Ndision̄o “Kpukpru Nti Ido”
“Mfri eke otode un̄wana esịne ke kpukpru [“orụk,” NW] nti ido.”—EPHESUS 5:9.
1, 2. Ewe otu iba ẹdu toto ke eset, ndien didie ke idaha mmọ ẹkpụhọde mfịn?
KE NSỌN̄IBUOT oro ke Eden ama ekebe, ke n̄kpọ nte tọsịn isua itiokiet ẹmi ẹkebede, ndien n̄ko ke Ukwọ eke eyo Noah ama ekebe, ubonowo ama abahade ke otu m̀mê esop iba, kiet esịnede mbon oro ẹkedomode ndinam n̄kpọ Jehovah, enye eken esịnede mbon oro ẹketienede Satan. Ndi mme esop ẹmi ke ẹsụk ẹdodu? Ke akpanikọ mmọ ke ẹsụk ẹdu! Prọfet Isaiah ama asiak otu iba ẹmi onyụn̄ etịn̄ aban̄a idaha mmọ ke ini nnyịn ete: “Sese, ekịm eyefụk ererimbot, ọkpọsọn̄ ekịm eyenyụn̄ ofụk mme idụt: edi Jehovah eyesiaha ọnọ fi, ẹyenyụn̄ ẹkụt ubọn̄ esie eke odorode fi.”—Isaiah 60:1, 2.
2 Ih, ukpụhọde oro odude ke ufọt esop iba ẹmi okpon nte enyeoro odude ke ufọt ekịm ye un̄wana. Ndien kpa nte mbukpọn̄ ikan̄ odụride owo oro osopde usụn̄ ke ekịm ada, ntre un̄wana otode Jehovah oro ayamade ke ererimbot ekịm emi omodụri ediwak miliọn mbon nti esịt ọnọ esop Abasi. Nte Isaiah akakade iso ndidọhọ: “Mme idụt [mme erọn̄ en̄wen] ẹyesan̄a ke un̄wana fo, ndidem [mme ada udeme Obio Ubọn̄ oro ẹyetde aran] ẹyenyụn̄ ẹsan̄a ke usiere fo.”—Isaiah 60:3.
3. Ke nso usụn̄ ke mme Christian ẹwụt ubọn̄ Jehovah?
3 Didie ke ikọt Jehovah ẹwụt ubọn̄ Jehovah? Ke n̄kpọ kiet, mmọ ẹkwọrọ eti mbụk Obio Ubọn̄ Abasi eke heaven oro ẹma ẹkewụk. (Mark 13:10) Edi ke akande oro, mmọ ẹkpebe Jehovah, kpa akpan uwụtn̄kpọ eti ido, ndien ke ntre otode ke edu mmọ ẹdụri sụn̄sụn̄ mme owo ẹnọ un̄wana oro. (Ephesus 5:1) Paul ọkọdọhọ ete: “Mbufo ẹkedi ekịm totoko, edi ẹmewọrọ ẹdi un̄wana ke Ọbọn̄ kemi: ẹsan̄a nte nditọ un̄wana.” Enye ama akaiso ete: “Mfri eke otode un̄wana esịne ke kpukpru nti ido ye edinen ido ye akpanikọ; ẹdomo ẹfiọk se itịmde inem Ọbọn̄ esịt. Ẹkûnyene mbubehe ye mme utom ekịm eke mîn̄wụmke mfri.” (Ephesus 5:8-11) Ikọ Paul oro “kpukpru nti ido” ọkọwọrọ nso?
