Nte Afo Omokụt Nnennem Ido Ukpono?
“Ido Abasi eke asanade, mînyụn̄ ideheke ke iso Abasi Ete nnyịn edi.”—JAMES 1:27.
1, 2. (a) Ke ekikere ediwak owo, nso ibiere m̀mê ido ukpono mmọ ẹnen? (b) Nso ikpedi n̄kpọ oro ẹnen̄erede ẹkere ke ini ẹdụn̄ọrede ido ukpono?
NNYỊN idu uwem ke ini emi ediwak owo ẹyụhọde ke ndinọ ido ukpono ata esisịt itie ke uwem mmọ. Mmọ ẹkeme ndidụk ndusụk mme edinam ido ukpono, edi ibat ibat owo ẹsinam ntre kpukpru ini. Ata ediwak owo inịmke ke akpanikọ nte ke kpukpru ido ukpono eken ẹdiọk ye nte ke eke mmimọ enen. Mmọ ẹkam ẹsikere nte ke ido ukpono mmimọ ọfọn ye mmimọ.
2 Ye emi ke ekikere, nte mbụme oro, Nte afo omokụt nnennen ido ukpono? n̄kukụre ọwọrọ, Nte afo omokụt ido ukpono oro afo amade? Nso isibiere se afo amade? Ubon fo? Mme nsan̄a fo? Mme ntụk fo? Adan̄a didie ke afo esikere ntotụn̄ọ ntotụn̄ọ aban̄a se idide ekikere Abasi ke n̄kpọ emi?
Didie ke Nnyịn Ikeme Ndifiọk Ekikere Abasi?
3. (a) Edieke anade ifiọk ekikere Abasi, nso inyene ndidu nnọ nnyịn? (b) Mme mbụme ewe ke ikpobụp kaban̄a ntak emi nnyịn ke idem nnyịn inịmde nte ke Bible oto Abasi?
3 Edieke anade nnyịn ifiọk se Abasi ke idemesie ekerede, do ana ndusụk uyarade ẹtode enye odu. Bible edi n̄wed oro ebịghide akan emi ẹdọhọde ke ẹkeda odudu spirit Abasi ewet. (2 Timothy 3:16, 17) Edi nte ẹkeme nditịn̄ ke ofụri akpanikọ nte ke n̄wed emi, ke edide isio ye kpukpru n̄wed eken, ọdọn̄ọ etop oro Abasi ọnọde kpukpru ubonowo? Didie ke afo ọkpọbọrọ mbụme oro, ndien ntak-a? Ndi koro ete ye eka fo ẹkere ntre? Ndi ke ntak edu oro mme nsan̄a fo ẹnyenede? Nte afo omodụn̄ọde mme uyarade oro ẹdude ke idemfo? Ntak mûnamke oro idahaemi, akamade uyarade inan̄ oro ẹtienede mi?
4. Kaban̄a edidu n̄kem, nso iwụt ke Bible, utu ke ndusụk n̄wed eken, oto Abasi?
4 Odu ekem: Etop oro enen̄erede oto Abasi oro onyụn̄ enyenede ofụri ekpụk ubonowo ẹkpenyene ndidu nnọ mmọ. Nte oro edi ntre ye Bible? Kere ban̄a emi: Bible, edide ofụri ofụri m̀mê ubak ubak, odu idahaemi ke se ibede usem 2,000. Nte ekemde ye American Bible Society, ke se ikperede isua duop ẹmi ẹkebede mme usem oro ẹkemịn̄de Bible ẹma ẹnam enye odu ọnọ n̄kpọ nte mbahade 98 eke ikie ke otu mme andidụn̄ ererimbot. Nte Guinness Book of World Records owụtde, Bible nte eyịghe mîdụhe edi “n̄wed oro ẹsuande atara akan ke ererimbot.” Emi edi se ikpodoride enyịn iban̄a etop emi otode Abasi oro ẹnamde ẹnọ mme owo ke kpukpru orụk ye idụt ye usem. (Men Ediyarade 14:6 domo.) Idụhe n̄wed ndomokiet ke ererimbot oro ẹtịn̄de n̄kpọ ntem ẹban̄a enye.
