Ndi Ama Ọfiọk?

Ntak emi Bible abuande edituak ibuot nnọ nsunsu abasi emi ẹkotde Baal ye ebeubọk idan̄?

Baal, abasi Canaan, ekedi abasi mbun̄wụm. Mme andituak ibuot nnọ Baal ẹkenịm ke enye ekesinam in̄wan̄ mmimọ ọfọn n̄kpọ, ufene mmimọ ẹnyụn̄ ẹsiaha. Ntem, n̄wed ndụn̄ọde oro Manners and Customs in the Bible, ọdọhọ ke “ẹkesinam idan̄ ke mme itieuwa obio man ẹsịn udọn̄ ẹnọ Baal, abasi oyobio enyene ebuana ye Asherah n̄wan esie, man isọn̄ enen̄ede ọfọn n̄kpọ, ufene ẹnyụn̄ ẹsiaha.”

Mbon Canaan ẹkenịm ke Baal esisụhọde odụk ata esịt isọn̄ ke ndaeyo, emi Mot, abasi edisat isọn̄ ye n̄kpa esikande enye ubọk. Edi edịm ama ọtọn̄ọ, mmọ ẹkenịm ke Baal afiak ọtọn̄ọ ndikara onyụn̄ anam ikọn̄, eto, ye mme n̄kpọ eken ẹfiak ẹsehe. Mbon Canaan ẹma ẹsida idat idat usọrọ idan̄ ẹdara ukwọ edịm. Emi anam ifiọk ntak emi nditọ Israel ndidian idem ye Baal Peor akanamde mmọ “[ẹnam] use ye nditọ Moab iban.”—Numbers 25:1-3.

Nso ke ikọ Jesus ọkọwọrọ ke ini enye ọkọdọhọde ke mme ewetn̄wed ye mme Pharisee ẹbiet “mme udi eke ẹyetde ndom”?

Jesus ama asua ọnọ mme ewetn̄wed ye mme Pharisee ete ke mmọ ẹdi mbubịk, onyụn̄ ọdọhọ mmọ ete: “Mbufo [ẹbiet] mme udi eke ẹyetde ndom, emi ẹyede enyọn̄ enyọn̄ edi esịt ẹyọhọ ye ọkpọ mme akpan̄kpa ye kpukpru orụk mbubiam ido.” (Matthew 23:27) Ekedi ido mme Jew ndinam mme owo ẹnen̄ede ẹkụt udi ke ndiyet ndom ke utịt ukwọ edịm, ke ọyọhọ usen 15, ke ọfiọn̄ Adar, emi ekedide ọfiọn̄ kiet mbemiso Passover. Edịm ekesiyeyet ndom efep.

The Jewish Encyclopedia ọdọhọ ke ẹkesiyet ndom ke udi mbak “ediwak mbon isan̄ ido ukpono oro ẹkesisan̄ade ke usụn̄ ke ini usọrọ Passover” ẹdisabade idem. Ibet Abasi ke Numbers 19:16 ọdọhọ ke owo ekededi oro otụkde okpo owo, ọkpọ owo, m̀mê udi ekenyene ndidehe usen itiaba. Ndidehe ke utọ usụn̄ emi ikayakke nditọ Israel ẹbuana ke utuakibuot akpanikọ mbak mmọ ẹdikpan̄a. (Leviticus 15:31) Jesus eketịn̄ ikọ emi usen ifan̄ mbemiso Passover isua oro; ntem, mbon oro ẹkekpan̄de utọn̄ ẹnọ enye ẹkesụk ẹteti nte mmọ ẹkeyetde ndom ke udi. Se ikọ Jesus ọkọwọrọde edi ke mbon ido ukpono oro ẹkebiọn̄ọde enye do ikedịghe se mmọ ẹkedọhọde nte idide, ndien ke ndidụk ndụk ye mmọ idiyakke owo ọfiọk Abasi.

[Ndise ke page 15]

Baal, Abasi emịnen̄mịnen̄ emi ẹkedade itiat ẹkap ke n̄kpọ nte isua 3,350 emi ẹkebede

[Ebiet Ẹdade N̄kpọ Ẹto]

Musée du Louvre, Paris