Idara Idara “Mme Anam-Ikọ”
“Ẹbọ ikọ emi ẹtọde ke esịt mbufo ke ododop, kpa ikọ emi ekemede ndinyan̄a ukpọn̄ mbufo. Yak mbufo ẹdi mme anam-ikọ, ẹkûdi mme andikokop ikpọn̄îkpọn̄.”—JAMES 1:21, 22.
1. Didie ke ikpada ibuotikọ isua nnyịn eke 1996?
“ẸDI MME ANAM-IKỌ.” Mmemmem ikọ emi akama okopodudu etop. Ẹda enye ẹto “N̄wed James” ke Bible, ndien ẹyedian enye ke mme Ufọkmbono Obio Ubọn̄ nte ibuotikọ isua Mme Ntiense Jehovah ke ofụri 1996.
2, 3. Ntak okodotde ete James ewet leta oro ekerede enyịn̄ esie?
2 James, eyeneka Ọbọn̄ Jesus, ekedi ọwọrọiso owo ke akpa esop Christian. Ini kiet ke Jesus ama ekeset ke n̄kpa, Ọbọn̄ nnyịn ama owụt James idemesie ndien ekem owụt kpukpru mme apostle. (1 Corinth 15:7) Ekem, ke ini ẹkesiode apostle Peter ke ufọk-n̄kpọkọbi ke utịbe utịbe usụn̄, enye ama ọdọhọ otu Christian ẹmi ẹkesopde idem ete: “Ẹsian James ye nditọ-ete n̄kpọ emi.” (Utom 12:17) Etie nte ke James, okposụkedi enye ke idemesie mîkedịghe apostle, eketie ibuot ke mbono otu ukara ke Jerusalem ke ini mme apostle ye mbiowo ẹkebierede ẹte ke iyomke mme Gentile ẹmi ẹkabarede esịt ẹna mbobi. James ama ada ikọ akayak, ndien ẹma ẹnọ ubiere emi ekenyenede nsọn̄ọ oto edisana spirit ẹsọk kpukpru esop.—Utom 15:1-29.
3 Nte an̄wan̄ade, idaha ukere n̄kpọ James oro ama ọkọkọri osịm ọyọhọ idaha ama enyene ekese udop. Nte ededi, enye ke nsụhọdeidem ama onyịme ete ke imọ n̄kukụre idi “owo Abasi ye Ọbọn̄ Jesus Christ.” (James 1:1) Leta eke odudu spirit esie ọdọn̄ọ akpakịp nti item ye nsịnudọn̄ ọnọ mme Christian mfịn. Ẹkekụre ndiwet enye ke n̄kpọ nte isua inan̄ mbemiso akpa en̄wan oro mbon Rome ke idak ndausụn̄ Etubom Cestius Gallus ẹkedade ẹdụk Jerusalem, ke ẹma ẹkekwọrọ gospel ntatara ntatara “ẹnọ kpukpru owo ke idak ikpaenyọn̄.” (Colossae 1:23) Mmọ ẹkedi ndiọk eyo, ndien mme asan̄autom Jehovah ẹma ẹtịm ẹfiọk nte ke ini emi Enye edibierede ikpe ọnọ idụt mme Jew ama ekpere.
4. Nso iwụt nte ke mme akpa Christian ẹma ẹnyene ọkpọsọn̄ mbuọtidem ke Ikọ Abasi?
4 Mme Christian oro ẹma ẹnyenyene ofụri N̄wed Abasi Usem Hebrew ye ekese ke otu N̄wed Abasi Usem Greek. Nte an̄wan̄ade, mme andiwet Bible ẹmi ẹkedide Christian ẹma ẹnyene akwa mbuọtidem ke Ikọ Abasi, nte ẹwụtde ebe ke ekese editịn̄ ntụk oro mmọ ẹkesitịn̄de ẹtụk mme uwetn̄kpọ ẹmi ẹkebemde iso ẹdu. Kpasụk ntre, oyom nnyịn mfịn ikpep Ikọ Abasi ifịk ifịk inyụn̄ ida enye isịn ke edinam ke uwem nnyịn. Man ikeme ndiyọ, nnyịn imoyom odudu ye uko eke spirit oro Edisana N̄wed Abasi ọnọde.—Psalm 119:97; 1 Timothy 4:13.
