Jehovah Ọnọ Mbon Oro Ẹkpade Mba Odudu
“Mmọ eke ẹberede ye Jehovah ẹyekop obufa nsọn̄idem; ẹyedọk ke mba nte ntrukpom.”—ISAIAH 40:31.
1, 2. Nso ke Jehvah ọnọ mbon oro ẹbuọtde idem ye enye, ndien nso ke nnyịn ididụn̄ọde idahaemi?
NTRUKPOM ẹsịne ke otu mme inuen oro ẹkopde odudu ẹkan ke ikpaenyọn̄. Mmọ ẹkeme ndiyen̄ n̄ka ata anyan usụn̄ idem ye unana edimia mba mmọ. Ye mba oro ẹkemede nditara mbe sentimita iba, “Ọbọn̄ mme Inuen” emi, kpa ntrukpom emi etiede nsan̄nsan̄, edi “kiet ke otu mme ntrukpom ẹmi ẹmade ẹkan; ke adahade ọdọk okon̄ akan n̄kpri obot ye unaisọn̄, [enye] esife ke ufụm enyọn̄ ke ediwak hour ebe ikpọ obot, ekem efe akanade ọdọk enyọn̄ tutu editie nte ekpri obubịt ntọi ke ikpaenyọn̄.”—The Audubon Society Encyclopedia of North American Birds.
2 Ye ukeme edife emi ntrukpom enyenede ke ekikere, Isaiah ama ewet ete: “[Jehovah] ọnọ mbon mba odudu; onyụn̄ anam ukeme awak ọnọ mmọ eke mînyeneke nsọn̄idem. Idem n̄kparawa ẹyekpa mba ẹnyụn̄ ẹkpọt, nyara owo ẹyenyụn̄ ẹduọn̄ọ: edi mmọ eke ẹberede ye Jehovah ẹyekop obufa nsọn̄idem: ẹyedọk ke mba nte ntrukpom: ẹyefen̄e, ndien idikpọtke; ẹyesan̄a, edi idikpaha mba.” (Isaiah 40:29-31) Edi n̄kpọ ndọn̄esịt didie ntem ndifiọk nte ke Jehovah esinọ mbon oro ẹberide edem ke enye odudu ndikaiso, nte n̄kpọ eke ẹdọhọde ke ọnọ mmọ mba ntrukpom oro efede ọdọk ndien mîkpaha mba! Idahaemi, dụn̄ọde ndusụk ndutịm oro enye anamde man ọnọ mbon oro ẹkpade mba odudu.
Odudu Oro Akam Enyenede
3, 4. (a) Jesus ọkọdọhọ mme mbet esie ẹnam nso? (b) Nso ke nnyịn ikpodori enyịn Jehovah ndinam ke ibọrọ akam nnyịn?
3 Jesus ama akpak mme mbet esie ete ‘ẹbọn̄ akam kpukpru ini, ẹkûnyụn̄ ẹkpa mba.’ (Luke 18:1) Nte edin̄wan̄a esịt nnyịn nnọ Jehovah ekeme ndinen̄ede n̄n̄wam nnyịn ikop odudu inyụn̄ ifep ndikpa mba ke ini etiede nte mme mfịghe uwem ẹsọn̄ ubọk ẹkaha? Ih, edi odu mme n̄kpọ oro anade nnyịn inyene ke ekikere.
