Akpa Ibuot

Etop Jehovah Eke Eyo Oko ye Eke Idahaemi

1, 2. Didie ke ndusụk owo ẹsiyom mme n̄kpọuto oro ẹdịbede, edi nso ikeme ndin̄wam fi okop inem uwem?

KE EDIWAK isua, ediwak owo ẹdori enyịn ndikụt mme n̄kpọuto oro ẹbụhọde ke isọn̄. Ndi akanam afo omokot mbụk oro aban̄ade mme anam-ndụn̄ọde, mme ọdọkisọn̄ nyom n̄kpọeset, ye mbon en̄wen oro ẹdụn̄ọrede ẹyom orụk n̄kpọuto oro? Ekeme ndidi afo ke idemfo udûdụn̄ọkede uyom mme orụk n̄kpọuto emi, edi ekpetie fi didie ke idem edieke ọkpọfiọhọde n̄kpọuto? Ekpenem didie edieke n̄kpọuto oro akpanamde uwem fo ọfọn akan nte ekedide mîdịghe anam fi enen̄ede okop inem uwem onyụn̄ okụt unen!

² Akananam ediwak owo idụn̄ọkede iyom ata ata n̄kpọuto, edi mmọ ẹkeme ndisịn ibuot nsịn itọn̄ nyom mme n̄kpọ oro ẹkemede ndinam ẹkop inemesịt, utọ nte okụk, nsọn̄idem, ye ndọ oro ọfọnde—kpa n̄kpọuto emi owo mîdọkke-dọk isọn̄ iyom. N̄wed ndise obio inyụn̄ idụhe emi owụtde ebiet oro mme n̄kpọuto emi ẹdude. Nte afo ọfiọkde, oyom owo esịn ukeme man okop inemesịt onyụn̄ okụt unen. Ntak edi oro ediwak owo ẹmade nti item oro ẹdin̄wamde mmọ ẹfiọk nte ẹkpenyenede se mmọ ẹyomde man mmọ ẹnen̄ede ẹkop inem uwem ẹnyụn̄ ẹkụt unen.

3, 4. M̀mọ̀n̄ ke afo ekeme ndikụt nti item oro ẹban̄ade nte okpodude uwem?

³ Afo emenyenyene nti item, kpa item emi ama akan̄wan̄wam mbon en̄wen ẹkop inemesịt. Ediwak owo ẹfiọk ke Bible ọnọ mfọnn̄kan item aban̄a nte ẹkpedude uwem. Ewetn̄wed owo England oro Charles Dickens ekewet aban̄a Bible ete: “Enye edi mfọnn̄kan n̄wed oro akanam odude m̀mê edidude ke ererimbot . . . koro enye ekpepde fi ata nti ukpepn̄kpọ emi ẹkemede ndida owo ekededi . . . usụn̄.”

⁴ Kpukpru mbon oro ẹnyịmede ke Abasi ọkọnọ odudu spirit esie ẹda ẹwet Bible ẹfiọk ke se owo emi etịn̄de edi akpanikọ. Anaedi afo emenyịme ye se nnyịn ikotde ke 2 Timothy 3:16: “Abasi ọkọnọ odudu spirit ẹda ẹwet ofụri N̄wed Abasi, ndien enye ọfọn ndida nnọ ukpep, nsua nnọ owo, nnen̄ede mme n̄kpọ, nnọ ntụnọ ke edinen ido.” Ke nditịn̄ ke usụn̄ en̄wen, Bible ọdọn̄ọ nti item emi ẹkemede ndinam mme owo ẹfiọk nte ẹkpedude uwem ke idiọk ererimbot emi. Mbon oro ẹyakde Bible ada mmọ usụn̄ ẹkeme ndinen̄ede n̄kop inem uwem nnyụn̄ n̄kụt unen.

5-7. Ewe mme n̄wed Bible ke afo ekeme ndika n̄koyom eti ndausụn̄?

