Nte Afo Omowụt Esịtekọm Aban̄a Se Abasi Anamde?
“Edieke owo ekededi oyomde nditiene Mi, yak enye otụk idemesie, onyụn̄ emen (eto ndutụhọ) esie ke usen ke usen etiene Mi.”—LUKE 9:23.
1. Nso idi ndusụk utịbe utịbe enọ oro Abasi ọnọde?
NNYỊN imakama Abasi isọn uwem nnyịn. Ke ekpedide enye ikobotke ubonowo, nnyịn ikpamanake tutu amama. Edi Abasi ama obot se ikande uwem. Enye akanam nnyịn man ikpokop inem ata ediwak n̄kpọ: inem udia, ufiop eyo, uyo ikwọ, mfụt mfụt usen ini nsehe, ima mfọnido. Idem akande oro, Abasi ama ọnọ nnyịn ikike ye udọn̄ edikpep n̄kpọ mban̄a enye. Enye akanam ẹda odudu spirit ẹwet Bible, emi ọnọde nnyịn eti ndausụn̄, owụtde nnyịn nte ẹdude uwem inemesịt, onyụn̄ ọnọ idotenyịn edidu uwem ke nsinsi ke edinen obufa ererimbot esie. Abasi n̄ko ọmọnọ edisana spirit esie, un̄wam otode esop n̄kann̄kụk, ye ima ima n̄kani iren ye iban ẹmi ẹkemede ndin̄wam nnyịn ikaiso isọn̄ idem ke utom esie.—Genesis 1:1, 26-28; 2 Timothy 3:15-17; Mme Hebrew 10:24, 25; James 5:14, 15.
2. (a) Nso idi ata n̄wọrọnda n̄kpọ oro Abasi anamde ọnọ nnyịn? (b) Nte nnyịn imekeme ndinyene edinyan̄a nto utom?
2 Ke adianade ye kpukpru oro, Abasi ama osio akpa edibon Eyen esie ọdọn̄ edisian nnyịn n̄kpọ efen efen aban̄a se Ete oyomde oto nnyịn man onyụn̄ ọnọ kpukpru owo ẹmi ẹdinyịmede ufak “ubọhọ ufụn.” (Ephesus 1:7; Rome’5:18) Eyen oro, Jesus Christ, ọkọdọhọ ete: “Abasi akamama ererimbot ntem, tutu enye ọkọnọ ikpọn̄îkpọn̄ edibon Eyen esie, man owo ekededi eke ọbuọtde idem ye enye okûtak, edi enyene nsinsi uwem.” (John 3:16, King James Version) Edinyan̄a oro ufak anamde ekeme ndidu mi edi orụk n̄kpọ oro ọsọn̄de urua ata etieti tutu eyedi se usụn̄ baba kiet mîdụhe oro owo akpanamde utom man enyene enye, ke akpanikọ idịghe utom oro ẹkesinamde mbemiso ke idak Ibet Moses. Ntre, Paul ekewet ete: “Inọhọ owo utebeikpe ke ntak edinam utom ibet, edi ke ntak mbuọtidem eke enye enyenede ke Christ Jesus.”—Galatia 2:16; Rome 3:20-24.
Mbuọtidem ye Utom
3. Nso ke James eketịn̄ aban̄a mbuọtidem ye utom?
3 Ẹnyene edinyan̄a oto mbuọtidem, edi mbuọtidem ye ediwụt esịtekọm mban̄a kpukpru se Abasi anamde ekpenyene ndinụk nnyịn ndinam n̄kpọ. Enye ekpenyene ndidemede nnyịn esịt ndinam mme n̄kpọ oro ẹwụtde mbuọtidem nnyịn. James eyeneka Jesus ekewet ete: “[Mbuọtidem] eke mîsan̄ake ye edinam n̄kpọ, amakpa ke idemesie.” Enye ama akaiso ọdọhọ ete: “Wụt mi mbuọtidem eke mîsan̄ake ye edinam n̄kpọ, ndien ami nyeda edinam n̄kpọ n̄wụt fi mbuọtidem mi.” James ama osio owụt ete ke idem mme demon “ẹnịm ke akpanikọ ẹnyụn̄ ẹnyek,” edi akpanikọ mme demon inamke utom Abasi. Abraham, ke n̄kan̄ eken, ama enyene mbuọtidem ye utom. “Edinịm ke akpanikọ akasan̄a ye se enye anamde, ndien oto ke se enye anamde ekenyene mbuọtidem eke ọfọnde ama.” James ama afiak etịn̄ ete: “[Mbuọtidem] eke mîsan̄ake ye edinam n̄kpọ onyụn̄ akpa.”—James 2:17-26.