4 Ana nnyịn inyene iwụk ke se nnyịn iyomde Jehovah anam ọnọ nnyịn ke ndibọrọ akam nnyịn. Christian kiet emi okokopde ọkpọsọn̄ mfụhọ ama etịn̄ ke ukperedem ete: “Kpa nte esidide ye mme udọn̄ọ eken, Jehovah isinamke utịben̄kpọ ke nde emi. Edi enye esin̄wam nnyịn ndiyọ nnyụn̄ n̄kụt usọbọ ke udomo oro nnyịn ikemede ke editịm n̄kpọ emi.” Ke anamde an̄wan̄a ntak emi akam esie enyenede ukpụhọde, enye ama adian do ete: “Ami mmesinyene ifet ndinyene edisana spirit Jehovah ke hour 24 ke usen.” Ntem, Jehovah ibiọn̄ọke mme mfịghe uwem oro ẹkemede ndifịk nnyịn, edi enye ‘esiyak edisana spirit esie ọnọ mmọ eke ẹben̄ede enye.’ (Luke 11:13; Psalm 88:1-3) Spirit oro ekeme ndinam nnyịn ikeme ndiyọ idomo m̀mê mfịghe ekededi eke nnyịn ikemede ndisobo. (1 Corinth 10:13) Edieke ẹyomde, enye ekeme ndisịn nnyịn “akwa ubom odudu” ke idem man iyọ tutu Obio Ubọn̄ Abasi edisio kpukpru mfịna oro ẹkamade editịmede esịt efep ke obufa ererimbot emi ama ekenen̄ede ekpere mi.—2 Corinth 4:7.
5. (a) Man akam nnyịn enyene ufọn, nso n̄kpọ iba ẹdi akpan n̄kpọ? (b) Didie ke nnyịn ikpọbọn̄ akam edieke nnyịn in̄wanade ye mmeme ikpọkidem? (c) Nso ke nnyịn ndisọn̄ọ nyịre ye edisiak akpan n̄kpọ ke akam ediwụt Jehovah?
5 Nte ededi, man akam nnyịn enyene odudu, ana nnyịn isịn ifịk, ana nnyịn inyụn̄ inyene akpan n̄kpọ oro itịn̄de iban̄a. (Rome 12:12) Ke uwụtn̄kpọ, edieke afo ndusụk ini okopde mmemidem ke ntak emi an̄wanade ndikan mmeme obụkidem, ke ntọn̄ọ usen kiet kiet, ben̄e Jehovah ete an̄wam fi man efep ndiyak idem nnọ akpan mmeme oro ke usen oro. Bọn̄ ukem akam oro ofụri usen oro ye mbemiso odụkde idap kpukpru okoneyo. Edieke afiakde ọduọ odụk, ben̄e Jehovah adahado ọnọ fi, edi tịn̄ nọ enye n̄ko ban̄a se ikadade ikosịm edifiak nduọ ndụk oro ye se afo akpanamde man efep mme idaha oro ke ini iso. Mme utọ akam oro ẹbọn̄de uyịre uyịre mi ẹnyụn̄ ẹsiakde akpan n̄kpọ ẹyewụt ‘Enyeemi okopde akam’ nte udọn̄ fo ndikan ke en̄wan oro edide eke esịt akpanikọ.—Psalm 65:2; Luke 11:5-13.
6. Ntak emi nnyịn nte odotde ikpodoride enyịn Jehovah ndiyere akam nnyịn idem ke ini etiede nte nnyịn idotke ndibọn̄ akam-a?
6 Nte ededi, ndusụk ini, mbon oro idem ememde ẹkeme ndikere ke mmimọ idotke ndibọn̄ akam. Christian an̄wan kiet emi ekekerede ntre ama etịn̄ ke ukperedem ete: “Oro edi ata idiọk ekikere koro emi ọwọrọ ke nnyịn imada utom oro inam ndibiere ikpe nnọ idem nnyịn, edi idịghe utom nnyịn edi oro.” Ke akpanikọ, “Abasi edi ebiereikpe.” (Psalm 50:6) Bible ọsọn̄ọ ọdọhọ nnyịn ete okposụkedi “esịt obiomde nnyịn . . . Abasi okpon akan esịt nnyịn, onyụn̄ ọfiọk kpukpru n̄kpọ.” (1 John 3:19, 20) Edi n̄kpọ ndọn̄esịt didie ntem ndifiọk nte ke ini nnyịn ikemede ndibiom idem nnyịn ikpe nte mîdotke ndibọn̄ akam, ekeme ndidi Jehovah ikereke ntre iban̄a nnyịn! Enye “ọfiọk kpukpru n̄kpọ” aban̄a nnyịn, esịnede mme idaha ke uwem oro ẹkemede ndinam nnyịn ikere ke nnyịn idotke. (Psalm 103:10-14) Mbọm ye ntotụn̄ọ ifiọk esie ẹsinụk enye ndikop akam emi otode “edibụn̄ọ ye edinuaha esịt.” (Psalm 51:17) Enye akpanam didie esịn ndikop eseme nnyịn kaban̄a un̄wam ke ini enye ke idemesie obiomde “owo eke esịride utọn̄ esie ke eseme ubuene” ikpe?—Mme N̄ke 21:13.
