‘Nditịm Nsiak Ikọ Akpanikọ’
IKỌ Abasi edi ufọk udọn̄n̄kpọ emi ọdọn̄ọde mme edumbet ẹmi anamde owo odu uwem emi okụtde unen. Enye ekeme ndin̄wam asan̄autom ndinọ ukpep, ndisua nnọ owo, ndinyụn̄ nnen̄ede owo. (2 Timothy 3:16, 17) Nte ededi, man ibọ ufọn ọyọhọ ọyọhọ ito ndausụn̄ otode Abasi mi, ana nnyịn itiene item oro apostle Paul ọkọnọde Timothy ete: “Sịn ifịk wụt Abasi idemfo, ete idi owo eke ẹdomode ẹfiọk, anamutom eke mînyeneke ntak ndikop bụt, edi itịmde isiak ikọ akpanikọ.”—2 Timothy 2:15.
Ke adianade ye mme n̄kpọ eken, ẹmen Ikọ Abasi ẹdomo ye mmọn̄eba oro ọnọde nsọn̄idem, ọkpọsọn̄ udia, mmọn̄ oro ọnọde nduọkodudu onyụn̄ eyetde n̄kpọ asana, ukụtiso, ye edisọp ofụt. Ndifiọk se ikọ ẹmi ẹwọrọde an̄wam asan̄autom ndikama Bible ke usọ.
Ndinọ Mmọn̄eba Ikọ Abasi
Mmọn̄eba edi udia oro nseknditọ ẹmi ẹmanade obufa obufa ẹyomde. Nte nsekeyen oro ọkọride, ẹtọn̄ọ ndisịn ọkpọsọn̄ udia sụn̄sụn̄ ke mme n̄kpọ oro ẹnọde enye adia, edi ke ntọn̄ọ, enye ekeme ndin̄wọn̄ mmọn̄eba kpọt. Ke ediwak usụn̄, mbon ẹmi ẹnyenede esisịt ifiọk ẹban̄a Ikọ Abasi ẹtie nte nseknditọ. Edide owo enyene udọn̄ obufa obufa ke Ikọ Abasi m̀mê ama ememehe ye enye ke ndusụk ini, edieke enye ọfiọkde n̄kukụre se Bible ọdọhọde aban̄a akpa editọn̄ọ ukpepn̄kpọ, enye edi nsekeyen eke spirit ndien oyom udia oro ọsọpde nditaha—kpa “mmọn̄eba” eke spirit. Enye idikemeke kan̄a ndidia “ata udia,” kpa nditụn̄ọ n̄kpọ Ikọ Abasi.—Mme Hebrew 5:12.
Emi ekedi idaha oro okodude ke esop oro ẹkesiakde obufa obufa ke Corinth ke ini Paul ekewetde ete: “N̄kada mmọn̄eba mbọk mbufo, ndaha udia; koro mbufo mîkekemeke ndibọ udia kan̄a.” (1 Corinth 3:2) Okoyom mbon Corinth ẹbem iso ẹkpep “akpa editọn̄ọ ukpepn̄kpọ Abasi.” (Mme Hebrew 5:12) Ke idaha n̄kọri mmọ, mmọ ikpekemeke ndifiọk “nditụn̄ọ n̄kpọ Abasi.”—1 Corinth 2:10.
Ukem nte Paul, mme asan̄autom Christian mfịn ẹsiwụt edikere oro mmọ ẹkerede ẹban̄a nseknditọ eke spirit ke ndinọ mmọ “mmọn̄eba,” oro edi, ke ndin̄wam mmọ ẹtịm ẹfiọk akpan ukpepn̄kpọ Christian. Mmọ ẹsisịn udọn̄ ẹnọ utọ mbufa owo m̀mê mme owo ẹmi mîkọrike isịm ọyọhọ idaha mi ẹte “ẹyom ata mmọn̄eba Spirit.” (1 Peter 2:2) Apostle Paul ama owụt ke imọfiọk san̄asan̄a ntịn̄enyịn oro mbufa owo ẹyomde ke ini enye ekewetde ete: “Owo ekededi eke awapde eba anana ifiọk aban̄a ikọ edinen ido, koro enye edide kan̄a eyennsek.” (Mme Hebrew 5:13) Oyom ime, edikere mban̄a, ifiọk, ye sụn̄sụn̄ ido oto mme asan̄autom Abasi ke adan̄aemi mmọ ẹbuanade ata mmọn̄eba Ikọ ye mbufa owo ẹmi mînyeneke ifiọk ke ukpepn̄kpọ Bible ye ke esop.