⁵ Edi, mme n̄wed ewe ke Bible ke afo ekere ke emekeme ndikụt item oro? Ndusụk owo ẹkeme ndikere ke edi Ukwọrọikọ Oro ke Obot, emi Jesus ọkọnọde nti item aban̄a nte ẹkpedude uwem ke usen ke usen. Mbon en̄wen ẹkeme ndikere ke edi mme n̄wed oro apostle Paul ekewetde. Ndien owo ekededi ekeme ndikụt nti item ke mme Psalm ye Mme N̄ke—kpa mme n̄wed oro ẹyọhọde ye ọniọn̄. Ke nditịm ntịn̄, n̄wed Bible ekededi ekeme ndinyene ufọn nnọ fi, etiene idaha m̀mê mme mfịna oro afo osobode, ọkpọkọm mme n̄wed Bible oro ẹbụkde se iketịbede ke eset, utọ nte n̄wed Joshua esịm Esther. Kpukpru mbon oro ẹyomde ndinem Abasi esịt ẹkeme ndikpep n̄kpọ nto mbụk oro ẹbụkde ke mme n̄wed emi. (1 Corinth 10:11) Ke akpanikọ, mme n̄wed emi ẹnọ item emi ẹkemede ndinọ fi ndausụn̄ man okụt unen ke uwem. Kûfre akpanikọ emi: “Kpukpru n̄kpọ oro ẹkewetde ke ini edem, ẹkewet mmọ ndida nteme nnyịn, man ikpenyene idotenyịn oto ke nnyịn ndiyọ nnyụn̄ mbọ ndọn̄esịt oro N̄wed Abasi ọnọde.”—Rome 15:4; Joshua 1:8; 1 Chronicle 28:8, 9.

⁶ Ukem nte akai emi mme n̄kpọuto ẹdude edi akanam owo mîdụkke, enyene ikpehe Bible emi mme n̄kpọuto ẹdude edi ediwak owo akanam ikotke. Enye edi otu n̄wed 12 oro ndusụk owo ẹsikotde N̄kpri Prọfet. Ẹsiwak ndikụt mmọ ke ini ẹbede n̄wed Ezekiel ye Daniel, kpa mme n̄wed Bible emi ẹniọn̄de ẹkan mmọ, edi mbemiso ẹsịmde Gospel Matthew. (Ẹbon n̄wed 12 emi ntem ke ata ediwak Bible: Hosea, Joel, Amos, Obadiah, Jonah, Micah, Nahum, Habakkuk, Zephaniah, Haggai, Zechariah, ye Malachi.) Nte ima ikokokụt, Abasi ọkọnọ odudu spirit ẹda ẹwet Bible, ndien enye ọfọn ndida nnọ ukpep nnyụn̄ n̄wụt mme owo nte ẹkpedude uwem. Ndi mme n̄wed emi ẹsịne ke otu oro?

⁷ Ke akpanikọ ẹsịne! Ke nditịm ntịn̄, ikpehe Bible oro mme owo ẹsikotde N̄kpri Prọfet do ọdọn̄ọ mme n̄kpọuto emi ẹkemede ndinen̄ede n̄n̄wam nnyịn ifiọk nte ikpodude uwem mfịn. Man ọfiọk ntak emi ediwak owo mîsimaha ndikot mme n̄wed emi, kere ban̄a enyịn̄ oro ẹsikotde mmọ ke ediwak usem: N̄kpri Prọfet. Okûdi enyịn̄ emi akam anam mme owo ẹkûma ndikot mme n̄wed emi? Okûdi enye etiene anam fi ese mme n̄wed emi ke usụhọde?

NDI N̄WED “N̄KPRI PRỌFET” IDỊGHE AKPAN N̄WED?

8. (a) Nso idi akpan usụn̄ oro Abasi ọnọde ndausụn̄? (b) Ẹsikot didie n̄wed 12 oro ẹnemede mi, ndien nso inam ẹkot mmọ ntre?

⁸ Apostle Paul ọkọtọn̄ọ leta oro enye ekewetde ọnọ mme Hebrew ntem: “Abasi, emi ke anyan ini ko akadade mme prọfet etịn̄ ikọ ke ediwak idaha ye ke ediwak usụn̄ ọnọ mme ete ete nnyịn, ke utịt eyo emi ama etịn̄ ikọ ọnọ nnyịn ebe ke Eyen.” (Mme Hebrew 1:1, 2) Sia Abasi akadade mme prọfet emi ẹdide owo ọnọ etop esie, ikpanaha nnyịn ida ekededi ke otu mme isụn̄utom emi m̀mê se mmọ ẹkewetde ke usụhọde. Nte ededi, ndikot mme n̄wed emi “N̄kpri Prọfet” anam ndusụk owo ẹkere ke se ẹwetde ke mme n̄wed emi idịghe akpan n̄kpọ, ke ntem ẹsede mmọ ke usụhọde. Mbon en̄wen ẹdọhọ ke etop oro odude ke mme n̄wed emi inyeneke odudu nte eke mme n̄wed Bible eken. Edi, ke nditịm ntịn̄, se inamde ẹkot n̄wed 12 emi “N̄kpri Prọfet”a ke ediwak usem edi sia mmọ mîniọn̄ke nte mme n̄wed Bible eken.

