemde ye King James Version, apostle Peter ekewet ete: “Edi mbufo ẹdi emana eke ẹmekde, oku edidem, edisana idụt, san̄asan̄a mme owo; man mbufo ẹwụt itoro owo emi okokotde mbufo osio ke ekịm esịn ke utịbe un̄wana esie.” Ndien Jesus ama ebemiso etịn̄ ete: “Ke akpanikọ ke ndọhọ mbufo, Emana emi idibehe ifep tutu kpukpru n̄kpọ ẹmi ẹwọrọ ẹsu.”—1 Peter 2:9; Matthew 24:34.

Ke akpa itien̄wed, apostle Peter akada ikọ Greek oro geʹnos, ke adan̄aemi edide ke itien̄wed utịn̄ikọ Jesus oro, nnyịn ikụt ge·ne·aʹ. Ekeme nditie nte ke ikọ Greek mbiba ẹmi edi ukem, mmọ ẹnyụn̄ ẹto orụn̄ ikọ kiet; edi, mmọ ẹdi nsio nsio ikọ, mmọ ẹnyụn̄ ẹwọrọ nsio nsio n̄kpọ. New World Translation of the Holy Scriptures—With References ọdọhọ ke ikọ idakisọn̄ eke 1 Peter 2:9 ete: “‘Orụk.’ Gr., geʹnos; okpụhọde ye ge·ne·aʹ, ‘emana,’ nte odude ke Mt 24:34.” Ẹkụt ukem ikọ idakisọn̄ emi ke Matthew 24:34.

Nte mme ikọ idakisọn̄ oro ẹwụtde, ẹda Ikọmbakara oro ọwọrọde “orụk” ẹkabade geʹnos nte odotde, nte ẹwakde ndikụt ke mme edikabade Ikọmbakara. Ke 1 Peter 2:9, Peter akabuan prọfesi oro ẹkụtde ke Isaiah 61:6 ye mme Christian oro ẹyetde aran ẹmi ẹnyenede idotenyịn eke heaven. Ẹda mmọemi ẹto ediwak idụt ye esien, edi ebiet emi mmọ ẹtode inyeneke n̄kpọ aba ndinam sia mmọ ẹkabarede ẹdi ubak idụt Israel eke spirit. (Rome 10:12; Galatia 3:28, 29; 6:16; Ediyarade 5:9, 10) Peter owụt mmọ, ke usụn̄ eke spirit, nte ẹkabade ẹdi isio isio otu—“orụk eke ẹmekde, oku edidem, edisana idụt, mme owo ẹnịmde nte san̄asan̄a inyene.”

Edi ke itien̄wed usem Greek emi mme ikọ Jesus ẹmi ẹkụtde ke Matthew 24:34 ẹdude, nnyịn ikụt ikọ oro ge·ne·aʹ. Ẹdiọn̄ọ ntatara ntatara nte ke Jesus iketịn̄ke iban̄a “orụk” mme owo ekededi, edi eketịn̄ aban̄a mme owo ẹmi ẹkedude ke ndusụk ikpehe ini.

Ke se ikperede ndisịm isua ikie ẹmi ẹkebede, Charles T. Russell, akpa etieibuot Watch Tower Society, ama anam emi an̄wan̄a, ewetde ete: “Okposụkedi ẹkemede ndidọhọ ke mme ikọ oro ‘emana’ ye ‘orụk’ ẹto ukem orụn̄ ikọ m̀mê ẹto ebiet kiet, edi mmọ idịghe ukem; ndien ikọ mbiba ẹmi ẹdi ata isio isio ke usụn̄ emi ẹdade mmọ ẹtịn̄ ikọ ke N̄wed Abasi. . . . Ke nsio nsio n̄wetnnịm n̄kpọ ita ẹmi ẹban̄ade prọfesi emi ẹdọhọ ke Ọbọn̄ ada ata isio isio ikọ Greek (genea) emi mîwọrọke orụk, edi ọwọrọde ukem n̄kpọ ye Ikọmbakara nnyịn emi ẹkabarede emana. Mme usụn̄ eken oro ẹdade ikọ Greek oro (genea) ẹtịn̄ ikọ owụt nte ke owo idaha enye nte ọwọrọde orụk, edi etịn̄ aban̄a mme owo ẹmi ẹdude ke ukem iduọk ini.”—The Day of Vengeance, page 602-603.

Ke ata ndondo emi, A Handbook on the Gospel of Matthew (1988), emi ẹwetde ẹnọ mme andikabade Bible, ọdọhọ ete: “[New International Version] akabade emana emi ke ataata usụn̄ edi ewet ‘Mîdịghe orụk’ adian ke ikọ idakisọn̄. Ndien eyen ukpepn̄kpọ Obufa Testament kiet onịm ke akpanikọ ete ke ‘Matthew itịn̄ke iban̄a sụk akpa emana emi okodude ke Jesus ama okodu edi etịn̄ aban̄a kpukpru emana Ido Ukpono mme Jew ẹmi ẹkesịnde enye.’ Nte ededi, uyarade ndomokiet emi ọkọn̄ọde ke usem idụhe ndisọn̄ọ ekededi ke otu mme ubiere ẹmi, ndien ẹnyene ndifụmi mmọ nte ẹdide mme ukeme ndifep ataata se enye ọwọrọde. Ke akpasarade usụn̄ oro ẹkedade enye ẹketịn̄ ẹtụk mbon iduọk ini Jesus kpọt.”