4. Jesus ọkọdọhọ ke mbon oro ẹyomde nditiene imọ ẹkpenam nso?
4 Jesus n̄ko ama owụt nte nti utom ẹdide akpan n̄kpọ, ọdọhọde ete: “Yak un̄wana mbufo ayama ke iso owo, man mmọ ẹkụt nti utom mbufo, ẹnyụn̄ ẹtoro Ete mbufo emi odude ke heaven.” “Edieke owo ekededi oyomde nditiene Mi, yak enye otụk idemesie, onyụn̄ emen [eto ndutụhọ] esie ke usen ke usen etiene Mi.”a Edieke nnyịn ‘itụkde’ idem nnyịn, nnyịn imasana ediwak ọkpọ ọkpọ mbumek nnyịn iyak. Nnyịn imọfiọk ite ke nnyịn imakama Abasi isọn ke kpukpru n̄kpọ, ntre nnyịn iyak idem nnyịn inọ enye nte ifụn esie, iyomde ndikpep ndinyụn̄ nnam uduak esie, nte Jesus akanamde.—Matthew 5:16; Luke 9:23; John 6:38.
Omotụk Uwem
5. (a) Peter okowụt ke nso ikpenyene nditụk ofụri usụn̄uwem nnyịn? (b) Nti utom ewe ke enye okotoro?
5 Peter ama osio owụt nte ke ‘ọsọn̄urua iyịp’ Christ, oro ọkọnọde ke ibuot nnyịn, ọsọn̄ urua ata etieti tutu eyedi se oyomde esịtekọm oro inyenede inọ enye owụt idem ke ofụri usụn̄uwem nnyịn. Apostle oro ama asiak ediwak n̄kpọ oro esịtekọm nnyịn ekpenyịkde nnyịn ndinam. Enye ọkọnọ item ete: “Ẹduọn̄ọ kpukpru udu.” “Ẹyom ata mmọn̄eba spirit.” “Ẹketan̄a mme utịbe edinam esie, emi okokotde mbufo osio ke ekịm, esịn ke utịbe un̄wana Esie.” “Yak enye ọwọn̄ọde ọkpọn̄ idiọk, onyụn̄ anam eti.” “Ẹben̄e idem ndibọrọ kpukpru owo eke ẹdibụpde mbufo ntak idotenyịn emi mbufo ẹnyenede.” “Ẹkûda aba ini eke osụhọde ọnọ mbufo ke obụkidem ẹsan̄a ẹdu uwem ke mme idiọkitọn̄ esịt owo, edi ẹsan̄a nte uduak Abasi edide.”—1 Peter 1:19; 2:1, 2, 9; 3:11, 15; 4:2.
6. (a) Didie ke mme Christian akpa isua ikie ẹkewụt mbuọtidem mmọ? (b) Nso uwụtn̄kpọ ke emi okponịm ọnọ nnyịn?
6 Mme Christian akpa isua ikie ẹma ẹnam mbuọtidem mmọ enyene uwem. Emi ama okpụhọ ekikere ye mme edu mmọ, anamde mmọ ẹdu uwem ekekem ye uduak Abasi. Mmọ ẹma ẹbọ ufen ke ntan̄mfep, editọn̄ọ ke itiat, imia, edisịn ke ufọk-n̄kpọkọbi, ye idem n̄kpa utu ke ndibiat mbuọtidem mmọ. (Utom 7:58-60; 8:1; 14:19; 16:22; 1 Corinth 6:9-11; Ephesus 4:22-24; Colossae 4:3; Philemon 9, 10) Ewetmbụk owo Rome oro ẹtịmde ẹfiọk, kpa Tacitus, emi akamanade ke n̄kpọ nte 56 C.E., ọdọhọ ete ke mme Christian “ẹdi se ẹkefọpde ke ikan̄ ẹwot, man ẹnọ un̄wana ke okoneyo, ke ini n̄kụteyo edide.” Kpa ye oro mmọ ikesehekede!—The Annals, Book XV, ikpehe ekikere 44.
