Ubon Christian Esin̄wam Mbonusọn̄
“Kûmen mi ke ini usọn̄ uduọk; kûkpọn̄ mi ke ini odudu eyemerede mi.”—PSALM 71:9.
1. Didie ke ẹnam n̄kpọ ye mbonusọn̄ ke ediwak idụt?
“NDỤN̄ỌDE owụt ete ke se ikperede ndisịm mbonusọn̄ itiokiet ke otu itiaba (mbahade 86 eke ikie) oro owo mînọhọ ntịn̄enyịn ẹdi se mbonubon mmọ ẹkamade ke idiọk usụn̄,” ntre ke The Wall Street Journal ọkọdọhọ. Magazine oro Modern Maturity ọkọdọhọ ete: “Edikama mbonusọn̄ ke idiọk usụn̄ edi obufa [afai eke ubon] n̄kukụre ke ndiwọrọ ndi nnyụn̄ ndi se ẹyararede ẹwụt ke mme page n̄wedmbụk n̄kpọntịbe idụt.” Ih, mbonusọn̄ ke ediwak obio ẹmekabade ẹdi mbon unọmọ idiọk ukama ẹnyụn̄ ẹdi se ẹfụmide. Ke akpanikọ ini nnyịn edi ini oro ediwak owo ‘ẹdide mme ama idem, ẹnana esịtekọm, ẹnana uten̄e Abasi, ẹnana ima uduot owo.’—2 Timothy 3:1-3.
2. Nte ekemde ye N̄wed Abasi Usem Hebrew, didie ke Jehovah ese mbonusọn̄?
2 Edi, oro ikedịghe nte akanade ẹnam n̄kpọ ye mbonusọn̄ ke Israel eset. Ibet ọkọdọhọ ete: “Daha da ke iso owo iwat, nyụn̄ kpono ebiowo iso, nyụn̄ bak Abasi fo: ami ndi Jehovah.” N̄wed n̄ke ọniọn̄ eke odudu spirit ọnọ nnyịn item ete: “Kop uyo usọ emi okobonde fi: kûnyụn̄ usịn uka ke ndek, koro enye ọsọn̄de.” Enye ọnọ ewụhọ ete: “Eyen mi, kop item usọ, kûnyụn̄ ukpọn̄ mbet uka.” Ibet Moses ama ekpep ete ẹwụt ukpono ye edikere mban̄a ẹnọ mbon oro ẹsọn̄de ẹdide irenowo m̀mê iban. Nte an̄wan̄ade, Jehovah oyom ete ẹkpono mbonusọn̄.—Leviticus 19:32; Mme N̄ke 1:8; 23:22.
Edise Mban̄a Mbonusọn̄ ke Mme Ini Bible
3. Didie ke Joseph okowụt akanieren ete esie mbọm?
3 Ẹkenyene ndiwụt ukpono idịghe sụk ke ikọ edi n̄ko ke mme edinam oro ẹwụtde edikere mban̄a. Joseph ama owụt ete esie oro ama ọkọsọn̄ akwa mbọm. Enye okoyom Jacob anam isan̄ oto ke Canaan edisịm Egypt, usụn̄ oro okoyomde ebe kilomita 300 (itiat 200). Ntre Joseph ama ọnọ Jacob “ass duop eke ẹbiomde nti n̄kpọ Egypt, ye uman ass duop eke ẹmiomde ibokpot ye uyo, ye udia usụn̄ ete esie.” Ke ini Jacob okosịmde Goshen, Joseph ama okosobo ye enye onyụn̄ “ọkọn̄ọ enye ke itọn̄, atua eyet ke itọn̄ esie anyanini.” Joseph ama owụt ete esie ntotụn̄ọ ima. Nso okopodudu uwụtn̄kpọ edikere mban̄a mbonusọn̄ ke emi edi ntem!—Genesis 45:23; 46:5, 29.