4. Nso idi eti ido, ndien didie ke ekụt enye ke idem Christian?
4 Nte mbemiso ibuotikọ nnyịn okowụtde, eti ido edi edu m̀mê idaha mfọnn̄kan ido uwem, edisana ido. Jesus ọkọdọhọ ke Jehovah ikpọn̄îkpọn̄ edi eti ke usụn̄ifiọk edide ofụri ofụri. (Mark 10:18) Edi, Christian ekeme ndikpebe Jehovah ke ndikọri eti ido nte mbun̄wụm spirit. (Galatia 5:22) Ke etịn̄de aban̄a a·ga·thosʹ, kpa ikọ Greek oro adade ọnọ “eti,” Vine’s Expository Dictionary of Old and New Testament Words ọdọhọ ete, “[Enye] etịn̄ aban̄a n̄kpọ, emi ke edide eti ke ido m̀mê edu esie, enyenede ufọn ke utịp oro enye adade edi.” Christian oro ọkọride eti ido ke ntre eyedi eti onyụn̄ anam eti n̄kpọ. (Men Deuteronomy 12:28 domo.) Enye n̄ko eyefep mme n̄kpọ oro ọbiọn̄ọde-biọn̄ọ eti ido, kpa “mme utom ekịm eke mîn̄wụmke mfri.” Nsio nsio usụn̄ oro Christian ekemede ndiwụt eti ido ke edu esie edi “orụk nti ido” oro Paul akasiakde. Nso idi ndusụk mmọemi?
“Nam se Ifọnde”
5. Nso idi orụk eti ido kiet, ndien ntak emi Christian ọkpọkọride enye?
5 Paul ama etịn̄ aban̄a kiet ke otu mmọemi ke leta esie emi enye ekewetde ọnọ ẹsọk mbon Rome. Ke etịn̄de aban̄a nsụkibuot nnọ “mme enyene-odudu,” enye ọkọdọhọ ete: “Nte oyom ete enyene-odudu okûnam fi ndịk? Nam se ifọnde, ndien eyebọ itoro ke ubọk esie.” “Se ifọnde” oro enye etịn̄de aban̄a edi ndisụk ibuot nnọ ibet ye ndutịm ukara ererimbot. Ntak emi Christian okposụkde idem ọnọ mmọemi-e? Man efep ntuaha oro mîdotke ye mme ukara, ke ntre ọbọde ufen ndien—ke edide akpan n̄kpọ akan—man omụm edisana ubieresịt akama ke iso Abasi. (Rome 13:1-7) Ke adan̄aemi onịmde akpan nsụkibuot esie ọnọ Jehovah, Christian ‘okpono edidem,’ isọn̄ke ibuot ye mme enyene-odudu oro Jehovah Abasi ayakde odu. (1 Peter 2:13-17) Ke usụn̄ emi, mme Christian ẹdi nti mbọhọidụn̄, nti nditọisọn̄, ye nti uwụtn̄kpọ.
Edikere Mban̄a Mmọ En̄wen
6. (a) Nso idi ikpehe eti ido en̄wen? (b) Mmanie ke ẹsịak ke Bible ẹmi ẹdotde nnyịn ikere mban̄a?
6 Ẹwụt eti ido Jehovah ke enye ndinọ kpukpru mme andidụn̄ isọn̄ “edịm heaven ye ini eduek.” Emi osụn̄ọ ke ‘edinọ udia nnyụn̄ nnam esịt ọyọhọ ye idatesịt’ nnyụn̄ n̄wụt enye nte Abasi oro owụtde ata edikere mban̄a. (Utom 14:17) Nnyịn imekeme ndikpebe enye ke afan̄ emi ebe ke ndiwụt mmọ en̄wen edikere mban̄a ke n̄kpri ye ikpọ usụn̄. Ye mme anie, akpan akpan? Paul etịn̄ akpan akpan aban̄a mbiowo, “ẹmi ẹnamde utom [“ẹnamde utom ọkpọsọn̄,” NW] ke otu mbufo, ẹnyụn̄ ẹkarade mbufo ke Ọbọn̄, ẹnyụn̄ ẹnọde mbufo item.” Enye akpak mme Christian ete “ẹkpono mmọ etieti ke ima kaban̄a utom mmọ.” (1 Thessalonica 5:12, 13) Didie ke nnyịn ikeme ndinam emi? Ke ndidiana ye mmọ ọyọhọ ọyọhọ—ke uwụtn̄kpọ, ke ndibuana ke utom oro ẹyomde ke Ufọkmbono Obio Ubọn̄. Ke adan̄aemi inyenede ifụre ndisika mbịne mbiowo n̄koyom un̄wam ke ini iyomde, nnyịn ikpanamke uyịre uyịre nte mîwụtke eti ibuot. Utu ke oro, ke usụn̄ ekededi oro nnyịn ikemede, nnyịn ikpodomo ndinam mbiomo mme ekpemerọn̄ oro ẹnamde utom ọkpọsọn̄ mi efere, emi ediwak mmọ ẹnyenede mbiomo ubon ndise mban̄a ke adianade ye utom esop mmọ.