Ufiop Otu Nditọete
7. (a) Nso ndutịm efen ke Jehovah anam man an̄wam nnyịn ifiak ikop odudu? (b) Ndifiọk nso mban̄a otu nditọete nnyịn ekeme ndisọn̄ọ nnyịn idem?
7 Ndutịm efen oro Jehovah anamde man an̄wam nnyịn ifiak ikop odudu edi otu nditọete Christian nnyịn. Nso ọsọn̄urua ifet ke edi ntem ndidi ubak ubon nditọete iren ye iban eke ofụri ererimbot! (1 Peter 2:17) Ke ini mme mfịghe uwem ẹfịkde nnyịn, ufiop otu nditọete ekeme ndin̄wam nnyịn ifiak ikop odudu. Didie ke edi ntre? Ndifiọk nte ke idịghe nnyịn ikpọn̄ isobo mme n̄kpọ-ata oro ẹkamade mfụhọ ekeme ndidi n̄kpọ nsịnudọn̄ ke idemesie. Ke otu nditọete nnyịn iren ye iban, eyịghe idụhe nte ke odu ndusụk owo ẹmi ẹsobode ukem mfịghe m̀mê mme idomo ẹmi ẹkenyụn̄ ẹnyenede ukem ekikere oro otịmde ebiet eke nnyịn. (1 Peter 5:9) Edi n̄kpọ ndọn̄esịt ndifiọk nte ke se nnyịn isobode idịghe obufa n̄kpọ ye nte ke nte etiede nnyịn ke idem idịghe esen n̄kpọ.
8. (a) Mme uwụtn̄kpọ ewe ẹwụt nte nnyịn ikemede ndikụt un̄wam ye ndọn̄esịt oro inen̄erede iyom ke otu nditọete nnyịn? (b) Ke nso usụn̄ ke ‘ata ufan’ akan̄wam m̀mê ọkọnọ fi ndọn̄esịt san̄asan̄a?
8 Ke ufiop otu nditọete nnyịn imekeme ndikụt ‘mme ata ufan’ ẹmi, ke ini nnyịn idude ke mfịghe, ẹkemede ndinọ un̄wam ye ndọn̄esịt oro inen̄erede iyom. (Mme N̄ke 17:17) Ediwak ini, ofụri se esiyomde edi mme inem inem ikọ m̀mê mme edinam ẹwụtde edikere mban̄a. Christian kiet oro akan̄wanade ndikan ekikere oro nte ke imọ iwọrọke n̄kpọ eti ete: “Mme ufan oro ẹkesitịn̄de nti n̄kpọ ẹban̄ade mi ẹnọ mi man ẹn̄wam mi n̄kan ndiọi ekikere oro n̄kenyenede ẹma ẹdu.” (Mme N̄ke 15:23) Ke ekpri eyenan̄wan esie ama akakpa, ekedi ọkpọsọn̄ n̄kpọ ke akpa ini ọnọ eyenete an̄wan kiet ndikwọ mme ikwọ Obio Ubọn̄ ke mme mbonoesop, akpan akpan mme ikwọ ẹtịn̄de ẹban̄a ediset ke n̄kpa. “Ini kiet,” enye eti ete, “eyenete an̄wan kiet oro eketiede ke ubọk n̄kan eken ama okụt nte ntuade. Enye ama ebe edi, edifat mi akama, onyụn̄ ọkwọ ikwọ oro okosụhọde ye ami okụre. Mma n̄kụt nte ima ọyọhọde esịt mi aban̄a nditọete iren ye iban nnyụn̄ n̄kop inemesịt nte ke nnyịn ima idụk mme mbonoesop, mfiọkde nte ke edi do ke un̄wam nnyịn odu, do ke Ufọkmbono Obio Ubọn̄.”
