Ndinam Edisana Ido Ukpono Kaban̄a Edinyan̄a
“Ido ukpono oro asanade onyụn̄ edide akpanikọ ke enyịn Abasi Ete eyewụt idem ke mme utọ n̄kpọ nte . . . owo nditre ndisabade idemesie ke ererimbot.”—JAMES 1:27, Phillips.
1. Didie ke ẹkabade ido ukpono, ndien anie nte owụtde ifiọk enyene unen ndibiere ukpụhọde oro odude ke ufọt nsunsu ido ukpono ye eke akpanikọ?
ẸKABADE ido ukpono nte “edinịm oro owo onịmde ke akpanikọ ye ukpono oro ẹnyenede ẹnọ odudu oro akande eke owo emi ẹdiọn̄ọde nte andibot ye andikara ekondo.” Anie, ndien, nte owụtde ifiọk enyene unen ndiwụt ukpụhọde oro odude ke ufọt ido ukpono akpanikọ ye nsunsu ido ukpono? Ke akpanikọ anaedi owo oro ẹnịmde ke akpanikọ ẹnyụn̄ ẹkponode, kpa Andibot. Jehovah nte an̄wan̄ade omowụt idaha esie kaban̄a ido ukpono akpanikọ ye eke nsu ke Ikọ esie.
Ikọ Oro “Ido Ukpono” ke Bible
2. Didie ke mme n̄wed ukabadeikọ ẹtat akpasarade ikọ Greek oro ẹkabarede “orụk utuakibuot” m̀mê “ido ukpono,” ndien ẹkeme ndida enye ntịn̄ mban̄a mme utuakibuot ewe?
2 Ikọ Greek oro ẹkabarede “orụk ido ukpono,” m̀mê “ido ukpono,” edi thre·skeiʹa. A Greek-English Lexicon of the New Testament akabade ikọ emi nte “utuakibuot nnọ Abasi, ido ukpono, akpan akpan nte enye owụtde idem ke edinam ido ukpono m̀mê n̄ka.” Theological Dictionary of the New Testament ọnọ n̄kaiso ntọt ke nde ke nde, ọdọhọde ete: “Ẹneni ẹban̄a ntọn̄ọ ikọ oro; . . . nditọ ukpepn̄kpọ eyomfịn ẹnyịme ẹyịri enye ye therap- (‘ndinam utom’). . . . Ẹkeme ndikụt ukpụhọde n̄ko ke se enye ọwọrọde. Eti ekikere edi ‘ifiopesịt ido ukpono’ . . . , ‘utuakibuot nnọ Abasi,’ ‘ido ukpono.’ . . . Edi odu n̄ko idiọk ekikere, oro edi, ‘ebeubọk ido ukpono,’ ‘ukwan̄ utuakibuot.’” Ntre, ẹkeme ndikabade thre·skeiʹa. nte “ido ukpono” m̀mê “orụk utuakibuot,” edide eti m̀mê idiọk.
3. Didie ke apostle Paul akada ikọ oro ẹkabarede “orụk utuakibuot,” ndien nso inem inem utịn̄ikọ ke ẹnọ ke ukabade oro ke Colossae 2:18?
3 Ikọ emi odu utịm ikanan̄ kpọt ke N̄wed Abasi Christian usem Greek. Apostle Paul ama ada enye utịm ikaba ndiwụt nsunsu ido ukpono. Ke Utom Mme Apostle 26:5, ẹwet nte enye etịn̄de ete ke mbemiso ikakabarede idi Christian, ‘ikodu uwem nte Pharisee, itiene ido n̄ka [“ido ukpono,” Phillips] oro ẹtịmde ẹnịm ido Abasi nnyịn.’ Ke n̄wed oro enye ekewetde ọnọ ẹsọk mbon Colossae, enye ama odụri owo utọn̄ ete: “Ẹkûyak baba owo kiet obiom mbufo ikpe nte enye amama, ke ikọ nsụhọdeidem, ye edituak ibuot nnọ mme angel.” (Colossae 2:18) Utọ utuakibuot nnọ mme angel oro nte an̄wan̄ade ama ọyọhọ ke Phrygia ke mme usen oro, edi enye ekedi orụk nsunsu ido ukpono.a Nte enemde, ke adan̄aemi ndusụk edikabade Bible ẹkabarede thre·skeiʹa “ido ukpono,” ke Colossae 2:18 n̄wakn̄kan ẹda ikọ oro “utuakibuot.” New World Translation kpukpru ini akabade thre·skeiʹa “orụk utuakibuot,” ikọ idakisọn̄ ke Reference Bible ke ini kiet kiet asiakde “ido ukpono” nte edikabade oro ẹdade ke mme edikabade eke usem Latin.
