Nte Afo Emeben̄e Idem Ọnọ Usen Jehovah?

“Akwa usen Jehovah emekpere, emekpere, oyonyụn̄ ọsọp eti-eti.”—ZEPHANIAH 1:14.

1. Didie ke N̄wed Abasi etịn̄ aban̄a usen Jehovah?

KE MÎBỊGHIKE “akwa usen Jehovah emi enyenede ndịk” eyedisịm idiọk editịm n̄kpọ emi. N̄wed Abasi etịn̄ aban̄a usen Jehovah nte usen ekọn̄, ekịm, iyatesịt, ukụt, ndutịme, n̄kpo, ye nsobo. Kpa ye oro, mme andibọhọ ẹyedu, koro “kpukpru owo eke ẹsemede ẹkot enyịn̄ Jehovah ẹyebọhọ.” (Joel 2:30-32; Amos 5:18-20) Ih, adan̄aoro Abasi oyosobo mme asua esie onyụn̄ anyan̄a ikọt esie.

2. Ntak emi nnyịn ikpenyenede usọp usọp ini ke ekikere iban̄a usen Jehovah?

² Mme prọfet Abasi ẹma ẹnyene usọp usọp ini ke ekikere ẹban̄a usen Jehovah. Ke uwụtn̄kpọ, Zephaniah ekewet ete: “Akwa usen Jehovah emekpere, emekpere, oyonyụn̄ ọsọp eti-eti.” (Zephaniah 1:14) Idaha oro osụk ededi usọp usọp mfịn koro Akwa Ebiereikpe Abasi, kpa Edidem Jesus Christ, ọmọn̄ ‘ọbọp ofụt esie ke ifụhi esie onyụn̄ odoro ke chariot edi ndikan mban̄a akpanikọ, ye emem, ye eti ido.’ (Psalm 45:3, 4) Nte afo emeben̄e idem ọnọ usen oro?

Mmọ Ẹma Ẹnyene Akwa Idotenyịn

3. Nso idotenyịn ke ndusụk Christian ke Thessalonica ẹkenyene, ndien kaban̄a nso ntak iba ke mmọ ẹkenam ndudue?

³ Ediwak owo ẹma ẹnyene idotenyịn oro mîkosụho ẹban̄a usen Jehovah. Ndusụk mme akpa Christian ke Thessalonica ẹkedọhọ ẹte, ‘Usen Ọbọn̄ ama ededi!’ (2 Thessalonica 2:2) Edi akpan ntak iba ẹma ẹdu oro ẹkenamde enye ikedịghe. Ke asiakde kiet ke otu ẹmi, apostle Paul ama etịn̄ ete: “Ini mme owo ẹdọhọde ẹte, idu ke emem ye ifụre, kpa adan̄aoro ke nsobo abuat mmọ.” (1 Thessalonica 5:1-6) Ke “utịt ini” emi, nnyịn ke idem nnyịn itie ibet edisu eke mme ikọ oro. (Daniel 12:4) Mbon Thessalonica ẹma ẹnana n̄ko n̄kpọ efen ndiwụt nte ke akwa usen Jehovah ama ededi, koro Paul ọkọdọhọ mmọ ete: “Usen oro ididịghe, tutu mfiak-edem ebem iso odu.” (2 Thessalonica 2:3) Ke ini Paul ekewetde mme ikọ oro (ke n̄kpọ nte 51 E.N.), “mfiak-edem” n̄kpọn̄ ata Ido Ukpono Christ ikenen̄ekede itara. Mfịn, nnyịn imokụt nte enye atarade ọyọhọ ke Christendom. Nte ededi, kpa ye oro idotenyịn mmọ mîkosụho, mme anam-akpanikọ mbon oro ẹkeyetde aran ke Thessalonica, oro ẹkekade iso ẹnam n̄kpọ Abasi ke edinam akpanikọ tutu esịm n̄kpa, ẹma ẹbọ utịp eke heaven ke akpatre. (Ediyarade 2:10) Ẹyenọ nnyịn utịp n̄ko edieke nnyịn inamde akpanikọ nte nnyịn ibetde usen Jehovah.