5. Ntak emi mbụk ntọn̄ọ Bible edide akpan n̄kpọ?
5 Ekem ye mbụk: Ndidụn̄ọde mme mbụk oro ẹdude ke Bible ye ntịn̄enyịn ayarade usụn̄ efen emi Bible edide n̄wọrọnda akan mme n̄wed en̄wen oro ẹdọhọde ke ẹdi ndisana. Bible ọdọn̄ọ mme mbụk akpanikọ, idịghe mme n̄ke oro owo mîkemeke ndisọn̄ọ. Irwin Linton, emi nte lọya oro ekemehede ke ndidụn̄ọde se ẹkesiyomde nte uyarade ke esopikpe, ama ewet ete: “Ke adan̄aemi mme mbụk oro ẹkerede-kere, mme n̄ke, ye nsunsu ikọ ntiense ẹtịn̄de enyịn ke ndinọ mbụk mban̄a mme n̄kpọntịbe ke mme ebiet ẹyomde usụn̄ ye ke ata anyanini, . . . mme mbụk Bible ẹsian nnyịn usenọfiọn̄ ye ebiet oro mme n̄kpọ oro ẹbụkde ẹketịbede ke ata nnennen usụn̄.” (Ke uwụtn̄kpọ, se 1 Ndidem 14:25; Isaiah 36:1; Luke 3:1, 2.) Ye mme owo oro mîwọn̄ọkede ibịne ido ukpono man ẹbọhọ se idide ata idem n̄kpọ, edi man enyene akpanikọ, emi edi ata akpan n̄kpọ ndikere mban̄a.
6. (a) Didie ke Bible enen̄ede an̄wam owo oro enyenede mme mfịna uwem? (b) Ke ewe usụn̄ ita ke Bible an̄wam owo ndiyọ nsọn̄ọn̄kpọ ke uwem?
6 Enyene ufọn: Mbon oro ẹdụn̄ọrede Bible ntotụn̄ọ ntotụn̄ọ ẹsisọsọp ẹkụt nte ke owo inọhọ mme ewụhọ ye mme edumbet esie man ẹnam mmọ ẹkụt ntakurua. Utu ke oro, mmọ ẹwụt usụn̄uwem oro adade ufọn ọsọk mbon oro ẹsọn̄ọde ẹmụm mmọ ẹkama. (Isaiah 48:17, 18) Enye inọhọ mbon oro ẹdude ke mfụhọ ukpọk ukpọk ndọn̄esịt, emi ọkọn̄ọde ke ikpîkpu akwa ifiọkowo. Utu ke oro, enye aman̄wam mme owo ndiyọ n̄kpọsọn̄ idaha eke uwem. Didie? Ke usụn̄ ita: (1) ke ndinọ eti item ke nte ẹkpesede ẹban̄a mme mfịna, (2) ke ndinam an̄wan̄a nte ẹkemede ndibọ ima ima un̄wam oro Abasi ọnọde mme asan̄autom esie idahaemi, ye (3) ke ndiyarade utịbe utịbe ini iso oro Abasi onịmde ọnọ mbon oro ẹnamde n̄kpọ ẹnọ enye, ọnọde mmọ nti ntak ndinyene mbuọtidem ke mme un̄wọn̄ọ esie.
7. (a) Ke akamade itien̄wed oro ẹsiakde ẹsịn ke ikọ idakisọn̄, nam an̄wan̄a ibọrọ oro Bible ọnọde mme akpan mbụme oro ẹbehede mme owo mfịn? (b) Wụt nte item Bible ekpemede nnyịn m̀mê an̄wamde nnyịn ndiyọ mfịghe mfịghe idaha.
