Afo Emekeme Ndikan Mme Ubiọn̄ọ Ẹmi!
AKAMBA ubomofụm ekeme ndimen mme akaisan̄ ke ediwak itie ikie ye ediwak tọn mbiomo. Didie ke utọ ndodobi ubomofụm oro esidaha ọkpọn̄ isọn̄? N̄kukụre, ebe ke odudu oro emende n̄kpọ ọkpọn̄ isọn̄.
Ke ini ubomofụm awatde ọsọp ke usụn̄ esie, ofụm abara ke enyọn̄ ye ke idak nnụk nnụk mba esie. Emi esision̄o odudu oro ọdọkde-dọk emi ẹdiọn̄ọde nte odudu oro emende n̄kpọ ọkpọn̄ isọn̄. Ke ini odudu oro emende n̄kpọ ọkpọn̄ isọn̄ ọwọrọde ekem, ubomofụm ekeme ndidaha ke isọn̄ onyụn̄ efe. Nte ededi, ubomofụm oro ẹdọn̄de n̄kpọ awak akaha ikemeke ndisio odudu oro emende n̄kpọ ọkpọn̄ isọn̄ nte ekemde man ekeme ndisan̄a ke ofụm.
Nnyịn n̄ko imekeme ndibiom mbiomo awak akaha. Ediwak isua ikie ẹmi ẹkebede, Edidem David ama ọdọhọ ke ‘mme idiọkn̄kpọ imọ ẹketie nte mbiomo eke ẹdobide ẹkan imọ.’ (Psalm 38:4) Kpasụk ntre, Jesus Christ ama odụri owo utọn̄ aban̄a edidi se mme ekikere n̄kpọ uwem ẹmi ẹnamde esịt odobi. (Luke 21:34) Mme etikwo etikwo ekikere ye mme ntụk ẹkeme ndifịghe nnyịn n̄kosịm udomo oro ekemede ndidi ọkpọsọn̄ n̄kpọ “ndisan̄a ke ofụm.” Nte afo omokop mfịghe ke utọ usụn̄ oro? Mîdịghe nte afo omosobo ndusụk ubiọn̄ọ ke n̄kaiso n̄kọri eke spirit fo? Ke edide ntre, nso ikeme ndin̄wam?
Nte Afo Omokop Mfek Uwem?
Mfek uwem—kpa ọsọ eseme mfịn—ekeme ndikabade edi ubiọn̄ọ eke ekikere, idem edide ọnọ ndusụk ikọt Jehovah. N̄kparawa owo akpan akpan ẹsinyene ntụhọ edifụmi ndusụk edinam nte se ifekde owo. Nte afo ndusụk ini emesikere ntre aban̄a mme mbonoesop Christian? Ke edide ntre, nso ke afo ekeme ndinam man anam edidụk mbonoesop fo enyene inem?
Ndinyene ebuana edi akpan n̄kpọ. Paul ekewet ọnọ akparawa Timothy ete: “Sịn idem nyene uten̄e Abasi. Koro edisịn idem mbet n̄kpọ ikpọkidem enyene esisịt udori; edi uten̄e Abasi ọwọrọ udori ke kpukpru usụn̄, koro un̄wọn̄ọ uwem emi odude kemi ye eke uwem emi edidide asan̄ade ye enye.” (1 Timothy 4:7, 8) N̄wed aban̄ade edinam usịn̄ede idem ekeme ndifek owo onyụn̄ enyene esisịt ufọn edieke nnyịn mîsan̄ake ketket ke item usịn̄ede idem oro ẹnọde. Ẹnam mme mbonoesop Christian ndisịn̄ede ekikere nnyịn ndien eyenam ntre edieke nnyịn itịmde idem inyụn̄ itienede ibuana. Editiene mbuana emi eyenam mme mbonoesop nnyịn ẹtetịm ẹnyene ufọn ẹnyụn̄ ẹnyene inem.
Ke afan̄ emi, ekpri n̄kaiferi Christian kiet ekerede Mara ama ọdọhọ ete: “Edieke mmentịmke idem nnọ mme mbonoesop, mmọ isinemke mi. Ke ini mbemde iso nnam ntịmidem, nte ededi, esịt ye ekikere mi ẹsitịm ẹmụm mme n̄kpọ ẹkan. Mme mbonoesop ẹsinyene se ẹwọrọde akan, ndien ami mmesiben̄e idem ndibọrọ mbụme.”