4. Ntak emi Ruth edide eti uwụtn̄kpọ nditiene?
4 Ruth edi ediye uwụtn̄kpọ efen nditiene kaban̄a ediwụt mbonusọn̄ mfọnido. Okposụkedi ekedide owo Gentile, enye ama ọsọn̄ọ eyịre ye akanian̄wan, ebeakpa ekaebe esie, Naomi, emi ekedide owo Jew. Enye ama ọkpọn̄ orụk esie onyụn̄ onyịme ntakurua nditre ndiyom ebe efen. Ke ini Naomi akakpakde enye ete afiak ọnyọn̄ ebịne orụk esie, Ruth ama ọbọrọ ye ndusụk ata inem inem ikọ ẹmi ẹdude ke Bible: “Kûkpe mi ubọk, ete nnyọn̄ n̄kpọn̄ fi, ntre nditiene fi: koro nyeka ke ebiet eke afo akade; nyenyụn̄ ndụn̄ ke ebiet eke afo odụn̄de: orụk fo eyedi orụk mi, Abasi fo eyenyụn̄ edi Abasi mi: nyekpa ke ebiet eke afo edikpade, nyenyụn̄ mbụhọ do; yak Jehovah anam mi ntem, onyụn̄ ọdọdiọn̄ anam ntem, ke mîdịghe n̄kpa n̄kpa adianade mi ye afo.” (Ruth 1:16, 17) Ruth n̄ko ama owụt nti edu ke ini enye okonyịmede ndidọ Boaz oro ama ọkọsọn̄ ke idak ndutịm ndọ ebeakpa.—Ruth, ibuot 2 osịm 4.
5. Mme edu ewe ke Jesus okowụt ke ndinam n̄kpọ ye mme owo?
5 Jesus ama onịm ukem uwụtn̄kpọ oro ke mme edinam esie ye mme owo. Enye ama enyene ime, okop mbọm, ọfọn ido, onyụn̄ ọnọ nduọkodudu. Enye ama enyene ọkpọkpọ udọn̄ ke ubuene eren kiet emi ọkọdọn̄ọde mmemidem mîkonyụn̄ ikemeke ndisan̄a ke isua 38, onyụn̄ anam enye okop nsọn̄idem. Enye ama owụt mme ebeakpa edikere mban̄a. (Luke 7:11-15; John 5:1-9) Idem ke ini esuene esuene n̄kpa esie ke eto ndutụhọ, enye ama okụt ete ke ẹyese ẹban̄a eka esie, emi ekemede ndidi okodu ke ntọn̄ọ ntọn̄ọ iduọk isua 50 esie. Ke mîbọhọke mme asua esie oro ẹkedide mbon mbubịk, Jesus ekedi nsan̄a oro ọkọnọde kpukpru owo nduọkodudu. Ntre, enye ama ekeme ndidọhọ ete: “Ẹtiene Mi, kpukpru mbufo emi ẹkpade mba ẹnyụn̄ ẹbiomde edidobi mbiomo, ndien Ami nyenọ mbufo nduọkodudu. Ẹmen ọkpọnọ Mi ẹkọn̄ọ ke itọn̄ mbufo ẹnyụn̄ ẹkpebe Mi; koro mmenyene ifụre ifụre ido nnyụn̄ nsụhọde idem ke esịt; ndien mbufo ẹyekụt nduọkodudu ẹnọ ukpọn̄ mbufo.”—Matthew 9:36; 11:28, 29; John 19:25-27.
Mmanie Ẹdot se Ẹkpekerede Ẹban̄a?
6. (a) Mmanie ẹdot san̄asan̄a edikere mban̄a? (b) Nso mbụme ke nnyịn ikpobụp idem nnyịn?
6 Sia Jehovah Abasi ye Eyen esie, Jesus Christ, ẹnịmde utọ nti uwụtn̄kpọ oro ke n̄kpọ aban̄ade edikere mban̄a, edi se itịmde idot mme Christian oro ẹma ẹkeyak idem ẹnọ ndikpebe uwụtn̄kpọ mmọ. Nnyịn imenyene ndusụk owo oro ẹkpade mba ẹnyụn̄ ẹbiomde edidobi mbiomo ke ediwak isua ke otu nnyịn—kpa nditọete iren ye iban ẹdide mbonusọn̄ ẹmi ẹma ẹkedụk mme utịt utịt isua uwem mmọ. Ndusụk mmọ ẹkeme ndidi ete m̀mê eka nnyịn mîdịghe eteete m̀mê ekaeka nnyịn. Nte nnyịn isida mmọ ntre ntre? Nte nnyịn imada mmọ inam n̄kpọ utọ ndọk? Mîdịghe nte nnyịn imenen̄ede iwụt esịtekọm iban̄a uwak ifiọk eyouwem ye ọniọn̄ mmọ. Edi akpanikọ, isio isio edu ye mmeme ndusụk mmọ emi mîdịghe esen n̄kpọ ke otu mbonusọn̄ ẹkeme ndisịn ime nnyịn ke udomo. Edi bụp idemfo ete, ‘Nte ami n̄kpanam n̄kan nte mmọ ẹnamde ke idak mme utọ idaha oro?’