7 Okposụkedi mbon oro ẹsịnde odudu emi akarade ẹnyụn̄ ẹbịnede ọkpọmiọk ọkpọmiọk usụn̄uwem mîsiwakke ndima item Bible, ediwak mmọ ẹma ẹdifiọk nte ke utọ uwem oro isidaha ata inemesịt isọk mmọ. (Galatia 6:7, 8) Bible ọnọ nnennen ibọrọ ke mme mbụme ẹban̄ade usion̄o idịbi, usiondọ, ye idan̄ ukem uduot. Item esie edi n̄kpọ ukpeme ndibiọn̄ọ edida n̄kpọsọn̄ ibọk ye n̄kpọsọn̄ mmịn ke idiọk usụn̄, onyụn̄ ekpeme ọbiọn̄ọ edimen udọn̄ọ AIDS ebe ke iyịp oro mîfọnke m̀mê oburobụt ido idan̄. Enye owụt nnyịn nte ikemede ndinyene mme ubon oro ẹkopde inemesịt. Enye ọnọ mme ibọrọ oro ẹn̄wamde owo ndiyọ ata mfụhọ mfụhọ idaha ke uwem, esịnede unana edidi se n̄kpet n̄kpet mbonubon ẹmade, ata idiọk udọn̄ọ, ye n̄kpa owo ima. Enye an̄wam nnyịn ndifiọk se idide mme ebeiso n̄kpọ inọ nnyịn man uwem nnyịn enyene se ọwọrọde utu ke nditie eseme eseme.a
8, 9. (a) Prọfesi ewe ke afo ke idemfo ama nte uyarade nte ke ẹkeda odudu spirit ẹwet Bible? (b) Nso ke mme prọfesi ke Bible ẹwụt kaban̄a ntọn̄ọ mmọ?
8 Prọfesi: Bible edi n̄wọrọnda nte n̄wed prọfesi, kpa n̄wed emi etịn̄de se iditịbede ke ini iso onyụn̄ etịn̄ enye ọyọhọ ọyọhọ. Enye ama ebemiso etịn̄ aban̄a nsobo Tyre eset, iduọ Babylon, edifiak mbọp Jerusalem, edidaha nda ye iduọ ndidem Medo-Persia ye Greece, ye ekese n̄kpọntịbe ke uwem Jesus Christ. Enye n̄ko ama ebemiso etịn̄ ọyọhọ ọyọhọ aban̄a mme idaha oro ẹdahade ẹda ke emana emi, onyụn̄ anam se mmọ ẹwọrọde an̄wan̄a. Enye owụt nte edikọkde mme mfịna oro ẹsọn̄de ẹkan mme andikara ẹdide owo, onyụn̄ owụt Andikara emi edidade nsinsi emem ye ata ifụre ọsọk ubonowo.b—Isaiah 9:6, 7; 11:1-5, 9; 53:4-6.
9 Ke edide akpan n̄kpọ, Bible owụt ukeme ndibem iso ntịn̄ ini iso nnennen nnennen nte se ẹdade ẹfiọk itie Abasi. (Isaiah 41:1–46:13) Owo oro ekemede ndinam emi m̀mê emi ekemede ndinọ mbon en̄wen odudu ndinam emi idịghe ikpîkpu anana uwem edisọi n̄kpọ. Enye idịghe ikpîkpu owo oro enyenede ifịk. Enye edi Abasi akpanikọ, ndien n̄wed emi ọdọn̄ọde mme utọ prọfesi oro edi Ikọ esie.—1 Thessalonica 2:13.
Ndi Kpukpru Mbon Oro Ẹkamade Bible Enen?
10, 11. Nte Jesus okowụtde, okposụkedi ọkwọrọ ederi ẹkemede ndikama Bible, nso ikeme ndinam ido ukpono oro enye abuanade edi ikpîkpu?
10 Nte owụt ifiọk—ke edide akpan n̄kpọ akan, nte ekem ye N̄wed Abasi—ndibiere, ndien, nte ke kpukpru n̄ka ido ukpono oro ẹdọhọde nte ikamade Bible ẹkpep ido ukpono akpanikọ? Ndi kpukpru owo oro ẹkamade m̀mê ẹkotde ẹto Bible ẹnam nnennen ido ukpono?