5. Ntak emi nnyịn iyomde akpan ndausụn̄ mfịn, ndien m̀mọ̀n̄ ke ikeme ndinyene enye?
5 Mfịn ubonowo asan̄a ekpere ‘akwa ukụt, orụk eke akanam mîdụhe toto ke editọn̄ọ ererimbot tutu osịm emi, eke mîdinyụn̄ idụhe aba.’ (Matthew 24:21) Ubọhọ nnyịn ọkọn̄ọ ke edinyene ukpeme Abasi. Didie ke nnyịn ikeme ndinyene emi? Ebe ke ndiberede esịt nnyịn nnọ mme ukpepn̄kpọ Ikọ eke odudu spirit Abasi. Emi eyenam nnyịn idi “mme anam-ikọ,” ukem nte mme anam-akpanikọ asan̄autom Jehovah ke mme ini edem. Ana nnyịn ikot inyụn̄ ikpep Ikọ Abasi ifịk ifịk inyụn̄ ida enye inam n̄kpọ ndinọ Jehovah itoro.—2 Timothy 2:15; 3:16, 17.
Ndiyọ ye Idatesịt
6. Ntak emi nnyịn ikpokopde idatesịt ke ndisobo mme idomo?
6 Ke nditọn̄ọ leta esie, James asiak idatesịt, ọyọhọ mbun̄wụm spirit Abasi iba. Enye ewet ete: “Ẹnịm ẹte edi n̄kpọ ọyọhọ idatesịt, nditọ-ete mi, ke ini nsio-nsio idomo ẹsịmde mbufo; ke ẹfiọkde ẹte mbuọtidem mbufo emi ẹma ẹdomo ẹwụt anam ime ọwọrọ. Edi yak ime anam utom esie ama, man mbufo ẹfọn ẹma ẹnyụn̄ ẹsọn̄ ke ukpọn̄, ẹkûnana baba n̄kpọ kiet.” (James 1:2-4; Galatia 5:22, 23) Didie ke ẹkeme ndidọhọ ke edi “n̄kpọ ọyọhọ idatesịt” ndisobo nsio nsio idomo? Ọfọn, Jesus ama akam ọdọhọ ke Ukwọrọikọ esie oro ke Obot ete: “Ọfọfọn ọnọ mbufo ke adan̄aemi owo edisụn̄ide mbufo, ẹnyụn̄ ẹnam mbufo isịn-enyịn, ẹnyụn̄ ẹtịn̄ kpukpru orụk idiọk-n̄kpọ ke nsu ẹdian mbufo kaban̄a Mi. Ẹdat esịt, ẹdara etieti: koro utịp mbufo ke heaven omokpon.” (Matthew 5:11, 12) Uyụhọ oro akamade idatesịt esidu ke ini ikụtde edidiọn̄ Jehovah ke mme ukeme nnyịn ke adan̄aemi in̄wanade ibịne utịtmbuba nsinsi uwem.—John 17:3; 2 Timothy 4:7, 8; Mme Hebrew 11:8-10, 26, 35.
7. (a) Didie ke ikeme ndibọ un̄wam ndiyọ? (b) Ukem nte Job, didie ke ẹkeme ndinọ nnyịn utịp?
7 Jesus ke idemesie ama ọyọ “kaban̄a idatesịt eke [akanade] enye ke iso.” (Mme Hebrew 12:1, 2) Ke ndiwụk enyịn nse uko uko uwụtn̄kpọ Jesus, nnyịn n̄ko imekeme ndiyọ! Nte James etịn̄de ke akade utịt utịt leta esie, Jehovah esinọ mbon nsọn̄ọnda utịp akamba akamba. James ọdọhọ ete: “Sese, nnyịn idọhọ ite, ọfọfọn ye mmọ ẹmi ẹma ẹbiom ukụt: mbufo ẹmekop ẹban̄a ime Job, ẹmenyụn̄ ẹkụt se Ọbọn̄ anamde enye ke akpatre, nte Ọbọn̄ enyenede esịtmbọm, onyụn̄ atuade owo mbọm.” (James 5:11) Ti nte ẹkenọde Job utịp nsọn̄ọnda esie ke ini ẹkefiakde ẹnam enye okop nsọn̄idem onyụn̄ adara ọyọhọ, uwem inemesịt ye mbonima esie. Ndiyọ ke nsọn̄ọnda ekeme ndida ukem idatesịt oro nsọk fi ke Paradise obufa ererimbot Abasi oro ẹn̄wọn̄ọde, nte ata-utịt idatesịt ke ndinam n̄kpọ Jehovah idahaemi.
