Kpebe Mbọm Jehovah
“Ẹtua owo mbọm ndien, kpa nte Ete mbufo atuade owo mbọm.”—LUKE 6:36.
1. Didie ke mme Pharisee ẹkewụt ke mmimọ inyeneke esịt mbọm?
OKPOSỤKEDI ẹkebotde owo ke mbiet Abasi, mmọ ẹsiwak ndikpu ndikpebe mbọm esie. (Genesis 1:27) Ke uwụtn̄kpọ, kere ban̄a mme Pharisee. Nte otu, mmọ ẹma ẹsịn ndidara ke ini Jesus ke mbọm ọkọkọkde eren oro ubọk akakpade ke Sabbath. Utu ke oro, mmọ ẹma ẹdụk odu ẹban̄a Jesus “ẹyom usụn̄ nte idisan̄ade iwot enye.” (Matthew 12:9-14) Ke idaha efen, Jesus ama ọkọk eren emi ekedide nnan toto ke emana. Ini kiet efen, “ndusụk mme Pharisee” ikekwe ntak ndidat esịt ke mbọm oro Jesus okowụtde. Utu ke oro, mmọ ẹkekụni ẹte: “Owo emi itoho Abasi, koro Enye mînịmke sabbath.”—John 9:1-7, 16.
2, 3. Nso ke ikọ Jesus oro, “Ẹkpeme idem mbak leaven mme Pharisee” ọkọwọrọ?
2 Edu unana esịt mbọm mme Pharisee ekedi edibiat ibet ubonowo ye edinam idiọk ndian Abasi. (John 9:39-41) Ye eti ntak, Jesus ama odụri mme mbet esie utọn̄ ete, “Ẹkpeme idem mbak leaven” ọwọrọiso otu emi ye mbon ido ukpono eken, utọ nte mme Sadducee. (Matthew 16:6) Ẹda leaven ke Bible ndida mban̄a idiọkn̄kpọ ye mbiara. Ntre Jesus ọkọdọhọ ke ukpepn̄kpọ “mme scribe ye mme Pharisee” ẹma ẹkeme ndisabade edisana utuakibuot. Didie? Koro enye ekekpepde mme owo ndise Ibet Abasi ofụri ofụri nte mme ibet ye mme ido edinam oro owo mîkemeke ndikpụhọde, ke adan̄aemi ẹfụmide “ikpọ n̄kpọ,” esịnede mbọm. (Matthew 23:23) Orụk ido ukpono edide ido edinam mi ama anam utuakibuot nnọ Abasi edi mbiomo oro owo mîkemeke ndibiom.
3 Ke udiana ikpehe n̄ke esie aban̄ade idiọk udọ, Jesus ama ayarade ukwan̄ ekikere mme adaiso ido ukpono mme Jew oro. Ke n̄ke oro ete, emi adade aban̄a Jehovah, ama enyene ọkpọsọn̄ udọn̄ ndifen nnọ eyen esie oro akakabarede esịt. Edi akpaneka eyen oro, emi akadade aban̄a “mme Pharisee ye mme scribe,” ekenyene ata isio isio ekikere aban̄a n̄kpọ emi.—Luke 15:2.
Ikpahaesịt Eyeneka
4, 5. Ke nso usụn̄ ke eyeneka idiọk udọ ‘okosop’?
4 “Edi akpan esie odu ke in̄wan̄: ndien nte enye asan̄ade ekpere ufọk, okop ikwọ ye unek; ndien enye okot eyen-ufọk kiet, obụp enye se mme n̄kpọ oro ẹwọrọde. Enye oro ọdọhọ ete, Eyen-uka amafiak edi: ete fo ama onyụn̄ owot eyen-enan̄ eke enyenede isek, koro okụtde enye ye nsọn̄-idem. Edi akpan oro akpaha esịt, inyụn̄ inyịmeke ndidụk.”—Luke 15:25-28.
