Akwa Obot-eso Ye Utom Esie
“[Kabade di] n̄kpọ-utom emi enyenede ukpono, . . . emi ẹben̄ede enye ẹnịm ẹnọ kpukpru orụk eti utom.”—2 TIMOTHY 2:21.
1, 2. (a) Didie ke edibot oro Abasi okobotde eren ye n̄wan ekedi n̄wọrọnda utom? (b) Kaban̄a nso uduak ke Akwa Obot-Eso okobot Adam ye Eve?
JEHOVAH edi Akwa Obot-Eso. N̄wọrọnda ke otu edibot n̄kpọ esie ekedi akpa ete nnyịn, Adam. Bible asian nnyịn ete: “Jehovah Abasi obot owo ke ntan-isọn̄, onyụn̄ ọduọk ibifịk uwem esịn ke odudu ibuo esie; ndien owo akabade edi ukpọn̄ eke odude uwem,” oro edi, “edibot n̄kpọ eke ọduọkde ibifịk.” (Genesis 2:7, ikọ idakisọn̄, NW) Akpa edibotn̄kpọ oro ekedide owo do ekedi mfọnmma, ẹnamde ke ata mbiet Abasi, kpa uyarade ọniọn̄ Abasi ye ima ata edinen ido ye unenikpe Esie.
2 Ke adade n̄kpọ otode ọkpọn̄kan̄ Adam, Abasi n̄ko ama obot andinam ekem ye andin̄wam ọnọ eren—n̄wan. Uyai Eve oro akananade ndo ama akan idem eke n̄wan oro eyede akan ke otu iban mfịn. (Genesis 2:21-23) Akan oro, ẹma ẹnọ akpa eren ye n̄wan oro idem ye ukeme ukere n̄kpọ oro ẹketịmde ke mfọnmma usụn̄ man ẹnam utom oro ẹkenọde mmọ ndinam isọn̄ emi akabade edi paradise. Ẹma ẹnọ mmọ ukeme n̄ko ndinam ewụhọ Abasi oro ẹwetde ke Genesis 1:28: “Mbufo ẹtọt, ẹnyụn̄ ẹwak, ẹnyụn̄ ẹyọhọ ke isọn̄, ẹnyụn̄ ẹkan enye: ẹnyụn̄ ẹkara iyak ke akamba mmọn̄, ye inuen ke enyọn̄, ye kpukpru n̄kpọ uwem eke ẹnyọnide ke isọn̄.” Ke akpatre, ediwak biliọn owo ẹmi ẹkopde idatesịt ẹkpekedụn̄ ke in̄wan̄ ofụri ekondo emi, ẹdianade kiet ke orụk ima oro ‘adianade anam ẹfọn ẹma.’—Colossae 3:14.
3. Didie ke akpa ete ye eka nnyịn ẹkekabarede edi eso ẹnịmde ẹnọ usụhọde itie, ndien ye nso utịp?
3 Ke mfụhọ, akpa ete ye eka nnyịn ẹma ẹkokoi ẹmek ndisọn̄ ibuot ye odudu Akakan Andibot mmọ, kpa Akwa Obot-Eso. Usụn̄ uwem mmọ akakabade etie nte se ẹtịn̄de ẹban̄a ke Isaiah 29:15, 16, ẹte: “Ọdọdiọk ọnọ mmọ eke ẹkpọn̄de Jehovah ẹdụk ke ntụn̄ọ, ẹte idịp uduak mmimọ, eke ẹnyụn̄ ẹnamde n̄kpọ mmọ ke ekịm, ndien mmọ ẹdọhọ, ẹte, Anie owo okụt nnyịn? anie owo onyụn̄ ọfiọk nnyịn? . . . Nte ẹkpebat obot-eso nte mbat eso? Emi utom ọdọhọde andinam enye, ete, Idịghe enye anam mi? Emi n̄kpọ eke ẹbotde ọdọhọde andibot enye, ete, Enye inyeneke ibuot?” Ntụtutọn̄ mmọ ama ada afanikọn̄ edi—kpa ubiereikpe nsinsi n̄kpa. Akan oro, ofụri ekpụk ubonowo oro ọkọwọrọde oto mmọ ama ada idiọkn̄kpọ ye n̄kpa amana. (Rome 5:12, 18) Uyai edibotn̄kpọ Akwa Obot-Eso ama edinyene akamba ndo.
