“Ẹyak Nnyịn Nde Ikpọnọde Kpukpru Mbiomo Inịm N̄kan̄ Kiet”

Mary ekeseme ete, “Ami mmokop mfụhọ etieti ye unana nsịnudọn̄.” Ke etịn̄de aban̄a udobi mbiomo Christian, Christian an̄wan emi ama adian do ete: “Ami mmokụt mbon oro ẹkpade mba. Ami n̄ko mmokop mba ye mfịghe. Mbok ẹn̄wam mi ndifiọk ntak.”

NDI afo n̄ko emesikere ke imọ imokop mfịghe, ikpa mba ikaha ndikama mme ifetutom ukara Abasi mfọn mfọn? Nte esitie ndusụk ini nte ke utom Christian edi ndodobi mbiomo, kpa mbiomo oro owo mîkemeke ndibiom? Ediwak mme anam-akpanikọ Christian ẹsisobo mme ini unana nsịnudọn̄, koro ndiọi odudu oro ẹsinamde idatesịt nnyịn ebịt ẹkande nnyịn ẹkụk kpukpru ini. Ndidi ata Christian mfịn ke akpanikọ edi n̄kpọ-ata. Ntem, ke ndusụk ini ndusụk owo ẹkeme ndikere ẹte ke utom Christian edi ndodobi mbiomo.

Ndiyom Se Idide Ntak

N̄wed Abasi anam an̄wan̄a nte ke Jehovah iyomke n̄kpọ oro mîdotke ito nnyịn. Apostle John ọkọdọhọ ete ke “mbet [Abasi] ibiakke owo idem.” (1 John 5:3) Jesus ama etịn̄ ukem ntre ọnọ mme anditiene enye ete: “Ẹmen ọkpọno Mi ẹkọn̄ọ ke itọn̄ mbufo, ẹnyụn̄ ẹkpebe Mi; koro mmenyene ifụre ifụre ido nnyụn̄ nsụhọde idem ke esịt; ndien mbufo ẹyekụt nduọkodudu ẹnọ ukpọn̄ mbufo. Koro ọkpọnọ Mi ememem, mbiomo Mi onyụn̄ efefere.” (Matthew 11:29, 30) Nte an̄wan̄ade idịghe uduak Jehovah nte mbiomo akak nnyịn m̀mê ikpa mba ke utom oro inamde inọ enye.

Didie, ndien, ke anam-akpanikọ Christian ekeme ndidi ndise mme mbiomo Christian esie nte ndodobi mbiomo? Nte ededi, ediwak n̄kpọ ẹbuana. Tịmfiọk ikọ apostle Paul ẹmi: “Ẹyak nnyịn nde ikpọnọde kpukpru mbiomo inịm n̄kan̄ kiet, . . . ẹnyụn̄ iyak nnyịn ifehe mbuba eke anade nnyịn ke iso ye ime.” (Mme Hebrew 12:1) Ikọ Paul ẹwụt nte ke ndusụk ini Christian ekeme ndidori idemesie mbiomo oro owo mîyomke. Emi ekeme nditre ndibuana ikpọ idiọkn̄kpọ. Edi Christian ekeme ndinam ndudue ke ubiere oro enen̄erede otịmede uwem esie, anamde enen̄ede ọsọn̄ enye idem ndifehe mbuba eke anade nnyịn ke iso.