5 Nte an̄wan̄ade, idịghe idiọk udọ kpọt ekenyene mfịna ke n̄ke Jesus oro. “Nditọiren iba oro ẹwụtde mi ẹma ẹsop,” ntem ke n̄wed ndụn̄ọde kiet ọdọhọ, “kiet okosop ke ntak ukwan̄ido emi okosụhọrede enye itie, enye eken okosop ke ntak edikụt idem ke edinen oro ekekịmde enye enyịn.” Tịm fiọk ke akpaneka idiọk udọ iketreke ndidara kpọt edi ama “akpaha esịt” n̄ko. Akpasarade ikọ Greek adade ọnọ “ikpahaesịt” inen̄ekede itịn̄ iban̄a ediwụt iyatesịt, edi etịn̄ n̄ko aban̄a idaha ekikere oro akade-ka iso. Nte an̄wan̄ade, akpaneka idiọk udọ ama enyene ata idiọk udu, ntre enye ekekere ke ikodotke ndidia usọrọ owo oro ọnyọn̄de edi emi mîkpakanaha ọkpọn̄ ufọk ke akpa ifet.
6. Mmanie ke eyeneka idiọk udọ ada aban̄a, ndien ntak-a?
6 Akpaneka idiọk udọ enen̄ede ada aban̄a mbon oro ẹsuade mbọm ye ntịn̄enyịn oro Jesus okowụtde mme anamidiọk. Mbọm oro Jesus okowụtde ikotụkke mbon oro ẹkedade idem ke edinen mi; mmọ ikonyụn̄ iwụtke idatesịt oro odude ke heaven ke ini ẹfende ẹnọ anamidiọk kiet. Utu ke oro, mbọm oro Jesus okowụtde ama edemede ikpahaesịt, mmọ ẹnyụn̄ ẹtọn̄ọ ‘ndikere idiọk ekikere’ ke esịt mmọ. (Matthew 9:2-4) Isan̄ kiet iyatesịt mme Pharisee ama okpon tutu mmọ ẹkot eren oro Jesus ọkọkọkde ndien ekem ‘ẹbịn enye ẹfep’ ke synagogue—nte an̄wan̄ade ẹsiode enye ẹfep! (John 9:22, 34) Ukem nte akpaneka idiọk udọ, emi ‘mîkenyịmeke ndidụk,’ mme adaiso ido ukpono mme Jew oro ẹma ẹsisọp ẹsịn ke ini mmọ ẹkenyenede ifet ‘ndidara ye mmọ ẹmi ẹdarade.’ (Rome 12:15) Jesus ama aka iso ayarade idiọk ekikere mmọ nte enye akakade iso ke n̄ke esie.
Ukwan̄ Ekikere
7, 8. (a) Ke nso usụn̄ ke edidi eyen mîkan̄wan̄ake eyeneka idiọk udọ? (b) Ke didie ke akpan mîkebietke ete esie?
7 “Ntre ke ete esie ọwọrọ edi edikpe ye enye. Edi enye ọbọrọ ete esie ete, Sese, mmanam utom nnọ fi adan̄a ediwak isua ẹmi, akanam nnyụn̄ nnenike uyo fo: edi akananam afo unọhọ mi ndomo eyen ebot kiet, ete nda nnam mbre ye mme ufan mi: edi ke adan̄aemi eyen fo emi ama ekedi, emi akadiade inyene fo ye mme akpara, afo ama owot eyen-enan̄ eke enyenede isek ọnọ enye.”—Luke 15:28-30.
8 Ye mme ikọ ẹmi, akpaneka idiọk udọ ama anam an̄wan̄a ke owo ndidi eyen ikenen̄ekede in̄wan̄a imọ. Enye akanam n̄kpọ ọnọ ete esie ukem nte eyenutom anamde utom ọnọ eteutom. Nte enye akasiande ete esie: “Mmanam utom nnọ fi.” Edi akpanikọ, akpan emi akananam ikpọn̄ke ufọk inyụn̄ iduehe ibet ete esie. Edi ndi ima ekedi ntak n̄kopitem esie? Ndi enye ama enyene ata ima ke ndinam n̄kpọ nnọ ete esie, mîdịghe ndi enye sụn̄sụn̄ ama okop ebe-ubọk uyụhọ idemowo, enịmde ke imọ ikedi eti eyen n̄kukụre koro imọ ikanamde utom “ke in̄wan̄”? Edieke enye ekenen̄ede edi eyen emi esịnde idem, ntak emi enye okokpude ndinyene ukem ekikere ete esie? Ke ini ẹkenọde enye ifet ndiwụt mbọm nnọ eyeneka esie, ntak emi mbọm mîkodụhe enye ke esịt?—Men Psalm 50:20-22 domo.
