“Ọkpọnọ Mi Ememem, Mbiomo Mi Onyụn̄ Efefere”
“Ẹmen ọkpọnọ Mi ẹkọn̄ọ ke itọn̄ mbufo, ẹnyụn̄ ẹkpebe Mi.”—MATTHEW 11:29.
1, 2. (a) Nso ke afo okụt ke uwem oro ọnọde fi nduọkodudu? (b) Nso ke owo enyene ndinam man okụt nduọkodudu oro Jesus ọkọn̄wọn̄ọde ndinọ?
EDIYERE mbịtmbịt mmọn̄ ke utịt ufiop ufiop usen, m̀mê inem inem idap ke okoneyo ke ẹma ẹkekụre anyan isan̄ oro ememde owo idem—oh, didie ke emi ọnọ nduọkodudu ntem! Ntre ke edi ke ini ẹbiomorede owo ndodobi mbiomo m̀mê ke ini ẹfende mme idiọkn̄kpọ ye ndudue. (Mme N̄ke 25:25; Utom 3:19) Nduọkodudu emi mme utọ ifiọk n̄kpọntịbe oro ẹnọde ẹsidemede nnyịn, ndien nnyịn imesikop odudu ndinam ekese.
2 Kpukpru mbon oro ẹbiomde ndodobi mbiomo ẹnyụn̄ ẹkpade mba ẹkeme ndidi mbịne Jesus, koro enye ama ọn̄wọn̄ọ ndinọ mmọ kpa ukem n̄kpọ oro—nduọkodudu. Nte ededi, man inyene nduọkodudu oro ẹnen̄erede ẹyom, odu n̄kpọ oro anade owo onyịme ndinam. “Ẹmen ọkpọnọ Mi ẹkọn̄ọ ke itọn̄ mbufo, ẹnyụn̄ ẹkpebe Mi,” ntre ke Jesus ọkọdọhọ, “ndien mbufo ẹyekụt nduọkodudu ẹnọ ukpọn̄ mbufo.” (Matthew 11:29) Nso idi ọkpọnọ emi? Didie ke emi ada nduọkodudu edi?
Mmemmem Ọkpọnọ
3. (a) Mme ọkpọnọ ewe ke ẹkesikama ke mme ini Bible? (b) Nso ndamban̄a n̄kpọ ke ẹbuan ye ọkpọnọ?
3 Ke ẹdụn̄de ke n̄kaowo oro ẹkesinamde utom in̄wan̄, Jesus ye mme andikpan̄ utọn̄ nnọ enye ẹma ẹtịm ẹmehe ye ọkpọnọ. Akpan akpan, ọkpọnọ edi anyan ndodobi eto emi enyenede ekpọ ke idak ndidụk itọn̄ unam mbiomo iba, awakde ndidi nyara enan̄, ndidian mmọ ọtọkiet man ẹdụri n̄kpọ ufụn̄isọn̄, ukpatn̄kpọ, m̀mê ndusụk mbiomo efen. (1 Samuel 6:7) Ọkpọnọ oro mme owo ẹkesikamade ẹma ẹdu n̄ko. Mmọemi ẹkedi ikpîkpu eto emi ẹkesidoride ibiọn̄ ke afara ye mbiomo ọkọn̄ọde ke utịt n̄kan̄ mbiba. Mme anamutom ẹma ẹsikeme ndida mmọ mmen ndodobi mbiomo. (Jeremiah 27:2; 28:10, 13) Otode ke enye ndinyene ebuana ye mbiomo ye utom, esiwak ndida ọkpọnọ ke ndamban̄a usụn̄ ke Bible ndida mban̄a ukara ye odudu.—Deuteronomy 28:48; 1 Ndidem 12:4; Utom 15:10.