9, 10. (a) Didie ke nnyịn ikeme nditịp n̄kpọ nsịn ke ufiop otu nditọete nnyịn? (b) Mmanie akpan akpan ẹyom eti nsan̄a? (c) Nso ke nnyịn ikeme ndinam man in̄wam mbon oro ẹyomde nsịnudọn̄?
9 Nte ededi, nnyịn kiet kiet imenyene mbiomo editịp n̄kpọ nsịn ke ufiop otu nditọete Christian. Ntem, nnyịn ikpenyene ndinyene “in̄wan̄în̄wan̄ esịt” ye kpukpru nditọete nnyịn iren ye iban. (2 Corinth 6:13) Ekpedi n̄kpọ mfụhọ didie ntem mbon oro ẹkpade mba ndikere ke ima otu nditọete ebịt kaban̄a mmọ! Edi, ndusụk Christian ẹsitịn̄ nte ikopde ndobo inyụn̄ idude ikpọn̄. Eyenete an̄wan kiet oro ebe esie ọkọbiọn̄ọde akpanikọ ama eseme ete: “Anie mîyomke mînyụn̄ inyeneke udọn̄ ke mme ufan oro ẹbọpde-bọp, ẹnọde nsịnudọn̄, ẹnyụn̄ ẹdide ima ima nsan̄a? Mbọk ti nditọete nnyịn iren ye iban ete ke nnyịn imoyom mmọ!” Ih, akpan akpan mbon oro mme idaha mmọ ke uwem ẹfịkde mmọ—mbon oro nsan̄andọ mmọ mînịmke ke akpanikọ, ete m̀mê eka oro ọbọkde nditọ ikpọn̄, mbon oro ẹnyenede uyịre uyịre udọn̄ọ, mbonusọn̄, ye mbon eken—ẹyom nti nsan̄a. Nte ndusụk nnyịn iyom ẹteti nnyịn ẹban̄a oro?
10 Nso ke nnyịn ikeme ndinam man in̄wam? Ẹyak nnyịn inyene in̄wan̄în̄wan̄ esịt ke ndiwụt ima nnyịn. Ke ini iwụtde mfọnido, ẹyak nnyịn ikûfre mbon oro ẹyomde nsịnudọn̄. (Luke 14:12-14; Mme Hebrew 13:2) Utu ke ndibiere ke mme idaha mmọ idiyakke mmọ ẹnyịme, ntak mûkam ukotke mmọ use? Ndien ayak mmọ ẹbiere. Idem edieke mmọ mîkemeke ndinyịme, mmọ nte eyịghe mîdụhe ẹyebọ nsịnudọn̄ ndifiọk nte ke mbon efen ẹkere ẹban̄a mmimọ. Emi ekeme ndidi n̄kukụre se mmọ ẹyomde ndifiak n̄kop nsọn̄idem.