7. Nso iwụt ufọn oro odude ke ndiwụt mbonusọn̄ mbọm?
7 Enyene mbụk kiet emi otụkde owo esịt otode Ufọt Ufọt Edem Usiahautịn aban̄ade ekpri eyenan̄wan emi enyenede mbọm aban̄a mbonusọn̄. Ekaeka esie ke akan̄wam ndinam n̄kpọ ke itie utem udia ndien ke mbuari usanmbat ọbọhọ enye ọduọ obomo. Enye ama okop iyatesịt aban̄a unana ntịn̄enyịn esie; ama akam ayat eyen esie an̄wan esịt akan oro. Ekem eyenan̄wan oro ama okot ekpri eyenan̄wan esie onyụn̄ ọdọn̄ ete aka ufọkurua n̄kann̄kụk ekedep usaneto oro mîdikemeke ndibomo ọsọk ekaeka esie. Eyenan̄wan oro ama ọnyọn̄ edi ye usaneto iba. Eka esie ama obụp ete: “Ntak emi edepde usan iba?” Eyeyen oro ama ọbọrọ mmen̄e mmen̄e ete: “Kiet enyene ekaeka ndien enye eken edidi okwo ke ama ọsọn̄.” Ih, ke ererimbot emi kpukpru nnyịn isak iso ise ini usọn̄. Nte nnyịn idikopke idatesịt edieke ẹdinamde n̄kpọ ye nnyịn ke ime ye mfọnido?—Psalm 71:9.
8, 9. (a) Didie ke nnyịn ikpanam n̄kpọ ye mbonusọn̄ oro ẹdude ke otu nnyịn? (b) Nso ke ana ndusụk mbon oro ẹkabarede ẹdi mme Christian ke ndondo emi ẹti?
8 Ẹkûdede ẹfre ẹte ke ediwak nditọete nnyịn iren ye iban ẹmi ẹsọn̄de ẹnyene anyan mbụk edinam akpanikọ ke utom Christian ke ini edem mmọ. Mmọ ke akpanikọ ẹdot ukpono ye edikere mban̄a nnyịn, un̄wam mfọnido ye nsịnudọn̄ nnyịn. Owo ọniọn̄ ama etịn̄ nte enende ete: “Iwat edi anyanya ubọn̄, ke usụn̄ eti ido ke edikụt enye.” Ndien ekpenyene ndikpono ibuot iwat oro, edide eren m̀mê n̄wan. Ndusụk ke otu n̄kani iren ye iban ẹmi ke ẹsụk ẹnam utom nte mme anam-akpanikọ asiakusụn̄, ndien ediwak irenowo ke ẹkaiso ndinam utom nte mbiowo ke mme esop ke edinam akpanikọ; ndusụk ẹnam utom emi odotde ẹkpebe nte mme esenyịn oro ẹsan̄ade-san̄a.—Mme N̄ke 16:31.
9 Paul ọkọnọ Timothy item ete: “Kûsọn̄ọ uyo usua unọ ebiowo, edi nọ enye item nte ete, nyụn̄ teme n̄kparawa nte nditọete: nọ n̄kani iban item nte mme eka, nyụn̄ teme n̄kparawa iban nte nditọete ke ata edisana ido.” (1 Timothy 5:1, 2) Mbon oro ẹwọrọde ke ererimbot unana ukpono ẹdụk ẹdi esop Christian ke ndondo emi akpan akpan ẹkpenyene ndikere mban̄a mme ikọ emi Paul ọkọnọde mi ke ima ntotụn̄ọ ntotụn̄ọ. Mme uyen, ẹkûkpebe ndiọi edu emi mbufo ẹkekụtde ke ufọkn̄wed. Ẹkûsua item mfọnido emi otode Mme Ntiense oro ẹsọn̄de. (1 Corinth 13:4-8; Mme Hebrew 12:5, 6, 11) Nte ededi, ke ini mbonusọn̄ ẹyomde un̄wam ke ntak unana nsọn̄idem m̀mê mfịna okụk, mmanie ẹnyene akpan mbiomo ndinọ mmọ un̄wam?