4. Nso ke ọkpọnọ oro Jesus ọnọde mbon oro ẹkade ẹbịne enye ada aban̄a?
4 Nso, ndien, idi ọkpọnọ oro Jesus ọkọnọde mbon oro ẹkedide ẹbịne enye ndibọ nduọkodudu ikot ndimen mbiom ke idemmọ? Ti ete ke enye ọkọdọhọ ete: “Ẹmen ọkpọnọ Mi ẹkọn̄ọ ke itọn̄ mbufo, ẹnyụn̄ ẹkpebe Mi.” (Matthew 11:29) Owo emi edide ekpep edi mbet. Ntem, ndimen ọkpọnọ Jesus n̄kọn̄ọ n̄kukụre ọwọrọ ndikabade ndi mbet esie. (Philippi 4:3) Emi, nte ededi, oyom se ikande ikpîkpu edinyene ifiọk ibuot mban̄a mme ukpepn̄kpọ esie. Emi oyom mme edinam ẹmi ẹdude ke n̄kemuyo ye mmọ—ndinam utom oro enye akanamde nnyụn̄ ndu uwem ke usụn̄ emi enye okodude. (1 Corinth 11:1; 1 Peter 2:21) Enye oyom unyịme unyịme nsụkibuot nnọ odudu ukara esie ye mbon oro enye ayakde odudu ukara esịn ke ubọk. (Ephesus 5:21; Mme Hebrew 13:17) Enye ọwọrọ ndikabade ndi Christian emi ama akayak idem ọnọ onyụn̄ ana baptism, onyịmede kpukpru ifetutom ye mbiomo oro asan̄ade ye utọ uyakidem oro. Oro edi ọkpọnọ emi Jesus ọnọde mbon oro ẹdide ẹbịne enye ndibọ ndọn̄esịt ye nduọkodudu. Nte afo omonyịme ndibọ enye?—John 8:31, 32.
5. Ntak emi mîdidịghe n̄kpọ oro ọsọn̄de ndimen ọkpọnọ Jesus?
5 Ndikụt nduọkodudu ebe ke ndimen ọkpọnọ—nte oro idịghe ntuaha? Ke akpanikọ idịghe, sia Jesus ọkọdọhọde ete ke ọkpọnọ imọ “ememem.” Ikọ emi ọwọrọ mmemmem, inem inem, se ẹmade. (Matthew 11:30; Luke 5:39; Rome 2:4; 1 Peter 2:3) Nte ata anamusọ eto, enyene ndidi Jesus ama esinam mme n̄kpọ ufụn̄isọn̄ ye mme ọkpọnọ, ndien eyedi enye ama ọfiọk nte ẹnamde ọkpọnọ man odot ndikama nnam utom oro okponde mmemmem mmemmem nte ekekeme. Ekeme ndidi enye ama esida ọfọn̄ mme ikpa adian ke mme ọkpọnọ ẹmi. Esinam ediwak mmọ ke utọ usụn̄ oro mbak edifiọn, m̀mê edikwọhọde itọn̄ akaha. Ke ukem usụn̄ oro, ndamban̄a ọkpọnọ oro Jesus ọnọde nnyịn “ememem.” Idem okposụkedi edidi mbet esie abuanade ndusụk mbiomo, enye idịghe ifiọk n̄kpọntịbe oro ọsọn̄de m̀mê etiede ufịk ufịk edi edi enyeoro ọnọde nduọkodudu. Mme ibet Ete esie eke heaven, Jehovah, ibiakke owo idem n̄ko.—Deuteronomy 30:11; 1 John 5:3.
6. Enyene ndidi ikọ Jesus ọkọwọrọ nso ke ini enye ọkọdọhọde ete: “Ẹmen ọkpọnọ Mi ẹkọn̄ọ ke itọn̄ mbufo”?
6 Odu n̄kpọ efen oro anamde ọkpọnọ Jesus ‘emem,’ m̀mê efere ndibiom. Ke ini enye ọkọdọhọde ete: “Ẹmen ọkpọnọ Mi ẹkọn̄ọ ke itọn̄ mbufo,” ekeme ndidi ikọ esie ọkọwọrọ kiet ke otu n̄kpọ iba emi. Edieke enye ekenyenede adiana iba ọkpọnọ, oro edi, utọ enyeoro ẹyịride unam mbiomo iba ọtọkiet ndidụri mbiomo, do enye ọkọnọ nnyịn ikot ndidụk ke idak ukem ọkpọnọ oro ye enye. Nso edidiọn̄ ke ekpedi ntem—ndinyene Jesus ke n̄kan̄ nnyịn odụride mbiomo nnyịn ye nnyịn! Ke n̄kan̄ eken, edieke Jesus ekenyenede ọkpọnọ eto oro mme usụhọde anamutom ẹkesikamade ke ekikere, do enye ọkọnọ nnyịn usụn̄ oro ikemede ndinam se ededi mbiomo oro anade nnyịn ibiom efere m̀mê otịm edi se ẹkemede nditịm n̄kara. Ke usụn̄ ekededi, ọkpọnọ esie edi n̄kpọ oro ọnọde ata nduọkodudu koro enye ọn̄wọn̄ọ ọnọ nnyịn ete: “Koro Ami mmenyene ifụre ifụre ido nnyụn̄ nsụhọde idem ke esịt.”