7. Nso itie ke ndusụk owo ẹkeme ndifiọhọ idemmọ?
7 Ke ndusụk esop afo emekeme ndikụt mbon oro ẹkedụkde mme mbonoesop ke ediwak isua. Mmọ ẹma esop Jehovah, ẹkere ẹte ke ikot esie ẹdi mbon ẹmi ẹfọnde ẹkan oro akananam mmimọ isobode, ẹtịn̄ nti ikọ ẹban̄a akpanikọ, ẹnyụn̄ ẹnam akpanikọ an̄wan̄a mbonan̄wa. Edi n̄kpọ ọbiọn̄ọ mmọ ke iso, n̄kpọ odụri mmọ afiak edem. Mmọ akananam inamke eti usioukot oro owo 3,000 ẹkenamde ke usen Pentecost, oro owo Ethiopia oro onịmde ke akpanikọ okobụpde aban̄a, m̀mê oro Ananias akakpakde Saul ndinam ndondo oro akani andikọbọ oro ọkọdiọn̄ọde ete ke Jesus ekenen̄ede edi Messiah. (Utom 2:41; 8:36; 22:16) Nso ke mme utọ owo oro mînyeneke mfịn? Ntak emi mmọ mînamke usioukot oro Bible okotde “[eben̄e] eke nnyịn iben̄ede Abasi anam nnyịn inyene edisana esịt”? (1 Peter 3:21) Edieke afo ọfiọhọde idemfo ke utọ itie emi—ọfiọkde akpanikọ edi emen̄ede ndinam n̄kpọ mban̄a enye—da ibuotikọ emi nte enyeoro ẹketịmde ke ntak san̄asan̄a ima ẹnyenede ẹnọ fi.
Ndikan Mme N̄kpọ Ẹbiọn̄ọde Una Baptism
8. Edieke edide akananam afo udịghe eti eyen ukpepn̄kpọ, nso ikpedi ọniọn̄-ọniọn̄ usụn̄ nditiene idahaemi?
8 Nso ikpọbiọn̄ọ fi ke iso? Ibuotikọ oro ekebemde iso ama owụt ete ke ndusụk owo ẹkeme ndikụt nte ọkpọ ọkpọ ukpepn̄kpọ edide mfịna. Abasi ama ọnọ nnyịn utịbe utịbe ikike, enye onyụn̄ odori enyịn ndikụt nte nnyịn idade ikike inam n̄kpọ inọ enye. Ndusụk owo oro mîkakam ifiọkke ndikot n̄wed ẹma ẹsịn ifịk ke utom oro man otodo ẹkeme ndikpep n̄kpọ efen efen mban̄a Abasi ye mme uduak esie. Nso kaban̄a fi? Edieke edide afo ama ọdọdiọn̄ọ ndikot n̄wed, nte afo emesinen̄ede ekpep n̄kpọ, nte mbon Beroea ẹkekpepde, “ẹnyụn̄ ẹdụn̄ọde n̄wed Abasi ke usen ke usen” ẹte ifiọk m̀mê mme n̄kpọ oro ẹkem ntre? Nte afo omodụn̄ọde “ubom ye uniọn̄ ye ukon̄ ye utụn̄ọ” akpanikọ? Nte afo ọmọdọk Ikọ Abasi otụn̄ọ ekem man okpokụt nte enye enen̄ede aduai owo idem? Nte afo ọmọkọri ata udọn̄ ndifiọk uduak Abasi? Nte afo omokop ata ọbiọn̄ akpanikọ?—Utom 17:10, 11; Ephesus 3:18.
9. Nso idi nnennen n̄kpọ ndinam edieke afo enyenede mfịna ye owo ke esop?
9 Ndusụk ini mme owo ẹsitre ndina baptism ke ntak ata mfịna m̀mê mfịna oro mmọ ẹkerede-kere ke mmimọ ima inyene ye owo ke esop. Ndi owo ama ayat fi esịt idiọk idiọk? Do tiene ndausụn̄ oro Jesus owụtde ete: “Ka kasua ndudue esie nọ enye, sụk fi ye enye ikpọn̄.” (Matthew 18:15) Ekeme ndidi idem eyekpa fi ndikụt nte ke owo oro ikakam ifiọkke ke imọ ima iyat fi esịt. Edi idem edieke enye ọfiọkde, afo omosụk ekeme ‘ndida eyenete fo nnyene,’ nte Jesus ọkọdọhọde. Afo n̄ko emekeme ndin̄wam enye etre ndinam owo en̄wen ekededi atuak ukot ọduọ. Akande oro, ke ini afo ekerede aban̄a emi, anie ke afo enen̄ede anam n̄kpọ ọnọ—owo oro m̀mê Abasi? Nte ima oro afo enyenede ọnọ Abasi otịm ekpri ntre tutu eyedi se ayakde ndudue unana mfọnmma owo ekededi otịmerede ima oro afo amade Enye?
