Ẹsịn Ifịk Ẹkọri Ẹsịm Ọyọhọ Idaha Koro “Akwa Usen Jehovah Emekpere”

“Ẹyak nnyịn isịn ifịk ikọri isịm ọyọhọ idaha.”—HEB. 6:1.

1, 2. Mme Christian emi ẹkedude uwem ke Jerusalem ye ke Judea ke n̄kpọ nte tọsịn isua iba emi ẹkebede ẹkesan̄a didie ẹnyene ifet “ndifehe n̄ka ikpọ obot”?

KE INI Jesus okodude ke isọn̄, mbet esie ẹma ẹka ẹkebụp enye ẹte: “Nso [ididi] idiọn̄ọ edidu fo ye eke utịt editịm n̄kpọ emi?” Ntịn̄nnịm ikọ oro Jesus akadade ọbọrọ mbụme emi ekebem iso osu ke n̄kpọ nte tọsịn isua iba emi ẹkebede. Jesus ama asiak mme n̄wọrọnda n̄kpọntịbe oro ẹkenyenede ndiwụt ke utịt ama ekpere. Ke ini mmọ ẹkekụtde nte mme n̄kpọ emi ẹtịbede, “mbon oro ẹdude ke Judea [ẹkenyene] ndifehe n̄ka ikpọ obot.” (Matt. 24:1-3, 15-22) Ndi mme mbet Jesus ẹma ẹkeme ndifiọk idiọn̄ọ emi ẹnyụn̄ ẹfehe ẹka ikpọ obot nte enye eketemede?

² Ke n̄kpọ nte isua 30 ẹma ẹkebe, oro edi, ke isua 61 E.N., apostle Paul ama ewet leta oro akanamde owo enen̄ede ekere n̄kpọ ọnọ mme Christian emi ẹkedide mbon Hebrew, oro ẹkedụn̄ọde ke Jerusalem ye ke mbọhọ oro. Paul ye nditọete eken ikọfiọkke ke akayak n̄kpọ nte isua ition kpọt ndikụt idiọn̄ọ akpa ikpehe “akwa ukụt.” (Matt. 24:21) Ke isua 66 E.N., Cestius Gallus ama ada udịmekọn̄ Rome aka ndin̄wana ye Jerusalem. Edi ekem, mmọ ẹma ẹnyọn̄ọ ke mbuari, ndien emi ama ọnọ mme owo ifet ndifehe mbọhọ.

3. Nso item ke Paul ọkọnọ mme Christian oro ẹkedide mbon Hebrew, ndien ntak-a?

³ Akana mme Christian oro ẹnyene ikike ye ifiọk ikọ Abasi man ẹkeme ndikụt idiọn̄ọ oro ẹkenọde mmọ nnyụn̄ mfehe n̄wọrọ ke obio. Edi ‘utọn̄ ama odobi’ ndusụk mmọ. Mmọ ẹketie nte nseknditọ ke n̄kan̄ eke spirit oro ẹyomde “mmọn̄eba.” (Kot Mme Hebrew 5:11-13.) Idem mbon oro ẹma ẹkedu ke akpanikọ ẹbịghi ẹma ẹtọn̄ọ “ndiwọn̄ọde n̄kpọn̄ Abasi uwem.” (Heb. 3:12) Ekedi “ido ndusụk owo” ndisifiak mme mbono esop ke ini ‘usen nsobo oro akasan̄ade ekpere.’ (Heb. 10:24, 25) Paul ama ọnọ mmọ ekemini item emi, ete: “Ke emi nnyịn ima ikọkpọn̄ akpa ukpepn̄kpọ eke aban̄ade Christ, ẹyak nnyịn isịn ifịk ikọri isịm ọyọhọ idaha.”—Heb. 6:1.