Udeme Oro Ubon Enyenede Ndise Mban̄a Mbonusọn̄
10, 11. (a) Nte ekemde ye Bible, mmanie ẹkpenyene ndida iso ke ndise mban̄a mbonusọn̄? (b) Ntak mîdịghe mmemmem n̄kpọ kpukpru ini ndise mban̄a mbonusọn̄?
10 Ke ntọn̄ọ ntọn̄ọ esop Christian, mfịna ẹma ẹdemede kaban̄a edise mban̄a mme ebeakpa. Didie ke apostle Paul okowụt nte ẹkpesede ẹban̄a utọ udọn̄ oro? “Kpono mme ebeakpa ẹmi ẹdide mme ebeakpa ke akpanikọ. Edi edieke ebeakpa enyenede nditọ, m̀mê nditọ nditọ, yak mmọ oro ẹkpep ndibem nnam se idotde ye mbonufọk, nnyụn̄ nsio usiene nnọ mme eka mmọ; koro emi ọfọnde Abasi ke enyịn. Owo eke mîtịmke n̄kpọ inọ orụk esie, akpan akpan mbonufọk esie, esịn̄e nsa ye mbuọtidem, onyụn̄ ọdiọk akan owo eke mînịmke ke akpanikọ.”—1 Timothy 5:3, 4, 8.
11 Ke mme ini ẹyomde un̄wam, n̄kpetn̄kpet mbonubon ẹkpenyene ndibemiso n̄n̄wam mbonusọn̄.a Ke usụn̄ emi, nditọ oro ẹma ẹkekọri ẹkpon ẹkeme ndiwụt esịtekọm ke mme isua oro mme ete ye eka ẹkewụtde mmọ ima, utom, ye ukpeme. Ekeme ndidi emi ididịghe mmemmem n̄kpọ. Nte mme owo ẹkọride ẹsọn̄, mmọ ke ndammana usụn̄ ẹdinam n̄kpọ sụn̄sụn̄, ndien ndusụk ẹkam ẹkabade ẹkop mmemidem. Mmọ eken ẹkeme ndikabade ntie ibụk ibụk ẹnyụn̄ ẹtie uyịre uyịre, ndusụk ye unana edidiọn̄ọ mban̄a oro. Edi ke ini ikedide nditọn̄wọn̄, nte nnyịn n̄ko iketiehe ibụk ibụk ye uyịre uyịre? Ndien nte mme ete ye eka nnyịn ikodụhe ke mben̄eidem ndin̄wam nnyịn? Idahaemi mme n̄kpọ ẹmekpụhọde ke ini usọn̄ mmọ. Ntre, nso ke ẹyom? Mbọm ye ime.—Men 1 Thessalonica 2:7, 8 domo.
12. Mme edu ewe ke ẹyom man ẹkeme ndise mban̄a mbonusọn̄—ye kpukpru mbon eken ke esop Christian?
12 Apostle Paul ama ọnọ item oro enyenede ufọn ke ini enye ekewetde ete: “Nte mmọemi Abasi ekemekde, ẹmi Abasi akanamde mmọ ẹsana onyụn̄ amade, ẹda ndien esịtmbọm ẹsịne, ye mfọnido, ye nsụkidem, ye ifụre ifụre ido, ye ime; ẹme ime ye kiet eken, ẹnyụn̄ ẹfen kiet eken, edieke owo mbufo ekededi enyenede ikọ ye owo; kpa nte Ọbọn̄ ekefende mbufo, ẹfen mmọ en̄wen kpasụk ntre. Ndien ẹkọrọ ke kpukpru n̄kpọ, ẹsịne ima, emi edide se ibọpde uwem idiana inam ọfọn ama.” Edieke anade nnyịn iwụt orụk mbọm ye ima emi ke esop, nte nnyịn ikpakam iwụtke se ikande oro ke ubon?—Colossae 3:12-14.