11 Ediwak mme ọkwọrọ ederi, okposụkedi mmọ ẹnyenede Bible, ẹda ido ukpono nte usụn̄ ẹdinọ idemmọ ubọn̄. Mmọ ẹda mme ido edinam ye mme akwaifiọk owo ndisiak mmọn̄ ke edisana akpanikọ. Ndi Abasi onyịme utuakibuot mmọ? Ye mme adaiso ido ukpono ke Jerusalem eke akpa isua ikie ẹmi ẹkenamde kpa ntre, Jesus Christ ama ada ikọ emi Abasi eketịn̄de ebe ke prọfet Isaiah etịn̄ aban̄a mmọ nte odotde, ọdọhọde ete: “Mbio ẹmi ẹkpono Mi ke n̄kpọkinua mmọ; edi esịt mmọ ada nsannsan ye Ami. Edi mmọ ẹkpono Mi ikpîkpu, sia ẹkpepde item owo ke ukpepn̄kpọ mmọ.” (Matthew 15:8, 9; 23:5-10) Nte an̄wan̄ade, utọ ido ukpono oro idịghe ido ukpono akpanikọ.
12, 13. (a) Didie ke eduuwem mme andibuana ke ufọkabasi ekeme ndin̄wam owo ndibiere m̀mê ekemmọ edi nnennen ido ukpono? (b) Didie ke Abasi edise utuakibuot nnyịn edieke nnyịn imekde mbon oro enye esịnde nte mme nsan̄a nnyịn? (2 Chronicles 19:2)
12 Nso edieke mbun̄wụm oro mme ukpepn̄kpọ ndusụk ido ukpono ẹsion̄ode, nte ẹkụtde ke uwem mme andibuana oro ẹdude ke eti idaha, edide mbiara? Ke Ukwọrọikọ esie oro ke Obot, Jesus ama ọnọ item ete: “Ẹkpeme idem ẹbak prọfet abian̄a . . . Mbufo ẹyeda mfri mmọ ẹfiọk mmọ. . . . Kpukpru eti eto ẹn̄wụm eti mfri; edi mbiara eto on̄wụm idiọk mfri.” (Matthew 7:15-17) Edi akpanikọ nte ke mme owo ẹkeme ndinam idiọkn̄kpọ ẹnyụn̄ ẹyom edinen̄ede. Edi nte n̄kpọ etiede edi isio ke ini mme andibuana ke ufọkabasi, idem mme ọkwọrọ ederi, ẹsịnde idem ke use ye efịbe, en̄wan, ukpammịn, idiọkitọn̄, usu nsu, ubụpekpo, ukpono ndem—ekededi m̀mê kpukpru ẹmi—edi owo inọhọ ntụnọ, owo inyụn̄ isioho mbon oro ẹkade iso ke usụn̄ edinam emi ifep ke esop. Bible etịn̄ in̄wan̄în̄wan̄ ete ke ẹnyene ndisio mbon oro ẹnamde orụk n̄kpọ ẹmi mfep ke esop; mmọ idinyeneke itie ndomokiet ke Obio Ubọn̄ Abasi. (Galatia 5:19-21) Utuakibuot mmọ inemke Abasi esịt, utuakibuot nnyịn idinyụn̄ inemke Abasi esịt edieke nnyịn imekde mbon oro enye esịnde nte mme nsan̄a nnyịn.—1 Corinth 5:11-13; 6:9, 10; Ediyarade 21:8.
13 Ana in̄wan̄în̄wan̄ nte ke idịghe kpukpru otu oro ẹdọhọde nte ikamade Bible ẹnam ido ukpono akpanikọ oro enye ẹtịn̄de aban̄a. Nso, ndien, ke Bible owụt nte ẹdide n̄kpọ ndida ndiọn̄ọ ido ukpono akpanikọ?
Mme N̄kpọ Ndida Ndiọn̄ọ Ido Ukpono Akpanikọ
14. (a) Kpukpru ukpepn̄kpọ ido ukpono akpanikọ ẹkọn̄ọ ke nso? (b) Didie ke mme ukpepn̄kpọ Christendom ẹban̄ade Abasi ye ukpọn̄ ekeme ndibe udomo emi?