7, 8. Nso ndudue ke ndusụk owo ẹnam ke ini mmọ ẹkopde mfịghe?
7 Nso, ndien, ke nnyịn ikpenyene ndinam edieke nnyịn ikerede ke mbiomo mfịna uwem oro nnyịn ibiomde okpon akaha ye nte ke imokop mfịghe ibe nde? Ndusụk owo nte mîdotke ẹkeme ndikere ke ọkpọnọ edidi mbet Jesus Christ ọsọn̄ akaha m̀mê oyom n̄kpọ akaha, idem okposụkedi edise mban̄a uwem eke usen ke usen ẹdide se ibiomode mmọ. Ndusụk owo ẹmi ẹdude ke mme utọ idaha oro ẹsitre ndidụk mme mbonoesop Christian, mîdịghe mmọ ẹsitre ndibuana ke utom ukwọrọikọ, ndusụk ẹkerede ke mmimọ iyenyene ndusụk ubọhọ. Oro, nte ededi, edi ata idiọk ndudue.
8 Nnyịn imọfiọk ite ke ọkpọnọ oro Jesus ọnọde “ememem.” Edieke nnyịn mîkemenke enye ikọn̄ọ ke nnennen usụn̄, enye ekeme ndifiọn idem. Ke ntre nnyịn ikpenyene nditịn̄ enyịn ndụn̄ọde ọkpọnọ oro odude nnyịn ke afara. Edieke, ke ndusụk ntak, ọkpọnọ oro abiarade m̀mê mîkọn̄ọke nnennen, edikọn̄ọ enye idikụreke ke ndiyom ekese ukeme ke n̄kan̄ nnyịn edi eyesụn̄ọ ke ndusụk ubiak. Ke ikọ efen, edieke mme edinam ukara Abasi ẹtọn̄ọde nditie nte ẹdi mbiomo ẹnọ nnyịn, ana nnyịn idụn̄ọde ise m̀mê nnyịn ke ibiom mmọ ke nnennen usụn̄. Nso idi uduak nnyịn kaban̄a se inamde oro? Nte nnyịn imesitịm idem mfọn mfọn ke ini ikade mme mbonoesop? Nte nnyịn imesitịm idem ke ikpọkidem ye ke ekikere ke ini ibuanade ke utom an̄wautom? Nte nnyịn imenyene n̄kpet n̄kpet ye eti itie ebuana ye mbon efen ke esop? Ndien, ke edide akpan n̄kpọ akan, ọkpọkpọ itie ebuana nnyịn ye Jehovah Abasi ye Eyen esie, Jesus Christ, etie didie?
