NDI AMA ỌFIỌK?
Didie ke ẹkesikọk n̄kpọ ke eset?
Ẹkesida itiat ukọkn̄kpọ ẹkọk wheat m̀mê barley man ẹnyene ndomuyo ẹda ẹnam uyo. Iwakke ufọk emi iban m̀mê ifịn mîkesinamke emi kpukpru usen. Ntre, idụhe nte owo okpodụkde obio ke eset etre ndikop uyom itiat ukọkn̄kpọ.—Exodus 11:5; Jeremiah 25:10.
Mme ndise ye n̄kpọ eken oro ẹkụtde ke Egypt eset ẹwụt nte ẹkesikọkde n̄kpọ. Ẹma ẹsiwobi wheat m̀mê barley ẹdori ke eka itiat ndien ẹda eyen itiat ẹkọk. Sia ẹkesinịmde eka itiat ke isọn̄, ẹkesitọtọn̄ọ ẹdọn̄ ẹkọk n̄kpọ. N̄wed kiet ọdọhọ ke eyen itiat emi ẹkesikamade ẹkọk n̄kpọ ekesidobi n̄kpọ nte kilogram iba, ita, m̀mê inan̄. Edieke ẹtopde eyen itiat emi ẹtọ owo, enye ekeme ndiwot owo.—Judges 9:50-54.
Ẹkesida itiat emi ẹkọk n̄kpọ ẹda ẹnam udia kpukpru usen. Oro akanam Bible akpan owo ndibọ owo itiat ukọkn̄kpọ ke ubiọn̄. Deuteronomy 24:6 ọdọhọ ete: “Owo baba kiet inyeneke ndibọ owo eka itiat m̀mê eyen itiat ukọkn̄kpọ nte n̄kpọ ubiọn̄, koro uwem owo ke enye ọbọ oro nte n̄kpọ ubiọn̄.”
Nso ke owo ‘ndidu keikpanesịt owo’ ọwọrọ?
Bible ọdọhọ ke Jesus “[odu] ke ikpanesịt Ete.” (John 1:18) Ikọ emi owụt ke Jesus enen̄ede ekpere Abasi, ke Abasi onyụn̄ enen̄ede ama enye. Ikọ emi n̄ko anam idiọn̄ọ nte mme Jew ẹkesitiede ẹdia udia.
Ke eyo Jesus, mme Jew ẹkesitetie ẹkanade okpokoro udia. Owo kiet kiet ekesitie n̄kan̄ n̄kan̄, anam nte iyom ndibere ke okpokoro edi odori ekụn̄ubọk ufien ke n̄kpọ, anyanade ukot aka nnasia. Nditie ntem ama esinam mmọ ẹkeme ndida ubọk nnasia ndia n̄kpọ. Sia kpukpru owo ẹkesitiede ntem ke okpokoro udia, n̄wed kiet ọdọhọ ke ibuot owo kiet kiet ekesikpere ikpanesịt owo emi etiede enye ke edem, ndien ke oro anam ẹkesidọhọ ke owo ana ke ikpanesịt owo.
Owo emi eberede ke ikpanesịt enyeneufọk m̀mê ke ikpanesịt owo emi okotde enye udia akada ke ẹnen̄ede ẹkpono imọ. Ntem, ke akpatre Passover oro Jesus akadiade ye mme mbet esie, apostle John, kpa “mbet oro Jesus amade,” ekebere enye ke ikpanesịt. Oro anam Bible ọdọhọ ke John ama “afiak ebere Jesus ke ikpanesịt” onyụn̄ obụp enye mbụme.—John 13:23-25; 21:20.