13. Mmanie, ke ẹsiode mme ete ye eka m̀mê eteete ye ekaeka oro ẹsọn̄de ẹfep ẹkeme ndiyom un̄wam?
13 Ndusụk ini idịghe mme ete ye eka m̀mê eteete ye ekaeka ikpọn̄ ẹkeme ndiyom utọ un̄wam emi edi n̄ko mme iman nnyịn oro ẹdide mbonusọn̄. Ndusụk mbon oro ẹma ẹkesọn̄ ẹmi mînyeneke nditọ ẹnam utom ediwak isua ke utom isụn̄utom, utom oro ẹsan̄ade-san̄a, ye utom uyọhọ-ini eken. Mmọ ẹnen̄ede ẹnịm Obio Ubọn̄ akpa ke ofụri uwem mmọ. (Matthew 6:33) Do, nte ikpedịghe se idotde ndiwụt mmọ edu edikere mban̄a? Ke akpanikọ nnyịn imenyene eti uwụtn̄kpọ ke usụn̄ nte Watch Tower Society esede aban̄a mbonufọk Bethel oro ẹsọn̄de. Ke ibuot itieutom Bethel ke Brooklyn ye ke ediwak n̄kọk itieutom N̄ka, ediwak nditọete iren ye iban oro ẹma ẹkesọn̄ ẹbọ ntịn̄enyịn ke usen ke usen ẹto mbonufọk ẹmi ẹma ẹkebọ ukpep ke nte ẹsede ẹban̄a n̄kpọ emi. Mmọ ẹkop inemesịt ndise mban̄a n̄kani owo emi nte n̄kpọ eke mmọ ẹdide mme ete ye eka m̀mê eteete ye ekaeka mmọ. Ke ukem ini oro, mmọ ẹkpep ekese ẹto ifiọk eyouwem n̄kani owo ẹmi.—Mme N̄ke 22:17.
Udeme Esop ke Ndise Enyịn
14. Nso ndutịm ke ẹkenam ẹnọ mbonusọn̄ ke ntọn̄ọ ntọn̄ọ esop Christian?
14 Ediwak idụt mfịn ẹnyene mme ndutịm ukpeokụk nnọ mbonusọn̄ ọkọrọ ye ndutịm Obio ndise mban̄a usọbọidem mbonusọn̄. Mme Christian ẹkeme ndida mme ndutịm ẹmi nnam n̄kpọ ọyọhọ ọyọhọ ke mme ebiet ẹmi mmọ ẹnyenede unen ndinam ntre. Nte ededi, ke akpa isua ikie, mme utọ ndutịm oro ikodụhe. Ntre esop Christian ama anam n̄kpọ in̄wan̄în̄wan̄ ndin̄wam mme ubuene ebeakpa. Paul eketeme ete: “Kûsịn enyịn̄ baba n̄wan kiet ke n̄wed nte ebeakpa, ke enye mîsịmke isua ata: enye enyene ndidi n̄wan emi ọkọdọde ebe kiet, onyụn̄ enyene ndiwọrọ eti etop mban̄a nti utom esie, ete edi n̄wan emi ọkọbọkde nditọ, okonyụn̄ akamade isenowo, onyụn̄ eyetde ukot ikọt Abasi, onyụn̄ an̄wamde mbon ukụt, onyụn̄ esịnde idem anam kpukpru orụk nti utom.” Ntre, Paul ama owụt nte ke esop n̄ko enyene udeme ke ndin̄wam mbonusọn̄. Iban oro ẹsọn̄de idem ke n̄kan̄ eke spirit emi mîkenyeneke nditọ oro ẹnịmde ke akpanikọ ẹma ẹdot ndibọ utọ un̄wam oro.—1 Timothy 5:9, 10.
15. Ntak ẹkemede ndiyom un̄wam man ẹbọ un̄wam oro Obio ọnọde?
15 Ke ebiet emi ndutịm Obio ẹdude ẹnọ mbonusọn̄, mmọemi ẹsiwak ndibuana ediwet mme n̄kpọ ẹmi ẹkemede nditie mbamba. Ke mme utọ idaha oro edi se idotde mme esenyịn ke esop ndidiomi ndinọ un̄wam man mbonusọn̄ oro ẹkeme ndisịn n̄wed eben̄e, mbọ un̄wam oro, mîdịghe idem ẹfiakde ẹnam utọ un̄wam oro ọfọn akan. Ndusụk ini ukpụhọde ke mme idaha ẹkeme ndisụn̄ọ ke ndimenede okụk un̄wam oro ẹnọde. Edi ediwak nti n̄kpọ efen efen ẹdu ẹmi mme esenyịn ẹkemede nditịm man ẹkeme ndise mban̄a mbonusọn̄. Nso idi ndusụk ke otu mmọemi?