Ndikpep ndikpan̄ utọn̄ n̄ko eyen̄wam. Ndikpan̄ utọn̄ nnọ nti ikwọ esimem utom onyụn̄ ọsọp ndikama inemesịt. Edi idịghe kpukpru uyụhọ oro ẹnyenede esidi ke ebe oro. Nnyịn inyene uyụhọ ito ndutịm mbonoesop n̄kukụre ke ini ikpan̄de utọn̄ ketket ke se ẹtịn̄de. Christian kiet ẹkerede Rachel ama ọdọhọ ete: “Ke ini etịn̄ikọ mîtịn̄ke ikọ ye uwem, eyeyom ntịm nnọ n̄kpan̄utọn̄. Edumbet mi edi, ‘Adan̄a nte utịn̄ikọ mîdemekede udọn̄, ntre ke oyom nnọ ntịn̄enyịn n̄kan.’ . . . Mmesinọ san̄asan̄a ntịn̄enyịn ke mme itien̄wed, ndomode ndibọ ekese ufọn nto mmọ nte n̄kekeme.” Oyom nnyịn inọ idem nnyịn ntụnọ, nte Rachel, man inọ n̄kpan̄utọn̄. N̄wed Mme N̄ke ọdọhọ ete: “Eyen mi, nịm ibuot ke ọniọn̄ mi, kpan̄ utọn̄ fo ke mbufiọk mi.”—Mme N̄ke 5:1.
Ndusụk n̄kpọ oro ẹnemede ke mme mbonoesop ẹkeme ndidi n̄kpọ oro ẹma ẹkeneneme. Emi edi se ẹyomde! Kpukpru mme asan̄autom Abasi ẹyom mme n̄kpọ editi. Anana mfọnmma ikpọkidem, ye mme ntụhọ nsọn̄ibuot esie ye ibuot efre esie, oyom kpukpru un̄wam oro enye ekemede ndinyene. Apostle Peter ‘ama enyene udọn̄ nditi ekemmọ mme andinịm ke akpanikọ mme ndusụk n̄kpọ, okposụkedi mmọ ẹma ẹkefọfiọk ẹnyụn̄ ẹsọn̄ọ ẹda ke akpanikọ.’ (2 Peter 1:12) Jesus n̄ko ama anam an̄wan̄a ete ke “kpukpru [andinọ ukpep an̄wan̄wa, NW] . . . ẹbiet enyeneufọk, eke osion̄ode mbufa n̄kpọ ye n̄kani n̄kpọ ke ubet unịm inyene esie.” (Matthew 13:52) Ntem, ke adan̄aemi mme mbonoesop nnyịn ẹsinemede mme ekikere N̄wed Abasi oro ẹma ẹkememehe, m̀mê ‘n̄kani n̄kpọuto,’ kpukpru ini ndusụk ‘mbufa n̄kpọuto’ ẹsidu ndinam nnyịn ikop inemesịt.
Ndibiere ndibọ ọyọhọ ufọn nto mme mbonoesop ẹkeme ndisụn̄ọ ke ata nsịnudọn̄ eke spirit. Jesus ọkọdọhọ ete: “Ọfọfọn ọnọ mmọ eke ẹbuenede ke spirit [mbon oro ẹdide mme eben̄e eben̄e eke spirit].” (Matthew 5:3, ikọ idakisọn̄ NW) Utọ edu oro kaban̄a eti udia eke spirit oro ẹnọde ke mme mbonoesop eyebịn mfek uwem efep.—Matthew 24:45-47.
Okop Mmemidem ke Ntak Idiọk Uwụtn̄kpọ?
Nte edi edu owo ke esop mbufo anam fi okop idiọkesịt? Ekeme ndidi afo ama eyịk ete, ‘Didie ke eyenete ekeme ndidu utọ uwem oro ndien osụk odu ke eti idaha?’ Mme utọ ekikere oro ẹkeme ndinam n̄kpọ nte ubiọn̄ọ eke ekikere, anamde nnyịn ikûkụt ufọn oro odude ke eti itie ebuana oro nnyịn ikemede ndinyene ye ikọt Abasi.—Psalm 133:1.