4. Kaban̄a ewe uduak emi enyenede ukpono ke nnyịn ikeme ndinam utom?
4 Nte ededi, idem ke idaha unana mfọnmma nnyịn eke idahaemi, nnyịn mme andito ubon anamidiọk Adam imekeme ndida mme ikọ Psalm 139:14 ntoro Jehovah: “Nyọkọm fi, koro nnyenede ndyọ ye ndịk; se afo anamde edi utịbe; ukpọn̄ mi onyụn̄ ọfiọk enene.” Nte ededi, edi n̄kpọ mfụhọ didie ntem nte ke akpasarade utom Akwa Obot-Eso enyene ndo ata idiọk idiọk!
Obot-Eso Atat Utom Esie
5. Akwa Obot-Eso ekenyene ndida usọ esie nnam n̄kpọ didie?
5 Ke inemesịt, Andibot nnyịn ekenyene ndida usọ esie nte Obot-Eso nnen̄ede nnam n̄kpọ mbe edibot oro enye ke akpa okobotde ubonowo. Apostle Paul asian nnyịn ete: “Edi afo edi anie, O owo, emi ọbọrọde adian Abasi ntem? Nte n̄kpọ eke ẹbotde ekeme ndidọhọ andibot enye ete, Nsinam afo okobotde mi ntem? M̀mê nte obot-eso inyeneke unen ndisio ubak mbat kiet mbot eso nnịm nnọ itie ukpono, nnyụn̄ nsio ubak mbat eken mbot eso nnịm nnọ usụhọde-itie?”—Rome 9:20, 21.
6, 7. (a) Didie ke ediwak owo mfịn ẹmek ndidi se ẹnịmde ẹnọ usụhọde itie? (b) Didie ke ẹnịm ndinen owo ẹnọ itie ukpono?
6 Ih, ẹyenịm ndusụk utom Akwa Obot-Eso ke itie ukpono, ndien ndusụk, ke usụhọde itie. Ẹnịm mbon oro ẹmekde ndisan̄a ye ererimbot nte enye etịmde-tịm ọduọ enyịne ke okpụk unana uten̄e Abasi ke utọ usụn̄ oro ẹdinịmde mmọ idiọn̄ọ ẹnọ nsobo. Ke ini ubọn̄ ubọn̄ Edidem oro, Christ Jesus, edide ndibiere ikpe, mme utọ eso oro ẹnịmde ẹnọ usụhọde itie do ẹyesịne kpukpru mme owo ẹbietde ebot ẹmi ẹsọn̄de esịt oro, nte Matthew 25:46 ọdọhọde, ‘ẹdidahade ẹkedụk ke nsinsi edisịbe mfep.’ (NW) Edi “ndinen owo” oro ẹbietde erọn̄, kpa mbon oro ẹnịmde ẹnọ “itie ukpono,” ẹyeda “nsinsi uwem” ẹnyene.