4. (a) Ẹbuan usen Jehovah ye nso ke 2 Thessalonica 2:1, 2? (b) Nso ekikere ke mbon oro ẹkotde mme Ewetn̄wed Ido Ukpono ẹkenyene ẹban̄a edifiak ndi Christ ye mme n̄kpọ oro ẹbuanade?

⁴ Bible abuan “akwa usen Jehovah” ye “edidi Ọbọn̄ nnyịn Jesus Christ.” (2 Thessalonica 2:1, 2) Mbon oro ẹkotde Mme Ewetn̄wed Ido Ukpono ẹkenyene nsio nsio ekikere ẹban̄a edifiak ndi Christ, edidu esie, ye Tọsịn Isua Ukara esie. (Ediyarade 20:4) Ke ọyọhọ isua ikie iba E.N., Papias eke Hierapolis ama odori enyịn nte ke isọn̄ oyon̄wụm mbun̄wụm oro akpade owo idem ke Tọsịn Isua Ukara Christ. Justin Martyr ama etịn̄ aban̄a edidi Jesus ndien ndien onyụn̄ odori enyịn Jerusalem oro ẹkefiakde ẹbọp ndidi ifụm ukara Obio Ubọn̄ Esie. Irenæus eke Lyons ama ekpep ete ke ẹma ẹsobo Obio Ukara Rome ẹma, Jesus oyowụt idem ke usụn̄ oro ẹkụtde ke enyịn, ọkọbi Satan, onyụn̄ akara ke Jerusalem eke isọn̄.

5. Nso ke ndusụk nditọ ukpepn̄kpọ ẹtịn̄ ẹban̄a “Edidi Ọyọhọ Ikaba” Christ ye Ukara Tọsịn Isua esie?

⁵ Ewetmbụk oro Philip Schaff eketịn̄ ete ke “ata n̄wọrọnda n̄kpọ” ke ikpehe ini oro okodude mbemiso Esop eke Nicaea ke 325 E.N. ekedi “edinịm ke akpanikọ nte ke Christ ada ubọn̄ ke isọn̄ ke usụn̄ oro ẹkụtde ke enyịn ye ndisana owo oro ẹnamde ẹset ke n̄kpa ke tọsịn isua, mbemiso ediset ke n̄kpa ye ubiereikpe eke kpukpru owo.” A Dictionary of the Bible, emi James Hastings ewetde, ọdọhọ ete: “Tertullian, Irenæus, ye Hippolytus ẹsụk ẹyoyom usọp usọp Edidi [Jesus Christ]; edi ye mme Ekpep Ukpepn̄kpọ Ido Ukpono eke Alexandria nnyịn imodụk obufa usụn̄ ukere n̄kpọ. . . . Ke ini mme ukpepn̄kpọ Augustine emi ẹkebuande Tọsịn Isua ye ini en̄wan Ufọkabasi, ẹma ẹsịk Edidi Ọyọhọ Ikaba ẹnịm ke nsannsan ini iso.”

Usen Jehovah ye Edidu Jesus

6. Ntak emi nnyịn mîkpebiereke nte ke usen Jehovah ke ebebịghi-e?

⁶ Mme ukwan̄ ekikere ẹma ẹda ẹkesịm mme edikpu, edi ẹyak nnyịn ikûkere ite ke usen Jehovah ke osụk oyom usụn̄. Edidu Jesus oro enyịn mîkwe, emi N̄wed Abasi owụtde nte enyenede ebuana ye enye, ama ọtọtọn̄ọ. Enyọn̄-Ukpeme ye mme n̄wed Mme Ntiense Jehovah eken ẹsiwak ndinọ mme isọn̄ N̄wed Abasi ndiwụt nte ke edidu Christ ama ọtọn̄ọ ke isua 1914.a Ntre, ndien, nso ke Jesus eketịn̄ aban̄a edidu esie?

7. (a) Nso idi ndusụk ikpehe ke idiọn̄ọ edidu Jesus ye utịt editịm n̄kpọ emi? (b) Didie ke nnyịn ikeme ndibọhọ?