“Eke Asanade, Mînyụn̄ Ideheke” ke Iso Abasi
4, 5. (a) Nte ekemde ye James, idaha anie kaban̄a ido ukpono edi ata akpan n̄kpọ? (b) Nso ikeme ndinam orụk utuakibuot owo ọwọrọ ikpîkpu, ndien ikọ oro ẹkabarede “ikpîkpu” ọwọrọ nso?
4 Itie iba eken emi ikọ oro, thre·skeiʹa odude edi ke n̄wed oro mbet James, kpa owo otu ukara eke esop Christian akpa-isua ikie ekewetde. Enye ekewet ete: “Edieke owo abatde idem ke owo Abasi [“nte andituak ibuot,” NW; “nte owo ‘ido ukpono,’” Phillips], mînyụn̄ imụmke edeme esie ikama, edi abian̄a esịt esie, edinịm eke enye onịmde ido Abasi [“orụk utuakibuot owo emi,” NW; “ido ukpono,” Phillips] ọwọrọ ikpîkpu.” [Orụk utuakibuot,” NW; “ido ukpono” Phillips] eke asanade, mînyụn̄ ideheke ke iso Abasi Ete nnyịn edi, ndisan̄a nse nditọakpa ye mme ebeakpa ke ukụt mmọ, ndinyụn̄ n̄kpeme idem ke idiọkn̄kpọ emi odude ke ererimbot.”—James 1:26, 27.
5 Ih, nditiene idaha Jehovah kaban̄a ido ukpono edi akpan n̄kpọ edieke nnyịn iyomde ndinyene unyịme esie nnyụn̄ mbọhọ ndụk obufa ererimbot oro enye ọkọn̄wọn̄ọde. (2 Peter 3:13) James owụt nte ke owo ekeme ndibat idemesie nte inen̄erede idi owo ido ukpono edi kpa ye oro orụk utuakibuot esie ekeme ndiwọrọ ikpîkpu. Ikọ Greek oro ẹkabarede “ikpîkpu” mi n̄ko ọwọrọ “ifu, ukpọk, unana mfri, unana ufọn, unana odudu, unana akpanikọ.” Emi ekeme ndidi ntre edieke owo emi ọdọhọde ke idi Christian mîkpemeke edeme esie inyụn̄ ida enye itoro Abasi inyụn̄ ibọp ekemmọ mme Christian esie. Enye ‘akpabian̄a esịt esie’ ikponyụn̄ inamke “ido ukpono oro asanade onyụn̄ edide akpanikọ ke enyịn Abasi.” (Phillips) Ekikere Jehovah edi akpan n̄kpọ.
6. (a) Nso idi ibuotikọ n̄wed James? (b) Nso n̄kpọ oro ẹyomde ke edisana utuakibuot ke James ọkọsọn̄ọ etịn̄ aban̄a, ndien nso ke Otu Ukara eyomfịn eketịn̄ aban̄a emi?
6 James isiakke kpukpru n̄kpọ oro Jehovah oyomde ke ebuana ye edisana utuakibuot. Ke n̄kemuyo ye ofụri ibuotikọ n̄wed esie, emi edide mbuọtidem oro ẹdade utom ẹwụt ye ufọn nditre ndidi ufan ererimbot Satan, enye osio sụk n̄kpọ iba oro ẹyomde owụt. Kiet edi “ndisan̄a nse nditọakpa ye mme ebeakpa ke ukụt mmọ.” Emi abuana ata ima Christian. Jehovah kpukpru ini esiwụt nditọakpa ye mme ebeakpa ima ima edikere mban̄a. (Deuteronomy 10:17, 18; Malachi 3:5) Kiet ke otu akpa edinam otu ukara eke esop Christian akpa-isua ikie ekedi ke ibuot mme ebeakpa Christian. (Utom 6:1-6) Apostle Paul ama ọnọ item ke nde ke nde aban̄a edinọ mme ubuene ebeakpa oro ẹsọn̄de, ẹmi ẹnamde akpanikọ ke ediwak isua, ẹmi mînyụn̄ inyeneke ubon ndomokiet ndinọ mmọ ima ima ntịn̄enyịn. (1 Timothy 5:3-16) Otu Ukara eke Mme Ntiense Jehovah eyomfịn ukem ntre omosio n̄kemn̄kem ntọt ke “Ndise Mban̄a Mme Ubuene,” ọdọhọde ete: “Utuakibuot akpanikọ abuana edise mban̄a mbon mbuọtidem ye mbon akpanikọ ẹmi ẹkemede ndiyom un̄wam eke n̄kpọ obụkidem.” (Se n̄wed Organized to Accomplish Our Ministry, page 122-123.) Otu mbiowo m̀mê mme Christian kiet kiet ẹmi mîdọn̄ke enyịn ke ikpehe emi ẹmesio akpan ikpehe kiet ẹfep ke utuakibuot oro asanade mînyụn̄ ideheke ke iso Abasi ye Ete nnyịn.