7. Ke mme usụn̄ ewe ke nnyịn ikeme ndikere mban̄a mbonusọn̄?
7 Odot nnyịn n̄ko ikere iban̄a mbon oro ẹsọn̄de ke isua emana. San̄asan̄a ewụhọ emi ẹkenọde ke Ibet Moses ekedi: “Daha da ke iso owo iwat, nyụn̄ kpono ebiowo iso, nyụn̄ bak Abasi fo: ami ndi Jehovah.” (Leviticus 19:32) Didie ke ẹkeme ndiwụt edikere mban̄a emi? Ekpedi n̄kpọ ọfọnde edieke n̄kparawa owo ẹnyịmede ndin̄wam mmọ ke ndika urua m̀mê ke mme utomufọk eken. Mbiowo ke edikere mban̄a ẹkeme ndidụn̄ọde nse m̀mê odu owo usọn̄ oro oyomde un̄wam man odụk mme mbonoesop. Ke mme mbono, n̄kparawa oro ẹsọn̄de idem ẹyefep ndinụk mbonusọn̄ oro mîsọpke isan̄ ke ndidomo ndibe ke unana ime, ndien mmọ ẹyenyene ime edieke owo usọn̄ mîsọpke ndida itie m̀mê ndibọ udia.
8. Didie ke nnyịn ikeme ndikere mban̄a otu en̄wen oro ẹdotde emi esiakde ke Bible?
8 Andiwet psalm ama asiak otu en̄wen oro oyomde ẹkere ẹban̄a ete: “Ọfọfọn ọnọ owo eke otịmde ndinam ye eyen ubuene.” (Psalm 41:1) Ekeme ndidi mmemmem n̄kpọ ndikere mban̄a mme ọwọrọiso owo m̀mê mme enyene n̄kpọ owo, edi nso kaban̄a mbon unana m̀mê mme ubuene? James, andiwet Bible, ama owụt ete ke ndikere mban̄a mmọemi ukem ukem edi udomo edinen ido ye ima Christian nnyịn. Nnyịn ikpakam ibe udomo emi ke ndikere mban̄a kpukpru owo inamke n̄kpọ se idaha mmọ edide.—Philippi 2:3, 4; James 2:2-4, 8, 9.
“Ẹtua Owo Mbọ”
9, 10. Ntak emi mme Christian ẹkpewụtde mbọm, ndien didie ke ẹkeme ndiwụt orụk eti ido enyeemi?
9 Ẹkụt n̄kaiso orụk nti ido ke ndusụk n̄ke Jesus. Ke kiet ke otu mmọemi, Jesus ama etịn̄ aban̄a owo Samaria emi okokụtde eren kiet emi ẹkewode, ẹmiade idiọk idiọk, ẹnyụn̄ ẹkpọn̄de ke usụn̄. Owo Levi kiet ye oku kiet ẹma ẹsan̄a ẹbe owo oro akadade unan mi, ẹtrede ndin̄wam enye. Edi owo Samaria ama atuak ada onyụn̄ ọnọ enye un̄wam, anamde se ikande se ẹkpedoride enyịn ndikụt. Ẹsiwak ndikot mbụk oro n̄ke Eti Owo Samaria. Nso eti ido ke owo Samaria oro okowụt? Mbọm. Ke ini Jesus okobụpde owo oro akakpan̄de utọn̄ ọnọ enye ete etịn̄ enyeemi ekedide mbọhọidụn̄ owo oro akadade unan mi, enye ama ọnọ nnennen ibọrọ ete: “Edi owo emi akatuade enye mbọm.”—Luke 10:37.