9. Ntak emi ọkpọnọ Christian mîkpedehede idi mbiomo oro owo mîkemeke ndibiom?
9 Ke ini nnyịn ke ofụri esịt inyịmede ọkpọnọ oro Jesus ọnọde inyụn̄ ifiọkde ndimen enye ke nnennen usụn̄, ntak ndomokiet idehede idu enye nditie nte mbiomo oro ọsọn̄de ebe nde. Ke akpanikọ, edieke nnyịn ikemede ndida n̄kụt idaha oro odude—Jesus odude ke idak ukem ọkpọnọ oro ye nnyịn—isọn̄ke nnyịn ndikụt owo oro enen̄erede obiom mbiomo oro okponde akan. Enye etie nte ekpri eyen emi eberede ke ubọk n̄kpọisan̄ esie, ekerede ke edi imọ inụk enye asan̄a, edi ke ata idem n̄kpọ, nte ededi, edi ete m̀mê eka esie onụk. Nte ima ima Ete, Jehovah Abasi otịm ọfiọk mme ukeme ye mmeme nnyịn, ndien enye esinam n̄kpọ aban̄a mme udọn̄ nnyịn ebe ke Jesus Christ. Paul ọkọdọhọ ete: “Abasi mi eyenọ mbufo kpukpru se inanade mbufo ọyọhọ ọyọhọ, nte inyene eke Enye enyenede ke ubọn̄ edide ke Christ Jesus.”—Philippi 4:19; men Isaiah 65:24 domo.
10. Nso idi ifiọk n̄kpọntịbe owo oro adade itie edidi mbet ke akpan n̄kpọ?
10 Ediwak Christian oro ẹma ẹkeyak idem ẹnọ ẹmedifiọk emi ebe ke ọkpọkpọ ifiọk n̄kpọntịbe. Ke uwụtn̄kpọ, Jenny odu, emi okokụtde nte ke ndinam utom nte asiakusụn̄ unọ un̄wam kpukpru ọfiọn̄ nnyụn̄ nnam utom idịbi udia uyọhọ ini oro oyomde ekese n̄kpọ ama anam enye odu ke idak ọkpọsọn̄ mfịghe. Enye, nte ededi, ekere ke utom usiakusụn̄ enen̄ede an̄wam imọ ndida ukem ukem. Ndin̄wam mme owo ẹkpep akpanikọ Bible nnyụn̄ n̄kụt nte mmọ ẹkpụhọrede uwem mmọ man ẹnyene unyịme Abasi—emi edi se inọde enye n̄kponn̄kan idatesịt ke uwem esie oro ọyọhọde ye utom. Enye ke ofụri esịt onyịme ye mme ikọ n̄ke oro ọdọhọde ete: “Edi ufọn Jehovah ofori owo, enye inyụn̄ idianke afanikọn̄ ke esịt.”—Mme N̄ke 10:22.
Mfefere Mbiomo
11, 12. Nso ke ikọ Jesus ọkọwọrọ ke ini enye ọkọdọhọde ete: “Mbiomo Mi onyụn̄ efefere”?
11 Ke adianade ye edin̄wọn̄ọ ndinọ nnyịn ‘mmemmem’ ọkpọnọ, Jesus ọn̄wọn̄ọ ọnọ nnyịn ete: “Mbiomo Mi onyụn̄ efefere.” Ọkpọnọ oro ‘ememde’ ananam utom oro emem akan; edieke ẹnamde mbiomo oro efere n̄ko, utom oro ke akpanikọ eyedi inem inem. Nso, ndien, ke Jesus ekenyene ke ekikere ke ndiketịn̄ ikọ oro?
12 Kere ban̄a se ọtọin̄wan̄ akpanamde ke ini enye okoyomde ndikpụhọ utom oro mme unam esie ẹnamde, yak idọhọ ndikpọn̄ ufụn̄isọn̄ n̄ka edidụri ukpatn̄kpọ. Enye eyebem iso ọkọn̄ọde n̄kpọ ufụn̄isọn̄ osio ndien ekem eyịri ukpatn̄kpọ. Ekpedi ndisịme enye ndiyịri n̄kpọ ufụn̄isọn̄ ye ukpatn̄kpọ ke mme unam ẹmi. Kpasụk ntre, Jesus ikọdọhọke mme owo oro ẹdori mbiomo esie ke enyọn̄ enyeoro mmọ ẹma ẹkememen ẹbiom. Enye ọkọdọhọ mme mbet esie ete: “Baba eyenufọk kiet ikemeke ndisan̄a utom mme ete iba.” (Luke 16:13) Ntem, Jesus ọkọnọ mme owo n̄kpọ ndimek. Ndi mmọ utu ke oro ẹyekaiso ndibiom ndodobi mbiomo oro mmọ ẹkenyenede, m̀mê ẹyebiomode ẹnịm ẹnyụn̄ ẹbọ se enye ọkọnọde? Jesus ama ọnọ mmọ ima ima nsịnudọn̄ ete: “Ọkpọnọ Mi ememem.”
