Nnyịn Ikpenyene Ndibuọt Idem Ke Jehovah
“Jehovah eyedi ibetedem fo.”—MME N̄KE 3:26.
1. Okposụkedi ediwak owo ẹdọhọde ke ibuọt idem ke Abasi, nso inọ ekikere nte ke mmọ isinamke ntre kpukpru ini?
IKỌ oro “Nnyịn Ibuọt Idem ke Abasi” odu ke okụk United States of America. Edi nte kpukpru mbon oro ẹkamade okụk emi, ke idụt oro m̀mê ke ebiet efen, ẹnen̄ede ẹkọn̄ mbuọtidem mmọ ke Abasi? Mîdịghe ndi mmọ ẹkam ẹnen̄ede ẹkọn̄ mbuọtidem ke okụk? Owo ikemeke ndibuan utọ mbuọtidem ke okụk obio oro m̀mê eke idụt efen ekededi ye mbuọtidem ke ata ọkpọsọn̄ Abasi ima, emi akananam mîdaha odudu esie inam n̄kpọ ke idiọk usụn̄, emi mînyụn̄ idiọkke itọn̄ ke baba usụn̄ kiet. Ke akpanikọ, enye obiom idiọkitọn̄ ikpe ke in̄wan̄în̄wan̄ usụn̄.—Ephesus 5:5.
2. Nso edu ke mme ata Christian ẹnyene ẹban̄a odudu inyene?
2 Mme ata Christian ẹkọn̄ mbuọtidem mmọ ke Abasi, idịghe ke inyene, ye ‘abian̄a abian̄a odudu’ esie. (Matthew 13:22) Mmọ ẹdiọn̄ọ ke odudu oro okụk enyenede ke ndinam owo okop inemesịt nnyụn̄ nnịm owo uwem enen̄ede enyene adan̄a. Idịghe ntre ye odudu Ata Ọkpọsọn̄ Abasi. (Zephaniah 1:18) Ke ntre, item emi owụt ọniọn̄ adan̄a didie ntem: “Ẹkûkọmọ ke ima inyene; ẹnem esịt ye se mbufo ẹnyenede; koro Abasi ọdọhọde ete, Ndikpụhu fi, ndinyụn̄ n̄kpọn̄ke fi”!—Mme Hebrew 13:5.
3. Didie ke udọn̄ikọ eke Deuteronomy 31:6 esịn un̄wana ke mme item oro Paul okotde oto ufan̄ikọ oro?
3 Ke ini ekewetde mme ikọ enyọn̄ emi ọnọ mme Christian oro ẹdide mme Hebrew, apostle Paul okokot oto item oro Moses ọkọnọde nditọ Israel esisịt ini mbemiso n̄kpa esie ete: “Mbufo ẹsọn̄ọ idem, ẹnyụn̄ ẹnyene esịt, ẹkûdịghe, ẹkûnyụn̄ ẹbak mmọ: koro edi Jehovah Abasi fo asan̄a ye afo: enye idikpọn̄ke fi, idinyụn̄ iduọkke fi.” (Deuteronomy 31:6) Udọn̄ikọ emi owụt nte ke Moses ekesịn udọn̄ ọnọ edinyene mbuọtidem ke Jehovah oro okponde akan mmọ ndibuọt idem ke enye ndiyụhọ udọn̄ n̄kpọ obụkidem mmọ. Didie ke edi ntre?