9. Ntak emi mîdịghe nte n̄wed Bible ọniọn̄de ke ẹda ẹbiere ufọn oro enye enyenede?

⁹ N̄wed Bible nditre ndiniọn̄ iwọrọke ke enye idịghe akpan n̄wed m̀mê ke inyeneke ufọn inọ fi. N̄wed Ruth enen̄ede ekpri akan mme n̄wed Bible oro ẹbemde enye iso ye mbon oro ẹtienede enye, edi enye akama aduai-owo-idem etop! Ekpri n̄wed oro ọsọn̄ọ etịn̄ nte nnyịn ikpenen̄erede isịn idem ke utuakibuot akpanikọ, owụt nte Abasi adade iban ke ọsọn̄urua, onyụn̄ etịn̄ mme akpan n̄kpọ oro ẹban̄ade udịm ubon Jesus. (Ruth 4:17-22) Uwụtn̄kpọ en̄wen edi n̄wed Jude, kpa udiana akpatre n̄wed ke Bible. Enye enen̄ede ekpri, ikam iyọhọke page kiet ke ndusụk Bible. Kpa ye oro, nti ntọt ye ndausụn̄ ẹdọn̄ọ ke n̄wed emi: Enye etịn̄ nte Abasi akanamde n̄kpọ ye ndiọi angel, odụri owo utọn̄ aban̄a mme oburobụt owo oro ẹdọn̄de ikpat ndịbe ndịbe ẹdụk esop, onyụn̄ eteme ete ẹsọn̄ọ ẹn̄wana ọkpọsọn̄ en̄wan kaban̄a mbuọtidem. Ntem, afo emekeme ndinịm ke okposụkedi emi mme n̄wed Bible oro ẹkotde N̄kpri Prọfet mîniọn̄ke, mmọ ẹdọn̄ọ ekese n̄kpọ ẹnyụn̄ ẹnyene ufọn ẹnọ fi.

NTAK EMI ẸKOTDE MMỌ N̄WED MME PRỌFET?

10, 11. (a) Nso ke ndusụk owo ẹsikere ke ini ẹkopde ikọ oro “prọfet”? (b) Bible ọdọhọ ke mme prọfet ẹkedi mmanie, ndien nso ke mmọ ẹkesinam?

¹⁰ N̄kpọ efen ndineme mban̄a edi ikọ oro “mme prọfet” ye “ntịn̄nnịm ikọ.” Ikọ iba emi ẹkeme ndinam owo ekere ke ẹtịn̄ ẹban̄a mme n̄kpọ oro ẹdisude ke ini iso. Ediwak owo ẹkere ke n̄kukụre se prọfet esinamde edi ndibem iso ntịn̄ se iditịbede ke ini iso—ndusụk etịn̄de esen esen ikọ oro ẹkemede ndikabade ke nsio nsio usụn̄. Emi anam mme owo ẹnyene nsio nsio ekikere ẹban̄a n̄wed 12 emi.

¹¹ Edi akpanikọ ke nte afo okotde n̄wed 12 emi, afo ọyọsọsọp okụt ke ntịn̄nnịm ikọ ẹyọyọhọ, ndien ediwak ke otu mmọ ẹban̄a akwa usen Jehovah emi edide. Oro ekem ye se enyịn̄ oro “prọfet” ọwọrọde. Prọfet ekedi owo emi enen̄erede ekpere Abasi, ndien enye ke Abasi ekesiwak ndida nyarade se iditịbede ke ini iso. Ediwak prọfet ke Bible, ọtọn̄ọde ke Enoch, ẹma ẹsibem iso ẹtịn̄ se iditịbede ke ini iso.—1 Samuel 3:1, 11-14; 1 Ndidem 17:1; Jeremiah 23:18; Utom 3:18; Jude 14, 15.