16, 17. Ke ewe nsio nsio usụn̄ ke nnyịn ikeme ndiwụt mbonusọn̄ ke esop mfọnido?
16 Ndiwụt mfọnido edi ido edinam emi afiakde edem okosịm mme ini Bible. Tutu osịm usen mfịn ke ediwak idụt Ufọt Ufọt Edem Usiahautịn, ẹsiwụt isenowo mfọnido, ke nsụhọde n̄kaha ẹnọde cup tea m̀mê cup kọfi kiet. Idịghe n̄kpọ n̄kpaidem, ndien, Paul ekewetde ete: “Ẹnọ ikọt Abasi se inanade mmọ; ẹbịne ndikama isenowo.” (Rome 12:13) Ikọ Greek oro adade ọnọ mfọnido, phi·lo·xe·niʹa, ke ataata usụn̄ ọwọrọ “ndiwụt ima nnọ ( ndima, m̀mê ndifọn ido ye) isenowo.” Edieke anade Christian ọfọn ido ye isenowo, nte enye ikpakam iwụtke mfọnido eke akande oro ye mbonufọk oro ẹbuanade n̄kpọ ye enye ke mbuọtidem? Ikot oro ẹnọde ẹdi udia esiwak ndidi idara idara ini nduọkodudu ke ndutịm utom ọnọ owo oro ọsọn̄de. Edieke afo oyomde uyo ọniọn̄ ye ifiọkutom ke mme mboho otuowo mbufo, buan mbonusọn̄.—Men Luke 14:12-14 domo.
17 Ediwak usụn̄ ẹdu ẹmi ẹkemede ndisịn udọn̄ nnọ mbon oro ẹsọn̄de. Edieke nnyịn inamde ndutịm ke otu ndisan̄a ke moto n̄ka Ufọkmbono Obio Ubọn̄ m̀mê mbono, nte odu ndusụk n̄kani owo ẹmi ẹkpemade ndisan̄a kiet? Kûbet mmọ ẹbobụp. Nyịme ndimen mmọ. Eti un̄wam efen edi ndika n̄kedep n̄kpọ nnọ mmọ. Mîdịghe edieke mmọ ẹkemede, nte nnyịn imekeme ndinam mmọ ẹsan̄a ye nnyịn ke ini ikade ndidep mme n̄kpọ? Edi kụt ete ke itie ẹyedu ọnọ mmọ nditie nduọk odudu nnyụn̄ mbịt idem edieke oro edidide se ẹyomde. Nte eyịghe mîdụhe, emi eyeyom ime ye mfọnido, edi ata esịtekọm oro owo oro ọsọn̄de ediwụtde ekeme ndinen̄ede nnọ ufọn.—2 Corinth 1:11.
Ediye Inyene Ọnọ Esop
18. Ntak emi mbonusọn̄ ẹdide edidiọn̄ ẹnọ esop?
18 Nso edidiọn̄ ke edi ntem ndikụt ndusụk ntọn̄ ntọn̄ ye mfia idet (n̄ko ye ibuot oro ẹkwọhọde ibọ ke ntak usọn̄) ke esop! Emi ọwọrọ ete ke otu n̄kparawa owo oro ẹnyenede nsọn̄idem ye odudu, nnyịn imenyene ibat ibat mbon oro ẹnyenede ọniọn̄ ye ifiọkutom—emi ẹdide ata inyene ẹnọ esop ekededi. Ifiọk mmọ etie nte mbịtmbịt mmọn̄ oro anade ẹkot ẹsio ke obube mmọn̄. Enye edi nte Mme N̄ke 18:4 esịnde ete: “Ikọ inua owo edi udem: idịm mbufiọk onyụn̄ edi akpa eke otopde ọwọrọ.” Edi n̄kpọ nsịnudọn̄ didie ntem ọnọ n̄kani owo ndifiọk nte ke ẹyom ẹnyụn̄ ẹdara mmimọ!—Men Psalm 92:14 domo.