10 Mme Christian oro ẹwụtde mbọm ẹkpebe Jehovah, emi Moses akasiande nditọ Israel aban̄a ete: “Jehovah Abasi fo [edi] Abasi mbọm; enye idikpọn̄ke, idinyụn̄ isoboke fi, idinyụn̄ ifreke ediomi mme usọ emi enye ọkọn̄wọn̄ọde ọnọ mmọ.” (Deuteronomy 4:31) Jesus ama owụt nte mbọm Abasi okpotụkde nnyịn ete: “Ẹtua owo mbọm ndien, kpa nte Ete mbufo atuade owo mbọm.” (Luke 6:36) Didie ke nnyịn ikeme ndiwụt mbọm? Nte n̄ke Jesus okowụtde, usụn̄ kiet edi ndidu ke mben̄eidem ndin̄wam ekemmọ owo, idem ọkpọkọm enye abuana ndisịn idem nnyịn ke itiendịk m̀mê ke idaha oro mîfọnke. Eti owo idifụmike ukụt nditọete esie edieke enye odude ke ifet ndinam n̄kpọ mban̄a oro.—James 2:15, 16.
11, 12. Nte ekemde ye n̄ke Jesus aban̄ade ifụn, nso ke mbọm abuana, ndien didie ke nnyịn ikeme ndiwụt mfịn?
11 N̄ke Jesus en̄wen ẹwụt ẹte ke mbọm mbọm eti ido esịne edidu ke mben̄eidem ndifen mmọ en̄wen. Enye ama etịn̄ aban̄a ofụn emi akakamade eteufọk esie mbak tọsịn talent duop. Sia mîkemeke ndikpe, ofụn oro ama ekpe ubọk oyom mbọm, ndien eteufọk esie ke mfọnido ama efen akpakịp isọn oro ekedide denarius 60,000,000. Edi ofụn oro adaha onyụn̄ okokụt ofụn efen oro akamade enye n̄kpasịp denarius ikie. Ofụn oro ẹkefende mi ke unana mbọm ama esịn akama isọn oro ke ufọk-n̄kpọkọbi tutu enye ekeme ndikpe. Nte an̄wan̄ade, anana mbọm ofụn oro ikedịghe eti owo, ndien ke ini eteufọk esie okokopde se ikotịbede, enye ama okot enye ete edinam ibat.—Matthew 18:23-35.
12 Nnyịn idu ke idaha ebietde eke ofụn oro ẹkefende do. Ke isọn̄ uwa Jesus, Jehovah emefen akwa isọn idiọkn̄kpọ ke n̄wedisọn nnyịn. Ke akpanikọ, ndien, nnyịn ikpenyene ndidu ke mben̄eidem ndifen mmọ en̄wen. Jesus ọkọdọhọ ete ke nnyịn ikpenyene ndidu ke mben̄eidem ndifen “tutu osịm utịm ikatiaba ke itie ata-ye-duop,” ye unana edinyene adan̄a. (Matthew 5:7; 6:12, 14, 15; 18:21, 22) Ntre, Christian oro atuade owo mbọm idikọkke ekikọhọ. Enye idinyeneke iyatesịt m̀mê nditre ndinyene nneme ye ekemmọ Christian ke ntak idiọk ekikere. Utọ unana mbọm oro idịghe idiọn̄ọ eti ido Christian.
