Ekikere Christian Kaban̄a Odudu Ukara
“Koro odudu idụhe ke mîtoho Abasi.”—ROME 13:1.
1. Ntak ẹkemede ndidọhọ ke Jehovah edi Akakan Odudu?
ODUDU enyene ebuana ye itie andibot. Akakan Owo emi anamde kpukpru edibotn̄kpọ ẹdu, se inyenede uwem ye se mînyeneke uwem, edi Jehovah Abasi. Enye nte owo mîkemeke ndineni edi Akakan Odudu. Etie mme ata Christian ke idem nte eketiede mme edibotn̄kpọ eke heaven ẹmi ẹketan̄ade ẹte: “Ọbọn̄ ye Abasi nnyịn, Afo omodot ndibọ ubọn̄ ye ukpono ye odudu, koro Afo okobotde kpukpru n̄kpọ; ndien oto uduak Fo ke mmọ ẹdu, ẹkenyụn̄ ẹboro.”—Ediyarade 4:11.
2. Didie ke mme owo ẹmi ẹkedide mme andikara ke eset ẹkenyịme nte ke mmimọ ikenyeneke ndammana unen ndikara ekemmọ owo, ndien nso ke Jesus akasian Pontius Pilate?
2 Akpanikọ oro nte ke ediwak ke otu mme andikara eke eset ẹmi ẹkedide owo ẹma ẹdomo ndisịn odudu mmọ ke ibet ebe ke ndidọhọ ke idi abasi m̀mê ke idi andida ke ibuot abasi ekedi in̄wan̄în̄wan̄ edidiọn̄ọ nte ke owo ndomokiet inyeneke ndammana unen ndikara mbon en̄wen.a (Jeremiah 10:23) N̄kukụre ebiet odudu oro ekemde ye ibet edi Jehovah Abasi. Christ ama asian Pontius Pilate, andikara Judea eke Rome ete: “Ukpenyeneke odudu ndinam Mi n̄kpọ, ke Abasi mîtiehe ke enyọn̄ inọ fi odudu.”—John 19:11.
“Odudu Idụhe ke Mîtoho Abasi”
3. Nso ke apostle Paul eketịn̄ aban̄a “odudu oro akarade,” ndien mme mbụme ewe ke mme ikọ Jesus ye Paul ẹdemede?
3 Apostle Paul ekewet mme Christian oro ẹkedude ke idak Obio Ukara Mbon Rome ete: “Kpukpru owo ẹsụk idem ẹnọ mme enyene-odudu ẹmi ẹkarade; koro odudu idụhe ke mîtoho Abasi; ndien mme enyene-odudu ẹmi ẹdude kemi, edi Abasi okonịm mmọ.” (Rome 13:1) Nso ke ikọ Jesus ọkọwọrọ ke ini enye ọkọdọhọde ke ẹkenọ Pilate odudu esie ‘ẹto enyọn̄’? Ndien ke nso usụn̄ ke Paul akada nte ke edi Abasi okonịm mme odudu ukaraidem eke eyo esie? Nte ikọ mmọ ọkọwọrọ ke Jehovah ke idemesie akanam ẹmek mme andikara ukaraidem ererimbot emi kiet kiet?
4. Nso ke Jesus ye Paul ẹkekot Satan, ndien nso ke Satan eketịn̄ oro Jesus mîkafan̄ake?
4 Didie ke emi ekpedi ntre, sia Jesus okokotde Satan “ọbọn̄ ererimbot emi,” ndien apostle Paul anam ẹdiọn̄ọ enye nte “abasi eyo emi”? (John 12:31; 16:11; 2 Corinth 4:4) N̄ko-n̄ko, ke ini okodomode Jesus, Satan ama ọnọ enye “odudu” ndikara “kpukpru mme obio ekondo,” ọdọhọde ke ẹma ẹnọ imọ odudu emi. Jesus ama esịn enọ esie, edi enye ikafan̄ake nte ke idịghe Satan enyene utọ odudu oro ndinọ.—Luke 4:5-8.