7 Ke nsụhọde idem, ndinen owo ẹmi ẹma ẹnyịme Abasi obot mmimọ. Mmọ ẹma ẹdụk usụn̄ uwem Abasi. Mmọ ẹma ẹnyịme item oro ẹkụtde ke 1 Timothy 6:17-19: “[Mbufo ẹkûdori] enyịn ke se iyan̄ade owo nte ẹnyene, edi ẹdori enyịn ke Abasi, emi ọnọde nnyịn kpukpru n̄kpọ uwak-uwak, ete idara ke esịt.” Mmọ ẹma ẹsịn idem “ẹfọn ido, ẹnyụn̄ ẹnam nti utom uwak-uwak, ẹnyụn̄ ẹtat ubọk, ẹnyịme ndinọ owo n̄kpọ; ẹn̄wana ẹyom eti isọn̄ ẹnọ idem mmọ ke ini iso, man mmọ ẹkpemụm uwem eke edide ata uwem ẹkama.” Akpanikọ Abasi obot mmọ, mmọ ẹnyụn̄ ẹnyene mbuọtidem eke mîkemeke ndisehede ke ndutịm Jehovah ebe ke Christ Jesus, emi “ọkọnọde Idem Esie, eti idi ufak” man ifiak iwụk kpukpru n̄kpọ oro ẹketabade ebe ke idiọkn̄kpọ Adam. (1 Timothy 2:6) Do, nnyịn ke unyịmesịt ikposụk ibuot didie ntem inọ item Paul oro nte “[nnyịn isịne] obufa owo, emi ẹdiọn̄de diọn̄ ẹnam enye edi obufa [ẹbot], enyene mbiet Andibot enye”!—Colossae 3:10.
Orụk Eso Ewe ke Afo Edidi?
8. (a) Nso ibiere orụk eso oro owo akabarede edi? (b) N̄kpọ iba ewe ẹbiere nte ẹtịmde owo?
8 Nso ibiere orụk eso oro owo akabarede edi? Ido ye edu uwem esie. Mme udọn̄ ye mme ntụhọ esịt ke akpa ẹtịm mmọ ẹmi. Enyene-ọniọn̄ Edidem Solomon ọkọdọhọ ete: “Esịt owo etịbe usụn̄ esie: edi Jehovah edinam ikpat isan̄ esie ọsọn̄ọ.” (Mme N̄ke 16:9) Ọyọhọ iba, ẹda mme n̄kpọ oro ẹkopde ẹnyụn̄ ẹkụtde, mme nsan̄a ye ifiọk eyouwem ẹtịm mmọ. Ke ntre, edi akpan n̄kpọ didie ntem nte nnyịn ikop item emi: “Owo eke asan̄ade ye mme enyene-ibuot eyenyene ibuot: edi nsan̄a mbon ndisịme ọyọdiọn̄ ọdiọk.” (Mme N̄ke 13:20) Nte 2 Peter 1:16 odụride nnyịn utọn̄, ana nnyịn ifep ndiyịre “ikpîkpu mbụk,” m̀mê nte edikabade Roman Catholic eke Knox ọdọhọde, “n̄ke ẹmi owo etịbide edi.” Mmọ ẹmi ẹsịne ediwak ukpepn̄kpọ ye mme usọrọ ọsọn̄-ibuot Christendom.
9. Didie ke nnyịn ikeme ndinam n̄kpọ nte ọfọnde mban̄a edibot oro Akwa Obot-Eso obotde owo?
9 Do, etienede edinam nnyịn, Abasi ekeme nditịm nnyịn. Ke nsụhọdeidem ke iso Jehovah, nnyịn imekeme ndifiak ntịn̄ ikọ akam David ite: “O Abasi, dụn̄ọde mi, nyụn̄ fiọk esịt mi: domo mi, nyụn̄ fiọk ekikere mi: nyụn̄ se m̀mê usụn̄ ukwan̄ odu mi ke esịt, nyụn̄ da mi usụn̄ nsinsi uwem.” (Psalm 139:23, 24) Jehovah ke anam ẹkwọrọ etop Obio Ubọn̄. Esịt nnyịn enyịme eti mbụk ye n̄kaiso ndausụn̄ esie ye esịtekọm. Ebede ke esop esie enye ọnọ nnyịn nsio nsio ifetutom oro ẹnyenede ebuana ye edikwọrọ eti mbụk; ẹyak nnyịn isọn̄ọ imụm mmọ ẹmi ikama inyụn̄ ima mmọ.—Philippi 1:9-11.