4. Ntak emi oyomde idu ke edidemede ke n̄kan̄ eke spirit, ndien nso idin̄wam nnyịn inam oro?

⁴ Nnyịn idu uwem ke ini emi ntịn̄nnịm ikọ Jesus edisude ọyọhọ ọyọhọ. “Akwa usen Jehovah”—kpa usen emi ẹdisobode ofụri editịm n̄kpọ Satan emi—“emekpere.” (Zeph. 1:14) Ana inen̄ede idu ke edidemede ke n̄kan̄ eke spirit inyụn̄ inen̄ede isan̄a ikpere Jehovah. (1 Pet. 5:8) Ndi nnyịn ke inen̄ede inam oro? Ndikọri nsịm ọyọhọ idaha ayanam Christian ọdiọn̄ọ ke utịt ererimbot emi enen̄ede ekpere.

Se Christian Ndikọri Nsịm Ọyọhọ Idaha Ọwọrọde

5, 6. (a) Nso ke ndikọri nsịm ọyọhọ idaha ke n̄kan̄ eke spirit ọwọrọ? (b) Nso n̄kpọ iba ke inyene ndinam man isịn ifịk ikọri isịm ọyọhọ idaha?

⁵ Paul ama esịn udọn̄ ọnọ mme Christian oro ẹkedide mbon Hebrew ke n̄kpọ nte tọsịn isua iba emi ẹkebede ete ẹsịn ifịk ẹnam n̄kọri onyụn̄ asian mmọ se ndikọri nsịm ọyọhọ idaha ke n̄kan̄ eke spirit ọwọrọde. (Kot Mme Hebrew 5:14.) “Mmọn̄eba” kpọt isiyụhọke “mbon oro ẹkọride ẹsịm ọyọhọ idaha.” Mmọ ẹsidia “ọkpọsọn̄ udia.” Ntre, mmọ ẹdiọn̄ọ “mme akpa editọn̄ọ n̄kpọ” ye “mme ntotụn̄ọ n̄kpọ Abasi.” (1 Cor. 2:10) Akan oro, mmọ ẹnọ ukeme ufiọk n̄kpọ mmọ ukpep—oro edi, ẹnam se mmọ ẹkpepde—ndien emi anam mmọ ẹdiọn̄ọ se inende ye se idiọkde. Ukpep emi esinyụn̄ anam mmọ ẹdiọn̄ọ mme edumbet N̄wed Abasi oro ẹnyenede n̄kpọ ndinam ye ubiere oro mmọ ẹyomde ndinam.

⁶ Paul ekewet ete: “[Oyom] nnyịn itịm inọ n̄kpan̄utọn̄ ke mme n̄kpọ oro nnyịn ikokopde, mbak nnyịn idifiọrọ ikpọn̄ usụn̄.” (Heb. 2:1) Nnyịn imekeme ndifiọrọ n̄kpọn̄ usụn̄ mbemiso enyịn an̄wan̄ade nnyịn. Nnyịn idifiọrọke ikpọn̄ usụn̄ edieke “[itịmde] inọ n̄kpan̄utọn̄” ke ini ikpepde Bible, edide ke mme mbono esop m̀mê ke idem nnyịn. Mmọdo, ana nnyịn owo kiet kiet ibụp idem nnyịn ite: ‘Ndi ami nsụk n̄kpep mme akpa editọn̄ọ n̄kpọ kpọt? Okûdi nnyụn̄ nnam n̄kpọ Abasi eto-eto edi esịt mi inen̄ekede isịne ke akpanikọ? Didie ke n̄keme ndinam ata n̄kọri eke spirit?’ Oyom inam n̄kpọ iba, ke nsụhọde n̄kaha, man isịn ifịk ikọri isịm ọyọhọ idaha. Ana inen̄ede ifiọk Ikọ Abasi. Onyụn̄ ana ikpep ndisụk ibuot.