5. (a) Didie ke mme ikọ Jesus ye Paul ẹban̄ade odudu ukara eke owo ẹkpen̄wan̄a nnyịn? (b) Ke nso usụn̄ifiọk ke odudu oro akarade “edi se Abasi okonịmde”?
5 Jehovah akayak itie ukara ererimbot ọnọ Satan ebe ke ndiyak enye odu uwem ke ama ọkọsọn̄ ibuot ye ke enye ama okodomo Adam ye Eve, onyụn̄ anam mmọ ẹsọn̄ ibuot ye itie edikara Esie. (Genesis 3:1-6; men Exodus 9:15, 16 domo.) Mme ikọ Jesus ye Paul ke ntre, ẹnyene ndiwọrọ nte ke akpa owo iba oro ke Eden ẹma ẹkesịn ukara Abasi m̀mê ukara oro Abasi akarade, Jehovah ama ayak mbon oro ẹbaharede ẹda mi ẹsio mme ndutịm ukara ẹdi oro edinamde mmọ ẹdụn̄ ke n̄kaowo oro odude ke ndutịm. Ke ndusụk ini man ẹkeme ndiyọhọ uduak esie, Jehovah esiyak ndusụk mme andikara m̀mê ukara ẹduọ. (Daniel 2:19-21) Enye ayak mmọ eken ẹsụk ẹkara. Ye mme andikara oro Jehovah onyịmede ẹsụk ẹdu, ekeme ndidọhọ nte ke edi ‘Abasi okonịm mmọ.’
Mme Akpa Christian ye Ukara Mbon Rome
6. Didie ke mme akpa Christian ẹkese odudu ukara mbon Rome, ndien ntak-a?
6 Mme akpa Christian ikedianake ye n̄ka mme Jew oro ẹkedụkde odu inyụn̄ in̄wana ye mbon Rome oro ẹkedụn̄de ke Israel. Adan̄a ini nte ukara Rome, ye ndutịm ibet mmọ, ẹkesịnde emem ke obot ye ke inyan̄; ẹsiak usụn̄ mmọn̄, usụn̄ isan̄, ẹnyụn̄ ẹbọp mme ebọp; ndien ke ofụri ofụri ẹnam n̄kpọ ke ufọn ofụri owo, mme Christian ẹkeda mmọ nte ‘mme anamutom Abasi [m̀mê, “asan̄autom,” ikọ idakisọn̄, NW] oro ẹnamde n̄kpọ ke ufọn mmimọ.’ (Rome 13:3, 4) Emem ndidu anam ẹnyene idaha oro an̄wamde mme Christian ndikwọrọ eti mbụk ke kpukpru ebiet, nte Jesus ọkọnọde ewụhọ. (Matthew 28:19, 20) Mmọ ke ofụri esịt ẹma ẹkpe mme tax oro mbon Rome ẹkedoride, idem edieke ẹkedade ndusụk okụk oro ẹnam n̄kpọ kaban̄a mme uduak oro Abasi mînyịmeke.—Rome 13:5-7.
7, 8. (a) Ndikot N̄wed Mbon Rome 13:1-7 ye ntịn̄enyịn ayarade nso, ndien nso ke udọn̄ikọ oro owụt? (b) Ke nso utọ idaha ke odudu ukara Rome mîkanamke n̄kpọ nte “anamutom Abasi,” ndien ke afan̄ emi nso edu ke mme Christian eke eset ẹkenyene?