“N̄kpeme Idem ke Idiọkn̄kpọ Emi Odude ke Ererimbot”
7, 8. (a) Ewe ọyọhọ n̄kpọ iba oro ẹyomde ẹto ido ukpono akpanikọ ke James akasiak? (b) Ndi mme ọkwọrọ ederi ye mme oku ẹsịm se ẹyomde emi? (c) Nso ke ẹkeme nditịn̄ mban̄a Mme Ntiense Jehovah?
7 Ọyọhọ n̄kpọ iba emi ẹyomde ẹto ido ukpono akpanikọ emi James akasiakde ekedi “ndinyụn̄ n̄kpeme idem ke idiọkn̄kpọ emi odude ke ererimbot emi.” Jesus ama ọdọhọ ete: “Obio Ubọn̄ Mi idịghe eke ererimbot”; ukem ntre, mme ata anditiene enye ikpedịghe “mbon ererimbot.” (John 15:19; 18:36) Nte ẹkeme nditịn̄ emi mban̄a mme ọkwọrọ ederi ye mme oku ido ukpono ererimbot emi ekededi? Mmọ ẹmenyịme Edidiana M’idụt (United Nations). Ediwak mme adaiso mmọ ẹma ẹyere ikot pope ndisop idem ke Assisi, Italy, ke October 1986 ndidian akam mmọ ọtọkiet man “Isua Emem Ofụri Ererimbot” oro EM (UN) okodiomide okpokụt unen. Nte ededi, mme ukeme mmọ ẹkedi ikpîkpu, ke ẹbierede ẹto ediwak miliọn owo oro ẹkewotde ke mme ekọn̄ isua oro ye ke mme isua oro ẹketienede. Mme ọkwọrọ ederi ẹsiwak ndinyene ufan ufan ebuana ye n̄ka ukaraidem oro akarade, ke adan̄aemi ke n̄kari ẹnyenede ndedịbe ebuana ye n̄ka ubiọn̄ọ man ekededi oro akarade ekpese mmọ nte “ufan.”—James 4:4.
8 Mme Ntiense Jehovah ẹmenam eti enyịn̄ ẹnọ idemmọ nte mme Christian oro ẹdade san̄asan̄a ke mme mbubehe ukaraidem ye ke mme en̄wan ererimbot emi. Mmọ ẹmụm idaha emi ẹkama ke kpukpru mbahade ikpehe isọn̄ ye ke kpukpru idụt, nte mme n̄wedmbụk n̄kpọntịbe ye mbụk eyomfịn ẹwụtde ke kpukpru ikpehe ererimbot. Mmọ ke akpanikọ “[ẹ]kpeme idem ke idiọkn̄kpọ emi odude ke ererimbot.” Ekemmọ edi “ido ukpono oro asanade onyụn̄ edide akpanikọ ke enyịn Abasi.”—James 1:27, Phillips.