Ndisiak Ọkpọsọn̄ Udia Ikọ Abasi
Man ọkọri osịm edinyan̄a, Christian oyom se ikande “mmọn̄eba.” Ke ndondo oro otịmde ofiọk onyụn̄ onyịmede mme akpan akpanikọ Bible, enye eben̄e idem ndibe nsịm ‘ọkpọsọn̄ udia emi enyenede mmọemi ẹma ẹkekon̄ ẹwọrọ idaha.’ (Mme Hebrew 5:14) Didie ke enye ekeme ndinam emi? Akpan akpan, ebe ke edinam ofụri ini eke ọkpọkpọ ukpepn̄kpọ Bible ye ebuana ke mme mbonoesop Christian. Utọ nti edu ẹmi ẹyen̄wam ndinam Christian okop odudu, ọkọri osịm ọyọhọ idaha ke n̄kan̄ eke spirit, onyụn̄ enyene uforo ke utom ukwọrọikọ. (2 Peter 1:8) Nnyịn ikpenyeneke ndifre nte ke adianade ye ifiọk, edinam uduak Jehovah n̄ko edi udia eke spirit.—John 4:34.
Mfịn, ẹmek “asan̄autom emi anamde akpanikọ, onyụn̄ enyenede ọniọn̄” ndinọ mme asan̄autom Abasi udia ke edikem ini nnyụn̄ n̄wam mmọ ẹfiọk “uwak uwak ọniọn̄ Abasi.” Jehovah, ebede ke spirit esie, ayarade nditụn̄ọ akpanikọ N̄wed Abasi ebe ke anam-akpanikọ asan̄autom emi, emi ke edinam akpanikọ emịn̄de “udia ke edikem ini.” (Matthew 24:45-47; Ephesus 3:10, 11; men Ediyarade 1:1, 2 domo.) Christian kiet kiet enyene mbiomo ndida utọ ndutịm oro ẹmịn̄de-mịn̄ do nnam n̄kpọ ata ọyọhọ ọyọhọ.—Ediyarade 1:3.
Nte ededi, ndusụk n̄kpọ ke Bible ‘ẹsọn̄ owo nditịm mfiọk,’ idem ye mme Christian oro ẹkọride ẹsịm ọyọhọ idaha. (2 Peter 3:16) Mme n̄kịmn̄kịm ikọ, mme prọfesi, ye mme uwụtn̄kpọ ẹdu ẹmi ẹyomde ekese ukpepn̄kpọ ye editie n̄kere. Ntem, ọkpọkpọ ukpepn̄kpọ esịne edidụn̄ọde Ikọ Abasi. (Mme N̄ke 1:5, 6; 2:1-5) Mbiowo akpan akpan ẹnyene mbiomo ke afan̄ emi ke ini mmọ ẹnọde esop ukpep. Edide edi edinịm Ukpepn̄kpọ N̄wedesop m̀mê Ukpepn̄kpọ Enyọn̄-Ukpeme, edinọ utịn̄ikọ an̄wa, m̀mê edinam utom ke ifetutom unọ ukpep ekededi, mbiowo ẹkpenyene ndinen̄ede mmehe ye se mmọ ẹkpepde nnyụn̄ ndu ke mben̄eidem ndinọ ntịn̄enyịn ke “usọ unọ ukpep” mmọ ke adan̄a nte mmọ ẹnọde esop ọkpọsọn̄ udia eke spirit.—2 Timothy 4:2, NW.
Mmọn̄ Oro Ọnọde Nduọkodudu Onyụn̄ Eyetde N̄kpọ Asana
Jesus ama ọdọhọ n̄wan Samaria oro ke obube mmọn̄ ete ke imọ iyenọ enye mmọn̄ oro edikabade edi “idịm mmọn̄ ke esịt esie eke otopde akabade ọwọrọ edi nsinsi uwem.” (John 4:13, 14; 17:3) Mmọn̄ emi ọnọde uwem mi esịne kpukpru ndutịm oro Abasi anamde ọnọ edinyene nsinsi uwem ebe ke Eyenerọn̄ Abasi, ndien ẹnam ndutịm ẹmi ẹn̄wan̄a ke Bible. Nte mme owo oro ẹkopde nsatitọn̄ “mmọn̄” oro, nnyịn imonyịme ikot oro spirit ye n̄wanndọ Christ ẹnọde ẹte “ẹdibọ mmọn̄ uwem ke ikpîkpu.” (Ediyarade 22:17) Ndin̄wọn̄ mmọn̄ emi ekeme ndiwọrọ nsinsi uwem.