9. Nam an̄wan̄a nte mme adaiso ido ukpono mme Jew ẹkebietde akpan oro.
9 Mme adaiso ido ukpono mme Jew ẹkebiet akpan emi. Mmọ ẹma ẹnịm ke akpanikọ ẹte ke mmimọ ima inam akpanikọ inọ Abasi koro mmọ ẹkesọn̄ọde ẹyịre ke ibet. Edi akpanikọ, n̄kopitem edi akpan n̄kpọ. (1 Samuel 15:22) Edi mmọ ndidori nsọn̄uyo n̄kaha ke utom ama anam utuakibuot nnọ Abasi akabade edi eto-eto edinam, ikpîkpu enyọn̄ enyọn̄ ido uten̄e Abasi ye unana ata idaha eke spirit. Mme ido edinam ẹkeyọhọ mmọ ekikere. Ima ikodụhe mmọ ke esịt. Kamse, mmọ ẹkeda mme usụhọde owo nte ndek ke eka-ikpat mmọ, ẹkam ẹdade esuene esuene ikọ ẹtịn̄ ẹban̄a mmọ nte “mbukpo owo.” (John 7:49) Ke akpanikọ, didie ke utom mme utọ adausụn̄ oro ẹkpenem Abasi esịt ke ini esịt mmọ akadade ata nsannsan ye enye?—Matthew 15:7, 8.
10. (a) Ntak emi mme ikọ oro, “Edi mbọm ke nyom, idịghe uwa” ẹkedide eti item? (b) Unana esịt mbọm ọdiọk adan̄a didie?
10 Jesus ọkọdọhọ mme Pharisee ete “ẹka ẹkekpep se ikọ emi ọwọrọde, Edi mbọm ke nyom, idịghe uwa.” (Matthew 9:13; Hosea 6:6) Mme ebeiso n̄kpọ mmọ ikọwọrọke ida, koro ke mbọm mîdụhe kpukpru uwa mmọ ẹkedi ikpîkpu. Ke akpanikọ emi edi ata akpan n̄kpọ, koro Bible ọdọhọ ete ke ẹsịn “mme anana esịt mbọm” ke otu mbon oro Abasi abatde nte ‘ẹdotde n̄kpa.’ (Rome 1:31, 32) Ke ntre, idịghe n̄kpọ n̄kpaidem Jesus ọkọdọhọde ke, nte otu, mme adaiso ido ukpono ẹkesak iso ẹse nsinsi nsobo. Nte an̄wan̄ade, unana esịt mbọm mmọ ama etịp esịn akamba akamba ke mmọ ndibọ ubiomikpe emi. (Matthew 23:33) Edi iso-ọfọn ẹma ẹkeme ndin̄wam mme owo kiet kiet ke otu emi. Ke utịt n̄ke esie, Jesus ama odomo ndinen̄ede ekikere mme utọ Jew oro ebe ke mme ikọ oro ete eketịn̄de ọnọ akpan esie. Ẹyak ise nte enye akanamde oro.
Mbọm Ete
11, 12. Didie ke ete oro ke n̄ke Jesus odomo ndikọk ibuot ye akpan esie, ndien eyedi nso idi akpan n̄kpọ ke ete ndida ubak udịmikọ oro “eyen-eka fo”?
11 “Edi ete ọdọhọ enye ete, Eyen mi, afo odu ye ami kpukpru ini, kpukpru se inyenede mi onyụn̄ enyene fi. Edi odot nnyịn ndidara nnyụn̄ nnem esịt, koro eyen-eka fo emi ama akpa, onyụn̄ odu uwem: ama osop, ndien ikụt enye.”—Luke 15:31, 32.