4. Didie ke Abasi okowụt nditọ Israel nte ke imọ imedi se ẹkemede ndibuọt idem?
4 Ke isua 40 oro nditọ Israel ẹkeyode ke wilderness, Abasi ama anam akpanikọ ke ndinọ mmọ mme n̄kpọ oro ẹyomde ke uwem. (Deuteronomy 2:7; 29:5) Enye ama ọnọ mmọ ndausụn̄ n̄ko. Usụn̄ kiet ndiwụt emi ekedi ndinọ obubịt enyọn̄ ke uwemeyo ye ikan̄ ke okoneyo, ndida nditọ Israel usụn̄ n̄ka “isọn̄ emi ọfiọrọde mmọn̄-eba ye aran-ọkwọk.” (Exodus 3:8; 40:36-38) Nte ata ini ndidụk Isọn̄ Un̄wọn̄ọ ekekperede, Jehovah ama emek Joshua ndida itie Moses. Ẹma ẹdori enyịn nte ke mme andidụn̄ isọn̄ oro ẹkeme ndibiọn̄ọ. Edi Jehovah ama asasan̄a ye mmọ ke ediwak iduọk isua, ntre ufọn ikodụhe ndifehe ndịk. Nditọ Israel ẹma ẹnyene eti ntak ndidiọn̄ọ Jehovah nte Abasi oro ẹkemede ndiberi edem!
5. Didie ke idaha mme Christian mfịn ebiet eke nditọ Israel mbemiso mmọ ẹkedụkde Isọn̄ Un̄wọn̄ọ?
5 Mme Christian mfịn ẹnam isan̄ ebe wilderness idiọk ererimbot emi ẹka obufa ererimbot Abasi. Ndusụk mmọ ẹsan̄a ke usụn̄ emi ke se ibịghide ikan isua 40. Idahaemi mmọ ẹda ke adan̄a obufa ererimbot Abasi. Edi, mme asua ke ẹdada ke usụn̄, ye uduak ndibiọn̄ọ owo ekededi eke oyomde ndidụk se iditiede nte Isọn̄ Un̄wọn̄ọ, edide ubọn̄ ubọn̄ akan eke eset oro ọkọfiọrọde mmọn̄eba ye aran ọkwọk. Ntre ye mme Christian mfịn, ikọ Moses, oro Paul akafiakde etịn̄ ete: “Ndikpụhu fi, ndinyụn̄ n̄kpọn̄ke fi,” edi akpan n̄kpọ didie ntem! Kpukpru mbon oro ẹsọn̄de idem ẹnyụn̄ ẹnyenede esịt, ẹyọhọde ye mbuọtidem, ẹkọn̄de mbuọtidem ke Jehovah, iditreke-tre ndibọ utịp.
Mbuọtidem Oro Ọkọn̄ọde ke Ifiọk ye Itie Ufan
6, 7. (a) Nso ikesịn mbuọtidem Abraham ke Jehovah ke udomo? (b) Ekeme ndidi eketie Abraham didie ke idem ke adan̄aemi anamde isan̄ aka ebiet oro enye ekenyenede ndiwa Isaac?
6 Ke idaha kiet ẹma ẹnọ Abraham ete ete nditọ Israel ewụhọ ndiwa Isaac eyen esie nte edifọp uwa. (Genesis 22:2) Nso ikanam ima ima ete emi enyene utọ ọkpọsọn̄ mbuọtidem ntre ke Jehovah anamde enye oyom ndinam ntre ndondo oro? Mme Hebrew 11:17-19 ọbọrọ ete: “Oto mbuọtidem Abraham awa Isaac ke uwa, ke ini Abasi odomode enye ese; n̄kọm enye, emi ọkọbọde mme un̄wọn̄ọ ke idatesịt, ọmọn̄ ediwa ikpọn̄-ikpọn̄ eyen esie; kpa Abraham, emi ẹketịn̄de ẹnọ enye ẹte, Ẹdikot ubon fo ke Isaac: sia ekenịm ete, Abasi ekeme ndisio enye ke otu mme akpa-n̄kpa nnam enye eset; ndien ke ido n̄ke, enye okonyụn̄ ọtọn̄ọ ntak ọbọ enye ke n̄kpa ada.”
