¹⁰ Ke mbuba uwem oro mme Christian ẹfehede, mmanie ẹdi mme andida nse? Ke ama akabat mme ntiense Jehovah oro ẹkedude mbemiso eyo mme Christian, nte ẹwetde ke ọyọhọ ibuot 11 eke Mme Hebrew, Paul ekewet ete: “Mmọdo, sia otu [“obubịt enyọn̄,” NW] ntiense eke ẹwakde ntem ẹkande nnyịn ẹkụk, . . . ẹyak nnyịn ifehe mbuba eke anade nnyịn ke iso ye ime.” (Mme Hebrew 12:1) Ke ndida obubịt enyọn̄ ntịn̄ ikọ ndimen ndomo, Paul ikadaha ikọ Greek oro etịn̄de aban̄a san̄asan̄a obubịt enyọn̄ oro enyenede akpan udomo ye mbiet. Utu ke oro, nte W. E. Vine, ewetn̄wed ukabadeikọ etịn̄de, enye akada enye oro “owụtde obubịt enyọn̄ oro mînyeneke mbiet emi ofụkde ikpaenyọn̄.” Nte an̄wan̄ade, Paul ekenyene akwa udịm ntiense ke ekikere—ẹwakde tutu mmọ ẹbiet otu obubịt enyọn̄.

11, 12. (a) Didie ke mme ntiense oro ẹkedude mbemiso eyo mme Christian ẹkeme ndisịn udọn̄ nnọ nnyịn, yak idọhọ ntre, ndifehe mbuba ye ime? (b) Didie ke nnyịn ikeme ndibọ ufọn ọyọhọ ọyọhọ nto ‘akwa otu ntiense’?

¹¹ Nte mme anam-akpanikọ ntiense oro ẹkedude mbemiso eyo mme Christian ẹkeme ndidi ata ata mme andida nse eyomfịn? Ọsọsọn̄. Kpukpru mmọ ke ẹde ke n̄kpa, ẹbetde ediset ke n̄kpa. Nte ededi, mmọ ke idemmọ ẹkedi mme andifehe mbuba oro ẹkekụtde unen ke ini mmọ ẹkedude ke uwem, ndien mme uwụtn̄kpọ mmọ ẹdu ke mme page Bible. Nte nnyịn ikpepde N̄wed Abasi, mme anam-akpanikọ ẹmi ẹkeme nditie in̄wan̄în̄wan̄ ke ekikere nnyịn ẹnyụn̄ ẹkeme ndisịn udọn̄ nnọ nnyịn, yak idọhọ ntre, man ifehe mbuba emi isịm utịt.—Rome 15:4.a

¹² Ke uwụtn̄kpọ, ke ini mme ifet ererimbot ẹsịnde nnyịn ke idomo, ndi ndikere mban̄a nte Moses ekesịnde mme ubọn̄ Egypt ikpesịnke udọn̄ inọ nnyịn ndisọn̄ọ nda? Edieke etiede nte ke idomo oro anade nnyịn ke iso ọsọn̄ akaha, nditi ọkpọsọn̄ udomo oro Abraham okosobode ke ini ẹkedọhọde enye awa Isaac eyen esie eyenen̄ede esịn udọn̄ ọnọ nnyịn nditre ndikpa mba ke mbuba mbuọtidem. Udomo oro ‘akwa otu’ ntiense ẹmi ẹsịnde udọn̄ ẹnọ nnyịn ke usụn̄ emi ọkọn̄ọ ke adan̄a nte nnyịn idade enyịn ikike ikụt mmọ.

13. Ke nso usụn̄ ke Mme Ntiense Jehovah eyomfịn ẹsịn udọn̄ ẹnọ nnyịn ke mbuba uwem?

¹³ Ata ediwak Ntiense Jehovah ke eyomfịn ẹkan nnyịn ẹkụk n̄ko. Nso akwa uwụtn̄kpọ mbuọtidem ke mme Christian oro ẹyetde aran ọkọrọ ye iren ye iban “akwa otuowo” ẹnịm ntem! (Ediyarade 7:9) Nnyịn imekeme ndikot mbụk uwem mmọ ke ini ke ini ke magazine emi ye ke mme n̄wed Watch Tower eken.b Nte nnyịn ikerede iban̄a mbuọtidem mmọ, ẹsịn udọn̄ ẹnọ nnyịn ndime ime tutu esịm akpatre. Ndien nso utịbe utịbe n̄kpọ ke edi ntem ndinyene ibetedem n̄kpet n̄kpet ufan ye mme iman ẹmi ke idemmọ ẹnamde n̄kpọ Jehovah ke edinam akpanikọ! Ih, nnyịn imenyene ediwak owo ndisịn udọn̄ nnọ nnyịn ke mbuba uwem.

Sion̄o Ukot Ọniọn̄ Ọniọn̄

14, 15. (a) Ntak edide akpan n̄kpọ ndision̄o ukot ọniọn̄ ọniọn̄? (b) Ntak emi nnyịn ikpowụtde eti ibuot ke ndinịm mme utịtmbuba?