12 Tịm fiọk ete ke ete akada ikọ oro “eyen-eka fo.” Ntak-a? Ọfọn, ti ete ke ini enye ekebemde iso etịn̄ ikọ ye ete esie, akpan oro okokot idiọk udọ “eyen fo”—ikokotke “eyeneka mi.” Etie nte enye ikenyịmeke mbọbọ ubon oro okodude ke ufọt esie ye eyeneka esie. Ntre ke emi ete esie, ke nditịm ntịn̄, ọdọhọ akpan esie ete: ‘Enye ikam idịghe eyen mi kpọt. Enye edi eyeneka fo, obụk ye iyịp kiet ye afo. Afo emenyene kpukpru ntak ndidat esịt ke enye ndinyọn̄ ndi!’ Akpakana etop Jesus an̄wan̄a mme adaiso ido ukpono mme Jew oro. Mme anamidiọk oro mmọ ẹkesịnde ke ndek ẹkenen̄ede ẹdi “nditọeka” mmọ. Ke akpanikọ, “baba owo kiet eke anamde eti ndien mîdiọkke, idụhe ke ererimbot.” (Ecclesiastes 7:20) Do, mme ọwọrọiso mme Jew ẹma ẹnyene kpukpru ntak ndidat esịt ke ini mme anamidiọk ẹkekabarede esịt.
13. N̄ke Jesus ndikụre inikiet inikiet ọnọ nnyịn ewe mbụme oro anamde owo ekere n̄kpọ?
13 Ke ete ama ekekpe ubọk, n̄ke oro okụre inikiet inikiet. Etie nte n̄kpọ eke Jesus ọdọhọde mme andikpan̄ utọn̄ nnọ enye ẹda mbụk oro ẹkeberi ke idemmọ. Se ededi oro ibọrọ akpan ekedide, andikpan̄ utọn̄ kiet kiet ekenyene ndibọrọ mbụme oro, ‘Ndi afo ayabuana ke idara oro odude ke heaven ke ini anamidiọk kiet akabarede esịt?’ Mme Christian mfịn ẹnyene ifet n̄ko ndinọ ibọrọ mmọ ke mbụme oro. Didie?
Ndikpebe Mbọm Abasi Mfịn
14. (a) Didie ke nnyịn ikeme ndida item Paul ẹkụtde ke Ephesus 5:1 nsịn ke edinam ke edide edisịm n̄kpọ aban̄ade mbọm? (b) Nso ukwan̄ ekikere aban̄ade mbọm Abasi ke oyom nnyịn ikpeme ibiọn̄ọ?
14 Paul eketeme mbon Ephesus ete: “Ẹdi mme andikpebe Abasi, nte ndima nditọ.” (Ephesus 5:1) Ntem, nte mme Christian akpana nnyịn iwụt esịtekọm iban̄a mbọm Abasi, isịn enye ntotụn̄ọ ntotụn̄ọ ke esịt nnyịn, ndien ekem iwụt edu emi ke mme edinam nnyịn ye mbon en̄wen. Nte ededi, oyom ẹwụt ukpeme. Owo ikpenyeneke ndida mbọm Abasi nte edibat idiọkn̄kpọ ke usụhọde. Ke uwụtn̄kpọ, odu mbon oro ẹkemede ndikere ke unana udọn̄ ẹte, ‘Edieke nnamde idiọkn̄kpọ, mmekeme ndibọn̄ akam nnọ Abasi nyom edifen, enye oyonyụn̄ owụt mbọm.’ Utọ edu oro ekpedi se Jude andiwet Bible okokotde ‘ediwọn̄ọde mfọn Abasi nnyịn nsịn ke obukpo uwem.’ (Jude 4) Okposụkedi Jehovah esiwụtde mbọm, enye “iyakke mbon-isop ẹbọhọ” ke ini anamde n̄kpọ aban̄a mme anamidiọk oro mîkabakede esịt.—Exodus 34:7; men Joshua 24:19; 1 John 5:16 domo.
15. (a) Ntak emi oyomde mbiowo akpan akpan ẹnyene ekikere adade ukem ukem kaban̄a mbọm? (b) Ke adan̄aemi mînyịmeke n̄koinnam idiọkn̄kpọ, nso ke mbiowo ẹkpedomo ndinam, ndien ntak-a?