Nen̄ede Fiọk Ikọ Abasi

7. Didie ke ikeme ndibọ ufọn edinen̄ede mfiọk Ikọ Abasi?

⁷ Paul ekewet ete: “Owo ekededi emi ọn̄wọn̄de mmọn̄eba imeheke ye ikọ edinen ido, koro enye edide eyenọwọn̄.” (Heb. 5:13) Ana inen̄ede ifiọk ikọ Abasi man ikọri isịm ọyọhọ idaha. Sia Bible edide Ikọ Abasi, ikpenyene ndisịn ifịk n̄kpep Bible ye mme n̄wed oro “ofụn emi anamde akpanikọ onyụn̄ enyenede ọniọn̄” osiode. (Matt. 24:45-47) Ndikpep Ikọ Abasi ntem ayanam nnyịn inọ ukeme ufiọk n̄kpọ nnyịn ukpep. Kere ban̄a se eyenete an̄wan emi ekerede Orchid etịn̄de.a Enye ọdọhọ ete: “Nsịnudọn̄ oro otụkde mi akan edi enye oro ẹsinọde nnyịn ẹte ikot Bible kpukpru ini. Ama ekpere ndida mi isua iba mbemiso n̄kokotde ofụri Bible n̄kụre, edi eketie mi nte akpa ini emi n̄kọfiọkde Andibot ekedi oro. Mma ndi ndifiọk nte enye esinamde n̄kpọ, se enye amade ye se enye asuade, nte odudu esie okponde, ye nte ọniọn̄ esie otụn̄ọde. Ndikot Bible kpukpru usen ọmọsọn̄ọ mi idem ke mme ini afanikọn̄.”

8. Didie ke Ikọ Abasi ekeme ndinyene odudu ke idem nnyịn?

⁸ Ndisikot Ikọ Abasi kpukpru ini ayanam se ikotde “enyene odudu” ke idem nnyịn. (Kot Mme Hebrew 4:12.) Emi ekeme ndinam nnyịn inyene nti edu onyụn̄ anam Jehovah enen̄ede ama nnyịn. Ndi emekere ke akpana esịn idem okot Bible akan nte ekesikotde onyụn̄ etie ekere se okotde?

9, 10. Nso ke ndifiọk Ikọ Abasi ọwọrọ? Nọ uwụtn̄kpọ.

⁹ Ndifiọk Bible ikụreke ke ndidiọn̄ọ se enye etịn̄de. Mme Christian oro Paul okokotde nditọwọn̄ ke eyo esie ẹma ẹfiọk ndusụk n̄kpọ ke N̄wed Abasi. Edi mmọ ikadaha se mmọ ẹkefiọkde isịn ke edinam man ẹnyene nti utịp. Mmọ ndiketre ndiyak Ikọ Abasi ada mmọ usụn̄ okowụt ke mmọ ikenen̄ekede ifiọk Ikọ Abasi.

¹⁰ Ndifiọk Ikọ Abasi ọwọrọ ndifiọk se enye etịn̄de nnyụn̄ nda enye nsịn ke edinam. Eyenete an̄wan emi ekerede Kyle owụt nte ikemede ndinam emi. Enye ama enyene ndutan̄uyo ye owo itieutom mmọ. Edi nso ke enye akanam man ekpe emem? Enye ọdọhọ ete: “Itie N̄wed Abasi emi okodụkde mi ekikere inikiet inikiet ekedi Rome 12:18, emi ọdọhọde ete: ‘Adan̄a nte mbufo ẹkekeme, ẹtie ke emem ye kpukpru owo.’ Ntre, mma ndọhọ owo itieutom nnyịn ke nnyama ndikụt enye ke utom ama asuana.” Mmọ ẹma ẹkpe emem, ndien owo itieutom mmọ oro ama enen̄ede okop inemesịt nte Kyle ekebierede ndutan̄uyo oro. Kyle ọdọhọ ete: “Mma ndifiọk ke ndida mme edumbet Bible nsịn ke edinam esifọfọn kpukpru ini.”