¹⁴ Ke ini efehede mbuba, utọ nte itọk anyan usụn̄, ana andifehe osion̄o ukot ọniọn̄ ọniọn̄. “Ndisọp n̄kaha ke ntọn̄ọ ekeme ndinam fi okpu,” ntem ke magazine New York Runner ọdọhọ. “Utịp ekeme ndidi ndin̄wan̄wana ke akpatre [kilomita] ifan̄ m̀mê nditre ke usụn̄.” Owo kiet emi esifehede itọk anyan usụn̄ eti ete: “Etịn̄ikọ kiet ke ukpepn̄kpọ oro n̄kodụkde ke nditịm idem nnọ mbuba oro ama odụri owo utọn̄ in̄wan̄în̄wan̄ ete: ‘Kûdomo ndifehe ikpat kiet ye nta itọk. Fehe nte ukeme fo edide. Mîdịghe ntre idem eyemem fi ndien afo emekeme nditre ke usụn̄.’ Ndinam item emi ama an̄wam mi ndikụre mbuba oro.”

¹⁵ Ke mbuba uwem, ana mme asan̄autom Abasi ẹn̄wana etieti. (Luke 13:24) Nte ededi, mbet oro James ekewet ete: “Ọniọn̄ emi otode ke enyọn̄ edi . . . eti ibuot.” (James 3:17, NW) Ke adan̄aemi eti uwụtn̄kpọ mbon en̄wen ekemede ndisịn udọn̄ nnọ nnyịn ndinam ekese, eti ibuot ayan̄wam nnyịn ndinịm mme ata utịtmbuba ẹsan̄ade ẹkekem ye mme ukeme ye mme idaha nnyịn. N̄wed Abasi eti nnyịn ete: “Yak owo kiet kiet odomo utom esie ọfiọk, ekem enye eyenyene se enye obụrede aban̄a ke idem esie ikpọn̄, idibụreke ke idem owo en̄wen. Koro owo kiet kiet enyene ndibiom mbiomo idem esie.”—Galatia 6:4, 5.

16. Didie ke nsụkidem an̄wam nnyịn ke ndision̄o ukot?

¹⁶ Ke Micah 6:8, ẹbụp nnyịn mbụme oro anamde ẹkere n̄kpọ mi: ‘Nso ke Jehovah oyom ye afo ke mîbọhọke ndisụk idem nsan̄a ye Abasi fo?’ Nsụkidem esịne nnyịn ndifiọk mme unana ukeme nnyịn. Ndi unana nsọn̄idem ye usọn̄ ẹbiọn̄ọ ndusụk se nnyịn ikemede ndinam ke utom Abasi? Yak idem okûmem nnyịn. Jehovah enyịme mme ukeme ye n̄waidem nnyịn ‘nte asan̄ade ekekem ye se nnyịn inyenede, idịghe nte ebede ukeme nnyịn.’—2 Corinth 8:12; men Luke 21:1-4 domo.

Nte Utịt Asan̄ade Ekpere

20. Didie ke mbuba uwem ekeme nditetịm nsọn̄ nte utịt esie asan̄ade ekpere?

²⁰ Ke mbuba uwem, ana nnyịn in̄wana ye akwa asua nnyịn, Satan kpa Devil. Nte nnyịn isan̄ade ikpere utịt, enye ke unana edikpa mba ke odomo ndinam nnyịn ituak ukot iduọ m̀mê ndinam nnyịn itek ke ifịk. (Ediyarade 12:12, 17) Inyụn̄ imemke utom ndika iso nte mme anam-akpanikọ anditan̄a Obio Ubọn̄ oro ẹma ẹkeyak idem ẹnọ ke ntak ekọn̄, akan̄, idiọk udọn̄ọ, ye kpukpru nsọn̄ọn̄kpọ eken oro ẹnamde ẹdiọn̄ọ “utịt ini.” (Daniel 12:4; Matthew 24:3-14; Luke 21:11; 2 Timothy 3:1-5) Akan oro, ndusụk ini ekeme nditie nte ke utịt ebịghi akan nte nnyịn ikodoride enyịn, akpan akpan edieke nnyịn ikodụkde mbuba emi ke ediwak iduọk isua ẹmi ẹkebede. Edi, Ikọ Abasi ọsọn̄ọ ọnọ nnyịn ete ke utịt eyedi. Jehovah ọdọhọ ete ke enye idibehe ini. Utịt emekpere.—Habakkuk 2:3; 2 Peter 3:9, 10.

21. (a) Nso idisọn̄ọ nnyịn idem nte nnyịn ikade iso ke mbuba uwem? (b) Nso ikpedi ubiere nnyịn nte utịt etịmde-tịm asan̄a ekpere?

²¹ Do, man ikụt unen ke mbuba uwem ana nnyịn ida odudu ito se Jehovah ọnọde ke ima ima usụn̄ kaban̄a nsọn̄idem eke spirit nnyịn. Nnyịn imoyom n̄ko kpukpru nsịnudọn̄ oro nnyịn ikemede ndinyene nto ebuana ofụri ini ye mme ekemmọ andinịm ke akpanikọ, ẹmi n̄ko ẹfehede mbuba. Idem edieke ọkpọsọn̄ ukọbọ ye mme mbabuat n̄kpọntịbe ke usụn̄ ẹkpenamde mbuba nnyịn enen̄ede ọsọn̄, nnyịn imekeme ndime ime tutu esịm akpatre koro Jehovah ọnọde “akwa ubom odudu.” (2 Corinth 4:7) Ọnọ ndọn̄esịt didie ntem ndifiọk nte ke Jehovah oyom nnyịn ikụre mbuba emi inyụn̄ ikan! Ye ọkpọsọn̄ ubiere, “ẹyak ifehe mbuba eke anade nnyịn ke iso ye ime,” inyenede ọyọhọ mbuọtidem nte “ke edikem ini nnyịn iyọdọk mbun̄wụm, edieke nnyịn mîyakke idem emem nnyịn.”—Mme Hebrew 12:1; Galatia 6:9.