7 Ti ete ke akada Abraham ye Isaac usen ita ndisịm itie oro akanade ẹnam uwa. (Genesis 22:4) Uwak ini ama odu ọnọ Abraham ndifiak n̄kere mban̄a se ẹkedọhọde enye anam. Nte imekeme ndikere nte eketiede enye ke idem, nte okotụkde enye? Emana Isaac ekedi n̄kpọ idara oro owo mîkodorike enyịn. Uyarade oro owụtde nte Abasi ekesịbede odụk do ama ọsọn̄ọ itie ebuana oro Abraham ye n̄wan esie, Sarah, oro ekedide ada ke mbemiso, ẹkenyenede ye Abasi. Ke oro ebede mmọ ke akpanikọ ẹkedu uwem ye idotenyịn ndikụt se ini iso akamade ọnọ Isaac ye mme andito ubon esie. Ndi idotenyịn mmọ ọmọn̄ okpu ini kiet ini kiet, ke etienede se Abasi okoyomde oto mmọ idahaemi?
8. Didie ke mbuọtidem Abraham ke Abasi okokpon akan enye ndinịm ke akpanikọ nte ke Enye ekeme ndinam Isaac eset?
8 Kpa ye oro, Abraham ama enyene mbuọtidem oro ọkọn̄ọde ke ọkpọkpọ ifiọk emi mme ufan ẹnyenede ẹnọ kiet eken. Nte “ufan Abasi,” Abraham ama “enịm Abasi ke akpanikọ, ndien ẹbat oro enọ enye ke edinen ido.” (James 2:23) Mbuọtidem oro Abraham ekenyenede ke Jehovah ama okpon akan n̄kukụre ndinịm ke akpanikọ nte ke Abasi ekeme ndinam Isaac eset. Abraham n̄ko ama enịm ke akpanikọ nte ke se Jehovah ọkọdọhọde imọ inam ama odot, idem okposụkedi Abraham mîkọdiọn̄ọke kpukpru n̄kpọ. Enye ikenyeneke ntak ndiyịk m̀mê Jehovah ama enen ndiyom emi. Ekem, ẹma ẹsọn̄ọ mbuọtidem Abraham nte angel Jehovah ekesịbede odụk man ọbiọn̄ọ ata ata ediwot Isaac ke uwa.—Genesis 22:9-14.
9, 10. (a) Ini ewe ke Abraham ekebem iso owụt mbuọtidem ke Jehovah? (b) Nso akpan ukpepn̄kpọ ke nnyịn ikeme ndikpep nto Abraham?
9 Abraham ama owụt ukem orụk mbuọtidem emi ke edinen ido Jehovah isua 25 ke mbemiso. Ke ẹtọtde enye nte ke ẹmọn̄ ẹsobo Sodom ye Gomorrah, enye nte ido edide ama etịmede esịt aban̄a idaha ndinen owo ekededi ẹmi ẹkedụn̄de do, esịnede eyen eyeneka esie Lot. Abraham ama ekpe Abasi ubọk ke mme ikọ ẹmi: “Nsa fo O! ndinam ntem, ndiwot mmọ eke ẹnende ye mmọ eke mînenke: mmọ eke ẹnende ndinyụn̄ ntie nte mmọ eke mînenke, nsa fo O! Nte Ebiereikpe ofụri ererimbot idinamke se inende?”—Genesis 18:25.
10 Ete-ekpụk oro Abraham ama enịm ke akpanikọ nte ke akananam Jehovah inamke n̄kpọ ekededi eke mînenke. Ekem andiwet psalm ama ọkwọ ete: “Jehovah emenen ke kpukpru usụn̄ esie, onyụn̄ ọfọn ido ke kpukpru se enye anamde.” (Psalm 145:17) Iyanam ọfọn ndibụp idem nnyịn: ‘Nte ami mmenyịme se Jehovah ayakde esịm mi ye unana ndiyịk edinen ido esie? Nte ami mmenịm ke akpanikọ nte ke se ededi oro enye ayakde edidi ke ufọn mi ye eke mbon efen n̄ko?’ Edieke nnyịn ikemede ndibọrọ ih, nnyịn imekpep akpan ukpepn̄kpọ ito Abraham.