12. Didie ke afo ekeme ndiwụt ke owo ndidi prọfet ikụreke ke enye ndibem iso ntịn̄ se iditịbede ke ini iso?

¹² Edi, ọfọn iti ke utom mme prọfet Jehovah ikokụreke ke ndibem iso ntịn̄ se Abasi aduakde ndinam. Abasi ama esiwak ndida mme prọfet nsian mbon en̄wen uduak esie. Ke uwụtn̄kpọ, ekeme ndidi nnyịn isidaha Abraham, Isaac, ye Jacob nte mbon oro ẹkebemde iso ẹtịn̄ se iditịbede ke ini iso, edi Psalm 105:9-15 ọdọhọ ke mmọ ẹdi mme prọfet. Ndusụk ini, Abasi ama esida mmọ ayarade se iditịbede ke ini iso, utọ nte ke ini Jacob ọkọdiọn̄de nditọiren esie. Edi mme ete-ekpụk oro ẹkedi mme prọfet sia mmọ n̄ko ẹma ẹsian ubon mmọ se Jehovah okoyomde mmọ ẹnam man uduak imọ osu. (Genesis 20:7; 49:1-28) Aaron ndikedi prọfet nnọ Moses owụt se ikọ Bible oro “prọfet,” ọwọrọde ke usụn̄ efen. Aaron akanam utom nte prọfet ke nditịn̄ ikọ ke ibuot Moses m̀mê nditie nte “inua” nnọ enye.—Exodus 4:16; 7:1, 2; Luke 1:17, 76.

13, 14. (a) Nọ uwụtn̄kpọ ndiwụt nte ke mme prọfet ikesitịn̄ke se iditịbede ke ini iso kpọt. (b) Didie ke afo ndifiọk ke utom mme prọfet ikokụreke ke ndibem iso ntịn̄ se iditịbede ke ini iso enyene ufọn ọnọ fi?

¹³ Da n̄ko prọfet Samuel ye Nathan ke uwụtn̄kpọ. (2 Samuel 12:25; Utom 3:24; 13:20) Jehovah ama anam mmọ mbiba ẹtịn̄ se iditịbede ke ini iso; edi enye n̄ko ama ada mmọ anam n̄kpọ nte mme prọfet ke usụn̄ en̄wen. Samuel akanam utom prọfet ke ini enye akakpakde nditọ Israel ete ẹkpọn̄ ukpono ndem ẹnyụn̄ ẹfiak ẹtọn̄ọ edisana utuakibuot. Enye ama atan̄a ubiomikpe Abasi odori Edidem Saul, emi anamde nnyịn ifiọk ke Jehovah ada n̄kopuyo ke akpan n̄kpọ akan uwa. Ih, utom Samuel nte prọfet ama esịne enye ndisian mbon en̄wen nnennen usụn̄ oro Abasi ọdọhọde ẹdu uwem. (1 Samuel 7:3, 4; 15:22) Prọfet Nathan ama ebem iso etịn̄ ke Solomon edibọp temple ye nte ke ẹyesọn̄ọ ẹwụk obio ubọn̄ esie. (2 Samuel 7:2, 11-16) Nte ededi, Nathan n̄ko akanam utom nte prọfet ke ini enye akayararede idiọkn̄kpọ oro David akanamde ye Bath-sheba, onyụn̄ eduede Uriah. Anie ekeme ndifre nte Nathan akayararede efịbe emi David ekesịnde—adade uwụtn̄kpọ oro aban̄ade imọ owo emi ekemende n̄kukụre eyenerọn̄ emi ubuene kiet ekenyenede? Nathan n̄ko ama anam ndutịm ọnọ utuakibuot akpanikọ ke temple Abasi.—2 Samuel 12:1-7; 2 Chronicle 29:25.

¹⁴ Mmọdo, nnyịn ikpekereke ke mme etop oro ẹdọn̄ọde ke n̄wed mme prọfet emi ẹban̄a sụk se iditịbede ke ini iso. Mmọ ẹdọn̄ọ ediwak n̄kpọ en̄wen oro Abasi eketịn̄de, anamde inen̄ede ifiọk nte ikọt Abasi ke eset ẹkpekedude uwem ye nte nnyịn ikpodude uwem mfịn. Ke akpanikọ, ẹnam nnyịn inen̄ede ifiọk ke se nnyịn ikotde ke Bible, esịnede n̄wed 12 emi, enen̄ede enyene ufọn onyụn̄ ekeme ndin̄wam mme owo ẹfiọk mfọnn̄kan usụn̄ oro mmọ ẹkpedude uwem. Mme n̄wed emi ẹkedade odudu spirit Abasi ẹwet mi ẹnọ nnyịn nti item emi ẹkemede ndinam nnyịn “idu uwem ye eti ibuot ye edinen ido ye uten̄e Abasi ke editịm n̄kpọ emi.”—Titus 2:12.

