Watchtower LIBRARY EKE INTANET

Ẹkop Se Nnyenede Nditịn̄ Mi N̄kan̄ Idem

“Ndinọ Ọyọhọ Ikọ Ntiense Mban̄a Obio Ubọn̄ Abasi”
- 11. Nso ke mbiowo ẹkedọhọ Paul anam, ndien nso ye nso ikesịne ke se mmọ ẹkedọhọde enye anam oro? (Se n̄ko ikọ idakisọn̄.)
  
  ¹¹ Okposụkedi se ẹketịn̄de ẹban̄a Paul mîkedịghe akpanikọ, n̄kpọ oro okosụk afafịna mme Jew oro ẹkedide mme Christian do. Ntak edi oro mbiowo ẹkedọhọde Paul ẹte: “Nnyịn imenyene owo inan̄ emi ẹma ẹkeda un̄wọn̄ọ. Da mmọ emi dian idem nyụn̄ tiene mmọ nam idemfo asana nte ekemde ye ibet, nyụn̄ nọ okụk oro mmọ ẹdibiatde, man mmọ ẹkeme ndikporo idet ibuot mmọ. Ntem ke kpukpru owo ẹdifiọk ẹte ufụmikọ emi ẹketịn̄de ẹnọ mmọ ẹban̄a fi idịghe akpanikọ, edi nte ke afo emetịm asan̄a, ye nte ke afo n̄ko emenịm Ibet.”c—Utom 21:23, 24.
  
  12. Nso iwụt ke Paul ama enyịme ndinam se mbiowo ke Jerusalem ẹkedọhọde?
  
  ¹² Paul akpakafan̄a ke idịghe ikọ oro ẹkedoride enye ekenen̄ede edi mfịna, ke mfịna akakam edi nte mme Jew oro ẹkedide mme Christian do ẹkedọhọde ke ana ẹsụk ẹnịm Ibet Moses. Edi Paul ama enyịme ndinam se mbiowo oro ẹkedọhọde enye sia oro mîkanamke enye abiat ibet Abasi. Mbemiso ini n̄kpọ emi eketịbede, Paul ama ewet ete: “Mma n̄kabade ntie nte owo eke odude ke idak ibet nnọ mmọ oro ẹdude ke idak ibet, okposụkedi ami ke idemmi mmendụhe ke idak ibet, man n̄kpanyan̄a mmọ oro ẹdude ke idak ibet.” (1 Cor. 9:20) Paul ama anam se mbiowo oro ẹkedọhọde, ndien emi ama anam enye akabade etie “nte owo eke odude ke idak ibet.” Se Paul akanamde ekpep nnyịn ndisinam se mbiowo ẹdọhọde utu ke ndikọn̄ nyịre ke ana ẹnam n̄kpọ nte iyomde.—Heb. 13:17.
  
  Paul ama enyịme ndinam se mbiowo ẹkedọhọde sia oro ikabiatke ibet Abasi. Ndi afo emesinam ntre?
  
  IBET MBON ROME YE MME AMANAISỌN̄ ROME
  
  Ukara Rome ikesinen̄ekede isịn idem ke mbubehe nsio nsio obio emi mmọ ẹkekarade. Se idude edi ke mme Jew ẹma ẹnyene ibet idemmọ. Ntre n̄kukụre se ikanamde mbon Rome ẹsịn idem ke ikpe Paul ekedi sia ntịme oro ẹketọn̄ọde ke ini Paul okodụkde temple ama anam ndutịme odu ke obio.
  
  Mbon Rome ẹkesinam n̄kpọ nte ẹmama ye mbon emi mîkedịghe mme amanaisọn̄ Rome, emi ẹkedụn̄de ke mme obio emi Rome ẹkekarade. Edi, mmọ ikesinamke ntre ye mme amanaisọn̄ Rome.f Owo emi edide amanaisọn̄ Rome ama enyene unen ndinam ndusụk n̄kpọ, ẹma ẹsinyụn̄ ẹkpono enye ke ebiet ekededi emi enye akade ke mme obio oro Rome ẹkekarade. Ke uwụtn̄kpọ, ibet ikenyịmeke ẹbọp m̀mê ẹmia eyen Rome emi owo mîkebiereke ikpe inọ, sia ẹkeda ke ofụn kpọt ke ẹkpenam utọ n̄kpọ oro. N̄ko, edieke eyenisọn̄ Rome mîmaha ikpe oro ẹbierede ẹno enye, enye ama enyene unen ndisio ikpe oro n̄ka iso Akwa Edidem Rome.
  