Ekeme ndidi ndusụk mme andikabuana ke esop ke Colossae ẹma ẹnyene ukem mfịna oro. Paul ama ọnọ mmọ item ete: “Ẹme ime ye kiet eken, edieke owo mbufo ekededi enyenede ikọ ye owo; kpa nte Ọbọn̄ ekefende mbufo, ẹfen mmọ en̄wen kpasụk ntre.” (Colossae 3:13) Paul ama ọfiọk ete ke ekeme ndidi ndusụk mme Christian mbon Colossae ẹma ẹdu idiọk uwem ndien ke ntre ekeme ndidi ẹma ẹnọ mbon en̄wen eti ntak ndinam ikọ. Ntre idem ikpakpaha nnyịn nte mîdotke edieke kiet ke otu nditọete nnyịn iren m̀mê iban ke ndusụk ini ananade ndusụk edu Christian. Jesus ama ọnọ eti item ke ndibiere n̄kpọsọn̄ mfịna. (Matthew 5:23, 24; 18:15-17) Edi ata ekese ini, nnyịn imekeme ndikam nyọ mme mmeme ekemmọ mme andinịm ke akpanikọ inyụn̄ ifen mmọ. (1 Peter 4:8) Ke akpanikọ, utọ usụn̄ unam n̄kpọ oro ekeme ndidi ke ufọn nnyịn ye eke mbon en̄wen. Ntak edide ntre?
Mme N̄ke 19:11 ọdọhọ ete: “Mbufiọk owo iyakke enye ọsọp iyatesịt: onyụn̄ eye enye ndifen ndudue.” Ọfọn didie ntem ndifen utu ke ndiyak iyatesịt ye udu edemede! Salvador, ebiowo emi ẹdiọn̄ọde ke ntak ima ima edu esie, ọkọdọhọ ete: “Ke ini eyenete anamde n̄kpọ ye ami ke idiọk usụn̄ m̀mê etịn̄de se mîfọnke, nyebụp idemmi nte: ‘Didie ke n̄keme ndin̄wam eyenete mi? Didie ke n̄keme ndifep editaba ọsọn̄urua itie ebuana mi ye enye?’ Ami kpukpru ini mmọfiọk nte edide mmemmem n̄kpọ nditịn̄ se mîfọnke. Edieke owo etịn̄de ikọ ye unana editịm n̄kere, usọbọ oro ọfọnde ekpedi enye ndibiat se eketịn̄de oro mfep nnyụn̄ mfiak ntọn̄ọ ofụri ofụri. Edi oro isimemke utom, ntre nyenam n̄kpọ ke usụn̄ efen oro ọfọnde akan nnyụn̄ mfụmi ikọ oro. Nsikam nda enye nte utịp anana-mfọnmma ikpọkidem utu ke ndidi ata edu eyenete mi.”
Afo emekeme ndikere ke nditetịn̄ emi emem utom akan ndinanam. Edi ekese ọkọn̄ọ ke usụn̄ nte nnyịn ikerede n̄kpọ. Paul ọkọnọ item ete: “N̄kpọ ekededi eke odotde ete ẹma, . . . ẹkere n̄kpọ oro.” (Philippi 4:8) “Eke odotde ete ẹma” ke ataata usụn̄ ọwọrọ “eke edemerede ima.” Jehovah oyom nnyịn ikere iban̄a mme n̄kpọ oro ẹfọnde ke idem mme owo, iwụk ntịn̄enyịn ke mme edu oro ẹdemerede ima utu ke udu. Enye ke idemesie ọnọ nnyịn akakan uwụtn̄kpọ ke afan̄ emi. Andiwet psalm ama eti nnyịn aban̄a emi, ọdọhọde ete: “O Jehovah, afo ekpese mme idiọkido, O Ọbọn̄, anie ekpekeme ndida?”—Psalm 103:12; 130:3.
Edi akpanikọ, ke ndusụk idaha eduuwem eyenete ekeme ndidi se owo mîkodorike enyịn, edi ata ekese ekemmọ mme andituak ibuot ye nnyịn ẹdi nti uwụtn̄kpọ ke usụn̄uwem Christian. Edieke nnyịn itide emi, ukem nte David nnyịn iyekop inemesịt ‘ndikọm Jehovah etieti nnyụn̄ ntoro enye ke otu ediwak owo.’—Psalm 109:30.