14 Mme ukpepn̄kpọ esie ẹnen̄ede ẹkọn̄ọ ke N̄wed Abasi eke odudu spirit. “Kpukpru n̄wed, eke ẹdade odudu spirit Abasi ẹwet, ẹnyụn̄ ẹdi se ifọnde ndida n̄kpep owo n̄kpọ, nnyụn̄ nsua nnọ owo, nnyụn̄ nnam owo ẹsan̄a nte enende.” (2 Timothy 3:16) Edi ke m̀mọ̀n̄ ke Edisana Bible etịn̄ aban̄a Abasi-Ita-ke-Kiet eke Christendom? N̄ko ke m̀mọ̀n̄ ke Bible ekpep, nte mme ọkwọrọ ederi ẹkpepde, nte ke mme owo ẹnyene ukpọn̄ oro ọbọhọde n̄kpa ikpọkidem? Nte akanam omobụp ọkwọrọ ederi ete owụt fi mme ukpepn̄kpọ oro ke Bible fo? The New Encyclopædia Britannica ọdọhọ ete: “Ikọ oro Abasi-Ita-ke-Kiet m̀mê in̄wan̄în̄wan̄ ukpepn̄kpọ oro idụhe ke Obufa Testament.” (1992, Micropædia, Eboho 11, page 928) N̄ko New Catholic Encyclopedia onyịme ete: “Ke otu mme Ewetn̄wed Ido Ukpono, n̄kpọ baba kiet ikodụhe oro akam ekperede utọ ekikere m̀mê ubiere oro.” (1967, Eboho XIV, page 299) Amaedi ekikere Christendom kaban̄a ukpọn̄ oro ọwọrọde ọkpọn̄ ikpọkidem ke n̄kpa, nditọ ukpepn̄kpọ ufọkabasi ẹnyịme ẹte ke mmimọ ikọbọbuọt ekikere oro ito ukpepn̄kpọ akwaifiọk owo eke mbon Greek. Nte ededi, ido ukpono akpanikọ ikpọnọkede akpanikọ Bible inịm ibịne akwaifiọk owo.—Genesis 2:7; Deuteronomy 6:4; Ezekiel 18:4; John 14:28.
15. (a) Didie ke Bible owụt n̄kukụre Owo emi ẹnyenede ndituak ibuot nnọ? (b) Didie ke mme ata andituak ibuot ẹkere ẹban̄a edisịk n̄kpere Jehovah?
15 Ido ukpono akpanikọ esịn udọn̄ ọnọ utuakibuot Abasi akpanikọ kierakiet, Jehovah. (Deuteronomy 4:35; John 17:3) Ke etịn̄de ibio ibio aban̄a Deuteronomy 5:9 ye De 6:13, Jesus Christ ama ọsọn̄ọ ọdọhọ ete: “Tuak ibuot nọ Jehovah Abasi fo, nyụn̄ nam n̄kpọ nọ Enye ikpọn̄îkpọn̄.” (Matthew 4:10) Ke n̄kemuyo ye oro, Jesus ama anam mme mbet esie ẹfiọk enyịn̄ Ete esie. (John 17:26) Nte ido ukpono fo ekpep fi ndituak ibuot nnọ Jehovah? Nte afo ọmọfiọk Owo oro enyenede enyịn̄ oro—mme uduak esie, mme edinam esie, mme edu esie—tutu otụk fi nte ke afo emekeme ndisịk n̄kpere enye? Edieke okuommọ edide ido ukpono akpanikọ, ibọrọ edidi ih.—Luke 10:22; 1 John 5:14.
16. Nso ke ndinyene mbuọtidem ke Christ ọwọrọ ọnọ mbon oro ẹbuanade ke ido ukpono akpanikọ?
16 Akpan ikpehe utuakibuot oro enemde Abasi esịt edi ndinyene mbuọtidem ke Eyen esie, Jesus Christ. (John 3:36; Utom 4:12) Emi iwọrọke ikpîkpu ndinịm ke akpanikọ nte ke enye ama odu uwem mîdịghe nte ke enye ekedi n̄wọrọnda owo. Enye esịne ndifiọk se Bible ekpepde aban̄a ufọn uwa mfọnmma uwem owo eke Jesus ye edidiọn̄ọ mban̄a itie esie mfịn nte Edidem eke heaven. (Psalm 2:6-8; John 3:16; Ediyarade 12:10) Edieke afo abuanade ye mbon oro ẹnamde ido ukpono akpanikọ, afo ọmọfiọk ete ke mmọ ẹsịn ukeme ofụri esịt ke uwem mmọ eke usen ke usen ndikop uyo Jesus, ndikpebe uwụtn̄kpọ esie, nnyụn̄ ntiene mbuana ọkpọkpọ ye ke ifịk ke utom oro enye ọkọnọde mme mbet esie. (Matthew 28:19, 20; John 15:14; 1 Peter 2:21) Edieke oro mîdịghe ntre ye mbon oro afo atuakde ibuot ọtọkiet, oyom afo oyom ebiet efen.