Ekikere Adade Ukem Ukem Kaban̄a Inyene Obụkidem

Da ke uwụtn̄kpọ, n̄kpọ aban̄ade utom idịbi udia. Ke ediwak idụt, idaha ndutịm uforo ekeme ndinam Christian ikemeke ndinyan̄a ke mîbọhọke ndinam utom ke ediwak hour. Ediwak ini, okposụkedi, mme owo ẹsinam utom n̄kukụre man ẹkọ okụk ẹbon m̀mê ẹkọ uwak inyene. Ke ndifiak ntie n̄kere se mmọ ẹnen̄erede ẹyom, ndusụk Christian ẹma ẹkụt nte owụtde eti ibuot ndinam mme ukpụhọde ke mme idaha utom mmọ. Emi ekedi ntre ye Debbie ye ebe esie, emi mmọ mbiba ẹdide Mme Ntiense Jehovah. N̄wan emi ọdọhọ ete: “Idaha okụk nnyịn ama okpụhọde, ndien ata ufọn ikodụhe aba inọ mi ndikaiso nnam utom ofụri ini. Edi ama ọsọn̄ ndikpọn̄.” Ikebịghike enye ama ọtọn̄ọ ndikop mfịghe sia ekenyenede ata ekese n̄kpọ ndinam. Enye anam an̄wan̄a ete: “Saturday ekedi n̄kukụre usen nduọkodudu mi ndinam utomufọk. Ediwak ini ikakam isitiehe mi ke idem nte n̄kpọwọrọ an̄wautom. Ikisinemke mi ke idem iban̄a emi, ndien ubieresịt mi ama esifịna mi, edi mma mma utom mi! Ke akpatre, n̄kenyene ndisak iso nse ata idem n̄kpọ. Usọbọ kiet kpọt okodu. Mma n̄kpọn̄ utom oro.” Ih, ekeme ndidi ndusụk owo ikemeke ndinam utọ akamba ukpụhọde oro. Nte ededi, ndidụn̄ọde ndutịm utom fo ye ntịn̄enyịn ekeme ndiyarade ufọn odude ndinam ndusụk ukpụhọde.

Ekeme ndidu mme usụn̄ efen oro nnyịn ikemede ndibiomode idem nnyịn mme mbiomo oro mîdotke. Nso kaban̄a edisụhọde ubọk ke ukaisan̄ unọ idem inemesịt, mme edinam mbre mbuba, m̀mê unọ idem inemesịt eken—esịnede ini oro ẹbiatde ndise television? Idem ke ima ikenyene edida ukem ukem oro ẹyomde ke mme ikpehe emi, ekeme ndiyom ẹnam edinen̄ede ofụri ini man ẹmụm edida ukem ukem emi ẹkama.

N̄kọkibuot Edi Akpan N̄kpọ

N̄kọkibuot ke mme utọ n̄kpọ oro eyen̄wam nnyịn ndida ekekem ye mbufa idaha oro ẹdemerede. Ntem, nnyịn imekeme ndimụm in̄wan̄în̄wan̄ ekikere ke utom nnyịn n̄kama.—Ephesus 5:15-17; Philippi 4:5.

Ndi afo omokụt idemfo nte enyenede mfịghe edisan̄a ikpat kiet ye se mmọ en̄wen ẹnamde ke utom Abasi? Emi n̄ko ekeme ndidian editịmede esịt ye edikpu ke uwem fo. Ke adan̄aemi eti uwụtn̄kpọ mmọ en̄wen ke akpanikọ ẹkemede ndisịn udọn̄ nnọ fi ndinam ekese n̄kpọ efen efen, n̄kọkibuot eyen̄wam fi ndinịm nnennen utịtmbuba oro ekemde ye mme idaha ye ukeme fo. N̄wed Abasi asian nnyịn ete: “Yak owo kiet kiet odomo utom esie ọfiọk, ekem enye eyenyene se enye obụrede aban̄a ke idemesie ikpọn̄, idibụreke ke idem owo en̄wen. Koro owo kiet kiet enyene ndibiom mbiomo idemesie.”—Galatia 6:4, 5.