15 Ke n̄kan̄ eken, oyom nnyịn idu ke ukpeme kpasụk ntre mbak idinam n̄kpọ ibe ubọk—ntụhọ edisọn̄ ido nnyụn̄ mbiere ikpe nnọ mbon oro ẹwụtde ata edikabade esịt ye mfụhọ ido Abasi ke mme idiọkn̄kpọ mmọ. (2 Corinth 7:11) Sia ẹyakde mme erọn̄ Jehovah ẹnọ mbiowo ẹte ẹkpeme, edi akpan n̄kpọ mmọ ndinyene ekikere adade ukem ukem ke n̄kpọ emi, akpan akpan ke ini mmọ ẹkpede ikpe. Ana ẹnịm esop Christian asana, onyụn̄ edi se ikemde ye N̄wed Abasi ‘ndisio oburobụt owo mfep’ ebe ke ndibịn mfep. (1 Corinth 5:11-13) Ke ukem ini oro, ọfọn ẹwụt mbọm ke ini in̄wan̄în̄wan̄ ntak odude kaban̄a oro. Ntre ke adan̄aemi mbiowo mînyịmeke n̄koinnam idiọkn̄kpọ, mmọ ẹsidomo ndiyom ima ima usụn̄ edinam oro owụtde mbọm, ke adan̄a nte unenikpe abuanade. Mmọ ẹsiti edumbet Bible emi kpukpru ini: “Ikpe [inyeneke] mbọm ye owo emi mîkatuaha owo mbọm; edi mbọm obụre mbụre akan ikpe.”—James 2:13; Mme N̄ke 19:17; Matthew 5:7.
16. (a) Ke adade Bible, wụt nte Jehovah enen̄erede oyom mbon oro ẹkenamde idiọkn̄kpọ ẹfiak ẹtiene imọ. (b) Didie ke nnyịn n̄ko ikeme ndiwụt ke nnyịn imadara mme anamidiọk oro ẹkabarede esịt ẹmi ẹnyọn̄de ẹdi?
16 N̄ke idiọk udọ anam an̄wan̄a nte ke Jehovah oyom mme anamidiọk ẹfiak ẹtiene imọ. Ke akpanikọ, enye ọnọ mmọ ikot oro tutu mmọ ẹwụt ke mmimọ idikpụhọkede. (Ezekiel 33:11; Malachi 3:7; Rome 2:4, 5; 2 Peter 3:9) Ukem nte ete idiọk udọ, Jehovah esinam n̄kpọ uku uku ye mbon oro ẹnyọn̄de ẹdi, afiakde ada mmọ nte ata ọyọhọ ọyọhọ mme andibuana ke ubon. Nte afo ke ekpebe Jehovah ke afan̄ emi? Ke ini ẹfiakde ẹda ekemmọ andinịm ke akpanikọ, emi ẹkesiode ẹfep ke ndusụk ini, afo esinam n̄kpọ didie? Nnyịn imọfọfiọk ite ke ‘idara odu ke heaven.’ (Luke 15:7) Edi ndi idara odu ke isọn̄, ke esop mbufo, idem ke esịt fo? Mîdịghe, nte ekedide ye akpan ke n̄ke oro, ndi ndusụk udu odu, nte n̄kpọ eke mîdotke ẹdara owo oro mîkpọkọkpọn̄ke otuerọn̄ Abasi ke akpa ifet?
17. (a) Nso iketịbe ke Corinth eke akpa isua ikie, ndien didie ke Paul eketeme mbon oro ẹkedude ke esop ẹte ẹse ẹban̄a n̄kpọ oro? (b) Ntak emi item Paul ọkọfọnde, ndien didie ke nnyịn ikeme ndida enye nsịn ke edinam mfịn? (Se ekebe n̄ko ke ubọk nnasia.)
17 Man an̄wam nnyịn idụn̄ọde idem nnyịn ke afan̄ emi, kere ban̄a se iketịbede ke isua 55 E.N. ke Corinth. Do, eren oro ẹma ẹkesio ẹfep ke esop ke akpatre ama afiak odu edisana uwem. Nso ke nditọete ẹkpekenam? Ndi akpakana mmọ ẹnyene eyịghe ẹban̄a edikabade esịt esie ẹnyụn̄ ẹka iso ndifụmi enye? Ke edide isio, Paul eketeme mbon Corinth ete: “Mbufo ẹkpekam ẹfen enye, ẹnyụn̄ ẹdọn̄ enye esịt, mbak akak-akak mfụhọ edimen enye emen. Ntre ke mmekpe mbufo ubọk, nte ẹnam ima eke mbufo ẹmade enye an̄wan̄a enye ke enyịn.” (2 Corinth 2:7, 8) Ediwak ini, mme anamidiọk oro ẹkabarede esịt ẹsisọp ndikop bụt ye mfụhọ. Ntem, oyom ẹsọn̄ọ ẹnọ mmọ ẹmi nte ke mme ekemmọ andinịm ke akpanikọ ye Jehovah ẹma mmọ. (Jeremiah 31:3; Rome 1:12) Emi edi akpan n̄kpọ. Ntak-a?