13. Nso mbiomo ke mme owo ẹkebiom ke ini Jesus, ndien ye nso utịp?
13 Ke ini Jesus, mme owo ẹkebọ ufen ke idak ndodobi mbiomo emi mme akara ukara ufịk mbon Rome ye mme enyene enyọn̄ enyọn̄ ido, mbubịk mme adaiso ido ukpono ẹkemende ẹdori mmọ. (Matthew 23:23) Ke ukeme ndibiomode mbiomo mbon Rome nnịm, ndusụk owo ẹma ẹdomo ndinam mme ukpụhọde ke idemmọ. Mmọ ẹma ẹkabade ẹsịn idem ke mme en̄wan ukaraidem, n̄kukụre ndisịm akama-nsobo utịt. (Utom 5:36, 37) Mbon en̄wen ẹma ẹsịn idem ke ndinen̄ede mme idaha mmọ ebe ke ndikabade nsịn idem ntotụn̄ọ ntotụn̄ọ ke mme mbubehe uyom inyene obụkidem. (Matthew 19:21, 22; Luke 14:18-20) Ke ini Jesus okowụtde mmọ usụn̄ ndibọhọ ebe ke ndinọ mmọ ikot ndikabade ndi mme mbet esie, idịghe kpukpru mmọ ẹkeben̄e idem ndinyịme. Mmọ ẹma ẹmen̄e ndiyak mbiomo oro mmọ ẹkebiomde nnịm, okposụkedi emi okodobide, nnyụn̄ mmen eke esie mbiom. (Luke 9:59-62) Nso akama mfụhọ ndudue!
14. Didie ke mme editịmede esịt eke uwem ye mme udọn̄ n̄kpọ obụkidem ẹfịghe nnyịn?
14 Edieke nnyịn mîkpemeke, nnyịn imekeme ndinam ukem ndudue oro mfịn. Ndikabade ndi mbet Jesus anam nnyịn ibọhọ edin̄wana mbịne mme ukem utịtmbuba ye se ẹdade ke ọsọn̄urua n̄kpọ nte mbon ererimbot ẹnamde. Okposụkedi nnyịn isụk inyenede ndinam utom ọkpọsọn̄ man inyene mme n̄kpọ oro uwem eke usen ke usen oyomde, nnyịn inamke mme n̄kpọ ẹmi ẹdi akpan n̄kpọ ke uwem nnyịn. Edi, editịmede esịt eke uwem ye etabi inem n̄kpọ obụkidem ẹkeme ndinyene ọkpọsọn̄ odudu ke idem nnyịn. Edieke nnyịn iyakde emi, mme utọ udọn̄ oro ẹkeme idem ndibaba akpanikọ oro nnyịn ye ọkpọsọn̄ udọn̄ ikonyịmede, n̄wot. (Matthew 13:22) Nnyịn imekeme ndikabade nsịn idem n̄kaha ke ndiyụhọ mme utọ udọn̄ oro tutu mme mbiomo Christian nnyịn ẹkabade ẹdi mba mba utom emi nnyịn n̄kukụre inamde mmịnede mmịnede ye itọk itọk. Nnyịn ke akpanikọ ikemeke ndidori enyịn ndinyene nduọkodudu ekededi nto utom oro inamde inọ Abasi edieke inamde enye ye utọ edu oro.