11. Mbon oro ẹdude ke mfịghe ẹkeme ndiyom un̄wam ke mme usụn̄ ewe?
11 Mbon oro ẹdude ke mfịghe ẹkeme ndiyom un̄wam ke mme usụn̄ efen. Eka oro ọbọkde ubon ikpọn̄, ke uwụtn̄kpọ, ekeme ndiyom eyenete eren oro ọkọride osịm ọyọhọ idaha owụt udọn̄ ke idem eyeneren esie oro mînyeneke ete. (James 1:27) Eyenete eren m̀mê n̄wan oro ọdọn̄ọde ọkpọsọn̄ ekeme ndiyom owo an̄wam imọ ndika urua m̀mê ndinam utom ke ufọk. Owo usọn̄ ekeme ndiyom owo edidu ye imọ m̀mê ndiyom un̄wam man ọwọrọ an̄wautom. Ke ini udọn̄ kaban̄a utọ un̄wam emi akade-kaiso ndikọri, emi esịn nte ‘ima nnyịn edide ata ima’ ke udomo. (2 Corinth 8:8) Utu ke ndisịk n̄kpọn̄ mbon oro ẹyomde un̄wam ke ntak ini ye ukeme oro abuanade, akpakam nnyịn ibe udomo ima Christian emi ebe ke ndidu ke ntịn̄enyịn nnyụn̄ nnam n̄kpọ mban̄a udọn̄ mbon efen.
Odudu Oro Ikọ Abasi Enyenede
12. Didie ke Ikọ Abasi an̄wam nnyịn ndifiak nnyene odudu?
12 Owo oro etrede ndidia udia eyesọp anana ukeme, m̀mê odudu esie. Nte odotde, usụn̄ efen oro Jehovah ọnọde nnyịn odudu ndikaiso edi ke ndikụt nte ke ẹnọ nnyịn udia eke spirit oro ekemde. (Isaiah 65:13, 14) Nso udia eke spirit ke enye ọnọ? Ke akande kpukpru n̄kpọ, edi Ikọ esie, kpa Bible. (Matthew 4:4; men Mme Hebrew 4:12 domo.) Didie ke enye ekeme ndin̄wam nnyịn ndifiak n̄kop odudu? Ke ini mme mfịghe ye mme mfịna oro nnyịn isobode ẹtọn̄ọde ndinam ukeme nnyịn emem, nnyịn imekeme ndinyene ukeme nto edikot mban̄a mme ntụk ye mme en̄wan oro ẹdide ata mbụk ke uwem emi mme anam-akpanikọ iren ye iban ke mme ini Bible ẹken̄wanade. Okposụkedi ẹkedide n̄wọrọnda uwụtn̄kpọ nsọn̄ọnda, mmọ ẹkedi mme owo “ẹmi ẹnyenede mbiet uduot nnyịn.” (James 5:17; Utom 14:15) Mmọ ẹma ẹsobo mme idomo ye mme mfịghe oro ẹbietde eke nnyịn. Kere ban̄a ndusụk uwụtn̄kpọ.
13. Mme uwụtn̄kpọ N̄wed Abasi ewe ẹwụt ẹte ke mme anam-akpanikọ iren ye iban ke ini Bible ẹma ẹnyene mme ntụk ye mme ifiọk n̄kpọntịbe oro ẹnen̄erede ẹbiet eke nnyịn?
13 Ete-ekpụk oro Abraham ama ofụhọ etieti aban̄a n̄kpa n̄wan esie kpa ye oro enye ekenyenede mbuọtidem ke ediset ke n̄kpa. (Genesis 23:2; men Mme Hebrew 11:8-10, 17-19 domo.) David oro akakabarede esịt ama ekere ete ke idiọkn̄kpọ imọ anam imọ ikûdot aba ndinam n̄kpọ Jehovah. (Psalm 51:11) Moses ama ekere ke imọ idotke. (Exodus 4:10) Epaphroditus ama okop mfụhọ ke ini ekedide edifiọk nte ke ọkpọsọn̄ udọn̄ọ osụhọde ukeme imọ ndinam “utom Christ.” (Philippi 2:25-30) Paul ekenyene ndin̄wana ye mmeme ikpọkidem. (Rome 7:21-25) Euodia ye Syntyche, nditọete iban iba oro ẹyetde aran ke esop Philippi, nte an̄wan̄ade ẹma ẹnyene mfịna edikaiso nsan̄a ye kiet eken. (Philippi 1:1; 4:2, 3) Nso n̄kpọ nsịnudọn̄ ke edi ntem ndifiọk nte ke mme anam-akpanikọ ẹmi ẹma ẹnyene mme ntụk ye mme ifiọk n̄kpọntịbe oro ẹbietde eke nnyịn, edi kpa ye oro mmọ ikakpaha mba! Jehovah ikonyụn̄ ikpọn̄ke mmọ.