Mme Idiọn̄ọ Ido Ukpono Akpanikọ Eken
9. Nso idi ọyọhọ n̄kpọ ita oro ẹyomde ẹto ido ukpono akpanikọ, ndien ntak-a?
9 Edieke ido ukpono edide “ukpono oro ẹnyenede ẹnọ odudu oro akande eke owo emi ẹdiọn̄ọde nte andibot ye andikara ekondo,” ke akpanikọ ana ido ukpono akpanikọ ọnọ Jehovah, kpa Abasi akpanikọ kierakiet, utuakibuot nnennen nnennen. Enye ikpanamke ifiọk oro mme owo ẹnyenede ẹban̄a Abasi okịm ke ndikpep mme utọ ukpepn̄kpọ ukpono ndem nte adiana-ita abasi emi Ete abuanade akakan odudu, ubọn̄, ye nsinsi idaha esie ye owo iba efen ke ndedịbe Abasi-Ita-ke-Kiet. (Deuteronomy 6:4; 1 Corinth 8:6) Ana enye n̄ko anam ẹfiọk anana-mbiet enyịn̄ Abasi, Jehovah, onyụn̄ okpono enyịn̄ oro, ke akpanikọ ẹkere enyịn̄ Abasi nte mbon oro ẹtịmde. (Psalm 83:18; Utom 15:14) Kaban̄a emi ana mme andinam enye ẹtiene uwụtn̄kpọ Jesus Christ. (John 17:6) Mmanie mfịn ẹsịm n̄kpọ oro ẹyomde mi ke mîbọhọke mme Christian Ntiense Jehovah.
10. Man ido ukpono ọnọ edinyan̄a ndibe ndụk obufa ererimbot Abasi, nso ke ana enye anam, ndien ntak-a?
10 Apostle Peter ọkọdọhọ ete: “Edinyan̄a inyụn̄ itoho ke baba owo kiet efen: koro enyịn̄ [Jesus Christ] baba kiet efen inyụn̄ idụhe eke ẹnọde ke otu owo ke idak ikpaenyọn̄, eke ẹnyenede ndida nnyan̄a nnyịn.” (Utom 4:8-12) Ana edisana ido ukpono oro ẹdinọde edinyan̄a ndibe ndụk obufa ererimbot ke ntre, enyene mbuọtidem ke Christ ye ke ufọn uwa ufak. (John 3:16, 36; 17:3; Ephesus 1:7) Akan oro, ana enye an̄wam mme ata andituak ibuot ndisụk ibuot nnọ Christ nte Edidem Jehovah oro akarade ye Akwa Oku emi ẹyetde aran.—Psalm 2:6-8; Philippi 2:9-11; Mme Hebrew 4:14, 15.
11. Ido ukpono akpanikọ enyene ndikọn̄ọ ke nso, ndien nso idi idaha Mme Ntiense Jehovah kaban̄a n̄kpọ emi?
11 Ana edisana ido ukpono ọkọn̄ọ ke uduak Abasi akpanikọ kierakiet oro ẹyararede inyụn̄ idịghe ke mme item m̀mê akwaifiọk owo. Nnyịn ikpọfiọkke n̄kpọ ndomokiet iban̄a Jehovah ye mme utịbe utịbe uduak esie, m̀mê ndikpọfiọk mban̄a Jesus ye uwa ufak, ke mîkpedịghe Bible. Mme Ntiense Jehovah ẹsịn ke esịt mme owo mbuọtidem ke Bible oro n̄kpọ mîkemeke ndinyen̄e. Ebede ke uwem eke usen ke usen, mmọ n̄ko ẹwụt ẹte ke mmimọ imonyịme ye utịn̄ikọ apostle Paul emi: “Kpukpru n̄wed, eke ẹdade odudu spirit Abasi ẹwet, ẹnyụn̄ ẹdi se ifọnde ndida n̄kpep owo n̄kpọ, nnyụn̄ nsua nnọ owo, nnyụn̄ nnam owo ẹsan̄a nte enende, . . . man owo Abasi enyene ọyọhọ ifiọk, onyụn̄ eben̄e idem ke kpukpru nde ndinam eti utom ekededi.”—2 Timothy 3:16, 17.
Ido Ukpono Akpanikọ—Usụn̄uwem
12. Ke adianade ye mbuọtidem, nso idi se ẹyomde man utuakibuot nnyịn edi akpanikọ, ndien ke mme usụn̄ ewe ke ido ukpono akpanikọ edi usụn̄uwem?