Ndiwụt Mbuọtidem ke Se Jehovah Emekde
11, 12. (a) Ewe ikpehe mbuọtidem edi akpan n̄kpọ ọnọ mme asan̄autom Abasi? (b) Nso mfịna ke nnyịn ikeme ndinyene ndusụk ini?
11 Mbon oro ẹdade Jehovah nte ibetedem mmọ ẹwụt mbuọtidem n̄ko ke irenowo oro Jehovah emekde ndida nnam n̄kpọ ke ndisu mme uduak esie. Ye nditọ Israel, emi ọkọwọrọ ndiwụt mbuọtidem ke Moses ndien ekem ke andida itie esie, Joshua. Ye mme akpa Christian, enye ọkọwọrọ ndiwụt mbuọtidem ke mme apostle ye mbiowo esop Jerusalem. Ye nnyịn mfịn, enye ọwọrọ ndiwụt mbuọtidem ke “asan̄autom emi anamde akpanikọ, onyụn̄ enyenede ọniọn̄” oro ẹmekde ndinọ nnyịn “udia [eke spirit] ke edikem ini,” ọkọrọ ye ke mme andibuana ke otu mmọ oro ẹnamde Otu Ukara.—Matthew 24:45.
12 Ke akpanikọ, ndikọn̄ mbuọtidem nnyịn ke mbon oro ẹdade usụn̄ ke esop Christian edi ke ufọn nnyịn. Ẹsian nnyịn ete: “Ẹkop uyo mme andida mbufo usụn̄, ẹnyụn̄ ẹsụk ibuot ẹnọ mmọ; koro mmọ ẹkpemede ẹyom ufọn ukpọn̄ mbufo, nte mmọ ẹmi ẹnyenede ndinọ Abasi ibat; man mmọ ẹnam utom ke idara ẹkûnam ke mfụhọ; koro emi mîdorike udori inọ mbufo.”—Mme Hebrew 13:17.
Fep Ndifiak Ntie Ndụn̄ọde Se Jehovah Emekde
13. Nso ntak ke nnyịn inyene ndibuọt idem ke mbon oro ẹmekde ndinọ ndausụn̄?
13 Bible an̄wam nnyịn ndida ukem ukem ke ndiwụt mbuọtidem ke mbon oro ẹdade usụn̄ ke otu ikọt Jehovah. Imekeme ndibụp idem nnyịn ite: ‘Nte akanam Moses ama anam ndudue? Ndi mme apostle ẹma ẹsiwụt edu Christ oro Jesus okoyomde mmọ ẹnyene kpukpru ini?’ Mme ibọrọ ẹna in̄wan̄în̄wan̄. Jehovah emek ndida mme owo oro ẹnamde akpanikọ ẹnyụn̄ ẹyakde idem ẹnọ ke ndida ikọt esie usụn̄, idem okposụkedi mmọ ẹdide mme anana-mfọnmma owo. Nte ekemde, ke adan̄aemi mbiowo mfịn ẹdide mme anana-mfọnmma owo, akpana isụk ida mmọ nte ‘mbon oro edisana spirit ekenịmde nte mme andikpeme ete ẹbọk mbon ufọk Abasi.’ Mmọ ẹdot un̄wam ye ukpono nnyịn.—Utom 20:28.