7 Ndikot akpa ufan̄ikọ itiaba eke N̄wed Mbon Rome ibuot 13:1-7 ye ntịn̄enyịn ayarade nte ke “odudu ukara” ukaraidem ekedi “anamutom Abasi” nditoro mbon oro ẹnamde se ifọnde nnyụn̄ nnọ mbon oro ẹnamde se idiọkde ufen. Udọn̄ikọ oro owụt nte ke edi Abasi, idịghe mme odudu ukara, ebiere se ifọnde ye se idiọkde. Ke ntre, edieke andikara Rome m̀mê odudu ukara ukaraidem ekededi oyomde mme n̄kpọ oro Abasi akpande m̀mê, ke n̄kan̄ eken, akpande n̄kpọ oro Abasi oyomde, enye inamke n̄kpọ aba nte anamutom Abasi. Jesus ọkọdọhọ ete: “Ẹnọ Caesar ndien n̄kpọ eke enyenede Caesar; ẹnyụn̄ ẹnọ Abasi n̄kpọ eke enyenede Abasi.” (Matthew 22:21) Edieke Ukara Rome okoyomde mme n̄kpọ oro ẹnyenede Abasi, utọ nte utuakibuot m̀mê uwem owo, mme ata Christian ẹma ẹtiene item mme apostle oro: “Nnyịn inyene ndikop uyo Abasi n̄kan uyo owo.”—Utom 5:29.
8 Mme akpa Christian ndikesịn ndituak ibuot nnọ andikara ye ukpono ndem, nsịn nditre ndidụk mme mbonoesop Christian mmọ, nnyụn̄ nsịn nditre ndikwọrọ eti mbụk ama ada ukọbọ edi. Ẹnịm ke akpanikọ nte ke ẹkewot apostle Paul ke ewụhọ Andikara Nero. Mme andikara eken, akpan akpan Domitian, Marcus Aurelius, Septimius Severus, Decius, ye Diocletian, ẹma ẹkọbọ mme akpa Christian n̄ko. Ke ini mme andikara ẹmi ye mme andidu ke idak mmọ ẹkekọbọde mme Christian, mmọ ke akpanikọ ikanamke n̄kpọ nte “anamutom Abasi.”
9. (a) Nso idi akpanikọ kaban̄a mme odudu ukara ukaraidem, ndien unam ukara ukaraidem ọbọ odudu ye ukeme oto anie? (b) Nso ke ẹkeme nditịn̄ nte owụtde ifiọk mban̄a nsụkibuot Christian nnọ mme odudu ukara?
9 Kpukpru emi edi ndiwụt nte ke adan̄aemi mme andikara ukaraidem ẹnamde n̄kpọ ke ndusụk usụn̄ nte “se Abasi okonịmde” man ẹnyene n̄kaowo oro odude ke emem, mmọ ẹsụk ẹdi ubak editịm n̄kpọ eke ererimbot oro odude kemi emi Satan edide abasi esie. (1 John 5:19) Mmọ ẹdi eke n̄ka ukaraidem ofụri ererimbot emi “unam” eke Ediyarade 13:1, 2 adade aban̄a. Unam oro ọbọ odudu ye ukara oto “akwa dragon,” Satan kpa Devil. (Ediyarade 12:9) Ke ntre, nte owụtde ifiọk, nsụkibuot Christian nnọ mme utọ odudu ukara oro edi ukeuke, idịghe ofụri ofụri.—Men Daniel 3:16-18 domo.
Nnennen Ukpono Ẹnyenede Ẹnọ Odudu Ukara
10, 11. (a) Didie ke Paul okowụt ke nnyịn ikpenyene ndiwụt ukpono nnọ mbon oro ẹdude ke odudu ukara? (b) Didie n̄ko ntak emi ẹkpebọn̄de akam “ẹban̄a ndidem ye kpukpru mmọemi ẹdude ke ikpọ itie”?
10 Emi nte ededi, iwọrọke ite ke mme Christian ẹkpenyene ndinyene idiọk edu nsọn̄ibuot ye odudu ukara. Edi akpanikọ, ediwak ke otu mme owo ẹmi idotke ukpono ke ọkpọkpọ uwem mmọ m̀mê ke uwem itieutom ukara mmọ. Edi, mme apostle, ebede ke uwụtn̄kpọ ye item oro mmọ ẹnọde, ẹma ẹwụt nte ke ẹkpenyene ndinam n̄kpọ ke ukpono ye mbon oro ẹkarade. Ke ini Paul akadade ke iso anam-idan̄ iman Edidem Herod Agrippa II, enye ama etịn̄ ikọ ye enye ke ukpono.—Utom 26:2, 3, 25.