Ndiyom Eti Ibuot
8. Didie ke nnyịn ikeme ndikụt ataata eti ibuot, ndien nso udeme ke akam enyene ke afan̄ emi?
8 Nnyịn ndikpep Ikọ Abasi ifịk ifịk, adianade ye edida enye nsịn ke edinam, eyeda okosụn̄ọ ke eti ibuot otode Abasi, an̄wamde nnyịn ndiyọ mme idomo ke ufọt mbiara eke n̄kpakpa editịm n̄kpọ Satan. Didie ke nnyịn ikeme ndikụt nte ke imenyene utọ eti ibuot oro? James asian nnyịn ete: “Edi edieke owo mbufo ekededi ananade eti ibuot, yak enye eben̄e Abasi, emi ọnọde kpukpru owo ke ntatubọk, mînyụn̄ itọhọke owo; ndien Abasi eyenọ enye. Edi yak enye eben̄e ke mbuọtidem, okûyok; koro owo eke oyokde ebiet mbufụt mmọn̄, eke ofụm eberide, emen, otop, ọduọk ko.” (James 1:5, 6) Nnyịn ikpenyene ndibọn̄ akam ke esịt akpanikọ, inyenede ọkpọsọn̄ mbuọtidem nte ke Jehovah eyekop n̄kpeubọk nnyịn ndien nte ke enye eyeyere mmọ ke edikem ini ye ke usụn̄ esie.
9. Didie ke James anam eti ibuot Abasi an̄wan̄a ye nte ẹkpedade enye ẹsịn ke edinam?
9 Eti ibuot Abasi edi enọ otode Jehovah. Ke anamde mme utọ enọ oro an̄wan̄a, James ọdọhọ ete: “Kpukpru eti edinọ ye kpukpru enọ eke ẹfọnde ẹma ẹto ke enyọn̄, ẹto ke ubọk Ete mme un̄wana ẹsụhọde ẹdi; emi mîkemeke ndikpụhọde, ukpụhọde itie mînyụn̄ ikemeke ndimen Enye nsịn ke mfụt.” Ekem ke leta esie, James anam utịp edinyene ata eti ibuot an̄wan̄a ke ini enye ọdọhọde ete: “Anie ke otu mbufo enyene eti ibuot onyụn̄ edi ọniọn̄? Yak enye ada eti edu esie owụt ubọkutom esie ke sụn̄-sụn̄ ido eti ibuot. . . . Edi eti ibuot emi otode ke enyọn̄ edi edisana ke mbemiso, onyụn̄ etie emem-emem, onyụn̄ eme ime, awara ndikop n̄kpeubọk, onyụn̄ ọyọhọ ye mbọm ye nti mfri; edi se itode ofụri esịt, ye se mînyeneke mbubịk.”—James 1:17; 3:13-17.
10. Didie ke nsunsu ido ukpono okpụhọde ye eke akpanikọ?
10 Ke ukara ererimbot eke nsunsu ido ukpono, edide ke Christendom m̀mê ke mme idụt en̄wen, esiwak ndidi ido ọnọ mme andituak ibuot ndikwọ ndusụk ikwọ, ndikpan̄ utọn̄ ke mme akam oro ẹbọn̄de ndien ndien, ndusụk ndinyụn̄ n̄kop utịn̄ikọ. Owo inọhọ nsịnudọn̄ ndomokiet kaban̄a editan̄a etop idotenyịn, sia ekese ido ukpono mîkwe nyanyama idotenyịn ndomokiet kaban̄a ini iso. Akananam owo inyụn̄ isiake-siak ubọn̄ ubọn̄ idotenyịn eke Obio Ubọn̄ Messiah Abasi mîdịghe edi nte ke ẹnana ifiọk ofụri ofụri ẹban̄a. Jehovah etịn̄ ke prọfesi aban̄a mbon Christendom ete: “Ikọt mi ẹmenam idiọk n̄kpọ iba; ẹmekpọn̄ mi idịm mmọn̄ uwem, ẹnyụn̄ ẹtịbi obube ẹnọ idem mmọ, kpa ndisiaha obube eke mîkamake mmọn̄.” (Jeremiah 2:13) Mmọ inyeneke mmọn̄ akpanikọ. Eti ibuot eke otode enyọn̄ anana.