14. Nso n̄kpọ ke ana ẹfiọk ẹban̄a Jehovah ndimek Moses utu ke ndimek Aaron m̀mê Miriam nte adausụn̄?
14 Aaron ama ọsọn̄ọ Moses ke isua ita, edi eyeneka mmọ an̄wan, Miriam, ama ọsọn̄ọ mmọ mbiba. (Exodus 2:3, 4; 7:7) Ndien sia Aaron ekekemede nditịn̄ ikọ ọdọnọ akan Moses, ẹma ẹmek enye ndinam n̄kpọ nte anditịn̄ ikọ ke ibuot eyeneka esie. (Exodus 6:29–7:2) Edi, man ada nditọ Israel usụn̄, Jehovah ikemekke andikpon n̄kan, emi ekedide Miriam, m̀mê Aaron, oro ekekemede nditịn̄ ikọ ọdọnọ akan. Enye ekemek Moses ke ama ekenyene ifiọk ọyọhọ ọyọhọ aban̄a kpukpru se ikabuanade ye se ẹkeyomde ini oro. Ke ini oro mmọ mîkenyeneke in̄wan̄în̄wan̄ ifiọk emi, Aaron ye Miriam ẹma ẹkụni ẹte: “Nte ye Moses ikpọn̄ ke Jehovah osụk ọdọhọ? Nte enye idọhọke ye nnyịn n̄ko?” Ẹma ẹnọ Miriam ufen, emi ekemede ndidi enye ekedi akpan esịn-nsọk, ke ntak edu unana ediwụt ukpono nnọ owo oro Jehovah ekemekde, emi akpakanade enye ye Aaron ẹdiọn̄ọ nte “ata sụn̄sụn̄ owo, akan kpukpru owo ẹmi ẹdude ke iso ererimbot.”—Numbers 12:1-3, 9-15.
15, 16. Didie ke Caleb okowụt ete ke imọ imenyene mbuọtidem ke Jehovah?
15 Ke ini ẹkedọn̄de mbon uyep 12 ẹka ẹkeyep Isọn̄ Un̄wọn̄ọ, owo 10 ẹkeda idiọk mbụk ẹnyọn̄ ẹdi. Mmọ ẹma ẹsịn ndịk ke esịt nditọ Israel ke nditịn̄ nte ke mbon Canaan “ẹkon̄ idaha.” Emi, ndien, ama anam nditọ Israel “ẹsụk Moses ye Aaron uyo.” Edi idịghe kpukpru mbon uyep oro ẹkenana mbuọtidem ke Moses ye ke Jehovah. Nnyịn ikot ite: “Ndien Caleb anam kpukpru owo ẹdop ndisụk Moses uyo, ete, Yak nnyịn idọk ini kiet, ikada enye inyene: koro nnyịn imetịm ikeme ubọk ye enye.” (Numbers 13:2, 25–33; 14:2) Joshua emi akasan̄ade ye Caleb aka uyep oro ama etiene enyene ukem nsọn̄ọnda oro. Mmọ mbiba ẹma ẹwụt ke mmimọ imanam Jehovah edi ibetedem mmimọ ke ini mmọ ẹkedọhọde ẹte: “Edieke nnyịn inemde Jehovah esịt, enye ayada nnyịn odụk ke isọn̄ oro, onyụn̄ ada enye ọnọ nnyịn; isọn̄ emi ọfiọrọde mmọn̄-eba ye aran-ọkwọk. Edi . . . [ẹkûfehe] nditọ isọn̄ oro . . . Jehovah odu ye nnyịn.” (Numbers 14:6-9) Ẹma ẹnọ mbuọtidem ẹkenyenede ke Jehovah mi utịp. Ke emana ikpọ owo ẹmi ẹkedude ini oro, sụk Caleb, Joshua, ye ndusụk mme Levite ẹkenyene ifet ndidụk Isọn̄ Un̄wọn̄ọ oro.
16 Isua ifan̄ ke ukperedem Caleb ama ọdọhọ ete: “Edi ami ntịm ntiene Jehovah Abasi mi. . . . Ndien, sese, Jehovah emenịm mi uwem, kpa nte enye ọkọdọhọde, ke ofụri isua aba ye ition ẹmi, ọtọn̄ọde ke ini oro Jehovah eketịn̄de ikọ emi ọnọ Moses, emi nditọ Israel ẹsan̄ade ke wilderness: ndien, sese, ami nsịm isua anan̄ ye ition mfịn emi. Idem ke osụk ọsọsọn̄ mi mfịn emi kpa nte usen oro Moses ọkọdọn̄de mi utom: kpa nte odudu mi ekedide ke ini oro, ntre ke onyụn̄ edi ke emi.” (Joshua 14:6-11) Tịm fiọk in̄wan̄în̄wan̄ edu oro Caleb ekenyenede, edinam akpanikọ esie, ye ukeme ikpọkidem esie. Kpa ye oro, Jehovah ikemekke Caleb ndida itie Moses. Ẹkeyak ifetutom emi ẹnọ Joshua. Nnyịn imekeme ndinyene mbuọtidem nte ke Jehovah ama enyene ntak kaban̄a edimek esie, ndien enye ekedi mfọnn̄kan edimek.