⁷ Edidu Jesus ama akabade edi ibuotikọ nneme esisịt ini mbemiso n̄kpa esie. Ke ẹma ẹkekop enye etịn̄de aban̄a nsobo temple Jerusalem, mme apostle esie Peter, James, John, ye Andrew ẹma ẹbụp ẹte: “Sian nnyịn ini eke mme n̄kpọ ẹmi ẹdidide; nso idinyụn̄ idi idiọn̄ọ [edidu, NW] Fo, ye eke akpatre ini eyo emi?” (Matthew 24:1-3; Mark 13:3, 4) Ke ibọrọ, Jesus ama ebemiso etịn̄ aban̄a ekọn̄, akan̄, unyekisọn̄, ye mme n̄kpọ eken ke “idiọn̄ọ” edidu esie ye eke utịt editịm n̄kpọ emi. Enye n̄ko ama ọdọhọ ete: “Ẹyenyan̄a owo eke edimede ime tutu esịm akpatre.” (Matthew 24:13) Ẹyenyan̄a nnyịn edieke nnyịn idiyọde ke edinam akpanikọ tutu esịm utịt uwem nnyịn eke idahaemi m̀mê tutu esịm utịt idiọk editịm n̄kpọ emi.

8. Mbemiso utịt editịm n̄kpọ mme Jew, nso ke ẹkenyene ndinam, ndien nso ke ẹnam ẹban̄a emi mfịn?

⁸ Mbemiso utịt, akpan n̄wọrọnda ikpehe eke edidu Jesus oyosu. Kaban̄a emi, enye ọkọdọhọ ete: “Ẹyenyụn̄ ẹkwọrọ gospel Ubọn̄ Abasi emi ke ofụri ekondo nte ntiense ẹnọ kpukpru mme idụt, ndien adan̄aoro ke utịt eyedi.” (Matthew 24:14, sịghisịghi ubọkn̄wed edi eke nnyịn.) Mbemiso mbon Rome ẹkesobode Jerusalem editịm n̄kpọ mme Jew okonyụn̄ esịmde utịt ke 70 E.N., Paul ama etịn̄ ete ke ẹma ‘ẹkwọrọ eti mbụk ẹnọ kpukpru owo ke idak ikpaenyọn̄.’ (Colossae 1:23) Nte ededi, mfịn Mme Ntiense Jehovah ẹnam utom ukwọrọikọ ke udomo oro etịmde atara akan “ke ofụri ekondo.” Ke mme ukperedem isua ifan̄ ẹmi ẹbede, Abasi eberede usụn̄ ọnọ edinọ akwa ikọ ntiense ke N̄kan̄ Edem Usiahautịn Europe. Ye emi mme itie umịn̄n̄wed ye mme ufọkutom eken ẹdude ke ofụri ererimbot, esop Jehovah etịm idem ọnọ ntatara utom, idem ke “efakutom oro owo mînamke utom.” (Rome 15:22, 23, NW) Nte esịt fo onụk fi ndinam ofụri ukeme fo ke ndinọ ikọ ntiense mbemiso utịt edide? Edieke edide ntre, Abasi ekeme ndisọn̄ọ fi idem ndinyene akwa udeme ke utom emi odude ke iso.—Philippi 4:13; 2 Timothy 4:17.

9. Nso akpan n̄kpọ ke Jesus eketịn̄, nte ẹwetde ke Matthew 24:36?

⁹ Utom edikwọrọ Obio Ubọn̄ oro ẹkebemde iso ẹtịn̄ ẹban̄a ye mme ikpehe eken ke idiọn̄ọ edidu Jesus ke ẹsu idahaemi. Ntem, utịt ekpere ọnọ idiọk editịm n̄kpọ emi. Edi akpanikọ, Jesus ọkọdọhọ ete: “Baba owo kiet ifiọkke iban̄a usen oro m̀mê hour oro, kpa mme angel ke heaven, Eyen inyụn̄ ifiọkke, ke mîbọhọke Ete ikpọn̄.” (Matthew 24:4-14, 36) Edi prọfesi Jesus ekeme ndin̄wam nnyịn iben̄e idem inọ “usen oro m̀mê hour oro.”