11, 12. (a) Didie ke eti ibuot Abasi okponụk nnyịn? (b) Eti ibuot Abasi odụri nnyịn utọn̄ aban̄a nso?
11 Didie ke emi enyene ukpụhọde ntem ke otu Mme Ntiense Jehovah mfịn! Ye ọkpọsọn̄ odudu emi Abasi ọnọde, mmọ ke ẹda eti mbụk aban̄ade Obio Ubọn̄ Esie emi edide, ẹyọhọ isọn̄. Eti ibuot oro mmọ ẹtịn̄de enen̄ede ọkọn̄ọ ke Ikọ Abasi. (Men Mme N̄ke 1:20; Isaiah 40:29-31 domo.) Ke akpanikọ, mmọ ẹda ata ifiọk ye asian ẹsịn ke edinam ke nditan̄a mme akwa uduak Abasi ye Andibot nnyịn. Ekpedi udọn̄ nnyịn nte kpukpru owo ke esop “ẹyọhọ ye ifiọk uduak [Abasi] ke kpukpru eti ibuot ye ikike ke n̄kpọ Spirit.” (Colossae 1:9) Ke ndinyene itiat idakisọn̄ emi, n̄kpri ye ikpọ ẹyekop nduaidem kpukpru ini ‘ndikabade ndi mme anam-ikọ.’
12 “Eti ibuot emi otode ke enyọn̄” odụri nnyịn utọn̄ aban̄a idiọkn̄kpọ oro ẹkemede ndida n̄kosụn̄ọ ke owo nditre ndinyene unyịme Abasi. James ọdọhọ ete: “Mbufo ẹfiọk emi, ndima nditọete mi. Edi yak kpukpru owo ẹsọp ndikop ikọ, ẹkûsọp nditịn̄ ikọ, ẹkûsọp ndiyat esịt; koro iyatesịt owo mîwọrọke edinen ido Abasi.” Ih, ana nnyịn isọp, inyene ọkpọsọn̄ udọn̄, ke ndikpan̄ utọn̄ nnọ item Abasi nnyụn̄ nda enye nsịn ke edinam. Nte ededi, ana nnyịn ikpeme ibiọn̄ọ edida “ekpri ndido” oro, kpa edeme, nnam n̄kpọ ke idiọk usụn̄. Ebede ke n̄kponinua, idiọk ikọ-edem, m̀mê ukpọtiọ ukpọtiọ ikọ, edeme ekeme ke ndamban̄a usụn̄ ndisịn ikan̄ ke “akwa akai.” Oyom nnyịn ke ntem ikọri nti edu uwem ye mfara ke idem ke kpukpru ebuana nnyịn.—James 1:19, 20; 3:5.
13. Ntak edide akpan n̄kpọ ete nnyịn ibọ “ikọ emi ẹtọde ke esịt”?
13 James ewet ete: “Mmọdo ẹduọn̄ọ kpukpru ndek-ndek ido ye nyọhọ-nsụhọ udu, ẹnyụn̄ ẹbọ ikọ emi ẹtọde ke esịt mbufo ke ododop, kpa ikọ emi ekemede ndinyan̄a ukpọn̄ mbufo.” (James 1:21) Ererimbot idiọkitọn̄ emi, ye abian̄a abian̄a, ibụk ibụk, usụn̄uwem uma inyene ye mbukpo ido uwem esie, ọmọn̄ ebe efep. “Edi owo eke anamde se Abasi amade ododu ke nsinsi.” (1 John 2:15-17) Edi akpan n̄kpọ didie, ndien, ntem ete nnyịn ibọ ‘ikọ eke ẹtọde ke esịt nnyịn’! Eti ibuot emi Ikọ Abasi ọnọde edi ata isio ye idiọkn̄kpọ eke n̄kpakpa ererimbot emi. Nnyịn iyomke orụk idiọkn̄kpọ oro baba kiet. (1 Peter 2:1, 2) Oyom nnyịn inyene ima inọ akpanikọ ye ọkpọsọn̄ mbuọtidem oro ẹtọde ke esịt nnyịn, man ibiere nte ke nnyịn idiwọn̄ọkede ikpọn̄ ndinen usụn̄ Jehovah. Edi nte edikokop Ikọ Abasi ekem?