18, 19. (a) Didie ke mbon Corinth ke akpa ẹkewụt mbọm ẹkaha? (b) Didie ke edu unana esịt mbọm ekpekekeme ndisụn̄ọ ke ‘Satan ndikan’ mbon Corinth?
18 Ke etemede mbon Corinth ete ẹsifen ẹnọ owo, ntak kiet oro Paul ọkọnọde ekedi “mbak Satan edikan nnyịn ke baba usụn̄ kiet; koro nnyịn mînanake ifiọk iban̄a n̄kari ye n̄kukan esie.” (2 Corinth 2:11) Nso ke ikọ esie ọkọwọrọ? Ọfọn, ke mbemiso Paul ekenyene ndisua nnọ esop Corinth mban̄a ediwụt mbọm n̄kaha. Mmọ ẹma ẹyak eren emi aka iso anam idiọkn̄kpọ ye unana edinọ ufen. Ke ndinam ntre, esop—akpan akpan mbiowo esie—ẹkenam n̄kpọ ke usụn̄ oro enemde Satan esịt, koro enye akpakama ndinam esop oro ọwọrọ idiọk etop.—1 Corinth 5:1-5.
19 Edieke mbiowo ẹkenamde n̄kpọ ẹbe ubọk ẹnyụn̄ ẹtrede ndifen nnọ anamidiọk oro akakabarede esịt do, Satan akpakan mmọ ke usụn̄ en̄wen. Didie? Koro enye akpada ifet oro mmọ ẹsọn̄de ido ẹnyụn̄ ẹnanade esịt mbọm anam n̄kpọ. Edieke anamidiọk oro akakabarede ekpedide se ‘akak-akak mfụhọ emende emen’—mîdịghe nte Today’s English Version esịnde, “okop mfụhọ tutu edi se akpade mba ofụri ofụri”—nso akwa nduduọhọ ke mbiowo ẹkpenyene ntem ke iso Jehovah! (Men Ezekiel 34:6; James 3:1 domo.) Ye eti ntak, ke ama okodụri mme anditiene enye utọn̄ aban̄a edinam “n̄kpri nditọ ẹmi kiet” atuak ukot ọduọ, Jesus ama ọdọhọ ete: “Ẹtịm ẹkpeme idem mbufo; edieke eyen-ete fo eduede fi, sua nọ enye; ndien edieke enye atuade n̄kpọfiọk, dahado nọ enye.” (Sịghisịghi ubọkn̄wed edi eke nnyịn.)a—Luke 17:1-4.
20. Ke nso usụn̄ ke idara odu ke heaven ye ke isọn̄ ke ini anamidiọk akabarede esịt?
20 Ediwak tọsịn owo oro ẹsifiakde ẹdi edisana utuakibuot ke isua kiet kiet ẹwụt esịtekọm ẹban̄a mbọm oro Jehovah owụtde mmọ. “Ntịghi ini ekededi ke uwem mi oro akanam n̄kopde inemesịt ntre mban̄a n̄kpọ ekededi,” ntre ke Christian an̄wan kiet eketịn̄ aban̄a edifiak nda enye nsịn. Edi akpanikọ, mme angel ẹtiene enye ẹkop idatesịt. Nnyịn ikpakam itiene ikop ‘idatesịt oro odude ke heaven’ ke ini anamidiọk kiet akabarede esịt. (Luke 15:7) Ke ndinam ntre, nnyịn idikpebe mbọm Jehovah.