11 Paul ama akam etịn̄ nte ke enen ndisiak mme akara ukara ererimbot ke akam nnyịn, akpan akpan ke ini ẹyomde mmọ ẹnam ubiere oro otụkde uwem ye mme utom Christian nnyịn. Enye ekewet ete: “Ke akpa itie ndien, mmeteme nte ẹnam n̄kpeubọk, ẹnyụn̄ ẹbọn̄ akam, ẹnyụn̄ ẹben̄e eben̄e, ẹnyụn̄ ẹnọ ekọm, ẹban̄a kpukpru owo; ẹban̄a ndidem ye kpukpru mmọemi ẹdude ke ikpọ itie; man nnyịn idu uwem ifụre ye emem, ke kpukpru uten̄e ye eti ido. Emi edi se ifọnde inyụn̄ inemde Abasi Andinyan̄a nnyịn esịt; emi oyomde kpukpru owo ẹnyene edinyan̄a, ẹnyụn̄ ẹsịm ifiọk akpanikọ.” (1 Timothy 2:1-4) Edu ukpono oro nnyịn iwụtde mme utọ andikara oro ekeme ndida nsịm mmọ ndiyak nnyịn ikaiso inam utom nnyịn ifụre ifụre ndinam “kpukpru owo” ẹnyene edinyan̄a.
12, 13. (a) Nso eti item emi aban̄ade odudu ukara ke Peter ọkọnọ? (b) Didie ke nnyịn ikpanam n̄kpọ ye “mbon ndisịme, eke mîfiọkke se mmọ ẹtịn̄de” ẹmi ẹsuade Mme Ntiense Jehovah?
12 Apostle Peter ekewet ete: “Ẹsụk idem ẹnọ kpukpru idaha eke ẹnịmde ke otu owo kaban̄a Ọbọn̄; ẹnọ edidem nte andikara kpukpru owo; ye mbọn̄ eken, nte mmọemi enye osiode ọdọn̄, ete ẹnọ mme anamidiọk usiene, ẹnyụn̄ ẹnọ mme anam nti n̄kpọ itoro. Koro Abasi aduak ntem ete, mbufo ẹda nti ido ẹkịbi inua mbon ndisịme, eke mîfiọkke se mmọ ẹtịn̄de. Ẹdu uwem nte mmọemi ẹnyenede unen ke idemmọ, edi ẹkûsan̄a ke unen oro ẹfụk udu, edi ẹsan̄a nte ifịn Abasi. Ẹkpono kpukpru owo. Ẹma nditọete. Ẹten̄e Abasi. Ẹkpono edidem.” (1 Peter 2:13-17) Nso eti item ke emi edi ntem! Nnyịn inyene ndinọ Abasi ọyọhọ ọyọhọ nsụkibuot nte ifịn esie, inyụn̄ inọ mme akara ukaraidem oro ẹsiode ẹdọn̄ ndinọ mme anamidiọk ufen ukeuke ye ukpono ukpono nsụkibuot.
13 Ẹsikụt nte ke ediwak mme akara ukara ererimbot ẹnyene esen esen idiọk ekikere ẹban̄a Mme Ntiense Jehovah. Emi esiwak ndidi ke ntak oro idiọk mme asua ikọt Abasi ẹsinọde mmọ idiọk ntọt. Mîdịghe ekeme ndidi nte ke mmọ ẹkenyene ofụri se mmọ ẹfiọkde ẹban̄a nnyịn ẹto mbụk n̄kpọntịbe, emi mîsiwakke ndinana asari ke se mmọ ẹwetde. Ndusụk ini nnyịn imekeme ndimen utọ usua oro mfep ebe ke edu ukpono nnyịn ndien, ke ikemede, ebe ke ndinọ mme andikara nnennen ntọt mban̄a utom ye mme edinịm ke akpanikọ Mme Ntiense Jehovah. Ye ikpọ owo ukara oro mînyeneke ini ekpri n̄wed Jehovah’s Witnesses in the Twentieth Century eyenọ in̄wan̄în̄wan̄ ntọt. Kaban̄a ọyọhọ ntọt, ẹkeme ndinọ mmọ n̄wed Jehovah’s Witnesses—Proclaimers of God’s Kingdom, kpa eti n̄kpọutom oro odotde ndidu ke mme itie ubonn̄wed n̄kann̄kụk ye eke idụt.
