Mme Mbụme Ẹtode Mme Andikot
Sia Mme Ntiense Jehovah ẹdomode ndidi mbon akpanikọ ẹnyụn̄ ẹnịmde kiet eken ke akpanikọ, ntak emi mmọ ẹkerede ke edi akpan n̄kpọ ndiwet ediomi ke ini mmọ ẹnamde mbubehe ke otu idemmọ?
Mmọ ndinam ntre ekem ye N̄wed Abasi, owụt eti ibuot, onyụn̄ owụt ima. Didie ke edi ntre? Ọfọn, ẹyak nnyịn ikere iban̄a mme ikpehe ediomi mbubehe oro.
Bible ọnọ n̄wetnnịm n̄kpọ aban̄ade mme edinam Abasi ye ikọt ediomi esie, kpa nditọ Israel. Emi esịne mme edinam mbubehe ẹbuanade mme ata andituak ibuot. Genesis ibuot 23 esịne kiet emi nnyịn ikemede ndikere mban̄a. Ke ini edima Sarah esie akakpade, Abraham ama oyom ndidep itie ubụkowo. Enye ama ọtọn̄ọ ndinam mbubehe ye mbon Canaan oro ẹkedụn̄de ẹkpere Hebron. Ufan̄ikọ 7-9 owụt ete ke enye ama ekpe nnennen ekọmurua ke isọn̄ oro enye okoyomde. Ufan̄ikọ 10 owụt ke ẹkenọ okụk emi ke eferife, ke utọn̄ mbon en̄wen ke inuaotop obio. Ufan̄ikọ 13 owụt nte ke andinyene ama enyịme ndiyak isọn̄ oro nnọ Abraham, edi enye ọkọdọhọ ke imọ n̄kukụre iyom ndidedep isọn̄ oro. Ndien ufan̄ikọ 17, 18, ye 20 ẹnam an̄wan̄a ete ke emi edi nte n̄kpọ akasan̄ade, ẹsọn̄ọde emi “ke iso nditọ Heth, ke otu kpukpru owo ẹmi ẹdụkde ke inuaotop obio mmọ.”
Nte ededi, ndi n̄kpọ okpokokpụhọde ke owo iba ẹmi ẹnamde utọ mbubehe oro ẹkpekedide mme ata andituak ibuot? Jeremiah ibuot 32 ọnọ ibọrọ. Ọtọn̄ọde ke ufan̄ikọ 6 ka iso, nnyịn imokụt nte ke Jeremiah okoyom ndidep in̄wan̄ nto eyeneka ete esie. Ufan̄ikọ 9 owụt ke ẹma ẹnyịme ekọmurua oro okodotde. Kemi kot ufan̄ikọ 10-12: “Ndien [ami Jeremiah] n̄wet nsịn ke n̄wed, mbọp nsịn idiọn̄ọ, nnyụn̄ n̄kot ntiense edi, nnyụn̄ ndomo silver ke n̄kpọ udomo. Ndien nda n̄wed udep oro, kiet emi ẹbọpde ẹsịn idiọn̄ọ, nte ẹtemede ẹnyụn̄ ẹwụkde, ye eken emi anade in̄wan̄: ndien mmen n̄wed udep oro nnọ Baruch, eyen Neriah, eyen Mahseiah, ke iso Hanamel eyen eyenete ete mi, ye ke iso ntiense oro ẹkewetde ke n̄wed udep oro, ye ke iso kpukpru mme Jew eke ẹtiede ke okụre ufọk ukwak.”
Ih, okposụkedi Jeremiah akanamde n̄kpọ ye ekemmọ andituak ibuot, idem ye iman, enye ama anam n̄kpọ ke ndutịm ibet nte owụtde eti ibuot. Ẹma ẹnyene n̄wetnnịm n̄kpọ iba—kiet oro anade in̄wan̄ man ẹkeme ndisọp n̄kụt, ọyọhọ iba ẹbọpde ẹsịn idiọn̄ọ man ẹnyene nsọn̄ọ efen mbak edieke eyịghe ekededi odude kaban̄a m̀mê enyeoro anade in̄wan̄ do enen. Nte ufan̄ikọ 13 owụtde, ẹkenam kpukpru emi “ke iso mmọ.” Ntre enye ekedi an̄wan̄wa mbubehe oro ekemde ye ibet, emi ẹkenyenede mme ntiense. Nte an̄wan̄ade, ndien, uwụtn̄kpọ N̄wed Abasi odu nte mme ata andituak ibuot ẹse ẹban̄a mme n̄kpọ ke utọ usụn̄ oro ẹsọn̄ọde ẹnyụn̄ ẹsịnde ke n̄wed do.