[Mme Ikọ idakisọn̄]
a Okposụkedi etiede nte ke ẹkefiak ẹda anamidiọk oro ke Corinth ke esisịt ini ebede, owo inyeneke ndida emi nte idaha kaban̄a kpukpru edisio mfep. Idaha kiet kiet edi isio isio. Ndusụk mme anamidiọk ẹsitọn̄ọ ndiwụt ata ata edikabade esịt ke ekperede ndidi ke ndondo oro ẹsiode mmọ ẹfep. Ye mbon en̄wen, esida ekese ini mbemiso utọ edu oro owụt idem. Nte ededi, ke kpukpru idaha, ana mbon oro ẹfiakde ẹda ẹbem iso ẹwụt uyarade mfụhọ Abasi ndien, ke ebiet ẹkemede, ana ẹwụt utom eke odotde edikabade esịt.—Utom 26:20; 2 Corinth 7:11.
Ke Ndidụn̄ọde
◻ Ke nso usụn̄ ke eyeneka idiọk udọ ekebiet mme adaiso ido ukpono mme Jew?
◻ Ke usụn̄ ewe ke edidi eyen mîkan̄wan̄ake eyeneka idiọk udọ?
◻ Ke ndikere mban̄a mbọm Abasi, mme ebe-ubọk edinam iba ewe ke oyom nnyịn ifep?
◻ Didie ke nnyịn ikeme ndikpebe mbọm Abasi mfịn?
[Ekebe ke page 17]
“ẸNAM IMA EKE MBUFO EMADE ENYE AN̄WAN̄A ENYE KE ENYỊN”
Kaban̄a anamidiọk oro ẹkesiode ẹfep emi okowụtde edikabade esịt, Paul ọkọdọhọ esop Corinth ete: “Mmekpe mbufo ubọk, nte ẹnam ima eke mbufo ẹmade enye an̄wan̄a enye ke enyịn.” (2 Corinth 2:8) Ikọ Greek oro ẹkabarede ‘ẹnam an̄wan̄a ke enyịn’ edi ikọ aban̄ade ukpeibet emi ọwọrọde “sọn̄ọ.” Ih, oyom mbon oro ẹkabarede esịt oro ẹfiakde ẹda ẹkụt ke ẹma mmimọ ye nte ke ẹfiak ẹdara mmimọ nte mme andibuana ke esop.
Nte ededi, ana nnyịn iti ke ata ediwak owo ke esop ifiọkke mme akpan idaha oro ẹkedade ẹkesịm edisio owo oro mfep m̀mê edifiak nda enye nsịn. Ke adianade do, ekeme ndidu ndusụk owo oro idiọk edinam owo oro akabarede esịt do okotụkde m̀mê ọkọnọde unan ọkpọkpọ—akam ekeme ndidi ke anyan ini. Ke ntre, ke ẹkerede ẹban̄a mme utọ n̄kpọ oro, ke ini ẹtọtde edifiak nda owo nsịn, nte owụtde ifiọk nnyịn iyetre nditịn̄ mme ikọ edidara owo oro tutu mme owo ẹkeme ndinam oro ọkpọkpọ.
Ọsọn̄ọ mbuọtidem didie ntem mbon oro ẹfiakde ẹda ẹsịn ndifiọk nte ke ẹfiak ẹdara mmimọ nte mme andibuana ke esop Christian! Nnyịn imekeme ndisịn udọn̄ nnọ utọ mbon oro ẹkabarede esịt do ebe ke ndineme nneme ye mmọ nnyụn̄ mbuana ye mmọ ke Ufọkmbono Obio Ubọn̄, ke utom ukwọrọikọ, ye ke mme idaha efen oro ẹdotde. Ke ndinam ima oro imade mmọ an̄wan̄a mmọ ke enyịn, m̀mê ndisọn̄ọ ima oro ntem, nnyịn isụhọkede idiọkn̄kpọ oro mmọ ẹkenamde ke usụn̄ ekededi. Utu ke oro, ke adianade ye mme udịm eke heaven, nnyịn idat esịt ke akpanikọ oro nte ke mmọ ẹmesịn usụn̄ unam idiọk oro ẹnyụn̄ ẹfiak ẹtiene Jehovah.—Luke 15:7.
[Ndise ke page 15]
Akpan ama esịn ndidat esịt ke ini eyeneka esie ọkọnyọn̄de edi