Odudu Ukara ke Ubon Christian
14, 15. (a) Nso idi isọn̄ inọ odudu ukara oro odude ke ubon Christian? (b) Nso ikpenyene ndidi edu ibanndọ Christian ye mme ebe mmọ, ndien ntak-a?
14 Ana in̄wan̄în̄wan̄ nte ke edieke Abasi oyomde mme Christian ẹnọ mme andikara ererimbot ukpono oro odotde, ke mmọ n̄ko ẹkpenyene ndiwụt ukpono nnọ ndutịm ukara oro Abasi onịmde ke mme ubon Christian. Apostle Paul ama etịn̄ edumbet itieibuot oro enyenede ndidu ke otu ikọt Jehovah ke ibio ibio usụn̄. Enye ekewet ete: “Edi nyom mbufo ẹdiọn̄ọ ẹte Christ edi Ibuot ọnọ kpukpru irenowo; erenowo onyụn̄ edi ibuot ọnọ n̄wan; Abasi onyụn̄ edi Ibuot ọnọ Christ.” (1 Corinth 11:3) Emi edi edumbet ukara Abasi, m̀mê ukara oro Abasi akarade. Nso ke emi abuana?
15 Ukpono ẹnyenede ẹnọ ukara Abasi ọtọn̄ọ ke ufọk. Christian an̄wan emi mîwụtke ukpono inọ odudu ukara ebe esie—edide ebe edi ekemmọ andinịm ke akpanikọ m̀mê idịghe—idịghe eke ukara Abasi. Paul ama ọnọ mme Christian item ete: “Ẹsụk idem ẹnọ kiet eken ke uten̄e Christ. Iban, ẹsụk idem ẹnọ mme ebe mbufo, nte ẹnam ẹnọ Ọbọn̄. Koro ebe edi ibuot ọnọ n̄wan, kpa nte Christ edide Ibuot ọnọ ufọk Abasi, kemi Enye edide Andinyan̄a Idem. Edi nte ufọk Abasi osụkde idem ọnọ Christ, yak iban ẹtie kpasụk ntre ye mme ebe mmọ ke kpukpru n̄kpọ.” (Ephesus 5:21-24) Kpa nte irenowo Christian ẹnyenede ndisụk ibuot nnọ itieibuot Christ, Christian iban ẹkpenyene ndidiọn̄ọ eti ibuot oro odude ke ndisụk ibuot nnọ odudu ukara oro Abasi ọnọde mme ebe mmọ. Emi eyenam mmọ ẹnyene ntotụn̄ọ uyụhọ ndien, ke edide akpan n̄kpọ akan oro, ẹnyene edidiọn̄ Jehovah.
16, 17. (a) Didie ke nditọwọn̄ oro ẹbọkde ke mme ubon Christian ẹkeme ndiwụt idemmọ nte idide isio ye mme uyen mfịn, ndien nso udọn̄ ke mmọ ẹnyene? (b) Didie ke Jesus ekedi eti uwụtn̄kpọ ọnọ mme uyen mfịn, ndien ẹsịn udọn̄ ẹnọ mmọ ndinam nso?
16 Nditọwọn̄ edide eke ukara Abasi ẹsikop inemesịt ndiwụt ukpono oro odotde nnọ mme ete ye eka mmọ. Kaban̄a mme uyen oro ẹmanade ke ukperedem ini emi, ẹma ẹbemiso ẹtịn̄ nte ke mmọ ‘ẹyesọn̄ ibuot ye mme ete ye eka.’ (2 Timothy 3:1, 2) Edi ye mme uyen ẹdide Christian Ikọ Abasi eke odudu spirit ọdọhọ ete: “Nditọ, ẹsụk ibuot ẹnọ mme ete mbufo ye mme eka mbufo ke kpukpru n̄kpọ, koro emi enemde Ọbọn̄ esịt.” (Colossae 3:20) Ediwụt ukpono nnọ odudu ukara ete ye eka enem Jehovah esịt onyụn̄ ada mme edidiọn̄ edi.