14. (a) Nso n̄kpọutom ke Jehovah ada man an̄wam nnyịn ibọ odudu ito Ikọ esie? (b) Ntak emi mme n̄wedmbụk Enyọn̄-Ukpeme ye Awake! ẹkamade mme ibuotikọ ẹnemede n̄kpọ ẹban̄a n̄kaowo, ubon, ye mme ntụk?
14 Man an̄wam nnyịn inyene ukeme ito Ikọ esie, Jehovah amada otu asan̄autom emi anamde akpanikọ onyụn̄ enyenede ọniọn̄ anam n̄kpọ man ọnọ nnyịn “udia ke edikem ini” kpukpru ini. (Matthew 24:45) Asan̄autom emi anamde akpanikọ mi ada n̄wedmbụk ẹdide Enyọn̄-Ukpeme ye Awake! ke anyanini ndin̄wana mban̄a akpanikọ Bible nnyụn̄ ntan̄a Obio Ubọn̄ Abasi nte n̄kukụre idotenyịn owo. Akpan akpan ke mme ukperedem isua emi, mme n̄wedmbụk ẹmi ẹkama mme ekemini ibuotikọ N̄wed Abasi ẹban̄ade mme n̄kpọ-ata eke n̄kaowo, ubon, ye ntụk oro idem ndusụk ikọt Abasi ẹsobode. Ẹmịn̄ mme utọ ntọt oro kaban̄a nso uduak? Enen̄ede edi man ẹn̄wam mbon oro ẹsobode mme n̄kpọ-ata ẹmi ẹnyene ukeme ye nsịnudọn̄ ẹto Ikọ Abasi. Edi mme utọ ibuotikọ oro n̄ko ẹn̄wam kpukpru nnyịn inyene ata in̄wan̄în̄wan̄ ifiọk iban̄a se ndusụk nditọete nnyịn iren ye iban ẹkemede ndisobo. Ntem ẹnen̄ede ẹtịm nnyịn idem ndinam item Paul emi: “Ẹsọn̄ọ mbon iduọesịt idem, ẹkama mbon mmemidem, ẹnyene anyan ime ye kpukpru owo.”—1 Thessalonica 5:14.
Mbiowo Ẹmi Ẹdide “Ọtọ Udịbe Ofụm”
15. Nso ke Isaiah eketịn̄ ke prọfesi aban̄a mbon oro ẹnamde utom nte mbiowo, ndien nso mbiomo ke emi odori mmọ ke afara?
15 Jehovah ọnọ nnyịn n̄kpọ efen man an̄wam nnyịn ke ini idem ememde nnyịn—mbiowo esop. Kaban̄a mmọemi prọfet Isaiah ekewet ete: “Owo kiet eyekabade ebiet ọtọ udịbe ofụm, ye etehe ubọhọ edịm; ebiet akpa mmọn̄ ke edisat isọn̄, ebiet mfụt akwa itiat ke isọn̄ n̄kpa-mba.” (Isaiah 32:1, 2) Mbiowo, ke ntem, ẹnyene mbiomo ndinam n̄kpọ ekekem ye se Jehovah ekebemde iso etịn̄ aban̄a mmọ. Ana mmọ ‘ẹkabade’ ẹdi ebiet ndọn̄esịt ye ifụre ẹnọ mbon efen ẹnyụn̄ ẹnyịme ‘ndibiom mbiomo [m̀mê, “mfịna”; ke ataata usụn̄, “mme ndodobi n̄kpọ”] kiet eken.’ (Galatia 6:2, ikọ idakisọn̄ NW) Didie ke mmọ ẹkeme ndinam emi?