Ndikabade Ndi “Mme Anam-Ikọ”
14. Didie ke nnyịn ikeme ndikabade ndi “mme andikokop” ye ‘mme anam’ Ikọ?
14 Ke James 1:22, nnyịn ikot ite: “Ẹdi mme anam-ikọ, ẹkûdi mme andikokop ikpọn̄îkpọn̄, ẹbian̄a idem.” “Ẹdi mme anam-ikọ”! Ẹsio ibuotikọ emi ke akpanikọ ẹwụt ke leta James. Ana nnyịn ikpan̄ utọn̄, ndien inam “ntem”! (Genesis 6:22) Ediwak owo mfịn ẹdọhọ ke ekem ndikop ukwọrọikọ m̀mê ndibuana ke ndusụk enyọn̄ enyọn̄ utuakibuot ke ini ke ini, edi mmọ inamke n̄kpọ ikan oro. Mmọ ẹkeme ndikere ke adan̄a nte mmimọ idude ‘eti uwem’ ekekem ye mme idaha mmimọ, ke oro eyekem. Edi Jesus Christ ọkọdọhọ ete: “Edieke owo ekededi oyomde nditiene Mi, yak enye otụk idem esie, onyụn̄ emen [eto ndutụhọ, NW] esie, etiene Mi.” (Matthew 16:24) Ẹnen̄ede ẹyom utom uwa-idem ye ime ẹto mme ata Christian ke nditiene uwụtn̄kpọ Jesus kaban̄a edinam uduak Abasi. Ye mmọ, ndinam uduak Abasi mfịn edi ukem nte ekedide ke akpa isua ikie ke ini Jesus oro ẹkenamde eset ọkọnọde ewụhọ ete: “Mbufo ẹka ẹkanam kpukpru mme idụt ẹdi mbet Mi.” (Matthew 28:19) Didie ke afo anam n̄kpọ ke afan̄ emi?
15. (a) Nso uwụtn̄kpọ ke James ọnọ, ndiwụt nte nnyịn ikemede ndikop inemesịt nte “mme anam-ikọ”? (b) Ntak emi ikpîkpu enyọn̄ enyọn̄ utuakibuot mîkemke?
15 Edieke nnyịn iwụkde enyịn ise Ikọ Abasi, enye ekeme nditie nte ukụtiso ke ndiwụt nnyịn orụk owo eke nnyịn idide. James ọdọhọ ete: “Owo eke owụkde enyịn ese ata edifọn ibet Abasi emi anamde owo ọwọrọ ufụn, onyụn̄ ọsọn̄ọde ada ke esịt, idịghe andikokop emi efrede, edi edi andinanam; owo emi eyekụt edidiọn̄ ke edinam esie.” (James 1:23-25) Ih, enye eyedi “anam-ikọ” oro okopde inemesịt. Akan oro, edi akpan n̄kpọ ndidi “anam-ikọ” ke kpukpru ikpehe uwem Christian nnyịn. Nnyịn ikpedehede ibian̄a idem ke ndikere nte ke ikpîkpu enyọn̄ enyọn̄ utuakibuot ekem. James ọnọ nnyịn item ete inam ndusụk ikpehe utuakibuot akpanikọ oro ekemede ndidi idem mme enyene-ifịk Christian ẹma ẹfụmi. Enye ewet ete: “Ido Abasi eke asanade, mînyụn̄ ideheke ke iso Abasi Ete nnyịn edi, ndisan̄a nse nditọ-akpa ye mme ebe-akpa ke ukụt mmọ, ndinyụn̄ n̄kpeme idem ke idiọk-n̄kpọ emi odude ke ererimbot.”—James 1:27.