10. Didie ke nnyịn ikpesịn̄ede idem nnyịn ke nditiene ndutịm eke spirit?
10 Edi ata akpan n̄kpọ nte nnyịn ikpan̄ utọn̄ kpukpru ini inọ Ikọ Abasi, itiene ndutịm edikot Bible eke usen ke usen inyụn̄ inam N̄wed Abasi ye utom Jehovah edi isọn̄ nneme ke ubon nnyịn ye ke otu mme ufan. Ndutịm utuakibuot usenubọk oro ẹsinịmde ke ini udia usenubọk ke kiet kiet ke otu ubon Bethel ye ke otu mme isụn̄utom eke Mme Ntiense Jehovah nte ido edide esisịne ibio ibio edikot Bible ke urua kiet ye Yearbook eke ndondo emi ke urua en̄wen. Nte ubon fo ekeme ndinyene ukem ndutịm oro? Nso ufọn ke kpukpru nnyịn isibọ ntem, nde, ebe ke mme ebuana nnyịn ke esop Christian, ke nnyịn ndisop idem ọtọkiet, ndien akpan akpan ebe ke nnyịn ndibuana ke ukpepn̄kpọ Enyọn̄-Ukpeme eke urua ke urua!
Ẹnọ Ukpep Man Iyọ Mme Idomo
11, 12. (a) Didie ke nnyịn ikeme ndida item James aban̄ade mme idomo nsịn ke edinam ke uwem nnyịn eke usen ke usen? (b) Didie ke ifiọk eyouwem Job esịn udọn̄ ọnọ nnyịn ndimụm nsọn̄ọnda n̄kama?
11 Ke uwem nnyịn eke usen ke usen, Abasi esiyak ndusụk idaha ẹdemede, ẹmi ndusụk ẹkemede ndidi ọkpọsọn̄ n̄kpọ nnọ nnyịn. Didie ke nnyịn ikpese mmọ ẹmi? Nte James 4:8 etemede, ẹyak nnyịn ikûdede iyat esịt, edi ẹyak nnyịn isan̄a ikpere Abasi, ibuọtde idem ke enye ke ofụri esịt, inyenede mbuọtidem nte ke nte nnyịn ‘isan̄ade ikpere enye, enye ayasan̄a ekpere nnyịn.’ Edi akpanikọ, nnyịn iyenyene ndiyọ nsọn̄ọn̄kpọ ye mme idomo, edi ẹyak mmọ ẹtịbe nte se itịpde isịn ke ukpep oro ẹnọde nnyịn, ye idara idara utịp. James 1:2, 3 ọsọn̄ọ ọnọ nnyịn ete: “Ẹnịm ẹte edi n̄kpọ ọyọhọ idatesịt, nditọ-ete mi, ke ini nsio-nsio idomo ẹsịmde mbufo; ke ẹfiọkde ẹte mbuọtidem mbufo emi ẹma ẹdomo ẹwụt anam ime ọwọrọ.”
12 James ọdọhọ n̄ko ete: “Ke ini idomo iduọ esịmde owo, enye okûdọhọ ete, ke edi Abasi odomo imọ: koro idomo iduọ ikemeke ndisịm Abasi, Enye ke Idem Esie inyụn̄ idomoke owo man enye ọduọ. Edi idomo iduọ esịm kpukpru owo ke adan̄aemi idiọk udọn̄ atapde enye odudi.” (James 1:13, 14) Idomo nnyịn ẹkeme ndiwak ẹnyụn̄ ẹdi nsio nsio, edi nte ekedide ye Job, mmọ kpukpru ẹnyene udeme ke ukpep oro nnyịn ibọde. Nso akwa nsọn̄ọ ke N̄wed Abasi ọnọ nnyịn ntem ke James 5:11: “Sese, nnyịn idọhọ ite, ọfọfọn ye mmọ ẹmi ẹma ẹbiom ukụt: mbufo ẹmekop ẹban̄a ime Job, ẹmenyụn̄ ẹkụt se Ọbọn̄ anamde enye ke akpatre, nte Ọbọn̄ enyenede esịt mbọm, onyụn̄ atuade owo mbọm.” Nte eso ke ubọk Akwa Obot-Eso, nnyịn ikpakam imụm nsọn̄ọnda ikama kpukpru ini, ye mbuọtidem ebietde eke Job nte utịp!—Job 2:3, 9, 10; 27:5; 31:1-6; 42:12-15.