Ọfọn Ido Onyụn̄ Atat Ubọk
13. Nso n̄kpọ en̄wen ke eti ido abuana?
13 Ẹwụt eti ido n̄ko ke mfọnido ye ntatubọk. Ke idaha kiet akparawa owo kiet ama edi ebịne Jesus ndibọ item. Enye ọkọdọhọ ete: “Andikpep, ndinam nso eti n̄kpọ man nnyene nsinsi uwem?” Jesus ama asian enye ete ke enye enyene ndika iso nnịm mme ewụhọ Abasi. Ih, n̄kopitem nnọ mme ewụhọ Jehovah edi ikpehe eti ido kiet. Akparawa oro ekekere ete ke imọ ima inanam emi ke mfọnn̄kan ukeme imọ. Nte an̄wan̄ade, etie nte enye ama ededi eti owo ke iso mme mbọhọidụn̄ esie, edi enye ama ekere ke imọ imanana n̄kpọ. Ntre Jesus ama ọdọhọ ete: “Edieke oyomde ndifọn mma, ka kanyam se enyenede, da nọ mme ubuene, ndien eyenyene inyene ke heaven: nyụn̄ di disan̄a ye Ami.” (Matthew 19:16-22) Akparawa oro ama ọnyọn̄ ke mfụhọ. Enye ama enyene n̄kpọ etieti. Ke ekpedide enye ama etiene item Jesus, enye okpokowụt ete ke imọ idịghe ama-inyene, ndien enye akpakanam eti n̄kpọ emi ke akpanikọ edide mfọnido unana ibụk.
14. Nso eti item ke Jehovah ye Jesus ẹnọ kaban̄a mfọnido?
14 Jehovah ama akpak nditọ Israel ndifọn ido. Ke uwụtn̄kpọ, nnyịn ikot ite: “Kûtre ndinọ enye [mbọhọidụn̄ fo oro odude ke unana], esịt fo okûnyụn̄ ọdiọk ke ini afo ọnọde enye: koro n̄kpọ emi eyesịn Jehovah Abasi fo ọdiọn̄ fi ke kpukpru utom fo, ye ke kpukpru se afo anyande ubọk fo ke esịt.” (Deuteronomy 15:10; Mme N̄ke 11:25) Jesus Christ ke idemesie ama akpak ete ẹwụt mfọnido: “Ẹnọ, ndien ẹyenọ mbufo; ẹyedomo ọyọhọ udomo eke ẹmịn̄de osụhọde, eke ẹnyen̄ede, onyụn̄ ọyọhọde ọduọhọ, ẹsịn mbufo ke ọfọn̄.” (Luke 6:38) Akande oro, Jesus ke idemesie ama enen̄ede ọfọn ido. Ke idaha kiet, enye ama osio ini onịm ndiduọk odudu esisịt. Otuowo ẹma ẹdiọn̄ọ ebiet emi enye okodude ẹnyụn̄ ẹdi ẹbịne enye. Jesus ke mfọnido ama efre aban̄a nduọkodudu onyụn̄ ọnọ otuowo oro idemesie. Ekem, enye ama owụt n̄wọrọnda ntatubọk ke ndinọ akwa otuowo oro udia.—Mark 6:30-44.
15. Didie ke mme Christian akpa isua ikie ẹkenịm ata eti uwụtn̄kpọ ke ndiwụt mfọnido?
15 Ke ẹsọn̄ọde ẹda ke item Jehovah ye eke Jesus, ediwak mbet Jesus ẹma ẹfọn ido ẹnyụn̄ ẹtat ubọk ke usụn̄ oro ẹdiọn̄ọde. Ke ntọn̄ọ ntọn̄ọ usen esop Christian, ediwak mbon oro ẹketode ẹdi ndinịm Pentecost ke 33 C.E. ẹma ẹkop ukwọrọikọ mme apostle ẹnyụn̄ ẹkabade ẹdi mme andinịm ke akpanikọ. Ke ẹsụk ẹdude ke usọrọ oro ama ekebe man ẹkpep n̄kpọ efen efen, udia mmọ ama okụre. Ke ntre, mme andinịm ke akpanikọ n̄kann̄kụk ẹma ẹnyam inyene mmọ ẹnyụn̄ ẹtịp okụk man ẹda ẹkama mbufa nditọete mmọ man mmọ ẹkpekabade ẹsọn̄ọ ẹda ọfọn ke mbuọtidem. Nso mfọnido ke emi ekedi ntem!—Utom 4:32-35; se n̄ko Utom 16:15; Rome 15:26.