17. Ntak emi mme ata andituak ibuot ẹkpemede mbak edinyene ndo ke ererimbot, ndien nso ke oro abuana?
17 Utuakibuot akpanikọ inyeneke ndo ito edibuana ke mbre ukara ye mme en̄wan eke ererimbot. (James 1:27) Ntak mînyeneke? Koro Jesus ọkọdọhọ aban̄a mme anditiene enye ete: “Mmọ idịghe eke ererimbot, kpa nte Ami mmendịghe eke ererimbot.” (John 17:16) Jesus ikesịnke idem ke mbre ukara, ndien enye ama akpan mme anditiene enye ndikama n̄kpọekọn̄ obụkidem. (Matthew 26:52) Mbon oro ẹnamde se Ikọ Abasi ọdọhọde ‘ikpepke aba ekọn̄.’ (Isaiah 2:2-4) Edieke ido ukpono ekededi emi afo enyenede ebuana ọkpọkọm edi esisịt mînamke n̄kpọ ekekem ye se ẹtịn̄de oro, ini edi emi ndisịbe ebuana fo ye enye.—James 4:4; Ediyarade 18:4, 5.
18. (a) Nso ke John 13:35 owụt nte n̄wọrọnda edu ido ukpono akpanikọ? (b) Didie ke afo akpan̄wam owo ndibiere m̀mê ewe otu inen̄ede idot ye John 13:35?
18 Ido ukpono akpanikọ ekpep onyụn̄ ananam ima unana ibụk owụt. (John 13:35; 1 John 3:10-12) Owo isitịn̄ke iban̄a utọ ima oro ke mme ukwọrọikọ kpọt. Enye ke akpanikọ odụri mme owo eke kpukpru orụk, kpukpru idaha ndutịm uforo, kpukpru usem, kpukpru idụt adian ọtọkiet ke ata itie ebuana nditọete. (Ediyarade 7:9, 10) Enye anam mme Christian akpanikọ ẹda san̄asan̄a ẹkpọn̄ ererimbot oro odude akan mmọ okụk. Edieke mûnamke ntre kan̄a, dụk mme mbonoesop ke Ufọkmbono Obio Ubọn̄ eke Mme Ntiense Jehovah, ọkọrọ ye ikpọ mbono mmọ. Se nte mmọ ẹnamde utom ọtọkiet ndibọp mme Ufọkmbono Obio Ubọn̄ mmọ. Se nte mmọ ẹnamde n̄kpọ ye mbonusọn̄ (esịnede mme ebeakpa) ye n̄kpri owo (esịnede mbon oro ẹnyenede ete m̀mê eka ikpọn̄îkpọn̄ m̀mê oro mînyeneke-nyene). (James 1:27) Men se afo okụtde domo ye se okokụtde ke ido ukpono en̄wen ekededi. Ekem bụp idemfo, ‘Mmanie ẹnam ido ukpono akpanikọ?’
19. (a) Nso usọbọ kaban̄a mme mfịna ubonowo ke ido ukpono akpanikọ ọkwọrọ? (b) Nso ke mme andibuana ke otu ido ukpono akpanikọ ẹkpenam?
19 Ido ukpono akpanikọ ọkwọrọ Obio Ubọn̄ Abasi nte nsinsi usọbọ kaban̄a mme mfịna ubonowo. (Daniel 2:44; 7:13, 14; 2 Peter 3:13; Ediyarade 21:4, 5) Nte ufọkabasi Christendom ekededi anam oro? Ini ewe edi akpatre ini oro okokopde ọkwọrọ ederi etịn̄de aban̄a Obio Ubọn̄ Abasi ye se N̄wed Abasi owụtde nte enye edinamde? Ndi esop oro afo abuanade esịn udọn̄ ọnọ fi nditịn̄ nnọ mbon en̄wen mban̄a Obio Ubọn̄ Abasi, ndien ke edide ntre, nte kpukpru mme andibuana ẹsitiene ẹnam oro? Jesus ama anam utọ utom unọ ikọ ntiense oro; mme akpa mbet esie ẹma ẹnam. Afo n̄ko emekeme ndinyene ifet editiene mbuana ke utom emi. Enye edi ata akpan utom oro ẹnamde ke iso isọn̄ mfịn.—Matthew 24:14.