17 Ẹnam emi an̄wan̄a ke idaha aban̄ade Jesus. Mbụk Luke ọdọhọ ete: “Ekem Enye asan̄a ye mmọ [ete ye eka esie] osụhọde edi ke Nazareth, onyụn̄ osụk ibuot ọnọ mmọ. . . . Ndien Jesus ọkọri ke eti ibuot ye idaha, onyụn̄ ọdọdiọn̄ edi eyen mfọniso ke iso Abasi ye ke iso owo.” (Luke 2:51, 52) Jesus ekedi isua 12 ke emana ini oro, ndien ikọ edinam usem Greek oro ẹdade mi ọsọn̄ọ owụt nte ke enye ‘ama akaiso ndisụk ibuot’ nnọ ete ye eka esie. Ntre nsụkibuot esie iketreke ke ini enye okodụkde isua akparawa owo. Edieke mbufo n̄kparawa owo ẹyomde ndikọri ke n̄kan̄ eke spirit nnyụn̄ nnyene mfọniso ke iso Jehovah ye ke iso mbon oro ẹbakde Abasi, mbufo ẹyewụt ukpono ẹnọ odudu ukara ke esịt ubon mbufo ye ke an̄wa.
Odudu Ukara ke Esịt Esop
18. Anie edi Ibuot esop Christian, ndien mmanie ke enye ayak odudu ukara ọnọ?
18 Ke etịn̄de aban̄a ufọn oro odude ke emem ye ifụre ndidu ke esịt esop Christian, Paul ama ewet ete: “Abasi idịghe Abasi ndutịme, edi edi Abasi emem. . . . Ẹnam kpukpru n̄kpọ ke nde ye ke ido nte eyede [m̀mê, “nte ekemde ye ndutịm,” ikọ idakisọn̄, NW].” (1 Corinth 14:33, 40) Man kpukpru n̄kpọ ẹda itie ke ido nte eyede, Christ, kpa Ibuot esop Christian, ama ayak odudu ọnọ mme anam-akpanikọ irenowo. Nnyịn ikot ite: “Enye ọkọnọ ndusụk owo nte mme apostle; onyụn̄ ọnọ ndusụk owo nte mme asiak uduak Abasi, onyụn̄ ọnọ ndusụk owo nte mme ọkwọrọ gospel, onyụn̄ ọnọ ndusụk owo nte mme andikpeme ye mme anditeme; man otodo ẹnam ikọt Abasi ẹfọn ẹma, ẹnyụn̄ ẹnam utom Abasi okụt unen . . . Edi man nnyịn imụm akpanikọ ye ima, ikọri ke kpukpru n̄kpọ, ikabade isịm Enyeemi edide ibuot, kpa Christ.”—Ephesus 4:11, 12, 15.
19. (a) Mmanie ke Christ ekemek ndise mban̄a kpukpru inyene esie ke isọn̄, ndien mmanie ke enye akayak san̄asan̄a odudu ukara ọnọ? (b) Nso ediyak odudu nnọ ada itie ke esop Christian, ndien nso ke emi oyom oto nnyịn?
19 Ke utịt ini emi, Christ ama emek ntan̄ndian otu “asan̄autom emi anamde akpanikọ, onyụn̄ enyenede ọniọn̄” ndise mban̄a “kpukpru se enye enyenede,” m̀mê mme udọn̄ n̄kpọ Obio Ubọn̄ ke isọn̄. (Matthew 24:45-47) Nte ekedide ke akpa isua ikie, otu ukara eke mme Christian iren oro ẹyetde aran emi Christ ọkọnọde odudu ndinam mme ubiere nnyụn̄ mmek mme esenyịn ada ke ibuot asan̄autom emi. (Utom 6:2, 3; 15:2) Ndien, Otu Ukara ayak odudu ọnọ mme Komiti N̄kọk Itieutom, mme esenyịn district ye circuit, ye mbiowo ke esịt esop Mme Ntiense Jehovah kiet kiet emi awakde akan 73,000 ke ofụri isọn̄. Kpukpru ifịk ifịk Christian irenowo ẹmi ẹdot ndibọ ibetedem ye ukpono nnyịn.—1 Timothy 5:17.