16. Ke mme usụn̄ ewe ke Abraham akakabade edi “Ufan Abasi,” ndien didie ke nnyịn ikeme ndinyene itie ufan ye Enye?
16 Ikemke n̄kukụre ndidọhọ, ‘Mmonịm Abasi ke akpanikọ,’ nnyụn̄ ntre do. Kpa nte James 2:19 ọdọhọde ete: “Afo omonịm ke akpanikọ ete, Abasi kiet ke odudu? Ọfọn: mme demon n̄ko ẹnịm ke akpanikọ ẹnyụn̄ ẹnyek.” James ọsọn̄ọ etịn̄ nte ke “edinịm ke akpanikọ, eke mîsan̄ake ye edinam n̄kpọ, amakpa ke idem esie,” ndien etịn̄ aban̄a Abraham, ọdọhọde ete: “Edinịm ke akpanikọ akasan̄a ye se enye anamde, ndien oto ke se enye anamde ekenyene mbuọtidem eke ọfọnde ama.” (James 2:17, 20-22) Mme utom Abraham ẹma ẹsịne edinọ mme iman esie un̄wam, ndiwụt mfọnido, mben̄eidem ndiwa Isaac, ye ‘an̄wan̄wa editan̄a’ ọkpọsọn̄ mbuọtidem ke un̄wọn̄ọ Abasi ke “Obio eke enyenede nsọn̄ọnda,” kpa Obio Ubọn̄ Messiah ini iso. (Genesis 14:16; 18:1-5; 22:1-18; Mme Hebrew 11:8-10, 13, 14; 13:2) Nte odotde, ‘ẹkedikot Abraham, Ufan Abasi.’ (James 2:23) Nte nnyịn isịnde ifịk itan̄a mbuọtidem ye idotenyịn nnyịn ke Obio Ubọn̄ eke edinen ido emi edide, ẹkeme n̄ko ndibat nnyịn nte ‘mme ufan Jehovah.’
17. (a) Ntak emi ‘ikpe eketebede’ Rahab, ndien didie ke ẹkenọ enye utịp? (b) Bible ọnọ ewe anyan udịm enyịn̄ mbon emi ‘ẹkedide mme anam-ikọ’? (c) Didie ke ẹkenọ Job utịp, ndien ntak-a?
17 Mbon oro ‘ẹdide mme anam-ikọ’ ke akpanikọ ‘ẹbọ utebeikpe oto ke edinam n̄kpọ, itoho ke edinịm ke akpanikọ ikpọn̄.’ (James 2:24) Rahab ekedi owo emi akadiande mme utom ke mbuọtidem esie ke “ikọ” oro enye okokopde aban̄a n̄kpọsọn̄ edinam Jehovah. Enye ama odịp mbon uyep Israel onyụn̄ an̄wam mmọ ndifehe, ndien ekem enye atan̄ ubon ete esie obon kaban̄a ubọhọ. Didie ke enye edikop idatesịt ntem ke ediset ke n̄kpa, ke ndidi ndifiọk nte ke mbuọtidem esie, emi akasan̄ade ye mme utom, ama ada okosụn̄ọ ke enye ndidi ekaete Messiah! (Joshua 2:11; 6:25; Matthew 1:5) Mme Hebrew ibuot 11 ọnọ anyan udịm enyịn̄ mme owo ẹmi ‘ẹkedide mme anam-ikọ’ ke ndiwụt mbuọtidem mmọ, ndien ẹyenọ mmọ utịp akamba akamba. Inaha nnyịn ifre Job, emi ọkọdọhọde ke idak ọkpọsọn̄ idomo ete: “Ẹkọm enyịn̄ Jehovah.” Nte nnyịn ima ikokụt, mbuọtidem ye utom esie ẹma ẹsụn̄ọ ke akwa utịp. (Job 1:21; 31:6; 42:10; James 5:11) Kpasụk ntre, nnyịn ndiyọ mfịn nte “mme anam-ikọ” eyeda unyịme Jehovah edi.
18, 19. Didie ke nditọete oro ẹkefịkde ke anyanini “ẹdi mme anam-ikọ,” ndien nso edidiọn̄ ke utom mmọ akada edi?
18 Ke otu mbon ẹmi ẹkeyọde ekese n̄kpọ ke ediwak isua ẹmi ẹbede ẹdi nditọete nnyịn ke Edem Usiahautịn Europe. Kemi ẹma ẹkedorode ekese ukpan, mmọ ke akpanikọ ‘ẹmekabade ẹdi mme anam-ikọ’ ke obufa n̄kann̄kụk mmọ. Mme isụn̄utom ye mme asiakusụn̄ ẹtode mme idụt oro ẹkperede ẹmedụk ẹdi ndinọ un̄wam ke edikpep n̄kpọ ye edinam ndutịm. N̄kọk itieutom Finland ye mme n̄kọk itieutom Watch Tower Society eken oro ẹdude ẹkpere ẹmenọ mme ọbọpufọk ẹmi ẹnyenede usọ ẹka, ndien otu nditọete ofụri ererimbot ẹmi ẹtatde ubọk ẹmenọ okụk ndida mbọp mbufa ọfis n̄kọk itieutom ye mme Ufọkmbono Obio Ubọn̄.—Men 2 Corinth 8:14, 15 domo.