19. Didie ke ndusụk owo ẹkenam uwaidem ẹnọ ete ye eka mmọ oro ẹsọn̄de?
19 Ndusụk owo ẹmi ẹdude ke utom uyọhọ-ini ẹkụt nte ke oyom mmọ ẹkpọn̄ mme ifetutom mmọ man ẹnyọn̄ ufọk ẹkese ẹban̄a mme ete ye eka ẹmi ẹsọn̄de, ẹnyụn̄ ẹdọn̄ọde. Mmọ ẹmewa idem ẹnọ mbon oro ẹkebemde iso ẹwa idem ẹnọ mmọ. Ebe ye n̄wan kiet, ẹmi ke mbemiso ẹkedide isụn̄utom, ẹmi ẹnyụn̄ ẹsụk ẹdude ke utom uyọhọ-ini, ẹma ẹnyọn̄ ufọk man ẹkese ẹban̄a ete ye eka mmọ oro ẹma ẹkesọn̄. Mmọ ẹmenam ẹmi ke se iwakde ibe isua 20. Isua inan̄ ẹmi ẹkebede akana ẹmen eka erenowo emi ekenịm ke itie ukpeme mbonusọn̄. Ebe, emi idahaemi odude ke mme iduọk isua 60, esika ekese eka esie emi ọsọn̄de ke isua 93 kpukpru usen. Enye anam an̄wan̄a ete: “N̄keme didie ndikpọn̄ enye? Enye edi eka mi!” Ke mme idaha efen mme esop ye mme owo kiet kiet ẹsiwọrọ ẹdi ẹnyụn̄ ẹnyịme ndise mban̄a mbon oro ẹsọn̄de man nditọ mmọ ẹkeme ndikaiso ke utom mmọ. Utọ ima unana ibụk oro n̄ko odot akamba itoro. Ẹnyene ndida mme idaha ẹmi kiet kiet nnam n̄kpọ ke eti usụn̄ koro owo inaha ẹfụmi mbonusọn̄. Wụt ete ke afo amama ete ye eka fo ẹmi ẹsọn̄de.—Exodus 20:12; Ephesus 6:2, 3.
20. Nso uwụtn̄kpọ ke Jehovah ọnọ nnyịn ke ndise mban̄a mbonusọn̄?
20 Ke akpanikọ, nditọete nnyịn iren ye iban oro ẹma ẹkesọn̄ edi anyanya ubọn̄ ke ubon m̀mê ke esop. Jehovah ọkọdọhọ ete: “Ndien tutu osịm usọn̄ ami ndi enye; ami nyenyụn̄ mbiom enye tutu osịm iwat: edi ami n̄kanam, onyụn̄ edi ami ndimenede, ndinyụn̄ mbiom, nnyụn̄ nnam mbufo ẹbọhọ.” Akpakam nnyịn iwụt nditọete nnyịn iren ye iban oro ẹma ẹkesọn̄ ke ubon Christian ukem ime ye edikere mban̄a oro.—Isaiah 46:4; Mme N̄ke 16:31.
[Mme Ikọ idakisọn̄]
a Kaban̄a nnennen ekikere ke se mbonubon ẹkemede ndinam man ẹn̄wam mbonusọn̄, se Enyọn̄-Ukpeme, June 1, 1987, page 13-18.
Nte Afo Emeti?
◻ Nso uwụtn̄kpọ Bible ke nnyịn inyene ke ndikere mban̄a mbonusọn̄?
◻ Didie ke nnyịn ikpanam n̄kpọ ye mbonusọn̄?
◻ Didie ke mbonubon ẹkpese ẹban̄a ima ima mbonusọn̄ mmọ?
◻ Nso ke esop ekeme ndinam man ẹn̄wam mbonusọn̄?
◻ Ntak emi mbonusọn̄ ẹdide edidiọn̄ ẹnọ kpukpru nnyịn?
[Ndise ke page 23]
Ruth ama owụt Naomi oro ama ọkọsọn̄ mfọnido ye ukpono
[Ndise ke page 24]
Mbonusọn̄ ẹdi mme andibuana ke esop emi ẹnen̄erede ẹnyene ufọn