Ndikpep N̄kpri Owo Nnyịn
13, 14. (a) Ini ewe ke mme ete ye eka ẹkpetọn̄ọ ndinọ nditọ mmọ ukpep, ndien ye nso akpatre utịp ke ekikere? (b) Inem inem utịp ewe ke afo ekeme ndisiak?
13 Mme ete ye eka ẹkeme ndibuana ke ndikpep n̄kpri owo mmọ, toto ke ini uyen nditọ oro, ndien nso ata nti mme andimụm nsọn̄ọnda n̄kama ke mme uyen nnyịn ẹkeme ndikabade ndi ntem! (2 Timothy 3:14, 15) Emi ama etịbe idem ke ini mme udomo ẹkebede ubọk. Ke ndusụk isua ẹmi ẹkebede, ke ini ukọbọ ekenen̄erede ọsọn̄ ubọk ke idụt Africa kiet, ubon kiet oro ẹkemede ndibuọt idem ama ese aban̄a ndedịbe itie umịn̄ Enyọn̄-Ukpeme ke efe edemesa. Usen kiet mbonekọn̄ ẹma ẹsan̄a ke efak oro, ẹnamde ndụn̄ọde to ke ufọk sịm ufọk ẹyom n̄kparawa iren nditan̄ ndọn̄ ke ekọn̄. Ini okosụk ododu ọnọ n̄kpri nditọiren iba ke ubon emi ndidịbe, edi ndụn̄ọde oro mbonekọn̄ emi ẹkpenamde ke akpanikọ okposụn̄ọ ke ndikụt ukwak umịn̄n̄wed oro. Emi ekpekeme ndida n̄kesịm editụhọde m̀mê eyedi ediwot ofụri ubon oro. Nso ke ẹkpenam? Nditọiren iba ẹmi ẹma ẹtịn̄ ikọ, ẹsiakde John 15:13 uko uko, ẹte: “Baba owo kiet inyeneke ima eke okponde akan enye emi, owo ndikpayak uwem esie nduọk kaban̄a mme ufan esie.” Mmọ ẹma ẹdọhọ ke iditie ke ufọtufọk. Mbonekọn̄ oro ẹyekụt mmọ ndien nte eyịghe mîdụhe ẹyetụhọde mmọ idiọk idiọk mîdịghe ẹkam ẹwot mmọ ke ini mmọ ẹsịnde ndidụk ekọn̄. Edi do mmọ idikaha iso ke ndụn̄ọde. Ẹyenyan̄a ukwak umịn̄n̄wed oro ye mbon ubon eken. Nte ededi, n̄wọrọnda utịp ama odu. Mbonekọn̄ oro ke akpan ẹma ẹbe ufọk emi, ẹbede ẹka mme ufọk eken! Mme eso oro ẹdide owo do ẹmi ẹkebotde ẹnịm ẹnọ itie ukpono ẹma ẹbọhọ, ọkọrọ ye ukwak umịn̄n̄wed, ndika iso mmịn̄ udia eke spirit ke edikem ini. Kiet ke otu nditọiren oro ye eyeneka esie an̄wan idahaemi ẹnam utom ke Bethel; enye ke osụk adada akani ukwak oro anam utom.