17. Nso itie nte akpakanam Peter okûdot ndinyene ifetutom?
17 Apostle Peter ama akan̄ Eteufọk esie utịm ikata. Enye n̄ko ke ibụmede ama anam n̄kpọ ke idemesie, esịbede utọn̄ ofụn akwa oku. (Matthew 26:47-55, 69-75; John 18:10, 11) Ndusụk owo ẹkeme ndidọhọ ke Peter ekedi owo ndịk oro mîkenyeneke iwụk, ikodotke ndinyene mme san̄asan̄a ifetutom. Edi, anie ke ẹkenọ mme ukpọhọde Obio Ubọn̄, enyenede ifet ndiberede usụn̄ edinyene ikot eke heaven nnọ nsio nsio otu ita? Ekedi Peter.—Utom 2:1-41; 8:14-17; 10:1-48.
18. Nso ndudue, nte Jude etịn̄de aban̄a, ke nnyịn iyom ndifep?
18 Mme uwụtn̄kpọ ẹmi ẹwụt ẹte ke nnyịn inyene ndikpeme idem ke edibiere ikpe ntiene nte n̄kpọ etiede ke enyọn̄ enyọn̄. Edieke nnyịn ikọn̄de mbuọtidem nnyịn ke Jehovah, nnyịn idinyeneke eyịghe iban̄a se enye emekde. Okposụkedi ẹdide mme anana-mfọnmma owo oro mîdọhọke ke mmimọ ikemeke ndinam ndudue ẹnam esop esie eke isọn̄, enye ke ada mmọ anam n̄kpọ ke okopodudu usụn̄. Jude, eyeneka Jesus, ama odụri mme Christian eke akpa isua ikie utọn̄ aban̄a mme owo oro “[ẹkesịnde] mme andikara ke ndek, ẹnyụn̄ [ẹsụn̄ide] mme akama ikpọ itie.” (Jude 8-10) Nnyịn ikpedehede itie nte mmọ.
19. Ntak emi nnyịn mînyeneke ntak ndomokiet ndifiak ndụn̄ọde mme edimek oro Jehovah anamde?
19 Jehovah nte an̄wan̄ade esimek mme owo oro ẹnyenede mme akpan edu oro ẹyomde ọnọ mbiomo man ẹnọ ikọt esie ndausụn̄ ke usụn̄ oro enye oyomde mmọ ẹsan̄a ke akpan ini oro. Oyom nnyịn in̄wana idiọn̄ọ akpanikọ emi, idịghe ndifiak ntie ndụn̄ọde mme edimek oro Abasi anamde, edi ndisụhọde idem nyụhọ ke ndinam utom ke ebiet oro Jehovah enịmde nnyịn owo kiet kiet. Ntem nnyịn iyowụt ite ke nnyịn ibuọt idem ke Jehovah.—Ephesus 4:11-16; Philippi 2:3.
Ndiwụt Mbuọtidem ke Edinen Ido Jehovah
20, 21. Nso ke nnyịn ikeme ndikpep nto usụn̄ oro Abasi akanamde n̄kpọ ye Moses?