Nte Ọsọn̄ Utom Akaha Ndidi Ntiense?
Ke mfụhọ, ke ntak ubiọn̄ọ eke ekikere efen, ndusụk owo itọn̄ọke kan̄a nditoro Jehovah. Ediwak irenowo ẹmi mîdịghe Mme Ntiense Jehovah ẹbiom mbiomo mmọ ndinọ ubon mmọ se mmọ ẹyomde idem ẹnyụn̄ ẹnọde iban mmọ un̄wam ke utom ukwọrọikọ Christian. Mmọ ẹsitie ufan ufan ẹnyụn̄ ẹkeme ndinyene udọn̄ ke esop, edi mmọ ẹsịn ndikabade ndi mme asan̄autom Jehovah oro ẹyakde idem ẹnọ. Nso imụm mmọ ikama?
Mfịna kiet ekeme ndidi nte ke mme ebe ẹmi ẹkụt ekese utom ukara Abasi oro iban mmọ ẹnamde ẹnyụn̄ ẹkere ẹte ke ndidi Ntiense esịne n̄kpọ akaha. Mîdịghe ekeme ndidi mmọ ẹkop ndịk nte ke mmimọ iditieneke ibuana tutu amama ke utom ukwọrọikọ eke ufọk ke ufọk. Ke idaha ekikere mmọ, etie nte mbiomo ẹkponi ẹkan edidiọn̄. Ntak ubiọn̄ọ eke ekikere oro? Ata ediwak nditọ ukpepn̄kpọ Bible ẹkpep ẹnyụn̄ ẹda akpanikọ ẹsịn ke edinam sụn̄sụn̄. Edi mme ebe oro mînịmke ke akpanikọ ẹsiwak ndinyene ifiọk mban̄a kpukpru mbiomo Christian mbemiso mmọ ẹkọride udọn̄ ndinyịme mmọ.
Manuel, emi okodude ke ukem idaha emi, anam an̄wan̄a ete: “Ke n̄kpọ nte isua duop, mma nsitiene n̄wan mi n̄ka mme mbono ye mme mbonoesop. Ke nditịn̄ akpanikọ, mma nsima ndisan̄a ye Mme Ntiense n̄kan ndisan̄a ye mbon ererimbot, ndien mma nsikop inemesịt ndin̄wam mmọ ke ini n̄kekemede. Ima oro odude ke otu mmọ ama otụk mi ke idem. Edi ekikere edisan̄a ke ufọk ke ufọk ekedi akwa n̄kpọ ubiọn̄ọ ọnọ mi, ndien mma n̄kop ndịk nte ke mme nsan̄autom mi ẹyeda mi ẹnam nsahi.
“N̄wan mi ama esinyene ime etieti ye ami inyụn̄ idehede idomo ndinyịk mi ndikpep Bible. Enye ye nditọwọn̄ ‘ẹkekwọrọ ikọ’ akpan akpan ebe ke nti uwụtn̄kpọ mmọ. José, ebiowo kiet ke esop, ama enyene san̄asan̄a udọn̄ ke idemmi. N̄kere ke ekedi nsịnudọn̄ esie ke akpatre akanam mi ntọn̄ọ ndikpep Bible ye nsịnifịk. Ke mma n̄kana baptism, mma ndifiọk nte ke n̄kpọ ubiọn̄ọ oro ikedịghe n̄kpọ efen ikan eke ekikere. Ndondo oro n̄kebierede ndinam n̄kpọ Jehovah, mma n̄kụt un̄wam esie ke ndikan ndịk mi.”
Didie ke ibanndọ ye mbiowo Christian ẹkeme ndin̄wam mme ebe nte Manuel ndikan ubiọn̄ọ eke ekikere mmọ? Ukpepn̄kpọ Bible ekeme ndikọri esịtekọm ye udọn̄ ẹnyenede ndinam uduak Abasi. Ke akpanikọ, eti ifiọk N̄wed Abasi edi isọn̄ ọnọ ediwụt mbuọtidem ye edinyene uko ke idotenyịn oro anade ke iso.—Rome 15:13.