Mmọ Ẹma Ẹben̄e Idem

10. Nnyịn isan̄a didie ifiọk ke ẹkeme ndidu ke edidemede ke n̄kan̄ eke spirit?

¹⁰ Man ibọhọ akwa usen Jehovah, ana nnyịn idu ke edidemede ke n̄kan̄ eke spirit inyụn̄ isọn̄ọ ida inọ utuakibuot akpanikọ. (1 Corinth 16:13) Nnyịn imọfiọk ite ke ẹkeme ndiyọ, koro ubon oro eketen̄ede Abasi ama anam ntre onyụn̄ ọbọhọ Ukwọ oro okosobode ndiọi owo ke 2370 M.E.N. Ke emende eyo oro odomo ye edidu esie, Jesus ọkọdọhọ ete: “Nte mme usen Noah ẹkedide, kpasụk ntre ke edidi Eyen Owo oyonyụn̄ edi. Koro nte mmọ ẹdiade ẹnyụn̄ ẹn̄wọn̄de n̄kpọ, ẹdọde ndọ ẹnyụn̄ ẹdade owo ẹnọ ndọ ke mme usen eke ẹkebemde ukwọ iso, tutu esịm usen emi Noah odụkde ke ubom, mînyụn̄ ifiọkke tutu ukwọ edi edimen mmọ kpukpru efep; kpasụk ntre ke edidi Eyen Owo eyedi.”—Matthew 24:37-39.

11. Ewe usụn̄uwem ke Noah ekebịne kpa ye afai oro okodude ke eyo esie?

¹¹ Ukem nte nnyịn, Noah ye ubon esie ẹkedu uwem ke ererimbot afai. Mme ọsọn̄ibuot angel ẹdide “nditọ-iren Abasi” ẹma ẹmen idem eke obụk ẹsịne ẹnyụn̄ ẹdọ iban ẹmi okotode do mmọ ẹbon ndiọi Nephilim—mbon mfiomo ẹmi nte eyịghe mîdụhe ẹkenamde afai enen̄ede odu. (Genesis 6:1, 2, 4; 1 Peter 3:19, 20) Nte ededi, “Noah [ama] asan̄a ye Abasi” ke mbuọtidem. Enye ama “ọfọn ama ke eyo esie”—idiọk emana eyo esie. (Genesis 6:9-11) Ke ndiberi edem ye Abasi ke akam, nnyịn imekeme ndinam ukem n̄kpọ oro ke afai afai ye idiọk ererimbot emi nte nnyịn ibetde usen Jehovah.

12. (a) Ke ẹsiode edibọp ubom ẹfep, nso utom ke Noah akanam? (b) Didie ke mme owo ẹkenam n̄kpọ ẹban̄a ukwọrọikọ Noah, ndien nso utịp ke mmọ ẹkebọ?

¹² Ẹtịm ẹfiọk Noah nte ọkọn̄ ubom ndida nnyan̄a uwem mbe Ukwọ. Enye n̄ko ekedi “ọkwọrọ edinen ido,” edi mbon eyo esie ‘ikọfiọkke’ etop esie oro Abasi ọkọnọde. Mmọ ẹma ẹdia n̄kpọ ẹnyụn̄ ẹn̄wọn̄ n̄kpọ, ẹdọ ndọ, ẹsiak mme ubon, ẹnyụn̄ ẹkaiso ke mme mbubehe uwem tutu Ukwọ edimen mmọ kpukpru efep. (2 Peter 2:5; Genesis 6:14) Mmọ ikoyomke ndikop mban̄a nti ikọ ye eduuwem, idem kpa nte idiọk emana mfịn ofụkde utọn̄ esie mbak edikop se Mme Ntiense Jehovah ẹtịn̄de ẹban̄a ‘edikabade esịt ntiene Abasi,’ edibuọt idem ye Christ, edinen ido, ye “ikpe eke edidide.” (Utom 20:20, 21; 24:24, 25) N̄wetnnịm n̄kpọ idụhe ndiwụt ibat owo ẹmi ẹkedude uwem ke isọn̄ ke ini Noah ọkọkwọrọde etop Abasi. Edi n̄kpọ kiet edi akpanikọ, ibat owo ke isọn̄ ama osụhọde akamba akamba ke 2370 M.E.N! Ukwọ ama ọkpọri ndiọi owo efep, osụhọde sụk mbon oro ẹkeben̄ede idem ẹnọ edinam Abasi oro—Noah ye owo itiaba efen ke ubon esie.—Genesis 7:19-23; 2 Peter 3:5, 6.