10, 11. Nso ke afo akpanam edieke ndusụk idiọkn̄kpọ oro odịpde-dịp ẹnamde fi etek ke ifịk?
10 Idiọkn̄kpọ oro ẹdịpde-dịp ekeme ndikpan owo ndina baptism. Emi ekeme ndidi n̄kpọ oro okotịbede ke ini edem, mîdịghe enye ekeme ndidi idiọk edinam oro osụk akade-kaiso. Edieke emi edide mfịna ọnọ fi, nte idịghe ini edi emi ndinen̄ede n̄kpọ emi nnịm? (1 Corinth 7:29-31) Ediwak ikọt Jehovah ẹkenyene ndinam mme ukpụhọde ke uwem mmọ. Bible ọdọhọ ete: “Ẹkabade esịt ndien, ẹnyụn̄ ẹfiak edem, man ẹsọhi mme idiọkn̄kpọ mbufo ẹfep; man otodo ini edidemede edito ke iso Jehovah osịm mbufo.”—Utom 3:19.
11 Inamke n̄kpọ m̀mê nso ke afo akanam ke ini edem, afo emekeme ndikabade esịt, okpụhọde, onyụn̄ eben̄e Abasi efen ọnọ fi. “Mmọdo ẹwot mbak idem mbufo ẹmi ẹdude ke isọn̄. Ẹkpọn̄ use, ye ndek ndek ido, ye idiọkudọn̄, ye idiọkitọn̄, . . . [ẹsio] akani owo ye utom esie ẹduọk . . . ẹnyụn̄ ẹsịne obufa owo, emi ẹdiọn̄de-diọn̄ ẹnam enye edi obufa, enyene mbiet Andibot enye, man enye ọfiọk n̄kpọ.” Afo emekeme ndinam uwem fo ekekem ye mme usụn̄ esie, enyene edisana esịt, onyụn̄ enyene idotenyịn nsinsi uwem ke edinen obufa ererimbot esie. Nte oro ikemke ye se ededi ukeme oro ẹsịnde?—Colossae 3:5-10; Isaiah 1:16, 18; 1 Corinth 6:9-11; Mme Hebrew 9:14.
12. Nso ke afo akpanam edieke edida un̄wọn̄, edida n̄kpọsọn̄ mmịn ke idiọk usụn̄, m̀mê n̄kpọsọn̄ ibọk mbumehe ẹkpekpande fi ndinyene edisana esịt?
12 Nte edida un̄wọn̄, edida n̄kpọsọn̄ mmịn ke idiọk usụn̄, m̀mê mbumehe uda n̄kpọsọn̄ ibọk ẹkpan fi ndinyene edisana esịt? Ndi mme utọ ido oro ẹsịnde uwem ke itiendịk mi iwụtke unana ukpono inọ utịbe utịbe enọ Abasi eke uwem? Edieke mme utọ ido oro ẹdade fi ke iso, ke akpanikọ ini edi emi ndinen̄ede mmọ. Nte mme ido ẹmi ẹsọn̄ urua nte uwem fo? Paul ọkọdọhọ ete: “Ẹyak nnyịn iyet kpukpru se isabarede obụkidem ye spirit ifep ke idem nnyịn, inam nti ido nnyịn ẹfọn ẹma ke edibak Abasi.” Nte afo omowụt esịtekọm oro ekemde aban̄a ndisana ye ndinen usụn̄ Abasi ndinam oro?b—2 Corinth 7:1.
Mme N̄kpọ Obụkidem
13, 14. (a) Nso ke N̄wed Abasi etịn̄ aban̄a mme utịtmbuba n̄kpọ obụkidem? (b) Ntak edide akpan n̄kpọ ndinịm mme n̄kpọ eke heaven akpa-a?