12 Jesus ọkọdọhọ ete: “Abasi edi Spirit: ndien mme andituak ibuot nnọ Enye ẹnyene ndituak ibuot ke spirit ye ke akpanikọ.” (John 4:24) Ido ukpono akpanikọ, m̀mê orụk utuakibuot, ke ntre, idịghe, usọrọ, edinam, enyọn̄ enyọn̄ uwụt ido Abasi. Edisana utuakibuot edi eke spirit, ọkọn̄ọ ke mbuọtidem. (Mme Hebrew 11:6) Nte ededi, ana ẹda utom ẹsọn̄ọ mbuọtidem oro. (James 2:17) Ido ukpono akpanikọ esesịn mme ọwọrọetop usụn̄. Enye ọsọn̄ọ eyịre ke mme edumbet Bible aban̄ade ido uwem ye edisana ikọinua. (1 Corinth 6:9, 10; Ephesus 5:3-5) Mme andinam enye ke esịt akpanikọ ẹdomo ndision̄o mbun̄wụm spirit Abasi ke uwem ubon mmọ, ke utom idịbi udia mmọ, ke ufọkn̄wed, ye idem ke unọ idem inemesịt mmọ. (Galatia 5:22, 23) Mme Ntiense Jehovah ẹsidomo mbak ẹdidede ẹfre item apostle Paul emi: “Mmọdo m̀mê mbufo ẹdiade, m̀mê ẹn̄wọn̄de, m̀mê ẹnamde n̄kpọ ekededi, ẹnam kpukpru ẹnọ Abasi ubọn̄.” (1 Corinth 10:31) Ido ukpono mmọ idịghe ikpîkpu ido edinam; enye edi usụn̄uwem.
13. Utuakibuot akpanikọ abuana nso, ndien ntak emi ẹkemede ndidọhọ nte ke Mme Ntiense Jehovah ẹnen̄ede ẹdi mbon ido ukpono?
13 Ke akpanikọ, ido ukpono akpanikọ esịne mme utom eke spirit. Emi esịne ọkpọkpọ akam ye akam ubon, edikpep Ikọ Abasi ye n̄wed un̄wam ukpep Bible kpukpru ini, ye edidụk mme mbonoesop eke mme Christian akpanikọ. Ẹsiberede ẹnyụn̄ ẹberi enye ke ikwọ itoro oro ẹkwọde ẹnọ Jehovah ye ke akam. (Matthew 26:30; Ephesus 5:19) Ẹsidụn̄ọde mme nneme eke spirit oro ẹbọpde-bọp ebe ke mme utịn̄ikọ ye mme nneme mbụme-ye-ibọrọ otode n̄wed oro ẹmịn̄de-mịn̄ oro odude ọnọ kpukpru owo. Ẹsinịm mme utọ mbonoesop oro nte ido edide ke mme Ufọkmbono Obio Ubọn̄ oro ẹyede edi idịghe mmọ oro ẹbanade-bana, oro ẹdade n̄kukụre kaban̄a mme uduak ido ukpono: mme mbonoesop ofụri ini, udian ndọ, mme edinam editi. Mme Ntiense Jehovah ẹsikpono Ufọkmbono Obio Ubọn̄ mmọ ye ikpọ Ufọkmbono nte mme ebiet oro ẹyakde ẹnọ utuakibuot Jehovah. Ke mîbietke ediwak ufọkederi Christendom, Ufọkmbono Obio Ubọn̄ idịghe mme itie edinam ebuana otuowo.
14. Utuakibuot ọkọwọrọ nso ọnọ mbon oro ẹkesemde usem Hebrew, ndien nso edinam anam Mme Ntiense Jehovah mfịn ẹdi isio?
14 Nnyịn ima ikụt ke mbemiso nte ke nditọ ukpepn̄kpọ ẹyịri ikọ Greek oro ẹkabarede “orụk utuakibuot” m̀mê “ido ukpono” ye ikọedinam oro, “ndinam utom.” Nte enemde, ẹkeme ndikabade ukem ikọ Hebrew oro, ‘avo·dhahʹ, nte “utom” m̀mê “utuakibuot.” (Men ikọ idakisọn̄ ke Exodus 3:12 ye Ex 10:26, NW, domo.) Ye mbon Hebrew, utuakibuot ọwọrọ utom. Ndien emi edi se enye ọwọrọde ọnọ mme ata andituak ibuot mfịn. Ata akpan idiọn̄ọ ubahade ido ukpono akpanikọ edi nte ke kpukpru mbon oro ẹnamde enye ẹsibuana ke utom Abasi eke edikwọrọ “gospel Ubọn̄ Abasi emi . . . nte ntiense ẹnọ kpukpru mme idụt.” (Matthew 24:14; Utom 1:8; 5:42) Ewe ido ukpono ke ẹdiọn̄ọ ke ofụri ererimbot ke ntak an̄wan̄wa unọ ikọ ntiense esie mban̄a Obio Ubọn̄ Abasi nte n̄kukụre idotenyịn ubonowo?