13. Noah ekenyene ọyọhọ mbuọtidem ke ewe ubiereikpe, ndien didie ke enye akanam n̄kpọ ke n̄kemuyo ye emi?

¹³ Abasi ikebemke iso inọ Noah ntọt ke ediwak isua iban̄a nnennen usen ye hour Ukwọ oro. Nte ededi, ke ini Noah ekedide isua 480 ke emana, Jehovah ama ọdọhọ ete: “Spirit mi idin̄wanake ye owo ke nsinsi, ke edidue emi mmọ ẹduede mmọ ẹdi obụk, edi usen mmọ ẹyedi isua ikie ye edịp.” (Genesis 6:3) Noah ama enyene ọyọhọ mbuọtidem ke ubiereikpe Abasi emi. Ke ama ekesịm isua 500, enye ama “obon Shem, ye Ham, ye Japhet,” ndien nte ido ini oro ekedide akana nditọiren oro ẹdi isua 50 esịm 60 mbemiso mmọ ẹdọ ndọ. Ke ini ẹkedọhọde Noah ọbọp ubom ndida nnyan̄a uwem mbe Ukwọ, ana in̄wan̄în̄wan̄ nte ke nditọiren oro ye iban mmọ ẹma ẹn̄wam enye ke utom oro. Etie nte edibọp ubom akada itie ke ukem ini ye utom Noah nte “ọkwọrọ edinen ido,” anamde enye ọyọhọ ye utom ke mme ukperedem isua 40 esịm 50 mbemiso Ukwọ. (Genesis 5:32; 6:13-22) Ke kpukpru isua oro, enye ye ubon esie ẹma ẹnam n̄kpọ ke mbuọtidem. Ẹyak nnyịn n̄ko inyene mbuọtidem nte nnyịn ikwọrọde eti mbụk inyụn̄ ibetde usen Jehovah.—Mme Hebrew 11:7.

14. Nso ke Jehovah ke akpatre akasian Noah, ndien ntak-a?

¹⁴ Nte ẹkekperede ndikụre ubom oro, ekeme ndidi Noah ama ekere ete ke Ukwọ ama ekpere, okposụkedi enye mîkọfiọkke nnennen ini oro emi editịbede. Jehovah ke akpatre ama asian enye ete: “Osụk kan̄a usen itiaba ami nyanam edịm edep ke isọn̄ ke uwemeyo aba ye okoneyo aba.” (Genesis 7:4) Oro ama ọnọ Noah ye ubon esie ini oro ekemde nditan̄ kpukpru orụk unam ndọn̄ ke ubom nnyụn̄ ndụk ke idemmọ mbemiso Ukwọ ọkọtọn̄ọde. Iyomke nnyịn ifiọk usen ye hour oro nsobo editịm n̄kpọ emi editọn̄ọde; mme unam ndibọhọ isịneke nnyịn ke ubọk, ndien mme owo oro ẹdoride enyịn ndidi mme andibọhọ ke ẹdedụk ndamban̄a ubom, kpa paradise eke spirit ikọt Abasi.

“Ẹkpeme”

15. (a) Ke mme ikọ idemfo, didie ke afo ekeme ndinam mme ikọ Jesus oro ẹkụtde ke Matthew 24:40-44 ẹn̄wan̄a? (b) Nditre ndifiọk nnennen ini oro Jesus edidide ndisio usiene Abasi enyene nso utịp?