Kpep Nsụkibuot

11. Nso iwụt ke ekeme ndisọn̄ ndisụk ibuot ke ini afanikọn̄?

¹¹ Ekeme ndisọn̄ ndida se ikpepde ke N̄wed Abasi nsịn ke edinam, akpan akpan ke ini afanikọn̄. Ke uwụtn̄kpọ, ke Jehovah ama akanyan̄a nditọ Israel osio ke ufụn ke Egypt, mmọ ẹma “ẹtịbi utọk ye Moses” ẹnyụn̄ ‘ẹdomo Jehovah.’ Ntak-a? Koro edin̄wọn̄ mmọn̄ ikodụhe. (Ex. 17:1-4) Ikọyọhọke ọfiọn̄ iba tọn̄ọ nditọ Israel ẹkedụk ediomi ye Jehovah ẹnyụn̄ ẹnyịme ke iyanam “kpukpru ikọ emi Jehovah ọkọdọhọde,” mmọ ẹma ẹkpono ndem. (Ex. 24:3, 12-18; 32:1, 2, 7-9) Ndi ndịk akanam mmọ sia Moses mîkọsọpke inyọn̄ idi ke ini akakade ndibọ Ibet ke Obot Horeb? Okûdi mmọ ẹkekere ke mbon Amalek ẹmọn̄ ẹfiak ẹdin̄wana ye mmimọ, ndien ke ẹyekan mmimọ sia Moses mîdụhe imenede ubọk ke enyọn̄ nte ekemenerede akpa anam mmimọ ikan? (Ex. 17:8-16) Ekeme ndidi ntre, edi inamke n̄kpọ m̀mê nso ikedi ntak, nditọ Israel ‘ikosụkke ibuot inọ Abasi.’ (Utom 7:39-41) Paul eketeme mme Christian ete ‘ẹnam ofụri se ẹkemede’ mbak mmọ ‘ẹdiduọ ẹdụk ukem usụn̄ ntụtutọn̄ oro’ nditọ Israel ẹketụtde ke ini mmọ ẹkekopde ndịk ndidụk Isọn̄ Un̄wọn̄ọ.—Heb. 4:3, 11.

12. Jesus akasan̄a didie ekpep nsụkibuot, ndien nso ikedi utịp?

¹² Oyom inam ofụri se ikekeme man isụk ibuot inọ Jehovah edieke anade isịn ifịk ikọri isịm ọyọhọ idaha. Uwụtn̄kpọ oro Jesus Christ ekenịmde owụt ke ẹsiwak ndikpep nsụkibuot nto ndutụhọ. (Kot Mme Hebrew 5:8, 9.) Jesus ama esisụk ibuot ọnọ Ete esie mbemiso ekedide isọn̄. Edi ndinam uduak Ete esie ke isọn̄ akasan̄a ye ubiak ye editịmede esịt. Jesus ndikosụk ibuot ke ini akwa afanikọn̄ ama anam enye “ọfọn ama” ndikama obufa itie oro Abasi okoyomde ndinọ enye, oro edi, ndidi Edidem ye Akwa Oku.

13. Nso iwụt ke imekpep nsụkibuot?

¹³ Nso kaban̄a nnyịn? Ndi imenen̄ede ibiere ndisụk ibuot nnọ Jehovah idem ke ini isobode ikpọ afanikọn̄? (Kot 1 Peter 1:6, 7.) Item Abasi kaban̄a ido uwem, edinam akpanikọ, editịn̄ ikọ nte odotde, editie ke idem nnyịn n̄kot nnyụn̄ n̄kpep N̄wed Abasi, edidụk mme mbono esop, ye ediwọrọ an̄wautom enen̄ede an̄wan̄a. (Josh. 1:8; Matt. 28:19, 20; Eph. 4:25, 28, 29; 5:3-5; Heb. 10:24, 25) Ndi imesisụk ibuot inọ Jehovah inyụn̄ inam mme n̄kpọ emi, idem ke ini afanikọn̄? Nsụkibuot nnyịn owụt ke imọkọri isịm ọyọhọ idaha.

Ntak Emi Ọfọnde Christian Ọkọri Esịm Ọyọhọ Idaha?