16. Nso ke mbiowo ẹkeme ndinam man ẹn̄wam owo emi ekerede ke imọ idotke ndibọn̄ akam?
16 Nte ẹkebemde iso ẹtịn̄, ndusụk ini owo emi idem ememde ekeme ndikere ke imọ idotke ndibọn̄ akam. Nso ke mbiowo ẹkeme ndinam? Mmọ ẹkeme ndibọn̄ akam ye owo oro ẹnyụn̄ ẹbọn̄ ẹban̄a enye. (James 5:14) Ndikam mben̄e Jehovah, ke ebiet owo mmemidem oro okopde, ete an̄wam owo oro ọfiọk nte Jehovah ye mbon efen ẹmade enye eyenen̄ede edi n̄kpọ ndọn̄esịt. Ndikop akam ofụri esịt emi ebiowo ọbọn̄de ke ofụri esịt ekeme ndin̄wam ndisọn̄ọ mbuọtidem owo oro okopde mfụhọ. Ẹkeme ndin̄wam owo oro ndikere nte ke edieke mbiowo ẹnyenede mbuọtidem nte ke Jehovah eyebọrọ akam emi ẹbọn̄de ke ufọn owo oro, do owo oro ekeme ndinyene ukem mbuọtidem oro.
17. Ntak emi anade mbiowo ẹdi mme andikpan̄ utọn̄ oro ẹkopde mbọm-ọ?
17 James 1:19 ọdọhọ ete: “Yak kpukpru owo ẹsọp ndikop ikọ, ẹkûsọp nditịn̄ ikọ.” Man ẹn̄wam owo oro idem ememde afiak okop odudu, ana mbiowo n̄ko ẹdi mme andikpan̄ utọn̄ oro ẹkopde mbọm. Ke ndusụk idaha mme andibuana ke esop ẹkeme ndin̄wana ye mme mfịna m̀mê mme mfịghe oro owo mîkemeke ndikọk ke editịm n̄kpọ emi. Ekeme ndidi se mmọ ẹyomde, adan̄aoro, idịghe usọbọ man “ẹkọk” mme mfịna mmọ edi n̄kukụre nditịn̄ ikọ nnọ eti andikpan utọn̄—owo emi mîditemeke mmọ nte mmọ ẹkpekerede n̄kpọ edi emi edikpan̄de utọn̄ ye unana edibiom mmọ ikpe.—Luke 6:37; Rome 14:13.
18, 19. (a) Didie ke edisọp ndinọ n̄kpan̄utọn̄ ekeme ndin̄wam ebiowo efep ndinam mbiomo owo emi okopde mmemidem ototịm odobi? (b) Nso isidi utịp ke ini mbiowo ẹwụtde “mbọm”?
18 Mbiowo, ndisọp ndinọ n̄kpan̄utọn̄ ekeme ndin̄wam mbufo ẹfep ndinam mbiomo owo oro okopde mmemidem akam ododobi akan ke ndudue. Ke uwụtn̄kpọ, edieke eyenete eren m̀mê eyenete an̄wan atabade ndusụk mbonoesop mîdịghe etekde ke ifịk ke utom ukwọrọikọ, nte enye enen̄ede oyom item kaban̄a edinam ekese ke utom ukwọrọikọ m̀mê kaban̄a edidụk mme mbonoesop kpukpru ini? Ekeme ndidi ntre. Edi nte afo emenen̄ede ọfiọk idaha esie? Nte edi ọkpọsọn̄ unana nsọn̄idem? Nte mme mbiomo ubon ẹkpụhọde ke ndondo emi? Nte odu mme idaha efen m̀mê mme mfịghe efen oro ẹfịkde enye? Ti ete, ke ekeme ndidi owo oro akam obobiom idem ikpe aban̄a unana ukeme esie ndinam ekese.