Kpa nte ẹnemede ke page 10 osịm 15, Jesus ama obiom emana mme Jew eke eyo esie ikpe, mbon iduọk ini esie ẹmi ẹkesịnde enye. (Luke 9:41; 11:32; 17:25) Enye ama esiwak ndida nsan̄a ikọenyịn̄ utọ nte “idiọk emana eke amade efịbe,” “emana unana mbuọtidem ye emana ukwan̄ido,” ye “idiọk emana use” ke nditịn̄ mban̄a emana oro. (Matthew 12:39; 17:17; Mark 8:37) Jesus okodu ke Obot Olive ye mme apostle inan̄ ke ini enye akadade ikọ oro “emana” ke akpatre ini. (Mark 13:3) Irenowo oro, ẹmi owo mîkeyetke aran kan̄a ke edisana spirit mîkonyụn̄ idịghe ubak esop Christian ke akpanikọ ikanamke “emana” m̀mê orụk mme owo. Nte ededi, mmọ ẹma ẹmehe ye usụn̄ oro Jesus ekesidade ikọ oro “emana” nditịn̄ mban̄a mbon iduọk ini esie. Ntre mmọ nte owụtde eti ibuot ẹma ẹfiọk se enye ekenyenede ke ekikere ke ini enye akasiakde ikọ oro “emana emi” ke akpatre ini.a Apostle Peter, emi okodude, ama akpak mme Jew ke ukperedem ete: “Ẹnyan̄a idem mbufo ẹsio ke n̄kwan̄a emana emi.”—Utom 2:40.

Nnyịn imesiwak ndimịn̄ uyarade nte ke ediwak n̄kpọ ẹmi Jesus ekebemde iso etịn̄ ke ukem utịn̄ikọ emi (utọ nte ekọn̄, unyekisọn̄, ye akan̄) ẹkenyene edisu ọtọn̄ọde ke ufan̄ ini emi enye eketịn̄de prọfesi esie tutu osịm nsobo Jerusalem ke 70 E.N. Ediwak, edi idịghe kpukpru. Ke uwụtn̄kpọ, uyarade ndomokiet idụhe nte ke mbon Rome ẹma ẹkeda en̄wan ẹdụk Jerusalem (66-70 E.N.) “idiọn̄ọ Eyen Owo” ama owụt idem, anamde “kpukpru idụt isọn̄” ẹfụhọ. (Matthew 24:30) Ntem, anaedi edisu oro ke ufan̄ ini 33 E.N osịm 70 E.N. ekedi sụk ntọn̄ọ, idịghe akwa-udomo edisu emi Jesus akanyande ubọk n̄ko owụt.

Ke ntọn̄ọikọ n̄wed esie oro The Jewish War, emi akabarede oto n̄wed Josephus, G. A. Williamson ewet ete: “Matthew etịn̄ ọnọ nnyịn ete ke mme mbet ẹma ẹbụp [Jesus] adiana-iba mbụme—ẹban̄a nsobo Temple ẹnyụn̄ ẹbụp ẹban̄a akpatre edidi Esie—ndien Enye ama ọnọ mmọ adiana-iba ibọrọ, akpa ikpehe ekedi enyeoro ekebemde iso etịn̄ in̄wan̄în̄wan̄ aban̄a mme n̄kpọntịbe oro ẹkebierede ẹnịm nte Josephus edibụkde ọyọhọ ọyọhọ.”

Ih, ke akpa edisu, nte an̄wan̄ade “emana emi” ọkọwọrọ ukem se ọkọwọrọde ke mme ini eken—emana iduọk ini eke mme Jew oro mîkonịmke ke akpanikọ. “Emana” oro ikebehe ifep ye unana edikụt se Jesus ekebemde iso etịn̄. Nte Williamson eketịn̄de, emi ekedi akpanikọ ke ediwak isua oro ekebemde nsobo Jerusalem iso, nte Josephus, ewetmbụk emi okokụtde ke enyịn, okobụkde.

Ke ọyọhọ edisu iba m̀mê akwa edisu, “emana emi” nte owụtde ifiọk edidi n̄ko mbon iduọk ini emi. Nte ibuotikọ emi ọtọn̄ọde ke page 16 owụtde, nnyịn inyeneke ndibiere nte ke Jesus eketịn̄ aban̄a akpan ibat isua oro ẹnamde “emana.”

Ke edide isio, ẹkeme nditịn̄ akpan n̄kpọ iba mban̄a ini ekededi emi ẹdọhọde ke edi “emana.” (1) Owo ikemeke ndise emana mme owo nte ikpehe ini emi enyenede akpan ibat isua, kpa nte edide ye ikpehe ini eke mme ibat isua (isua duop m̀mê isua ikie). (2) Mbon emana kiet ẹdu uwem ke ibio ini ke ẹmende ẹdomo, idịghe anyanini.

Mmọdo, ke ini mme apostle ẹkekopde Jesus etịn̄de aban̄a “emana emi,” nso ke mmọ ẹkekere? Ke adan̄aemi nnyịn, ye ifiọk oro inyenede iban̄a se ikotịbede idiọn̄ọde ke nsobo Jerusalem ke “akwa ukụt” akada itie isua 37 ke ukperedem, mme apostle ẹmi ẹkekopde ikọ Jesus ikekemeke ndifiọk oro. Utu ke oro, enye ndisiak “emana” ikọnọhọ mmọ ekikere anyanini, edi mme owo ẹdụn̄de ke ufan̄ ndusụk udomo ibio ini. Ukem oro edi akpanikọ ye idaha nnyịn. Mme ikọ Jesus ẹtienede mi ẹdot didie ntem ndien: “Edi baba owo kiet ifiọkke iban̄a usen oro m̀mê hour oro, kpa mme angel ke heaven, Eyen inyụn̄ ifiọkke, ke mîbọhọke Ete ikpọn̄. Mmọdo mbufo nde ẹben̄e idem; koro ke ini eke mbufo mîdorike enyịn, Eyen Owo eyedi.”—Matthew 24:36, 44.

[Mme Ikọ idakisọn̄]