16. Siak ndusụk usụn̄ oro nnyịn ikemede nditat ubọk nnyụn̄ mfọn ido mfịn.
16 Mfịn, ẹsikụt ukem edu mfọnido Christ emi ke ini mme Christian ẹtịpde ini ye okụk ẹsịn ke mme esop n̄kann̄kụk mmọ ye ke utom ukwọrọikọ eke ofụri ererimbot. Enye esiwụt idem ke ini mmọ ẹsin̄wamde nditọete mmọ oro ẹkụtde afanikọn̄ ẹto oto-obot n̄kpọntịbe m̀mê ekọn̄. Enye esiwụt idem ke ini ẹsede ẹban̄a esenyịn circuit ke ini edika n̄kese esie eke ofụri ini. Mîdịghe ke mfọnido ẹnọde “nditọ akpa” ikot ndibuana ke unọ idem inemesịt ye ukpepn̄kpọ Bible ubon ye mme ubon Christian en̄wen, emi n̄ko edi ntatubọk, kpa uyarade eti ido Christian.—Psalm 68:5.
Nditịn̄ Akpanikọ
17. Ntak emi editịn̄ akpanikọ edide n̄kpọ-ata mfịn-e?
17 Ke ini Paul eketịn̄de aban̄a mfri eke otode un̄wana, enye ekeyịri eti ido ye edinen ido ye akpanikọ, ndien edi nnennen n̄kpọ ndidọhọ nte ke akpanikọ edi orụk eti ido efen. Nti owo isisụho nsu. Edi, nditịn̄ akpanikọ edi akpan n̄kpọ-ata mfịn emi usu nsu atarade ọyọhọ ntem. Ediwak owo ẹsisu nsu ke ini mmọ ẹwetde n̄kpọ ke n̄wed a-tax mmọ. Nditọutom ẹsisu nsu ke utom oro mmọ ẹnamde. Nditọ ufọkn̄wed ke nsu esidia inọ ke ukpepn̄kpọ ye udomo mmọ. Mbon mbubehe ẹsisu nsu ke ini ẹwetde ediomi mbubehe. Nditọn̄wọn̄ ẹsisu nsu man ẹbọhọ ufen. Mme etịn̄ idiọk ikọedem ke nsu ẹsibiat eti etop mbon en̄wen.
18. Didie ke Jehovah ese mme osu nsu?
18 Nsu edi n̄kpọ itekesịt ọnọ Jehovah. Ke otu ‘n̄kpọ itiaba’ oro enye asuade ẹdi “edeme nsu” ye “owo eke oyokde nyok, nte ntiense nsu.” (Mme N̄ke 6:16-19) Ẹsiak “kpukpru mme osu nsu” ẹsịn ke otu mbon esịt ndịk, mme owotowo, mme esịn efịbe, ẹmi mîdinyeneke itie ke obufa ererimbot Abasi. (Ediyarade 21:8) N̄ko-n̄ko, n̄ke oro asian nnyịn ete: “Owo eke enen̄erede ido esie asan̄a, abak Jehovah: edi owo eke akwan̄ade ido esie ese Enye ke ndek.” (Mme N̄ke 14:2) Osu nsu akwan̄a usụn̄ esie. Ntem, osu nsu ọnọ uyarade edise Jehovah ke ndek. Nso ekikere ntịn̄enyịn ke emi edi ntem! Ẹyak nnyịn kpukpru ini isitịn̄ akpanikọ, idem edieke enye osụnode ke edinọ nnyịn ntụn̄ọ m̀mê edikụt edikpu ke n̄kan̄ eke okụk. (Mme N̄ke 16:6; Ephesus 4:25) Mmọ oro ẹtịn̄de akpanikọ ẹkpebe Jehovah, kpa “Abasi akpanikọ.”—Psalm 31:5.