In̄wan̄în̄wan̄, Odudu Oro Adiande N̄kpọ Ọtọkiet
15. Nso idi n̄wọrọnda edu ido ukpono akpanikọ?
15 Nsunsu ido ukpono ababahade. Enye ekedi ntak, ndien ke osụk ededi ntak usua ye uduọkiyịp. Ke edide isio, ido ukpono akpanikọ adiana kiet. Jesus ọkọdọhọ ete: “Mbufo ẹma ẹma kiet eken, kpukpru owo ẹyeda oro ẹfiọk ẹte mbufo ẹdi mbet Mi.” (John 13:35) Ima oro adiande Mme Ntiense Jehovah ọtọkiet okpon akan adan̄a eke idụt, idaha n̄kaowo, ndutịm uforo ye orụk oro abaharede ubonowo eken. Mme Ntiense ke “ẹsọn̄ọ ẹda ẹnyene spirit kiet, ke ẹnyụn̄ ẹda esịt kiet ẹn̄wana ẹn̄wan ẹban̄a mbuọtidem emi odude ke gospel.”—Philippi 1:27.
16. (a) “Gospel” ewe ke Mme Ntiense Jehovah ẹkwọrọ? (b) Mme prọfesi ewe ẹsu ke idem ikọt Jehovah, ndien mme edidiọn̄ ewe itiene?
16 “Gospel” emi mmọ ẹkwọrọde edi nte ke ibịghike ẹyenam uduak Abasi oro mîkemeke ndikpụhọde ẹma. “Nte ẹnamde ke heaven,” ẹyenam uduak Esie “ke isọn̄ kpasụk ntre.” (Matthew 6:10) Ẹyenam ubọn̄ ubọn̄ enyịn̄ Jehovah asana, ndien isọn̄ eyekabade edi paradise, ke ebiet emi mme ata andituak ibuot ẹdikemede ndidu uwem ke nsinsi. (Psalm 37:29) Ataata ediwak miliọn owo ke kpukpru idụt ke ebuana ye Mme Ntiense Jehovah, ẹdọhọde, ke edisu prọfesi Bible ẹte: “Ẹyak nnyịn ika ye mbufo: koro nnyịn imokop ite ke Abasi odu ye mbufo.” (Zechariah 8:23) Jehovah ke ọdiọn̄ ikọt esie. “Esisịt” ke akpanikọ amakabade edi “ọkpọsọn̄ idụt,” kpa ofụri esop ererimbot emi adianade kiet ọyọhọ ọyọhọ ke kpukpru ikpehe—ke ekikere, ke utom, ke utuakibuot. (Isaiah 60:22) Emi edi n̄kpọ oro nsunsu ido ukpono akananam mîkemeke ndinam.
Edikan Oro Edisana Ido Ukpono Akande
17. Nso ina ibet Akwa Babylon, ndien didie ke ẹdinam emi?
17 Ikọ Abasi ama ebemiso etịn̄ aban̄a nsobo ukara ererimbot eke nsunsu ido ukpono, emi ke ndamban̄a usụn̄ ẹkotde “Akwa Babylon.” Bible n̄ko ada idiọn̄ọ nnụk unam ndida mban̄a “ndidem,” m̀mê mme akara ukaraidem, eke isọn̄. Enye asian nnyịn ete ke Abasi eyesịn uduak esie ke esịt mme andikara ẹmi ndin̄wana nnyụn̄ nsobo ndutịm mbiet akpara Satan kpa Devil emi ofụri ofụri.—Se Ediyarade 17:1, 2, 5, 6, 12, 13, 15-18.b
18. Akpan ntak ewe ke Bible ọnọ kaban̄a nsobo Akwa Babylon, ndien ini ewe ke nsunsu ido ukpono ọkọtọn̄ọ ndisan̄a ke enyene-ndịk usụn̄uwem emi?