Nso idisịn udọn̄ inọ mme utọ ebe oro ndinyịme ukpepn̄kpọ Bible? Ediwak ini, itie ufan ye eyenete oro owụtde edikere mban̄a ke esop ekeme ndidi n̄kpọ oro an̄wamde ebe ndinam ubiere. Ndusụk ebiowo m̀mê eyenete oro enyenede mbufiọk ekeme ndiyom usụn̄ ndidiọn̄ọ ebe oro. Ke ẹma ẹkenyene eti itie ebuana, ukụre se enye oyomde edi owo ndinyịme ndikpep n̄kpọ ye enye. (1 Corinth 9:19-23) Kan̄a kemi, enyene-ibuot an̄wan edide Christian ekeme ndibuana udia eke spirit nsịt nsịt ye ebe esie oro mînịmke ke akpanikọ, ọfiọkde ete ke enye idinamke n̄kpọ edieke ẹnyịkde-nyịk.—Mme N̄ke 19:14.
Nte Manuel ekekpepde n̄kpọ oto ifiọk n̄kpọntịbe, ke ini owo enyenede odudu eke spirit, mme n̄kpọ ubiọn̄ọ ẹbietde ikpọ obot ẹkabade ẹtie nte n̄kpri obot. Jehovah esinọ mbon oro ẹyomde ndinam n̄kpọ esie odudu. (Isaiah 40:29-31) Ke odudu Abasi ye un̄wam otode Mme Ntiense oro ẹma ẹkekọri ẹsịm ọyọhọ idaha, ẹkeme ndimen mme ubiọn̄ọ mfep. Utom eke ufọk ke ufọk ekeme ke ntre ndikabade ndi se mîkamake nyomonsia ndien nsan̄autom idịghe se ẹkopde ndịk ẹban̄a, ke adan̄aemi utom ofụri ukpọn̄ akabarede edi n̄kpọ oro enemde akan.—Isaiah 51:12; Rome 10:10.
Ndikaiso Nnam N̄kọri
Edi mmemmem n̄kpọ ndikan mme ubiọn̄ọ utọ nte ita oro nnyịn ima ikeneneme. Ke ini ubomofụm adahade ọdọk, nte ido edide ẹsiyom ọyọhọ odudu ẹto engine ọkọrọ ye ọyọhọ ntịn̄enyịn andiwat. Ke ini ubomofụm adahade ọdọk, engine esin̄wọn̄ ekese aranuwat akan nte ọn̄wọn̄de ke mme ini eken ke uwat. Ukem ntre, man ẹkịbe ẹbọhọ etikwo etikwo ekikere ye mme ntụk oyom ọyọhọ ukeme ye ntịn̄enyịn. Nditọn̄ọ ekeme ndidi ikpehe oro ọsọn̄de akan, ke adan̄aemi edinam n̄kọri akabarede emem akan ke ẹma ẹketọn̄ọ isan̄.—Men 2 Peter 1:10 domo.
Ẹnyene n̄kaiso n̄kọri ebe ke ndinam nsịnudọn̄ N̄wed Abasi ke eti ini. (Psalm 119:60) Nnyịn imekeme ndinịm ke akpanikọ nte ke esop eyeyom ndinọ un̄wam. (Galatia 6:2) Se idide ata akpan n̄kpọ ikan, nte ededi, edi un̄wam Jehovah Abasi. Nte David ọkọdọhọde, “ẹkọm enyene Jehovah, emi obiomde mbiomo nnyịn kpukpru usen.” (Psalm 68:19, NW) Ke ini ibiomorede mbiomo nnyịn inịm ke akam, mbiomo nnyịn akabade efere akan.
Ndusụk ini, ubomofụm esidaha ke ini enyọn̄ ọdiọkde, asan̄a ebe ntọn̄enyọn̄, onyụn̄ efe odụk ikpaenyọn̄ oro ayamade. Nnyịn n̄ko imekeme ndikpọn̄ mme etikwo etikwo ekikere. Ye un̄wam Abasi, nnyịn imekeme ndisan̄a mbe ntọn̄enyọn̄, yak idọhọ ntre, inyụn̄ idụk ke nyayama, idara idara n̄kann̄kụk ubon mme andituak ibuot nnọ Jehovah eke ofụri ererimbot.
[Mme ndise ke page 23]
Ye un̄wam Jehovah, nnyịn imekeme ndikan mme ubiọn̄ọ eke ekikere