14 Ẹkeme ndikpep n̄kpri owo nte ẹbọn̄de akam, ndien Abasi esiyere mme akam mmọ. N̄wọrọnda uwụtn̄kpọ kiet kaban̄a emi akada itie ke ini akpakịp uwotowo ke Rwanda. Ke ini mbonekọn̄ nsọn̄ibuot ẹkeben̄ede idem ndida iyụrọ ekọn̄ oro ẹkamade ke ubọk ẹtop n̄wot eyenan̄wan isua itiokiet ye ete ye eka esie, eyenan̄wan oro ama ọbọn̄ akam uyo ọwọrọ ke ofụri esịt ete ẹkpekam ẹnịm mmimọ uwem man ika iso ke utom Jehovah. Ama otụk mbon oro ẹkeyomde ndiwot mme owo do ndinịm mmọ uwem, ẹdọhọde ẹte, “Nnyịn ikemeke ndiwot mbufo ke ntak ekpri eyenan̄wan emi.”—1 Peter 3:12.
15. Mbiara odudu ewe ke Paul okodụri owo utọn̄ aban̄a?
15 Ata ediwak ke otu n̄kparawa nnyịn inyeneke ndiyọ mme idaha ẹsọn̄de nte mbon oro ẹtịn̄de ẹban̄a ke enyọn̄ emi, edi ediwak udomo ẹdu ẹmi mmọ ẹsisobode ke ufọkn̄wed ye ke mbiara n̄kaowo mfịn: idiọk ikọ inua, n̄wed ye ndise idan̄, esuene esuene unọ idem inemesịt, ye mfịghe ubọkn̄ka ndibuana ke ndiọi edinam ẹyọyọhọ ediwak ebiet. Ediwak ini, apostle Paul ama odụri owo utọn̄ ọbiọn̄ọ mme odudu ẹmi.—1 Corinth 5:6; 15:33, 34; Ephesus 5:3-7.
16. Didie ke owo ekeme ndikabade ndi eso ẹnịmde ẹnọ itie ukpono?
16 Ke ama eketịn̄ aban̄a n̄kpoduoho ẹmi ẹnịmde “ndusụk mmọ ẹnọ itie ukpono, ẹnyụn̄ [ẹnịmde] mmọ eken ẹnọ usụhọde-itie,” Paul ọdọhọ ete: “Edieke owo adianarede idem ye mbio idiọk ndutịn̄, enye eyedi n̄kpọ-utom emi enyenede ukpono, n̄kpọ-utom emi Abasi anamde asana, emi Ete ufọk ekemede ndida nnam n̄kpọ, emi ẹben̄ede enye ẹnịm ẹnọ kpukpru orụk eti utom.” Ntre ẹyak nnyịn isịn udọn̄ inọ mme uyen nnyịn ndikpeme nsan̄a mmọ. Yak mmọ ‘ẹfehe ẹkpọn̄ mme idiọk itọn̄ ini uyen, ẹnyụn̄ ẹtiene mmọ eke ẹsemede ẹkot Ọbọn̄ ke edisana esịt, ẹbịne edinen ido, ye mbuọtidem, ye ima, ye emem.’ (2 Timothy 2:20-22) Ndutịm ubon ‘ndinam kiet eken ọkọri’ ekeme ndinyene ata akamba ufọn ke ndinọ mme uyen nnyịn ukpep. (1 Thessalonica 5:11; Mme N̄ke 22:6) Edikot ye edikpep Bible ke usen ke usen, ẹkamade mme n̄wed N̄ka oro ẹdotde, ẹkeme ndidi eti n̄kpọ un̄wam.