Mme ido edinam ye ido obio ẹkeme n̄ko ndidian n̄kpọ ke mbiomo nnyịn. Ke eyo Jesus mme owo ẹma ẹkpa mba ke ndidomo ndinịm ediwak mbet ye ido edinam ido ukpono oro mme owo ẹkenịmde. Mfịn, ẹmesio ikọt Jehovah ke ufụn edinam nsunsu ido ukpono. (Men John 8:32 domo.) Edi, Christian ekeme ndikabade nyọhọ ye ido edinam n̄kann̄ụk nte mîdotke. Ke uwụtn̄kpọ, ndusụk ini mme utọ edinam nte udian ndọ esiyọhọ ye ediwak ido obio. Ekeme ndidi mme ido obio ẹmi ikwan̄ake, ndien mmọ ẹkeme idem ndikama nduaidem ẹnyụn̄ ẹtie inem inem. Nte ededi, ekeme ndidi mme Christian idinyeneke ini ye okụk ndinam kpukpru utọ n̄kpọ oro, ndien ndisịn ukeme ndinam ntre ekeme ndidian mme mbiomo efen oro mîdotke.

Kere ban̄a se ikotịbede ke ini Jesus akakade ndise n̄wan oro ekerede Martha. Utu ke ndidia ufọn ọyọhọ ọyọhọ nto ọniọn̄ esie otode Abasi, “utom eke Martha an̄wanade ndinam nnọ isen [ama] efịghe enye akaha.” Enye ama akpa mba ye ediwak n̄kpọ. (Luke 10:40) Edi Jesus ke mfọnido ama ọnọ ekikere ete ke enye ekpekeme ndisụhọde ubọk ke ndutịm udia esie man enye ekpekeme ndibọ ufọn nto ukpepn̄kpọ imọ. (Luke 10:41, 42) Emi otịm anam an̄wan̄a nte ke eti ubiere ye n̄kọkibuot ẹyen̄wam fi ndinyene edida ukem ukem oro odotde ke utom Christian fo.—James 3:17.

Oyom eti ubiere n̄ko ke ini emekde mme ufan fo. Mme Nke 27:3 odụri owo utọn̄ ete: “Itiat ke odobi, ntan onyụn̄ edi mbiomo; edi iyatesịt ndisịme odobi akan mbiba.” Nte owo mîkemeke ndikpụhọde, n̄kpet n̄kpet ufan fo eyenyene ọkpọsọn̄ odudu ke usụn̄ nte afo ekerede n̄kpọ. Ndidụk nsan̄a ye mbon oro ẹsisọpde ẹkụt ndudue ẹnọ owo ẹnyụn̄ ẹsụkde mmọ en̄wen uyo ke esop ekeme nditọ n̄kpasịp mmemidem ye etikwo etikwo ekikere ke esịt fo. (1 Corinth 15:33) Edieke afo ọfiọkde ete ke emi edi mfịna, ndinam ndusụk ukpụhọde oro owụtde eti ibuot ke mme ufan fo ekeme ndinam mbiomo fo efere.

Sụk Idem San̄a ye Abasi

Ke Micah 6:8, nnyịn imokụt mbụme emi, emi anamde owo ekere n̄kpọ mi: “Nso ke Jehovah oyom ye afo, ke mîbọhọke [ndisụk] idem nsan̄a ye Abasi fo”? Ẹkabade nsụkidem nte owo ndidiọn̄ọ mban̄a mme unana ukeme esie. Mbon oro mîdiọn̄ọke mme unana ukeme mmọ ẹkeme ndifek idem mmọ ye ata ediwak n̄kpọ. Emi ama otịbe ọnọ ediwak Christian oro ẹkọrịde ẹsịm ọyọhọ idaha, idem mme esenyịn, osụn̄ọde ke unana nsịnudọn̄, edikpu, ye ediduọk idatesịt. Kenneth, ebiowo Christian ama onyịme ete: “Ami mma n̄kụt nte ndude ke mfịghe, ndien mma ndọhọ nte, ‘Ami ndiyakke emi otịbe ọnọ mi.’ Ntre mma nsịbe ndusụk utom mi mfep nnyụn̄ n̄kaiso ke mbon oro n̄kekemede ndinam.”