Kọri Eti Ido
19. Nso ke ẹsikụt ndusụk ini ke ererimbot, emi adade itoro ọsọk Andibot?
19 Mmọemi ẹkam ẹdi esisịt ke otu “orụk” nti ido ẹmi Christian ọkpọkọride. Edi akpanikọ nte ke mme owo ke ererimbot ẹnyene nti ido ke ndusụk udomo. Ke uwụtn̄kpọ, ndusụk ẹtat ubọk, ndien mmọ en̄wen ẹwụt mbọm. Ke akpanikọ, se ikanamde n̄ke eti owo Samaria enen̄ede edi n̄wọrọnda ntre ekedi nte ke Jesus eketịn̄ aban̄a owo oro mîdịghe Jew oro okowụtde mbọm ke ini mbiowo ke esop mme Jew mîkowụtke. Enye ke akpanikọ edi itoro ọnọ Andibot owo nte ke utọ edu oro ke osụk odu ke ndammana usụn̄ ke idem ndusụk owo idem ke tọsịn isua itiokiet eke unana mfọnmma ẹma ẹkebe.
20, 21. (a) Ntak emi eti ido Christian okpụhọrede ye eti ido ekededi oro nnyịn ikemede ndikụt ke idem mbon ererimbot? (b) Didie ke Christian ekeme ndikọri eti ido, ndien ntak emi nnyịn ikpesịnde ifịk ndinam ntre-e?
20 Edi, ye mme Christian mfọnido edi n̄kpọ okponde akan sụk edu oro mmọ ẹkemede m̀mê oro mîkemeke ndinyene. Enye edi edu oro anade mmọ ẹkọri ke kpukpru ikpehe esie, sia mmọ ẹnyenede ndidi mme andikpebe Abasi. Didie ke ẹkeme ndinam emi? Bible asian nnyịn ete ke nnyịn imekeme ndikpep eti ido. Andiwet psalm ọkọbọn̄ akam ọnọ Abasi ete, “Kpep mi mfọn ibuot [“eti ido,” NW].” Didie? Enye ama akaiso ete: “Koro mmonịm mbet fo ke akpanikọ.” Enye ama adian do ete: “Afo ọmọfọn, onyụn̄ ọfọn ido; kpep mi mme ewụhọ fo.”—Psalm 119:66, 68.
21 Ih, edieke nnyịn ikpepde mme ewụhọ Jehovah inyụn̄ inịmde mmọ, nnyịn iyekọri eti ido. Ti kpukpru ini ete ke eti ido edi mbun̄wụm spirit. Edieke nnyịn iyomde spirit Jehovah ebe ke akam, ebuana, ye ukpen̄kpọ Bible, do eyen̄wam nnyịn ke akpanikọ ndikọri edu emi. Adianade do, eti ido okop odudu. Enye ekeme idem ndikan idiọk. (Rome 12:21) Didie ke enye edi akpan n̄kpọ, ndien, ete nnyịn inam eti n̄kpọ inọ kpukpru owo, akpan akpan nditọete Christian nnyịn. (Galatia 6:10) Edieke nnyịn inamde ntre, nnyịn iyedu ke otu mmọ oro ẹdinyenede “ubọn̄ ye ukpono ye emem” oro ẹn̄wọn̄ọde ẹnọ “kpukpru owo eke ẹnamde eti ido.”—Rome 2:6-11.
Nte Afo Emekeme Ndibọrọ?
◻ Didie ke nnyịn ikeme ndika iso nnam eti kaban̄a mme enyene-odudu?
◻ Mmanie, ke adianade ye mbon eken, ẹdot nnyịn ikere iban̄a?
◻ Ke mme usụn̄ ewe ke mbọm ayarade idemesie?
◻ Nso edinam mfọnido ye ntatubọk ẹnịm mme Christian idiọn̄ọ mfịn?
◻ Didie ke ẹkeme ndikọri eti ido?
[Ndise ke page 20]
Edikere mban̄a mmọ en̄wen edi ikpehe eti ido kiet
[Ndise ke page 23]
Nte Akwa Andikpep, Jesus ke mfọnido ama ọnọ idemesie