¹⁵ Kaban̄a edidu esie, Jesus ama anam an̄wan̄a ete: “Ke ini oro owo iba ẹyedu [ẹnam utom] ke in̄wan̄; ẹyeda kiet, ẹkpọn̄ kiet; iban iba ẹyekọk [ibokpot akabade ndomuyo] ke itiat ukọk-ibokpot; ẹyeda kiet, ẹkpọn̄ kiet. Ẹkpeme ndien: koro mbufo mîfiọkke usen eke Ọbọn̄ mbufo edide. Edi ẹfiọk emi, ẹte, edieke enyene-ufọk ọkpọfiọkde ini eke inọ edide, enye ekpekpeme, ikponyụn̄ iyakke ẹbụn̄ ufọk esie ẹdụk. Mmọdo mbufo nde ẹben̄e idem; koro ke ini eke mbufo mîdorike enyịn, Eyen Owo eyedi.” (Matthew 24:40-44; Luke 17:34, 35) Nditre ndifiọk nnennen ini emi Jesus edidide ndisio usiene nnọ Abasi anam nnyịn idu ke ukpeme onyụn̄ ọnọ nnyịn ifet ke usen ke usen ndiwụt nte ke nnyịn inamke n̄kpọ Jehovah ye ibụk ibụk udọn̄.

16. Nso iditịbe inọ mme owo oro ‘ẹdikpọn̄de’ ye mbon oro ‘ẹdidade’?

¹⁶ Mbon oro ‘ẹdikpọn̄de’ ẹnọ nsobo ye mme idiọkowo ẹyesịne mbon oro inikiet ko ẹma ẹkenyene ifiọk edi ẹmi ẹyakde ibụk ibụk usụn̄uwem emen mmọ emen. Nnyịn ikpakam idu ke otu mbon oro ‘ẹdidade,’ mbon oro ẹyakde idem ofụri ofụri ẹnọ Jehovah ẹnyụn̄ ẹnen̄erede ẹwụt esịtekọm ke mme n̄kpọ eke spirit oro enye ọnọde ebe ke “asan̄autom emi anamde akpanikọ, onyụn̄ enyenede ọniọn̄.” (Matthew 24:45-47) Tutu esịm utịt, ẹyak nnyịn inam n̄kpọ Abasi ye “ima eke otode ke edisana esịt, ye esịt ke mîdiọn̄ọke idiọk ke idem esie, ye ata mbuọtidem.”—1 Timothy 1:5.

Ndisana Utom Ẹdi Akpan N̄kpọ

17. (a) Nso ke ẹkebem iso ẹtịn̄ ke 2 Peter 3:10? (b) Nso idi ndusụk ke otu mme ido oro 2 Peter 3:11 esịnde udọn̄ ọnọ?

¹⁷ Apostle Peter ekewet ete: “Usen Ọbọn̄ edibuat nte inọ; ke usen oro ikpa-enyọn̄ eyebe efep ye akamba uyom, se ẹdade ẹbot ererimbot ẹyenyụn̄ ẹtara ke ọkpọsọn̄ ufiop, ndien isọn̄ ye kpukpru utom eke ẹnamde ke esịt ẹyeta ikan̄ ẹbiara.” (2 Peter 3:10) Ndamban̄a enyọn̄ ye isọn̄ idibọhọke ufiop ikan̄ iyatesịt Abasi. Ntre Peter adian ete: “Sia kpukpru n̄kpọ ẹmi ẹdibiarade ntem, nso orụk owo ke mbufo ẹkpedi ke edisana ido ye ke uten̄e Abasi?” (2 Peter 3:11) Ke otu mme ido ẹmi ẹdi edidu ke mme mbonoesop Christian kpukpru ini, ndinam nti n̄kpọ nnọ mbon en̄wen, ye edinyene eti ebuana ke edikwọrọ eti mbụk.—Matthew 24:14; Mme Hebrew 10:24, 25; 13:16.