13 Ererimbot mfịn onịm uforo ye “ikpîkpu ubọn̄ uwem emi” ke iso kpukpru n̄kpọ efen. Edi Jesus ọkọdọhọ ke “ekikere n̄kpọ eyo emi, ye abian̄a inyene” ẹbiet “n̄kûkịm” oro ẹbabade ikọ Abasi ẹwot. Enye n̄ko ama obụp ete: “Nso udori ke owo edikụt, edieke enye adiade ofụri ererimbot, ndien ada uwem esie osio isop?”—1 John 2:16; Mark 4:2-8, 18, 19; Matthew 16:26.
14 Jesus ama osio owụt nte ke Abasi ama anam ndutịm ọnọ inuen ndinyene udia ye ekpon̄-idịm ndision̄o ikọn̄ ediye ediye. Ekem enye ama obụp ete: “Mbufo [ẹkponi] ẹkan mme inuen adan̄a didie? . . . Adan̄a didie akan oro ke [Abasi] edisịne mbufo n̄kpọ.” Ke ọniọn̄, Jesus ama ọdọhọ nnyịn ete “ẹkûtịmede esịt” ẹban̄a mme n̄kpọ obụkidem. Enye ọkọdọhọ ete: “[Ẹkaiso] ẹyom Obio Ubọn̄ Abasi, ndien ẹyedian mme n̄kpọ ẹmi ẹnọ mbufo.” Enye ama osio owụt ete ke nnyịn ikpenyene ndinịm n̄kpọ eke heaven akpa koro “ọtọ nte n̄kpọuto fo odude, do ke esịt fo edinyụn̄ odu.”—Luke 12:22-31; Matthew 6:20, 21.
Utom Abasi ye Un̄wam Abasi
15. Nso eti nsịnudọn̄ ke uwụtn̄kpọ mme Christian akpa isua ikie ọnọ nnyịn?
15 Nte edinọ mbon en̄wen ikọ ntiense etie nte esida mfịna ọsọk fi? Ndi bụt esinam afo afiak edem? Ke edide ntre, edi akpan n̄kpọ nditi nte ke mme Christian akpa isua ikie ẹma ẹnyene ukem orụk ntụk oro nnyịn inyenede mfịn. Abasi ikemekke ediwak mbon eti ibuot ye mme enyene-odudu, edi enye ekemek “n̄kpọ eke edide mmemme ke ererimbot man Enye esuene n̄kpọsọn̄ n̄kpọ.” (1 Corinth 1:26-29) Mme enyene-odudu adaiso ido ukpono ẹma ẹbiọn̄ọ mmọemi ẹdide “ndisịme ke ifiọkn̄wed” mi ẹnyụn̄ ẹwụk mmọ nditre ukwọrọikọ. Nso ke mme Christian ẹmi ẹkenam? Mmọ ẹma ẹbọn̄ akam. Mmọ ẹkedọhọ Abasi ọnọ mmimọ uko, ndien enye ama ọnọ mmọ. Nte utịp, etop mmọ ama asuana ọyọhọ Jerusalem ndien ke ukperedem ama enyen̄e ofụri ererimbot!—Utom 4:1-4, 13, 17, 23, 24, 29-31; 5:28, 29; Colossae 1:23.
16. Nso ke nnyịn ikpep ito “otu ntiense” eke ẹwakde ntem, oro ẹtịn̄de ẹban̄a ke Mme Hebrew ibuot 11?
16 Ntre, ndịk OWO tutu amama ikpenyeneke ndikpan nnyịn ndinam utom Abasi. Mme Hebrew ibuot 11 etịn̄ aban̄a “otu ntiense” eke ẹwakde ntem, ẹmi mîkabakke OWO, edi ẹkebakde Abasi. Nnyịn ikpenyene ndiwụt ukem mbuọtidem oro. Apostle oro ekewet ete: “Sia otu ntiense eke ẹwakde ntem ẹkande nnyịn ẹkụk, ẹyak nnyịn nde ikpọnọde kpukpru mbiomo inịm n̄kan̄ kiet, ye idiọkn̄kpọ eke ẹyịrede nnyịn ke kpukpru edem; ẹnyụn̄ ẹyak ifehe mbuba eke anade nnyịn ke iso ye ime.”—Mme Hebrew 12:1.