15. Nso item ke Jesus ọkọnọ kaban̄a mme udọn̄ n̄kpọ obụkidem?
15 Jesus okowụt nte ke uwem oro enyenede uyụhọ itoho edidomo ndiyụhọ kpukpru se nnyịn iyomde, edi ke ndifiọk se idide ata akpan n̄kpọ ke uwem. Enye ama ọnọ item ete: “Ẹkûtịmede esịt [ẹ]ban̄a uwem mbufo, ẹte ididia nso? M̀mê idin̄wọn̄ nso? M̀mê ẹban̄a ikpọkidem mbufo, ẹte idisịne nso? Nte uwem ikanke udia? Nte ikpọkidem inyụn̄ ikanke edisịnen̄kpọ?” Ekem enye odụri ntịn̄enyịn owụt inuen enyọn̄ onyụn̄ ọdọhọ ete: “Mmọ itọhọ-tọ, inyụn̄ idọkke-dọk, inyụn̄ ibonke inịm ke ubet; ndien Ete mbufo emi odude ke heaven ọbọk mmọ.” Ke etịn̄de otụk ekpon̄idịm ke ikọt, enye ama ọdọhọ ete: “Mmọ inamke ọkpọsọn̄ utom, inyụn̄ ifiakke ndidi: edi ndọhọ mbufo nte, kpa Solomon ke ofụri ubọn̄ esie ikesịneke se iyede nte kiet ke otu mmọ.”—Matthew 6:25-29.
16. Nso ke ifiọk n̄kpọntịbe owụt nte edide utịp edibịne n̄kpọ obụkidem?
16 Nte nnyịn imekeme ndikpep n̄kpọ nto ukpep oro ẹkụtde ke enyịn mi? Edi ọsọ ifiọkutom nte ke adan̄a nte owo an̄wanade ọkpọsọn̄ ndifori idaha esie ke uwem ke n̄kan̄ n̄kpọ obụkidem, ntre ke enye akabade ọkọmọ idem akan ke mme mbubehe ererimbot ntre ke mbiomo oro enye obiomde akabade odobi akan. Ererimbot ọyọhọ ye mme anam mbubehe oro ẹdade n̄wụre ubon, n̄wụre ndọ, unana nsọn̄idem, ye ekese n̄kpọ efen ẹkpe utịp uforo n̄kpọ obụkidem mmọ. (Luke 9:25; 1 Timothy 6:9, 10) Andibọ enọ Nobel oro, Albert Einstein, ama ọdọhọ ini kiet ete: “Inyene, edikụt unen, uwọrọiso, n̄kokon̄ uwem—ye ami mmọemi ẹsiwak ndidi n̄kpọ itekesịt. Ami mmonịm ke akpanikọ nte ke mmemmem ye sụn̄sụn̄ usụn̄uwem edi mfọnn̄kan ọnọ kpukpru owo.” Emi n̄kukụre afiak etịn̄ mmemmem item apostle Paul oro: “Uten̄e Abasi edi akwa udori, ke ini asan̄ade ye esịt eke okụtde ete se inyenede ekem.”—1 Timothy 6:6.
17. Nso usụn̄uwem ke Bible esịn udọn̄ ọnọ?
17 Odu akpan ikpehe kiet oro mîkpanaha nnyịn ifụmi. Okposụkedi “mmemmem ye sụn̄sụn̄ usụn̄uwem” enyenede ekese ufọn, enye ke idemesie idịghe n̄kpọ oro ọnọde uyụhọ. Ediwak owo ẹdu emi eduuwem mmọ edide mmemmem oto mme idaha ke uwem, edi mmọ ke usụn̄ ndomokiet ikopke uyụhọ m̀mê inemesịt. Bible isịnke udọn̄ inọ nnyịn ndisịn̄e nsa ye inemesịt n̄kpọ obụkidem nnyụn̄ ndu uwem ikpọn̄. Ẹdori nsọn̄uyo ke uten̄e Abasi, idịghe ke ndikụt ke se inyenede ekem. Edi n̄kukụre ke ini nnyịn idiande mbiba ẹmi ọtọkiet ke nnyịn inyene “akwa udori.” Nso udori? Ke osụk akade iso kpa ke n̄wed oro, Paul owụt nte ke mbon oro ‘mîdorike enyịn ke se iyan̄ade owo nte enyene, edi ẹdoride ke Abasi’ “ẹn̄wana ẹyom eti isọn̄ ẹnọ idemmọ ke ini iso, man mmọ ẹkpemụm uwem eke edide ata uwem ẹkama.”—1 Timothy 6:17-19.
18. (a) Didie ke owo ekeme ndikụt ata nduọkodudu? (b) Didie ke nnyịn ikpese mme ukpụhọde oro nnyịn inyenede ndinam?