Edi n̄ko se iwụtde eti ibuot. Nnyịn imọfiọk nte ikọ emi edide akpanikọ nte ke ‘ini ye unọmọ ẹtetịbe ẹnọ kpukpru owo.’ (Ecclesiastes 9:11) Emi esịne mme anam-akpanikọ Christian oro ẹyakde idem ẹnọ. James 4:13 esịn enye ke usụn̄ emi ete: “Da mbufo, ẹmi ẹdọhọde ẹte, Mfịn m̀mê n̄kpọn̄ iyaka ke obio emi ikadan̄ do isua kiet, inyam urua, idia udori: kpa ke ini mbufo mîfiọkke se iditịbede n̄kpọn̄.” Ntem, nnyịn imekeme nditọn̄ọ utom, utọ nte edidep n̄kpọ, edinam utom oro ima ikenyịme, m̀mê edidiọn̄ n̄kpọ nnọ owo. Edi nso ke n̄kpọn̄—m̀mê ọfiọn̄ efen m̀mê isua efen—edida idi? Nso edieke nnyịn m̀mê owo enye eken enyenede mbabuat n̄kpọntịbe? Oro ekeme ndinam etie nte owo idikemeke ndinịm ediomi oro ẹkenamde. Nso edieke nnyịn mîkemeke ndinam utom oro, m̀mê ekperede ndidi enye ikemeke ndinam udeme ediomi esie? Edieke n̄wetnnịm n̄kpọ mîdụhe, ata mfịna ẹkeme ndidemede, mmọ oro ẹkpebierede m̀mê ẹkpefepde ebe ke ndinyene ekpri ediomo oro ẹwetde-wet.
N̄ko-n̄ko, nnyịn ikpefreke ite ke nte ediwak idaha ikpehe uwem ẹnanade iwụk ekeme ndiyom ete owo efen emen utom oro anam m̀mê ese aban̄a mbubehe nnyịn (m̀mê eke owo enye eken). James adian ke ufan̄ikọ 14 ete: “Mbufo ẹdi ntụhube, emi ọwọrọde ke ekpri ini, ndien ebe efep.” Ke editịm ntịn̄, nnyịn imekeme ndikpa ke unana idotenyịn. Ediomi oro ẹkewetde eyenen̄ede anam mbon en̄wen ẹka iso ẹse ẹban̄a mme n̄kpọ edieke n̄kpọntịbe unana idotenyịn etịbede ọnọ owo ekededi ke otu mmọ mbiba.
Ke usụn̄ efen, emi ada n̄ko esịm ọyọhọ ikpehe ita—mme ediomi ẹwetde-wet ẹwụt ima. Ke akpanikọ, edieke owo ekededi ke otu mmọ mbiba akpade mîdịghe enyenede mbabuat n̄kpọntịbe oro obiomde enye ndo, okpokowụt ima Christian ndinyene n̄wetnnịm n̄kpọ aban̄ade mme mbiomo esie m̀mê okụk oro enye edibọde. Ndien utu ke ndiwụt unana edinịm owo ke akpanikọ, ndinam ediomi oro ẹwetde-wet emi editịn̄de in̄wan̄în̄wan̄ ye nnennen n̄kpọ oro enye enyenede unen ndinam m̀mê odude ke idaha ndibọ owụt ima inyenede inọ eyenete emi inamde mbubehe kiet. Ima ima usio-ukot emi oyosụhọde ntak ekededi ndinam ẹda owo udu m̀mê ndinam utọk odu edieke kiet ke otu mme anana mfọnmma owo emi efrede ndusụk akpan n̄kpọ m̀mê mbiomo. Ndien anie ke otu nnyịn mîdịghe anana mfọnmma, mîsifreke n̄kpọ, m̀mê mînyeneke ntụhọ ndinana ifiọk mban̄a mme akpan n̄kpọ m̀mê uduakesịt?—Matthew 16:5.
Mme usụn̄ efen ẹdu emi mme ediomi mbubehe oro ẹwetde-wet owụtde ima oro inyenede inọ eyenete nnyịn, ubon nnyịn, ye esop ke ofụri ofụri. Edi ekpenyene ndina in̄wan̄în̄wan̄ nte ke ẹsiode ẹfep ndidi se iwụtde ima, mme utọ nnennen n̄wetnnịm n̄kpọ oro ẹwụt eti ibuot ẹnyụn̄ ẹkem ye N̄wed Abasi.