17. Nso nsịnudọn̄ ke Abasi ọkọnọ ebe ke Isaiah?
17 Abasi ekeme ndinọ ikọt esie akwa un̄wam. Andibot ekondo ọkọdọhọ Isaiah ete: “Mmọ eke ẹberede ye Jehovah ẹyekop obufa nsọn̄idem; ẹyedọk ke mba nte ntrukpom; ẹyefen̄e, ndien idikpọtke; ẹyesan̄a, edi ndikpaha mba.”—Isaiah 40:31.
18. Didie ke afo ekeme ndikan nnyekidem ubọk man abuana ke ukwọrọikọ Obio Ubọn̄?
18 Uko-uko ye idara idara Mme Ntiense oro afo esikụtde ke esop n̄kann̄kụk ẹdi sụk ekpri ubak ke se iwakde ibe ifịk ifịk mme asan̄autom million ita ye ubak ke ofụri isọn̄. Mmọ ẹmedara ndibuana ke utom oro Jesus Christ ke idemesie ekebemde iso etịn̄ ke ikọ ẹmi ete: “Ẹyenyụn̄ ẹkwọrọ gospel Ubọn̄ Abasi emi ke ofụri ekondo nte ntiense ẹnọ kpukpru mme idụt, ndien adan̄aoro ke utịt eyedi.” Edieke edibuana ke ukwọrọ Obio Ubọn̄ adade mfịna ọsọk fi idem okposụkedi afo odotde ndinam ntre, ntak mûdọhọke Ntiense emi anamde ọfọn ke utom ukwọrọikọ ete ayak imọ isan̄a ye enye man ibuana ke utom ukwọrọikọ-ọ? Abasi enen̄ede ọnọ “akwa ubom odudu,” ndien idem ekeme ndikpa fi ndikụt nte utom Abasi emi enen̄erede edi n̄kpọ idara ntre.—Matthew 24:14; 2 Corinth 4:7; se n̄ko Psalm. 56:11; Matthew 5:11, 12; Philippi 4:13.
19. Utom unọ ukpep ewe ke Jesus okowụk mme anditiene enye ndinam?
19 Jesus odori enyịn ndikụt nte mbon oro ẹwụtde esịtekọm ẹban̄a etop Obio Ubọn̄ ẹnamde n̄kpọ ẹban̄a oro. Enye ọkọdọhọ ete: “Mbufo ẹka ẹkenam kpukpru mme idụt ẹdi mbet Mi, ẹnịm mmọ baptism ẹsịn ke enyịn̄ Ete ye Eyen ye edisana spirit: ẹnyụn̄ ẹkpep mmọ ẹnam kpukpru n̄kpọ eke n̄ketemede mbufo.”—Matthew 28:19, 20.
20. Edieke edide afo ke asan̄a akaiso ke n̄kan̄ eke spirit, ewe mbụme edidot afo ọsọp obụp?
20 Nte esịtekọm oro afo enyenede ọnọ mme edidiọn̄ Abasi, ‘ọsọn̄urua iyịp’ Jesus, ye utịbe utịbe idotenyịn nsinsi uwem onụk fi ndinam n̄kpọ? (1 Peter 1:19) Ndi amanam uwem fo odu ke n̄kemuyo ye ndinen n̄kpọ oro Abasi oyomde? Nte afo emesibuana kpukpru ini ke ndinam mme mbet? Ndi afo omotụk idemfo onyụn̄ ayak uwem fo ọnọ Abasi? Edieke ibọrọ oro ọnọde ke kpukpru mbụme ẹmi edide ih, ekeme ndidi ekem ini ndibụp kiet ke otu mbiowo ke esop oro afo abuanade ukem mbụme oro owo Ethiopia oro okonịmde ke akpanikọ okobụpde Philip ete: “Nso ibiọn̄ọ mi ndina baptism?”—Utom 8:36.
[Mme Ikọ Idakisọn̄]
a The Jerusalem Bible akabade emi “esịn idemesie.” Edikabade eke J. B. Phillips ọdọhọ ete “otop kpukpru unen esiemọ ọduọk.” The New English Bible ọdọhọ “ọkpọnọrede idem onịm ke edem.”
b Ke oyomde ntọt ke nte ekpetrede mme utọ ido oro, se Enyọn̄-Ukpeme, eke April 1, 1982, page 3-12; February 1, 1974, page 50-57; ye Awake!, July 8, 1982, page 3-12; May 22, 1981, page 3-11. Mmọemi ẹkeme ndidu ke itie ubonn̄wed ke Ufọkmbono Obio Ubọn̄ n̄kann̄kụk eke Mme Ntiense Jehovah.