18 Nnyịn iyenyene nduọkodudu edieke ikpepde ndibiomode ọkpọkpọ ndodobi mbiomo nnyịn nnịm emi ekemede ndidi nnyịn ke ibiom, inyụn̄ imen mfefere mbiomo oro Jesus ọnọde. Ediwak owo oro ẹkefiakde ẹdiomi uwem mmọ man mmọ ẹkeme ndinyene ọyọhọ ebuana ke utom Obio Ubọn̄ ẹma ẹdikụt usụn̄uwem inemesịt ye uyụhọ. Nte ededi, esiyom mbuọtidem ye uko man owo anam utọ usio-ukot oro, ndien mme ubiọn̄ọ ẹkeme ndidu ke usụn̄. Edi Bible eti nnyịn ete: “Owo eke ekpemede ofụm idisuanke n̄kpasịp, ndien owo eke esede ikpaenyọn̄ idikpen̄eke.” (Ecclesiastes 11:4) Ediwak n̄kpọ inen̄ekede isọn̄ ke ndondo oro nnyịn ibierede ndinam mmọ. Etie nte ikpehe oro ọsọn̄de akan edi edinam ubiere. Nnyịn imekeme ndikpa mba ebe ke ndin̄wana ye m̀mê ndibiọn̄ọ ekikere oro. Edieke inamde ekikere nnyịn odu ke mben̄eidem inyụn̄ inyịme n̄kpọ-ata emi, nnyịn imekeme ndidu ke n̄kpaidem ndikụt utọ edidiọn̄ oro enye akabarede edi. Andiwet psalm akpak ete: “O mbufo ẹtabi, ẹnyụn̄ ẹse nte Jehovah ọfọnde.”—Psalm 34:8; 1 Peter 1:13.
‘Nduọkodudu Ọnọ Ukpọn̄ Mbufo’
19. (a) Nso ke nnyịn ikeme ndidori enyịn ndikụt nte mme idaha ererimbot ẹkade iso ndidiọk? (b) Ke adan̄aemi idude ke idak ọkpọnọ Jesus, nso ke ẹsọn̄ọ ẹnọ nnyịn?
19 Apostle Paul ama eti mme mbet eke akpa isua ikie ete: “Nnyịn inyene ndibe ke ediwak ukụt ndụk ke Obio Ubọn̄ Abasi.” (Utom 14:22) Oro osụk edi akpanikọ mfịn. Nte mme idaha ererimbot ẹkade iso ndidiọk, mme mfịghe oro ẹfịkde kpukpru mbon oro ẹbierede ndidu uwem edinen ido ye eke uten̄e Abasi ẹyetetịm ẹsọn̄ ubọk ẹkan. (2 Timothy 3:12; Ediyarade 13:16, 17) Edi, etie nnyịn ke idem nte eketiede Paul ke ini enye ọkọdọhọde ete: “Nnyịn ikop mfịghe ke kpukpru edem, edi idụhe ke mbaba; ẹfịna nnyịn ekikere, edi itiehe ke n̄kịmenyịn; ẹsịn nnyịn enyịn, edi Abasi ikpọn̄ke nnyịn; ẹyịbi nnyịn ẹduọk ke isọn̄, edi ibiatke nnyịn uwem.” Ntak edi nte ke nnyịn imekeme ndiberi edem ke Jesus Christ ndinọ nnyịn akwa ubom odudu. (2 Corinth 4:7-9) Ebede ke ndinyịme ọkpọnọ edidi mbet ke ofụri esịt, nnyịn iyedara edisu un̄wọn̄ọ Jesus emi: “Mbufo ẹyekụt nduọkodudu ẹnọ ukpọn̄ mbufo.”—Matthew 11:29.
Nte Afo Emekeme Ndinam An̄wan̄a?
◻ Nso idi mmemmem ọkpọnọ oro Jesus ọkọnọde?
◻ Nso ke nnyịn ikpanam edieke nnyịn ikerede ke ọkpọnọ nnyịn ke akabade edi mbiomo?
◻ Nso ke ikọ Jesus ọkọwọrọ ke ini enye ọkọdọhọde ete: “Mbiomo Mi onyụn̄ efefere”?
◻ Didie ke nnyịn ikeme ndikụt nte ke mbiomo nnyịn efere?