14. Nọ uwụtn̄kpọ emi owụtde nte edisịn ifịk n̄kọri nsịm ọyọhọ idaha ekemede ndikpeme owo.

¹⁴ Christian ndinyene ukeme ufiọk n̄kpọ emi ẹnọde ukpep man ọfiọk eti ye idiọk ke ererimbot emi “esịt [mme owo] ama okodoro ufiọn” mi eyenen̄ede ekpeme enye. (Eph. 4:19) Ke uwụtn̄kpọ, eyenete emi ekerede James, emi esimade ndikot mme n̄wed nnyịn, onyụn̄ enen̄erede ama mmọ ama enyene utom ke itieutom emi kpukpru mbon itieutom mmọ ẹkedide iban. James ọdọhọ ete: “Okposụkedi emi ediwak mbon itieutom nnyịn mîkedịghe nti owo, eketie nte owo kiet ke otu mmọ ama enen̄ede enyene ido onyụn̄ enyene udọn̄ ke etop Bible. Edi ke ini ikodude nnyịn mbiba kpọt ke ubet kiet inam utom, enye ama ọtọn̄ọ ndibre idiọk mbre ye ami. N̄kada ke n̄kpọ mbubru, n̄konyụn̄ n̄kekemeke nditre enye. Mma nsọsọp nti se ẹkenemede ke Enyọn̄-Ukpeme ẹban̄a eyenete emi okosobode ukem idomo emi ke itieutom. Ibuotikọ oro ekeneme n̄kpọ aban̄a Joseph ye n̄wan Potiphar.b Mma nsọsọp mberi enye, ndien enye ama efehe ọwọrọ.” (Gen. 39:7-12) James ama ọkọm Abasi ke n̄kpọ en̄wen iketịbeke, onyụn̄ ọkọm Abasi ke imọ ikabiatke ubieresịt imọ.—1 Tim. 1:5.

15. Didie ke ndisịn ifịk n̄kọri nsịm ọyọhọ idaha ekeme ndikpeme ndamban̄a esịt nnyịn?

¹⁵ Edikọri nsịm ọyọhọ idaha enyene ufọn n̄ko sia enye ekpeme ndamban̄a esịt nnyịn inyụn̄ iyakke “nsio nsio esen ukpepn̄kpọ ẹnam [nnyịn ikpọn̄] usụn̄.” (Kot Mme Hebrew 13:9.) Ke ini isịnde ifịk inam n̄kọri ke n̄kan̄ eke spirit, esịt nnyịn ediwụhọ ke “se idide akpan n̄kpọ ikan.” (Phil. 1:9, 10) Nnyịn iyenen̄ede iwụt ke imama Abasi ye se enye anamde ọnọ nnyịn. (Rome 3:24) Se Christian emi “[ọkọride esịm] ọyọhọ idaha ke ukeme ufiọk n̄kpọ” edinamde edi oro, oyonyụn̄ enen̄ede asan̄a ekpere Jehovah.—1 Cor. 14:20.

16. Nso ikanam eyenete an̄wan kiet enyene ‘esịt eke ọsọn̄ọde ada’?

¹⁶ Eyenete an̄wan emi ekerede Louise ama enyịme ke isua ifan̄ ke imọ ima ikana baptism, ke ofụri se ikanamde ekedi ndinem mme owo esịt. Enye ọkọdọhọ ete: “N̄kesinamke idiọk, edi n̄kenen̄ekede nnyene udọn̄ ndinam n̄kpọ Jehovah. Mma mfiọk ke akana nnam ukpụhọde edieke nyomde ndinịm ke nnam n̄kpọ Jehovah ke ofụri esịt. Akakan ukpụhọde oro n̄kanamde ekedi ndiyak ofụri esịt mi nsịn ke utuakibuot Jehovah.” Louise ndisịn orụk ukeme oro ama anam enye enyene ‘esịt eke ọsọn̄ọde ada,’ ndien emi ama enen̄ede an̄wam ke ini enye ekenen̄erede ọdọn̄ọ. (Jas. 5:8) Louise ọkọdọhọ ete, “Ikememke utom inọ mi, edi mma nnen̄ede nsan̄a n̄kpere Jehovah.”