N̄ko-n̄ko, Bible onịm idaha ido uwem ye eke spirit ọnọ mme ata Christian. Nte nnyịn idade mme idaha ẹmi Abasi onịmde mi isịn ke edinam, Ikọ Jehovah anam nnyịn isana, ‘eyet nnyịn anam isana’ ibọhọ kpukpru edinam oro Jehovah Abasi asuade. (1 Corinth 6:9-11) Ke ntak emi, ẹkot akpanikọ oro odude ke Ikọ odudu spirit “mmọn̄.” (Ephesus 5:26) Edieke nnyịn mîyakke akpanikọ Abasi eyet nnyịn isana ke utọ usụn̄ emi, enye idinyịmeke utuakibuot nnyịn.
Nte enemde, ẹmen mbiowo ẹmi ‘ẹtịmde ẹsiak ikọ akpanikọ’ ẹdomo n̄ko ye mmọn̄. Isaiah ọdọhọ ke mmọ “ẹbiet akpa mmọn̄ ke edisat isọn̄.” (Isaiah 32:1, 2) Ima ima mbiowo ẹsisu se ẹtịn̄de emi ke ini mmọ ẹsikade ẹkese nditọete mmọ nte mme ekpemerọn̄ eke spirit, ẹkamade Ikọ Abasi emi ọnọde nduọkodudu ke ndinọ ntọt eke spirit emi ọbọpde-bọp, ọnọde ndọn̄esịt emi ọsọn̄ọde owo idem onyụn̄ ọnọde ukpeme.—Men Matthew 11:28, 29 domo.a
Mme andibuana ke esop ẹsidori enyịn ndikụt mbiowo ẹwahade ẹdise mmọ. “Mmọfiọk adan̄a nte mbiowo ẹkemede ndisụk ubiak, mmọnyụn̄ n̄kop inemesịt etieti nte ke Jehovah anam utọ ndutịm emi,” ntre ke Bonnie ọdọhọ. Lynda, eka oro ọbọkde nditọ ikpọn̄, ewet ete: “Ye nsịnudọn̄ otode N̄wed Abasi, mbiowo ẹma ẹn̄wam mi man nyọ. Mmọ ẹma ẹnọ n̄kpan̄utọn̄ ẹnyụn̄ ẹwụt mbọm.” Michael ọdọhọ ete: “Mmọ ẹma ẹnam mi n̄kere ke ndi ubak esop oro owụtde edikere mban̄a.” “Ediwaha oro mbiowo ẹkesiwahade ẹdise mi ama an̄wam mi n̄kan n̄kpọsọn̄ ini mfụhọ ubọk,” ntre ke owo en̄wen ọdọhọ. Ediwaha n̄kese oro ọnọde nsịnudọn̄ eke spirit emi ebiowo awahade ekese owo etie nte mbịtmbịt mmọn̄ oro ọnọde nduọkodudu. Mbon mbieterọn̄ ẹsikop ndọn̄esịt nte ima ima mbiowo ẹn̄wamde mmọ ndikụt nte mme edumbet N̄wed Abasi ẹnyenede n̄kpọ ndinam ye idaha mmọ.—Rome 1:11, 12; James 5:14.