20. Nso uwụtn̄kpọ iwụt nte ke Jehovah inemke esịt ye mbon oro mîwụtke ukpono inọ ekemmọ mme Christian oro ẹdude ke itie odudu ukara?
20 Kaban̄a ukpono oro nnyịn inyenede ndinọ odudu ukara ke esịt esop Christian, ẹkeme ndinam inem inem edimen ndomo ye nsụkibuot oro nnyịn inyenede ndiwụt odudu ukara ererimbot. Ke ini owo abiatde ibet owo oro Abasi ọnọde unyịme, ufen oro “mme andikara” ẹnọde, ke akpanikọ, edi usụn̄ efen oro Abasi owụtde iyatesịt ye enyeemi “anamde idiọk.” (Rome 13:3, 4) Edieke Jehovah ayatde esịt ke ini owo abiatde mme ibet owo mînyụn̄ iwụtke ukpono oro odotde inọ odudu ukara ererimbot, adan̄a didie akan oro ke ana enye ayat esịt ke ini Christian oro ama akayak idem ọnọ abiatde mme edumbet Bible onyụn̄ owụtde unana ukpono ọnọ ekemmọ mme Christian oro ẹdude ke itie odudu!
21. Ewe item N̄wed Abasi ke nnyịn idikop inemesịt ndinam, ndien nso ke edineme ke ibuotikọ oro etienede?
21 Utu ke ndida iyatesịt Abasi ndori ke idem ebe ke ndinyene edu nsọn̄ibuot m̀mê edu nda-ke-idem, nnyịn iyetiene item oro Paul ọkọnọde mme Christian ke Philippi: “Ntre, ndima mi, kpa nte mbufo ẹkam ẹsụkde ibuot ẹnọ uyo mi kpukpru ini, idịghe ke ini ndude ye mbufo ikpọn̄, edi akpan akpan ke ini mmendụhe ye mbufo, ẹsan̄a ke ndịk ye nnyekidem ẹnam edinyan̄a mbufo ọwọrọ usụn̄; koro edi Abasi esịne mbufo ke idem anam mbufo ẹnyịme ẹnyụn̄ ẹnam, man eti uduak Esie ediwọrọ. Ke edinam kpukpru n̄kpọ ẹtre nsụkuyo ye eneni; man mbufo ẹkûnyene ubiomikpe, ẹkûnyụn̄ ẹnyene ndudue, edi edi nditọ Abasi eke ẹnanade ndo ke ufọt n̄kwakwan̄a ye idiọk emana; emi mbufo ke ẹyayama ke otu mmọ nte ntantafiọn̄ ke ererimbot.” (Philippi 2:12-16a) Ke mîbietke idiọk ye n̄kwan̄kwan̄a emana oro odude kemi emi adade ndutịme aban̄ade itie odudu ukara odori ke idem, ikọt Jehovah ye unana mfan̄a esisụk ibuot ẹnọ odudu ukara. Mmọ ke ntre ẹnyene akwa ufọn, nte nnyịn idikụtde ke ibuotikọ oro etienede.
[Mme Ikọ idakisọn̄]
a Se ibuotikọ oro ekebemde iso.
Ke Ndifiak Ndụn̄ọde
◻ Anie edi Akakan Odudu, ndien ntak emi odudu ukara esie ọfọnde?
◻ Ke nso usụn̄ifiọk ke odudu oro akarade “edi se Abasi okonịmde”?
◻ Ini ewe ke odudu oro akarade etre ndidi “anamutom Abasi”?
◻ Nso ndutịm odudu ukara odu ke ubon Christian?
◻ Nso ediyak odudu nnọ odu ke esịt esop Christian?
[Mme ndise ke page 18]
Jesus ọkọdọhọ ete: “Ẹnọ Caesar ndien n̄kpọ eke enyenede Caesar”