“Ẹsụk Ibuot ke Ofụri Esịt”

17. Ntak emi n̄kopitem ekedide n̄kpọ n̄kpa ye uwem ke n̄kpọ nte tọsịn isua iba emi ẹkebede?

¹⁷ Item oro Paul ọkọnọde ete ‘ẹsịn ifịk ẹkọri ẹsịm ọyọhọ idaha’ ama anyan̄a mme Christian emi ẹkedude ke Jerusalem ye Judea ke n̄kpọ nte tọsịn isua iba emi ẹkebede. Mbon oro ẹkenamde item emi ẹma ẹnyene ifiọk Abasi, ndien oro ama anam mmọ ẹfiọk idiọn̄ọ oro Jesus ọkọnọde, ẹnyụn̄ “ẹtọn̄ọ ndifehe n̄ka ikpọ obot.” Ke ini mmọ ẹkekụtde “mbubiam n̄kpọ oro adade nsobo edi . . . nte adade ke edisana ebiet,” oro edi, ke ini udịmekọn̄ Rome ẹkekande Jerusalem ẹkụk ẹnyụn̄ ẹbede ẹdụk, mmọ ẹma ẹfiọk ke ekem ini ndifehe n̄wọrọ. (Matt. 24:15, 16) Mme Christian ẹma ẹfehe ẹwọn̄ọ ke Jerusalem nte Jesus eketemede mbemiso ẹkesobode Jerusalem. Eusebius emi ekesiwetde mbụkeset ido ukpono ọdọhọ ke mmọ ẹkefehe ẹkedụn̄ọ ke obio Pella ke n̄kan̄ Gilead emi etiede obot obot. Ke ntem, mmọ ẹma ẹbọhọ nsobo oro ekesịmde Jerusalem.

18, 19. (a) Ntak emi n̄kopitem edide ata akpan n̄kpọ ke eyo nnyịn? (b) Nso ke idineme ke ibuotikọ oro etienede?

¹⁸ Ndikop item nnyụn̄ nsịn ifịk n̄kọri nsịm ọyọhọ idaha ayanyan̄a nnyịn n̄ko ke ini “akwa ukụt” oro Jesus eketịn̄de aban̄a edisude ọyọhọ ọyọhọ ke usụn̄ oro mînyeneke mbiet. (Matt. 24:21) Ndi iyọsọsọp itiene ndausụn̄ ekededi oro “akama-ukpọhọde” edinọde? (Luke 12:42) Ke akpanikọ, enen̄ede oyom ikpep ‘ndisụk ibuot ke ofụri esịt.’—Rome 6:17.

¹⁹ Oyom inọ ukeme ufiọk n̄kpọ nnyịn ukpep man ikọri isịm ọyọhọ idaha. Nnyịn inam emi ke ndisịn ukeme nnen̄ede mfiọk Ikọ Abasi nnyụn̄ n̄kpep nsụkibuot. Mme uyen oro ẹkọride ẹsịm ọyọhọ idaha ẹsisobo mme n̄kpọ-ata. Ibuotikọ oro etienede eyeneme nte ẹkemede ndikan mme n̄kpọ-ata emi uforo uforo.

[Mme Ikọ Idakisọn̄]

Nso ke Afo Ekekpep?

• Nso idi edikọri nsịm ọyọhọ idaha ke n̄kan̄ eke spirit, ndien didie ke ikeme ndinam emi?

• Nso ebuana ke ndifiọk Ikọ Abasi enyene ye edisịn ifịk n̄kọri nsịm ọyọhọ idaha?

• Didie ke nnyịn ikeme ndikpep n̄kopitem?

• Tịn̄ ufọn edikọri nsịm ọyọhọ idaha?

[Ndise ke page 10]

Ndinam item Bible anam nnyịn ikọk mme mfịna ke usụn̄ oro owụtde eti ibuot

[Ndise ke page 12, 13]

N̄kopitem ama anyan̄a akpa mme Christian