18 Ntak emi Akwa Babylon odotde nsobo-o? Bible ọbọrọ ete: “Ẹma ẹkụt iyịp mme prọfet ye nti ikọt Abasi, ye iyịp kpukpru mmọemi owo ẹkewotde ke isọn̄.” (Ediyarade 18:24) Ke ndiwụt nte ke ubiomikpe uduọkiyịp nsunsu ido ukpono aka anyan akan idem ntọn̄ọ Babylon, Jesus ama obiom mme adaiso ido ukpono mme Jew ikpe, emi akadiande idem ye Akwa Babylon, ke ini enye ọkọdọhọde ete: “Mbufo mme urụkikọt, mbufo nditọ ibọm, ẹdisan̄a didie ẹbọhọ ikpe hell [“Gehenna,” NW]? . . . Ofụri edinen iyịp emi ẹduọkde ke isọn̄ [eyekọbọ] mbufo, ọtọn̄ọde ke iyịp edinen Abel.” (Matthew 23:33-35) Ih, ana nsunsu ido ukpono, emi ọkọtọn̄ọde ke isọn̄ ke ini nsọn̄ibuot oro ke Eden, ọbọrọ aban̄a enyene-ndịk uduọkiyịp esie.
19, 20. (a) Nso ke mme ata andituak ibuot ẹdinam ke ẹma ẹkebiere ikpe ẹnọ Akwa Babylon? (b) Nso iditịbe adan̄aoro, ndien nso idotenyịn idiberede inọ kpukpru mme ata andituak ibuot?
19 Ke nsobo Akwa Babylon ebede, mme ata andituak ibuot ke isọn̄ ẹyedian uyo mmọ ọtọkiet ye udịmikwọ eke heaven oro ẹkwọde ẹte: “Hallelujah; . . . koro Enye ama ebiere ikpe akwa akpara, . . . Enye onyụn̄ ada usiene iyịp ikọt Esie odori enye ke ibuot. . . . Nsụn̄ikan̄ nsobo esie ke ọdọdọk ke nsinsi nsinsi.”—Ediyarade 19:1-3.
20 Ekem ẹyesobo mme ikpehe eken ẹmi ẹdude ke esop Satan oro ẹkụtde ke enyịn. (Ediyarade 19:17-21) Ke emi ebede, ẹyesịn Satan, andikọtọn̄ọ kpukpru nsunsu ido ukpono, ye mme demon esie ke editụn̄ọ ukpe. Mmọ idinyeneke ifụre aba ndikọbọ mme ata andituak ibuot nnọ Jehovah. (Ediyarade 20:1-3) Edisana ido ukpono eyekan eke nsu. Mme anam-akpanikọ iren ye iban oro ẹnamde ntọt Abasi ke ndifehe idahaemi n̄wọn̄ọ ke Akwa Babylon ẹyenyene ifet ndibọhọ nnyụn̄ ndụk obufa ererimbot Abasi. Do, mmọ ẹyekeme ndinam ido ukpono akpanikọ ndien ke utuakibuot ẹnam n̄kpọ Jehovah ke nsinsi.
[Mme Ikọ Idakisọn̄]
a Kaban̄a edinam utuakibuot nnọ mme angel oro ẹsiakde ke Colossae 2:18 an̄wan̄a, se Enyọn̄-Ukpeme, June 15, 1986, page 12-13.
b Kaban̄a ọyọhọ edinam prọfesi emi an̄wan̄a, se n̄wed Revelation—Its Grand Climax At Hand! emi Watchtower Bible and Tract Society of New York, Inc, emịn̄de, ibuot 33-36.
Domo Ibuot Uti N̄kpọ Fo Se
◻ ldaha anie kaban̄a ido ukpono edi ata akpan n̄kpọ, ndien ntak-a?
◻ Nso n̄kpọ iba oro ẹyomde ẹto ido ukpono ke James ọkọsọn̄ọ etịn̄ aban̄a?
◻ Nso idi n̄kpọ efen oro ẹyomde ẹto edisana ido ukpono?
◻ Ewe “gospel” ke Mme Ntiense Jehovah ẹkwọrọ?
◻ Didie ke ido ukpono akpanikọ edikan nsunsu ido ukpono?
[Ndise ke page 17]
Mme adaiso ido ukpono ẹma ẹsop idem ke Assisi, Italy, ke October 1986
[Ndise ke page 19]
Ido ukpono akpanikọ abuana edisop idem ọtọkiet kaban̄a utuakibuot