◻ Mme akpan ntak ewe ke nnyịn inyene ke ndiwụt esịtekọm nnọ Abasi?
◻ Nso ke mbuọtidem ye esịtekọm ẹkpenụk nnyịn ndinam?
◻ Mme mfịna ewe ikeme ndikpan nnyịn ndikop uyo Abasi, ndien nso ke nnyịn ikeme ndinam mban̄a mmọ?
◻ Mme mbụme ewe ke mbon oro mînaha baptism kan̄a ẹkeme ndibụp idemmọ?
[Mme Mbụme Ukpepn̄kpọ]
[Ekebe ke page 18]
‘Nso orụk “isọn̄” ke ami ndi?’
Jesus ama otop n̄ke aban̄a owo oro ọkọwọrọde aka ndisuan n̄kpasịp. Ndusụk n̄kpasịp ẹma ẹduọn̄ọ ke mben ọkpọusụn̄ ndien inuen ẹma ẹtan̄ mmọ ẹta. Mmọ eken ẹma ẹduọn̄ọ ke isọn itiat oro mînyeneke uwak ntan. N̄kpasịp ẹmi ẹma ẹtịbe, edi ke ini utịn akasiahade, mmọ ẹma ẹyemede ẹnyụn̄ ẹkpan̄a. N̄ko n̄kpasịp en̄wen ẹma ẹduọn̄ọ ke ikọt n̄kukịm ndien n̄kukịm ẹma ẹbaba mmọ ẹwot. Jesus ọkọdọhọ ete ke otu mbita ẹmi ẹkeda ẹban̄a: akpa, owo eke “okopde ikọ Obio Ubọn̄ Heaven, mînyụn̄ ifiọkke se ọwọrọde”; ọyọhọ iba, owo eke onyịmede ikọ oro edi oro “ukụt m̀mê isịnenyịn” ọwọn̄ọrede enye ọkpọn̄ ikọ oro; ndien ọyọhọ ita, owo emi “ekikere n̄kpọ eyo emi ye abian̄a inyene ababa(de) ikọ oro owot.”
Edi Jesus n̄ko ama etịn̄ aban̄a n̄kpasịp eken oro ọkọduọn̄ọde ke eti isọn̄. Enye ọkọdọhọ ete: “[Enye) edi owo emi okopde ikọ, onyụn̄ ọfiọkde se enye ọwọrọde; emi onyụn̄ osiọn̄ọde mfri ke akpanikọ.”—Matthew 13:3-8, 18-23.
Ọkpọfọn ibụp idem nnyịn ite: ‘Nso orụk “isọn̄” ke ami ndi?’
[Ekebe ke page 19]
Mmọ ẹkekpan̄a ẹnọ mbuọtidem mmọ
Nte afo ọmọdiọn̄ọ owo ekededi oro akpamade ndikpa utu ke ndikan̄ mbuọtidem esie? Ediwak tọsịn Mme Ntiense Jehovah ẹma ẹnam oro. Ke The Nazi State and the New Religions: Five Case Studies in Non-Conformity, Dr. Christine E. King ekewet ete: “Ẹma ẹsịn owo kiet ke otu owo iba ẹdide Mme Ntiense mbon Germany ke ufọk-n̄kpọkọbi, owo kiet ke otu owo inan̄ ama ọduọk uwem esie.
Ke ini mme enyene-ndịk n̄kpọ ke mme itienna oro ẹma ẹkesịm utịt ke akpatre ke 1945, “ibat Mme Ntiense ama ọdọk ndien owo ndomokiet ikakan̄ke mbuọtidem.” Ke The Nazi Persecution of the Churches, J. S. Conway ama ewet aban̄a Mme Ntiense ete: ‘Idụhe n̄ka efen oro okowụtde n̄kpọ ebietde ukem ubiere oro ẹkebierede kpa ye ọyọhọ odudu edinam oyomonsia eke Gestapo.”
Owo ikọkọbọke Mme Ntiense Jehovah ke ntak mbre ukara m̀mê orụk. Utu ke oro, mmọ ẹkebọ ufen ofụri ofụri ke ntak ima oro mmọ ẹmade Abasi ye mmọ ndisịn ndibiat ubieresịt mmọ oro Bible ọnọde ukpep.