18. Edieke edide nnyịn ke ikọri itie ebuana ye ererimbot, nso ke nnyịn ikpanam?

¹⁸ “Edisana ido ye uten̄e Abasi” ẹyom ẹte nnyịn ‘ikpeme idem ke idiọkn̄kpọ ẹmi ẹdude ke ererimbot.’ (James 1:27) Edi nso edieke nnyịn ikọride itie ebuana ye ererimbot emi? Ekeme ndidi ẹtap nnyịn ẹsịn ke idaha oro edide n̄kpọndịk ke iso Abasi ebe ke ndibịne oburobụt unọ idem inemesịt mîdịghe ebe ke ndikpan̄ utọn̄ nnọ n̄kukwak ye mme ikwọ oro ẹsịnde udọn̄ ẹnọ mme edu unana uten̄e Abasi eke ererimbot emi. (2 Corinth 6:14-18) Edieke oro edide ntre, ẹyak nnyịn iyom un̄wam Abasi ke akam mbak nnyịn idibe ifep ye ererimbot edi idot ndida ke iso Eyen owo. (Luke 21:34-36; 1 John 2:15-17) Edieke edide nnyịn ima iyak idem inọ Abasi, nnyịn ke akpanikọ iyoyom ndinam ofụri ukeme nnyịn ndikọri nnyụn̄ nsọn̄ọ mmụm inem inem itie ebuana ye enye n̄kama ndien ke ntre iben̄ede idem inọ akwa usen Jehovah oro enyenede ndịk.

19. Ntak emi akwa udịm mme anditan̄a Obio Ubọn̄ ẹkemede ndidori enyịn ndidu uwem mbe utịt idiọk editịm n̄kpọ emi?

¹⁹ Noah oro ekedide eten̄e Abasi ye ubon esie ẹma ẹdu uwem ẹbe Ukwọ oro okosobode akani ererimbot oro. Ndinen owo ẹma ẹbọhọ utịt editịm n̄kpọ mme Jew ke 70 E.N. Ke uwụtn̄kpọ, apostle John okosụk ọsọsọn̄ idem ke utom Abasi ke n̄kpọ nte 96-98 E.N., ke ini enye ekewetde n̄wed Ediyarade, Gospel esie, ye mme leta ita eke odudu spirit. Ke otu ediwak tọsịn owo oro ẹkenyịmede ido ukpono akpanikọ ke Pentecost eke 33 E.N., eyedi ediwak mmọ ẹma ẹdu uwem ẹbe utịt editịm n̄kpọ mme Jew. (Utom 1:15; 2:41, 47; 4:4) Mfịn akwa otu mme anditan̄a Obio Ubọn̄ ẹkeme ndidori enyịn ndidu uwem mbe utịt editịm n̄kpọ emi odude kemi.

20. Ntak emi nnyịn ikpenyenede ndidi ifịk ifịk ‘mme ọkwọrọ edinen ido’?

²⁰ Ye idotenyịn edidi se ẹnịmde uwem ibe idụk obufa ererimbot anade nnyịn ke iso, ẹyak nnyịn idi ifịk ifịk ‘mme ọkwọrọ edinen ido.’ Nso ifet ke edi ntem ndinam n̄kpọ Abasi ke mme akpatre usen ẹmi! Ndien nso n̄kpọ idatesịt ke edi ntem ndida mme owo usụn̄ ndụk “ubom” eke eyomfịn, kpa paradise eke spirit emi ikọt Abasi ẹdarade! Ediwak miliọn owo ẹmi ẹdude ke esịt esie idahaemi ẹkpekam ẹsọn̄ọ ẹda ẹnam akpanikọ, ẹdu ke edidemede ke n̄kan̄ eke spirit, ẹnyụn̄ ẹben̄e idem ẹnọ akwa usen Jehovah. Edi nso idin̄wam kpukpru nnyịn ndidu ke edidemede?

[Mme Ikọ idakisọn̄]

Didie ke Afo Ọkpọbọrọ?

◻ Nso idotenyịn ke ndusụk owo ẹkenyene kaban̄a usen Jehovah ye edidu Christ?

◻ Ntak emi nnyịn ikemede ndidọhọ ke Noah ye ubon esie ẹma ẹben̄e idem ẹnọ Ukwọ?

◻ Nso iditịbe inọ mbon oro ‘ẹdude ke ukpeme’ ye mbon oro mîdụhe?

◻ Ntak emi edisana ido edide akpan n̄kpọ, akpan akpan nte nnyịn itịmde isan̄a ikpere akwa usen Jehovah?