Kama Ikọ Abasi nte Ukụtiso
Ke ini owo adiade ọkpọsọn̄ udia, uduak idịghe sụk edikop inem udia. Utu ke oro, enye odori enyịn ndinyene n̄kpatan̄a n̄kpọ oro edikemede ndin̄wam enye ada ọfọn. Edieke enye edide eyenọwọn̄, enye odori enyịn ke udia oro eyen̄wam imọ ikọri iwọrọ akwa owo. Ukem oro ke edi ye udia eke spirit. Ọkpọkpọ ukpepn̄kpọ Bible ekeme ndinem, edi idịghe n̄kukụre ntak edi oro. Udia eke spirit ekpenyene ndikpụhọde nnyịn. Enye an̄wam nnyịn idiọn̄ọ inyụn̄ ision̄o mbun̄wụm spirit onyụn̄ an̄wam nnyịn ndisịne “obufa owo, emi ẹdiọn̄de-diọn̄ ẹnam enye edi obufa, enyene mbiet Andibot enye, man enye ọfiọk n̄kpọ.” (Colossae 3:10; Galatia 5:22-24) Udia eke spirit n̄ko an̄wam nnyịn ikọri isịm ọyọhọ idaha, anamde nnyịn itịm ifiọk nte ẹdade mme edumbet N̄wed Abasi ẹsịn ke edinam ke ndise mban̄a mme mfịna nnyịn ye ke ndin̄wam mbon en̄wen ẹse ẹban̄a eke mmọ.
Didie ke nnyịn ikeme ndifiọk m̀mê Bible enyene utọ utịp oro ke idem nnyịn? Nnyịn ikama Bible nte ukụtiso. James ọdọhọ ete: “Mbufo ẹdi mme anam-ikọ, ẹkûdi mme andikokop ikpọn̄îkpọn̄ . . . Koro owo ekededi eke okopde ikọ, edi mînamke-nam, ebiet owo eke esede obot iso esie ke ukụtiso: koro enye esede idemesie, adaha, onyụn̄ efre orụk owo eke enye edide kpa idaha oro. Edi owo eke owụkde enyịn ese ata edifọn ibet Abasi emi anamde owo ọwọrọ ufụn, onyụn̄ ọsọn̄ọde ada ke esịt, idịghe andikokop emi efrede, edi edi andinanam; owo emi eyekụt edidiọn̄ ke edinam esie.”—James 1:22-25.
Nnyịn ‘iwụk enyịn’ ise Ikọ Abasi ke ini nnyịn itịmde idụn̄ọde enye inyụn̄ imende se nnyịn idide idomo ye se nnyịn ikpedide nte ekemde ye mme idaha Abasi. Ke ndinam emi, nnyịn ididi ‘mme anam-ikọ, idịghe mme andikokop ikpọn̄îkpọn̄.’ Bible eyenyene eti utịp ke idem nnyịn.
Ikọ Abasi nte Ofụt
Ke akpatre, apostle Paul an̄wam nnyịn ikụt nte ikemede ndikama Ikọ Abasi nte ofụt. Ke ini ọkọtọtde nnyịn aban̄a “mbọn̄, ye mme enyene-odudu ye mme andikara ekịm ererimbot, ye udịm mme idiọk spirit eke ẹdude ke enyọn̄,” enye akpak nnyịn ete “[ikama] ofụt Spirit, emi edide ikọ Abasi.” (Ephesus 6:12, 17) Ikọ Abasi edi ata akpan n̄kpọekọn̄ oro nnyịn ikemede ndida mbiat ekikere ekededi oro “ẹmenerede idem ke enyọn̄ ẹn̄wana ye ifiọk Abasi.”—2 Corinth 10:3-5.
Nte eyịghe mîdụhe, “ikọ Abasi enyene uwem, onyụn̄ ananam n̄kpọ.” (Mme Hebrew 4:12) Jehovah etịn̄ ikọ ọnọ ubonowo ebe ke Ikọ esie eke odudu spirit. Tịm kama enye ke ndinọ mmọ en̄wen ukpep ye ke ndiyarade nsunsu ukpepn̄kpọ. Kama enye ọfọn ke ndisịn udọn̄ nnọ, ndibọp, ndinọ nduọkodudu, ndidọn̄ esịt, ndinụk, nnyụn̄ nsọn̄ọ mbon en̄wen idem ke n̄kan̄ eke spirit. Ndien Jehovah akpakam “ọnọ mbufo kpukpru nti n̄kpọ ẹda ẹnam se Enye amade,” man otodo mbufo ẹkpenam se ‘ifọnde Enye ke enyịn’ kpukpru ini.—Mme Hebrew 13:21.
[Ikọ idakisọn̄]
a Se ibuotikọ Enyọn̄-Ukpeme oro ọdọhọde “Mmọ Ẹmekpeme Nditọerọn̄ ke Mbọm,” September 15, 1993, page 20-23.
[Ndise ke page 31]
Mbiowo ẹsịn udọn̄ ẹnọ mmọ en̄wen, ‘ẹtịm ẹsiak ikọ akpanikọ’