Ukpep Oro Enyenede Kpukpru Owo
17. Didie ke ntụnọ edinọ nnyịn ukpep, ndien ye nso idara idara utịp?
17 Man ọnọ nnyịn ukpep, Jehovah ọnọ item oto Ikọ esie onyụn̄ ebe ke esop esie. Kûdede ubiọn̄ọ utọ item otode Abasi do! Nam n̄kpọ ke eti ibuot ban̄a oro, nyụn̄ yak enye etịm fi idem man Jehovah ada anam n̄kpọ ke itie ukpono. Mme N̄ke 3:11, 12 eteme ete: “Eyen mi, kûsịn ufen Jehovah ke ndek; kûnyụn̄ uyak ntụnọ esie efek fi: Koro Jehovah otụnọde owo eke enye amade; kpa nte emi ete otụnọde eyen eke enemde enye esịt.” Ẹnọ n̄kaiso item ebietde eke ete ke Mme Hebrew 12:6-11: “Jehovah otụnọ owo eke Enye amade . . . Idahaemi kan̄a kpukpru ntụnọ itiehe inem-inem, edi ababiak; edi ke ukperedem, enye on̄wụm mfri emem ọnọ mmọ ẹmi ẹkebede ke nsịn̄ede esie, kpa mfri edisana ido.” Ana akpan ebiet emi utọ ntụnọ oro otode edi Ikọ Abasi eke odudu spirit.—2 Timothy 3:16, 17.
18. Kaban̄a edikabade esịt, nso ke nnyịn ikpep ito Luke ibuot 15?
18 Jehovah esitua owo mbọm n̄ko. (Exodus 34:6) Ke ebiet ẹwụtde ata edikabade esịt kaban̄a idem ndiọk n̄kan idiọkn̄kpọ, enye esifen ọnọ. Ẹkam ẹkeme ndinam mme ‘idiọk udọ’ eyomfịn ẹkabade ẹdi mme eso ẹnịmde ẹnọ itie ukpono. (Luke 15:22-24, 32) Mme idiọkn̄kpọ nnyịn ẹkeme nditre ndidiọk nte eke idiọk udọ. Edi nte nnyịn inamde n̄kpọ ke nsụhọdeidem iban̄a item N̄wed Abasi oyosụn̄ọ kpukpru ini ke nnyịn ndidi se ẹbotde man ikabade idi eso ẹnịmde ẹnọ itie ukpono.
19. Didie ke nnyịn ikeme ndika iso nnam utom nte eso ẹnịmde ẹnọ itie ukpono ke ubọk Jehovah?
19 Ke ini nnyịn ke akpa ikekpepde akpanikọ, nnyịn ima iwụt unyịme ndiyak Jehovah okpụhọde nnyịn. Nnyịn ima ikpọn̄ mme usụn̄ ererimbot, itọn̄ọ ndimen obufa owo nsịne, inyụn̄ ikabade idi mme Christian oro ẹma ẹkeyak idem ẹnọ ẹnyụn̄ ẹna baptism. Nnyịn ima ikop item Ephesus 4:20-24, ‘isio akani owo iduọk, emi ekemde ye ido uwem nnyịn ke eyo oko, onyụn̄ ọdiọn̄de diọn̄ abiara oto ke editiene eke nnyịn iketienede idiọk itọn̄ eke ẹbian̄ade owo; inyụn̄ imen obufa owo isịne, emi ẹbotde ebiet Abasi ke edinen ido ye edisana ido akpanikọ.’ Nnyịn ke idem nnyịn ikpakam ika iso idi se Jehovah, kpa Akwa Obot-Eso, adade anam n̄kpọ, inamde utom kpukpru ini nte mme eso ẹnịmde ẹnọ itie ukpono!
Ke Ndụn̄ọde
◻ Nso idi uduak Akwa Obot-Eso kaban̄a isọn̄ nnyịn?
◻ Didie ke ẹkeme ndinịm fi nnọ itie ukpono?
◻ Ke nso usụn̄ ke ikeme ndinọ nditọ nnyịn ukpep?
◻ Nso ekikere ke nnyịn ikpenyene iban̄a ntụnọ?
[Ndise ke page 10]
Nte ẹdinịm fi ẹnọ itie ukpono m̀mê ẹdisesịn fi?
[Ndise ke page 12]
Ẹkeme ndikpep n̄kpri owo toto ke uyen