  Awawak usụn̄ emi owo ekekemede ndidi eyenisọn̄ Rome. Akpa ekedi ndimamana nte eyen Rome. Ndusụk ini, Akwa Edidem ama esinam owo edi amanaisọn̄ Rome ke ntak utom emi enye anamde ọnọ Rome. Kpa ntak emi ekesinam enye anam ofụri obio m̀mê ikpehe kiet ke obio ẹdi mme amanaisọn̄, edi owo ikesinamke ifịn emi ẹdụn̄de do ẹdi mme amanaisọn̄. Mbon en̄wen emi ẹkekabarede ẹdi nditọisọn̄ ẹkedi ifịn emi ẹkefakde idemmọ ẹsio ke ufụn ke ubọk nditọisọn̄ Rome, ifịn emi nditọisọn̄ Rome ẹkeyakde ẹwọrọ ke ufụn, m̀mê mbonekọn̄ emi mîkedịghe mbon Rome edi emi ẹkesitienede ẹn̄wana ekọn̄ ẹnọ mbon Rome tutu ekem ini emi mmọ ẹkpọn̄de utom ekọn̄. Etie nte ndusụk owo ẹkesidedep itie eyenisọn̄ Rome. Ntak edi oro Claudius Lysias, emi ekedide etubom ekọn̄, ọkọdọhọde Paul ete: “N̄kada ediwak okụk ndep unen itie eyenisọn̄ emi.” Ndien Paul ama ọbọrọ enye ete: “Ami n̄kakam ndada mmana.” (Utom 22:28) Ntre anaedi kiet ke otu mme ete ete Paul ama akabade edi eyenisọn̄ Rome, edi owo idiọn̄ọke nte enye akasan̄ade edi.
  
  f Ke eyo Jesus ye ke eyo mme apostle, etie nte mme amanaisọn̄ Rome oro ẹkedụn̄de ke Judea ikawakke. Edi ke n̄kpọ nte isua 200 ama ekebe, ẹma ẹdinam kpukpru mbon oro ẹkedụn̄de ke mme obio oro Rome ẹkekarade ẹdi mme amanaisọn̄.

Ẹkop Se Nnyenede Nditịn̄ Mi N̄kan̄ Idem

“Ndinọ Ọyọhọ Ikọ Ntiense Mban̄a Obio Ubọn̄ Abasi”
- c Mbon oro ẹsinamde ndụn̄ọde ẹban̄a Bible ẹdọhọ ke irenowo oro ẹkekan̄a akan̄a Nazirite. (Num. 6:1-21) Se idude edi ke owo ikenịmke aba Ibet Moses oro ẹkenyịmede utọ akan̄a oro. Ekeme ndidi Paul ekekere ke idiọkke irenowo emi ndisio akan̄a oro mmọ ẹkekan̄ade ẹnọ Jehovah, ntre ke ididiọkke imọ ndikpe okụk oro mmọ ẹdibiatde nnyụn̄ ntiene mmọ n̄ka. Nnyịn idiọn̄ọke m̀mê nso utọ akan̄a ke ekedi, edi se ededi oro enye ekedide, itiehe nte Paul ekpekenyịme ẹda unam ẹwa uwa (nte mme Nazirite ẹkesiwade), ekerede ke oro ayanam ẹfen idiọkn̄kpọ irenowo oro. Ke Jesus ama ekedikpa ọnọ mfọnmma uwem esie ke ibuot nnyịn, ufọn ikodụhe aba ndiwa unam man ẹfen idiọkn̄kpọ nnyịn. Nnyịn idiọn̄ọke ofụri se Paul akanamde, edi imọdiọn̄ọ ke enye ikpekenyịmeke ndinam n̄kpọ ekededi oro esịt edifịnade enye.