19 Didie, ndien, ke afo ekeme ndin̄wam eyenete eren m̀mê eyenete an̄wan? Mbemiso anamde ubiere onyụn̄ ọnọde item, nọ n̄kpan̄utọn̄! (Mme N̄ke 18:13) Ye mme mbụme ẹmi ẹwụtde mbufiọk ‘kot’ ekikere sio ke esịt owo oro. (Mme N̄ke 20:5) Kûfụmi mme ekikere ẹmi—diọn̄ọ mmọ. Ekeme ndiyom ẹnọ owo oro okopde mmemidem nsọn̄ọ nte ke Jehovah ke ekere aban̄a nnyịn onyụn̄ ọfiọk ete ke ndusụk ini mme idaha nnyịn ẹkeme ndisụhọde ukeme nnyịn. (1 Peter 5:7) Ke ini mbiowo ẹwụtde utọ “mbọm” oro, mbon oro ẹkopde mmemidem ‘ẹyekụt nduọkodudu ẹnọ ukpọn̄ mmọ.’ (1 Peter 3:8; Matthew 11:28-30) Ke ini mmọ ẹkụtde utọ nduọkodudu oro, idiyomke ẹdọdọhọ mmọ ẹnam ekese; esịt mmọ eyenụk mmọ ndinam kpukpru se mmọ ẹkekeme ke utom Jehovah.—Men 2 Corinth 8:12; 9:7 domo.
20. Ye utịt idiọk emana emi otịmde-tịm ekpere, nso ke nnyịn ikpebiere ndinam?
20 Ke akpanikọ nnyịn idu uwem ke ini oro akamade mfịna akan ke mbụk owo. Mme mfịghe edidu uwem ke ererimbot Satan ẹtetịm ẹkọri nte nnyịn isan̄ade ikpere utịt ikan. Ti ete, ukem nte ekpe oro ebịnde ikọt, Devil adada ebet nnyịn ikop mmemidem inyụn̄ ikpa mba man enye ada ifet oro omụm nnyịn mmemmem mmemmem nte n̄kpọ udia. Nnyịn ikpowụt esịtekọm didie ntem nte ke Jehovah ọnọ mbon mba odudu! Akpakam nnyịn ibọ ufọn ọyọhọ ọyọhọ ito mme ndutịm oro enye anamde man ọnọ nnyịn odudu ndika iso iso, nte n̄kpọ eke enye ọnọde nnyịn okopodudu mba ntrukpom eke efede. Ke emi utịt editịm n̄kpọ emi enen̄erede ekpere ntem, idịghe ini edi emi ndituak nda ke mbuba itọk nnyịn kaban̄a utịp—nsinsi uwem.—Mme Hebrew 12:1.
Nso Idi Ibọrọ Fo?
◻ Nso ke nnyịn ikpodori enyịn Jehovah ndinam ke ibọrọ akam nnyịn?
◻ Ke mme usụn̄ ewe ke nnyịn ikeme ndibọ odudu nto otu nditọete Christian nnyịn?
◻ Didie ke Ikọ Abasi an̄wam nnyịn ndifiak n̄kop odudu?
◻ Nso ke mbiowo ẹkeme ndinam man ẹn̄wam mbon oro ẹkopde mmemidem ẹfiak ẹkop odudu?
[Ndise ke page 17]
Ke ini iwụtde mfọnido, ẹyak nnyịn ikûfre mbon oro ẹyomde nsịnudọn̄
[Ndise ke page 18]
Mbiowo ẹkeme ndiben̄e Jehovah an̄wam mbon oro ẹkopde mmemidem ẹfiọk adan̄a nte ẹmade mmọ