Ama akam ọsọn̄ Moses, osụhọdeidem prọfet oro ndidiọn̄ọ mme unana ukeme esie. Ntre Jethro, ete an̄wan esie, ama an̄wam Moses ndikere n̄kpọ in̄wan̄în̄wan̄ kaban̄a ebe-ubọk utom oro enye okodomode ndikama ikpọn̄. Jethro ama obụp ete, “Nso n̄kpọ edi emi afo anamde ye mme mmọemi? . . . N̄kpọ emi afo anamde ifọnke. Afo udutreke ndikpa mba . . . koro n̄kpọ emi odobide akan fi; afo ukwe nte anamde enye ke idemfo ikpọn̄. . . . Afo nyụn̄ mek mbon ikike ke otu kpukpru owo, . . . ndien ama ekem, mmọ ẹyeda kpukpru ikọ eke ẹkponde ẹtiene fi, edi yak mmọ ẹkpe kpukpru ikọ eke ẹkpride: ntem ke edifere fi, ndien mmọ ẹyetiene fi ẹbiom.” Inikiet inikiet Moses ama ọtọn̄ọ ndideme ndusụk utom esie nnọ mmọ en̄wen, ntem okụtde ubọhọ ke se ikakabarede idi mbiomo oro owo mîkemeke ndibiom.—Exodus 18:13-26.

Ke idaha efen Moses ama ọdọhọ Jehovah ete: “Ami n̄kwe nte mbiomde kpukpru mbio emi ikpọn̄: koro mmọ ẹdobide mbiomo ẹkan mi.” N̄ko-n̄ko, ibọrọ ekedi ndideme mme utom. Emi n̄ko ekeme ndidi usọbọ ọnọ mfịna fo edieke afo ekerede ke ata ediwak utom ẹfịghe fi.—Numbers 11:14-17.

Jehovah Esin̄wam Nnyịn Ndibiom Mbiomo

Jesus ọkọdọhọ ete ke ọkpọnọ imọ ememem ndien mbiomo imọ efefere edi inanake udobi. Ọkpọnọ oro Jesus ọkọnọde nnyịn ikot ndimen n̄kọn̄ọ ke idem nnyịn idịghe ọkpọnọ utie ifu. Enye edi ọkpọnọ ọyọhọ ọyọhọ uyakidem nnọ Abasi nte mbet Jesus Christ. Ke ntre, ndusụk udomo mbiomo m̀mê mfịghe esito edidi ata Christian. (Matthew 16:24-26; 19:16-29; Luke 13:24) Nte mme idaha ererimbot ẹdiọkde ẹkan, mfịghe ẹyekọri. Nte ededi, nnyịn imenyene ntak ndinyene in̄wan̄în̄wan̄ ekikere koro ikot Jesus owụt ete ke mmọ en̄wen ẹkeme ndidu ke idak ọkpọnọ esie ye enye ndien nte ke enye eyen̄wam mmọ.a Ntem, adan̄a nte nnyịn itienede ndausụn̄ Christ, mbiomo nnyịn eyesụk edi se ẹkemede ndibiom koro enye eyen̄wam nnyịn.

Abasi ekere aban̄a mbon oro ẹmade enye, ndien enye ekpeme esịt ye ekikere mbon oro ẹtopde mbiomo mmọ ẹdori enye ke akam. (Psalm 55:22; Philippi 4:6, 7; 1 Peter 5:6, 7) Andiwet psalm ọkọdọhọ ete, “Ekọm enyene Jehovah, emi obiomde mbiomo nnyịn kpukpru usen, kpa ata Abasi edinyan̄a nnyịn.” (Psalm 68:19, NW) Ih, dori enyịn ete ke Abasi eyebiom mbiomo fo n̄ko kpukpru usen edieke afo ọkpọnọrede kpukpru mbiomo onịm n̄kan̄ kiet onyụn̄ efehe mbuba eke anade fi ke iso ye ime.

[Mme Ikọ idakisọn̄]

[Ndise ke page 24]

Mbiowo oro ẹnyenede eti ibuot ẹsinyịme ndideme ndusụk utom mmọ nnyụn̄ mbuana mbiomo