NTE IKEMEDE NDIBỌ UFỌN

15, 16. (a) Ewe ndamban̄a n̄kpọ ke ẹkeme ndikụt ke mme n̄wed oro mbon oro ẹkotde N̄kpri Prọfet ẹkewetde? (b) Ewe ntịn̄nnịm ikọ oro ẹkewụtde se iditịbede ke ẹkụt ke mme n̄wed oro?

¹⁵ Ediwak usụn̄ ẹdu oro nnyịn ikemede ndibọ ufọn nto edikot Ikọ Abasi oro ẹkedade odudu spirit ẹwet. Ndusụk mme n̄wed Bible ẹsian nnyịn se iketịbede ke eset, ndien ẹwet ndusụk nte uto, mmọ kiet kiet ẹnyụn̄ ẹnyene san̄asan̄a ufọn. Mme n̄wed en̄wen ẹdu ke Bible emi ẹtịn̄de ikọ ke ndamban̄a usụn̄, ukem nte n̄wed prọfet 12 oro. Ke uwụtn̄kpọ, Jesus eketịn̄ aban̄a mbụk oro odude ke n̄wed Jonah ke ini Enye ọkọdọhọde ete: “Emana eke ọdiọkde onyụn̄ esịnde efịbe aka iso ndiyom idiọn̄ọ, edi owo idinọhọ enye idiọn̄ọ ndomokiet ibọhọke idiọn̄ọ prọfet Jonah. Koro kpa nte Jonah ekesịnede ke idịbi akamba iyak uwemeyo ita ye okoneyo ita, ntre ke Eyen owo edisịne ke esịt isọn̄ uwemeyo ita ye okoneyo ita. Mbon Nineveh ẹyedaha ẹda ke ikpe ye emana emi ẹyenyụn̄ ẹbiom enye ikpe; koro mmọ ẹma ẹkabade esịt ke se Jonah ọkọkwọrọde, edi, sese! se ikponde ikan Jonah odu mi.”—Matthew 12:39-41.

¹⁶ Ana in̄wan̄-in̄wan̄ nte ke Jesus ama ọfiọk ke n̄wed Jonah idịghe sụk mbụk oro aban̄ade nte Abasi akanamde n̄kpọ ye Jonah, se prọfet oro akanamde ke Nineveh, ye se iketịbede ke Jonah ama akatan̄a etop Abasi ọnọ mmọ. Jesus ama ọfiọk ke se prọfet Jonah akanamde ekedi ndamban̄a n̄kpọ, nte ke enye okowụt se iditịbede inọ Jesus Christ, nte enye edikpade ye nte ẹdinamde enye eset ke ọyọhọ usen ita. N̄ko-n̄ko, nte mbon Nineveh ẹkenamde n̄kpọ ama okpụhọde ye nte ediwak mme Jew ẹkenamde n̄kpọ ẹban̄a ukwọrọikọ ye utom Jesus. (Matthew 16:4) Ọfọn ifiọk ke n̄wed 12 emi ẹdọn̄ọ mme ntịn̄nnịm ikọ oro ẹban̄ade usụn̄ oro Abasi anamde n̄kpọ ye ikọt esie ke eyo nnyịn. Ndikpep mban̄a mme n̄kpọ emi esinem onyụn̄ enyene ufọn.b