20 Edieke nnyịn ndusụk ini isinyenede ntụhọ edibuọt idem n̄kaha ke idem nnyịn nnyụn̄ nnyene esisịt mbuọtidem ke Jehovah, ẹyak nnyịn ikpep n̄kpọ ito Moses. Ke ini ekedide isua 40 ke emana, enye ama anam usio-ukot ke idemesie ndision̄o nditọ Israel ke ufụn mbon Egypt. Enye ama enyene eti uduak ke ukeme oro enye ekesịnde, edi ikanamke Israel ọbọhọ ke ndondo oro, m̀mê ke ndinam idaha esie ọfọn akan. Ke akpanikọ, ẹma ẹnyịk enye ndifehe. N̄kukụre ke ama ọkọbọ ọkpọsọn̄ ukpep ke isua 40 ke esenidụt ke enye okodot ndidi se ẹmekde ndinam se enye okoyomde ndinam ke mbemiso. Isan̄ emi enye ama enyene mbuọtidem ke Jehovah ndinọ enye ibetedem koro idahaemi enye akanam n̄kpọ ke usụn̄ Jehovah ye ini oro ekemde ye ndutịm Esie.—Exodus 2:11–3:10.
21 Nnyịn owo kiet kiet imekeme ndibụp idem nnyịn ite: ‘Ndi ami ndusụk ini mmesifehe mbe Jehovah ye mbiowo oro ẹmekde ke esop, ndomode ndinam mme n̄kpọ ẹwara mîdịghe nnam mme n̄kpọ ke usụn̄ idemmi? Utu ke ndikere ke ẹfụmi mi kaban̄a ndusụk ifetutom, ndi ami mmenen̄ede nnyịme ini unọ ukpep mi emi akade-ka iso?’ Ke ofụri ofụri, nte nnyịn imekpep akpan ukpepn̄kpọ ito Moses?
22. Kpa ye oro akatabade akwa ifet, Moses ekekere didie aban̄a Jehovah?
22 Akan oro, nnyịn imekeme ndikpep ukpepn̄kpọ efen nto Moses. Numbers 20:7-13 asian nnyịn aban̄a ndudue oro enye akanamde, oro akatakde enye ata akpan n̄kpọ. Enye ama ataba ifet edida nditọ Israel ndụk Isọn̄ Un̄wọn̄ọ. Ndi enye ndien ama ọdọhọ ke ubiere Jehovah ke n̄kpọ oro ama akwan̄a? Ndi enye ama osio idem enịm nsannsan, yak idọhọ, ọbọpde iso sia Abasi akanamde n̄kpọ ye enye ke utọ usụn̄ oro? Ndi Moses ama ọduọk mbuọtidem ke edinen ido Jehovah? Nnyịn imekeme ndikụt ibọrọ ke mme ikọ oro Moses ke idemesie eketịn̄de ọnọ Israel esisịt ini mbemiso n̄kpa esie. Kaban̄a Jehovah, Moses ọkọdọhọ ete: “Utom esie ọfọn ama: koro kpukpru usụn̄ esie ẹnende: Abasi akpanikọ emi mînamke ukwan̄n̄kpọ, enye edi eti ye edinen.” (Deuteronomy 32:4) Moses ke akpanikọ ama omụm mbuọtidem esie ke Jehovah akama tutu esịm ata akpatre. Nso kaban̄a nnyịn? Nte nnyịn owo kiet kiet imanam usio-ukot ndinam mbuọtidem nnyịn ke Jehovah ye edinen ido esie ọsọn̄ idem? Didie ke nnyịn ikeme ndinam ntre? Ẹyak ise.
Didie ke Afo Ọkpọbọrọ?
◻ Nso ntak ke nditọ Israel ẹkenyene ndibuọt idem ke Jehovah?
◻ Kaban̄a mbuọtidem, nso ke ẹkeme ndikpep nto Abraham?
◻ Ntak emi nnyịn ikpefepde ndifiak ndụn̄ọde mme edimek oro Jehovah anamde?
[Ndise ke page 13]
Mbuọtidem ke Jehovah abuana ndikpono mbon oro ẹdade usụn̄ ke esop