20. Ke adianade ye edidiọn̄ọ nnennen ido ukpono, nso ke ana nnyịn inam?
20 Okposụkedi ediwak tọsịn ido ukpono ẹdude, Bible ọsọsọp an̄wam nnyịn ikûdu ke ndutịme kaban̄a ẹdidiọn̄ọ enyeemi edide akpanikọ. Edi oyom nnyịn inam se ikande edidiọn̄ọ enye. Edi akpan n̄kpọ ete nnyịn inanam enye. Nnyịn iyeneme iban̄a se emi abuanade ke akamba udomo ke ibuotikọ nnyịn efen.
[Mme Ikọ idakisọn̄]
a Usion̄o idịbi: Utom Mme Apostle 17:28; Psalm 139:1, 16; Exodus 21:22, 23. Usiondọ: Matthew 19:8, 9; Rome 7:2, 3. Idan̄ ukem uduot: Rome 1:24-27; 1 Corinth 6:9-11. Edida n̄kpọsọn̄ ibọk ye n̄kpọsọn̄ mmịn ke idiọk usụn̄: 2 Corinth 7:1; Luke 10:25-27; Mme N̄ke 23:20, 21; Galatia 5:19-21. Iyịp ye oburobụt ido: Utom Mme Apostle 15:28, 29; Mme N̄ke 5:15-23; Jeremiah 5:7-9. Ubon: Ephesus 5:22–6:4; Colossae 3:18-21. Edidi se ẹsịnde: Psalm 27:10; Malachi 2:13-16; Rome 8:35-39. Udọn̄ọ: Ediyarade 21:4, 5; 22:1, 2; Titus 1:2; Psalm 23:1-4. N̄kpa: Isaiah 25:8; Utom Mme Apostle 24:15. Mme ebeiso n̄kpọ: Matthew 6:19-34; Luke 12:16-21; 1 Timothy 6:6-12.
b Kaban̄a mme uwụtn̄kpọ ẹban̄ade mme utọ prọfesi oro ye mme edisu mmọ, se n̄wed The Bible—God’s Word or Man’s?, page 117-161; ye Reasoning From the Scriptures, page 60-62, 225-232, 234-240. Watchtower Bible and Tract Society of New York, Inc., emịn̄ n̄wed mbiba ẹmi.
Didie ke Afo Ọkpọbọrọ?
◻ Ke ndidiọn̄ọ nnennen ido ukpono, ekikere anie edi ata akpan n̄kpọ?
◻ Ewe uyarade inan̄ ẹwụt Bible nte Ikọ Abasi?
◻ Ntak mîdịghe kpukpru ido ukpono ẹmi ẹkamade Bible ke Abasi onyịme?
◻ Nso idi n̄kpọ itiokiet oro ẹdade ẹdiọn̄ọ n̄kukụre nnennen ido ukpono?
[Ekebe ke page 10]
Mme Ntiense Jehovah . . .
◆ Ẹkọn̄ kpukpru ukpepn̄kpọ mmọ ke Bible.
◆ Ẹtuak ibuot ẹnọ Abasi akpanikọ kierakiet, Jehovah.
◆ Ẹdu uwem ekekem ye mbuọtidem mmọ ke Jesus Christ.
◆ Ibuanake ke mme mbre ukara ye mme en̄wan eke ererimbot.
◆ Ẹyom ndiwụt ima unana ibụk ke uwem mmọ eke usen ke usen.
◆ Ẹtan̄a Obio Ubọn̄ Abasi nte nsinsi usọbọ kaban̄a mme mfịna ubonowo.
[Ndise ke page 9]
BIBLE—nso iwụt ke enye ọdọn̄ọ etop oro Abasi enyenede ọnọ ofụri ubonowo?