17. Nso ke n̄wed emi eneme aban̄a n̄wed mme prọfet 12?

¹⁷ Edi, owo itịmke n̄wed emi afo akamade mi man ẹda ẹkpep se mme n̄kpọ oro ẹdude ke n̄wed Jonah m̀mê n̄wed 11 eken ẹdade ẹban̄a. Owo inyụn̄ idaha n̄wed emi ineme ufan̄ikọ kiet kiet ke n̄wed prọfet 12 oro. Utu ke oro, n̄wed emi enen̄ede eneme mme akpan n̄kpọ oro ẹdude ke n̄wed 12 oro, emi nnyịn ikemede ndida ndu uwem ke usen ke usen. Bụp idemfo ete: ‘Nso nti item ke Jehovah ọnọ mi ke n̄wed 12 oro? Didie ke mme n̄wed emi ẹkeme ndin̄wam mi “[ndu] uwem ye eti ibuot ye edinen ido ye uten̄e Abasi ke editịm n̄kpọ emi”? Nso ke mmọ ẹsian mi ẹban̄a nte Christian okpodude uwem, ido uwem, uwem ubon, ye edu mme owo ke mme akpatre usen emi, sia edide “usen Jehovah ke edi, enye emekpere”?’ (Titus 2:12; Joel 2:1; 2 Timothy 3:1) Nte afo oyomde ibọrọ oro ekemde ọnọ mme mbụme emi, anaedi afo oyokụt mme ufan̄ikọ oro afo edinen̄erede ama, kpa mme ufan̄ikọ Bible emi akanam mûdaha unọ mbon en̄wen item. Ke akpanikọ, emi ayanam afo ọfiọk ediwak ufan̄ikọ Bible.—Luke 24:45.

18. Didie ke ẹtịm n̄wed emi, ndien didie ke enye ekeme ndinyene ufọn nnọ fi?

¹⁸ Ẹbahade mme ibuot n̄wed emi ẹsịn ke ikpehe inan̄. Domo ndifiọk se idude ke ikpehe kiet kiet mbemiso ọtọn̄ọde ndikot enye. Ke ibuot 13 eken oro ẹtienede ke n̄wed emi, afo oyokụt ekebe iba oro ẹdin̄wamde fi eti mme n̄kpọ oro afo ekpepde. Mme mbụme oro ẹbụpde ke mme ekebe emi ẹyenam fi ekere aban̄a mme n̄kpọ oro afo okotde onyụn̄ ekere aban̄a nte mmọ ẹnyenede ufọn ye nte akpadade mmọ esịn ke edinam. Akpa ekebe odu ke ufọt ufọt ibuot kiet kiet. Ke ini esịmde do, dụn̄ọde mme mbụme emi ẹdude do. Ndidụn̄ọde mme mbụme emi ayanam se afo ekpepde enen̄ede osụhọde odụk fi esịt. (Matthew 13:8, 9, 23; 15:10; Luke 2:19; 8:15) Udiana ekebe oro ayanam afo etie ekere se afo okotde ke utịt utịt ibuot oro, idinyụn̄ iyakke afo ọsọp efre mmọ. Ntre, da ini dụn̄ọde mme ekebe emi. Mmọ ẹkeme ndinen̄ede n̄n̄wam fi ọfiọk nti usụn̄ oro afo ekemede ndibọ ufọn nto mme n̄kpọ oro ekpepde.

19. Nso ke akpana afo ebem iso ọfiọk aban̄a n̄wed 12 oro?

¹⁹ Man eben̄e idem ọnọ se oyomde ndikpep, bụp idemfo se ọfiọkde aban̄a mme n̄kpọ oro ẹdude ke kiet kiet ke otu n̄wed 12 oro. Mmanie ke Abasi akada ọnọ mme etop emi, ndien nso orụk owo ke mmọ ẹkedi? Mmọ ẹkedu uwem ini ewe, ndien n̄kpọ eketie didie ke ini mmọ ẹkenamde utom nte mme prọfet? (Ekebe oro odude ke page 20 ye 21 eyenen̄ede an̄wam fi; dụn̄ọde ekebe emi ndien ndien ke ini okotde mme ibuot oro ẹtienede.) Nso etop ke ẹkenọ ini oro, mîdịghe, nso ke etop oro ọkọwọrọ, ndien didie ke ndifiọk emi ekeme ndinam se ẹtịn̄de ẹban̄a an̄wan̄a fi? Ibuot oro etienede mi ayan̄wam fi ọbọrọ mme akpan mbụme emi.

[Mme Ikọ Idakisọn̄]

UFỌN ORO EDIBỌDE

• Nso ukwan̄ ekikere oro ẹban̄ade mme n̄wed oro ẹkotde N̄kpri Prọfet ke mîkpanaha afo enyene?​—Rome 15:4.

• Ntak emi afo okpodoride enyịn ndibọ ufọn ke ndidụn̄ọde n̄wed prọfet 12 oro?​—2 Timothy 3:16.

• Nso ke afo okpodori enyịn ndifiọk nte ekpepde mme n̄wed oro?​—1 Thessalonica 2:13.