19 Didie ke nditọete ẹmi ẹkefịkde ke anyanini ẹnam n̄kpọ ifịk ifịk ntem ke an̄wautom! Mmọ ke ‘ẹkpa utom ye en̄wan’ mbak ke ini mme ifet mîdidụhe ke “ini afanikọn̄.” (1 Timothy 4:10; 2 Timothy 4:2, NW) Ke uwụtn̄kpọ, ke April emi ekebede ke Albania, emi ufịk ọsọn̄de ubọk etieti, ẹma ẹsuan ofụri ibat tract emi ẹkotde Mbụk Obio Ubọn̄ emi ẹkenọde emi ibuotikọ ọdọhọde “Ntak Emi Uwem Ọyọhọde Ntem ye Mme Mfịna” ke n̄kpasịp usen ita. Emi ekedi eti edifiak nnam n̄kpọ mban̄a Editi n̄kpa Jesus, emi owo 3,491 ẹkedụkde—otịmde awak akan mme enyene-ifịk asuanetop mmọ 538.
20. Nso ke ibat mbon emi ẹdụkde Editi ke ndondo emi owụt, ndien didie ke ẹkeme ndin̄wam ediwak owo?
20 Mme idụt eken n̄ko ẹtịp akamba akamba ẹsịn ke ibatowo ẹmi ẹkedụkde Editi, emi ọdọkde ebe 10,000,000 ke mme isua ndondo ẹmi. Ke ediwak itie mbufa owo, ẹmi ẹsọn̄ọde mbuọtidem mmọ ebe ke ndidụk nnyụn̄ nse nte ẹnịmde Editi, ke ‘ẹkabade ẹdi mme anam ikọ.’ Nte nnyịn imekeme ndisịn udọn̄ nnọ ekese mbufa mme andibuana ẹmi ẹdot ndinam utom ke ifetutom oro?
21. Nte ekemde ye ibuotikọ isua nnyịn, nso usụn̄ edinam ke nnyịn ikpetiene, ndien ye nso utịtmbuba?
21 Ukem nte mme enyene-ifịk Christian oro ke akpa isua ikie, ndien ye ata ediwak toto ke ini oro, ẹyak nnyịn in̄wana ‘isịn ifịk ikaiso ibịne utịtmbuba’ eke nsinsi uwem, edide oro edidi ke Obio Ubọn̄ eke heaven m̀mê ke ikpehe esie eke isọn̄. (Philippi 3:12-14) Enye odot ofụri ukeme nnyịn ndisịm utịtmbuba oro. Idịghe ini edi emi ndifiak ndi mme andikokop ikpọn̄îkpọn̄, edi edi ini ‘ndisọn̄ esịt nnyụn̄ nnam utom.’ (Haggai 2:4; Mme Hebrew 6:11, 12) Ke ‘ima ikọbọ ikọ emi ẹtọde ke esịt,’ akpakam nnyịn ‘ikabade idi idara idara mme anam-ikọ’ idahaemi ye ke ini iso emi edide.
Didie ke Afo Ọkpọbọrọ?
◻ Didie ke nnyịn ikeme ndiyọ ye idatesịt?
◻ Nso idi “eti ibuot emi otode ke enyọn̄,” ndien didie ke nnyịn ikeme ndibịne enye?
◻ Ntak anade nnyịn ‘idi mme anam-ikọ, ikûdi mme andikokop ikpọn̄îkpọn̄’?
◻ Mme etop ewe ẹkeme ndidemede nnyịn idi “mme anam-ikọ”?
[Ndise ke page 17]
Akpakam nnyịn n̄ko itat esịt nnyịn inọ ukpepn̄kpọ Abasi
[Ndise ke page 18]
Ẹma ẹnọ Job utịp nsọn̄ọnda ke ndikanam enye afiak enyene ọyọhọ, uwem inemesịt ye mbonima esie