“Akan Kpukpru N̄kpọ, Ẹnyene Ufiop-ufiop Ima”
“Utịt kpukpru n̄kpọ ke ekpere. . . . Akan kpukpru n̄kpọ, ẹnyene ufiop-ufiop ima ke otu idem mbufo.”—1 PETER 4:7, 8.
JESUS ama ọfiọk ke akpatre hour ifan̄ oro imọ ikodude ye mme apostle imọ ekedi se isọn̄de urua. Enye ama ọfiọk se ikanade ibet mmọ. Mmọ ẹma ẹnyene akamba utom ndinam, edi ẹyesua ẹnyụn̄ ẹkọbọ mmọ, kpa nte ẹkenamde ye enye. (John 15:18-20) Enye ama eti mmọ ediwak ini ke akpatre okoneyo oro mmọ ẹkedude ọtọkiet ke oyom mmọ “ẹma kiet eken.”—John 13:34, 35; 15:12, 13, 17.
2 Se ẹketịn̄de okoneyo oro ama an̄wan̄a apostle Peter. Ediwak isua ke ukperedem, ke ini ekewetde n̄wed esisịt ini mbemiso nsobo Jerusalem, Peter ama ọsọn̄ọ etịn̄ nte ima edide akpan n̄kpọ. Enye ama ọnọ mme Christian item ete: “Utịt kpukpru n̄kpọ ke ekpere. . . . Akan kpukpru n̄kpọ, ẹnyene ufiop-ufiop ima ke otu idem mbufo.” (1 Peter 4:7, 8) Ikọ Peter enen̄ede enyene se ọwọrọde ọnọ mbon oro ẹdude uwem ke “ukperedem ini” eke editịm n̄kpọ emi. (2 Timothy 3:1) Nso idi “ufiop-ufiop ima”? Ntak edide akpan n̄kpọ nnyịn ndinyene utọ ima oro nnọ mbon efen? Ndien didie ke nnyịn ikeme ndiwụt ke imenyene utọ ima oro?
“Ufiop-Ufiop Ima”—Nso ke Enye Edi?
3 Ediwak owo ẹda ima nte edu emi enyenede ndikọri ke idemesie. Edi Peter iketịn̄ke iban̄a orụk ima ekededi; enye eketịn̄ aban̄a ata n̄wọrọnda orụk ima. Ẹkabade ikọ oro “ima” ke 1 Peter 4:8 ẹto ikọ Greek oro a·gaʹpe. Ikọ oro owụt ima unana ibụk emi edumbet akarade. N̄wed ndụn̄ọde kiet ọdọhọ ete: “Ẹkeme ndikara ima oro ẹkotde agape sia enye mînen̄ekede idi ntụk edi edide edikokoi mbiere ndinam n̄kpọ.” Sia ikadade-da ibụk imana, nnyịn imoyom ẹti nnyịn ndima mbon efen, inamde ntre nte mme edumbet Abasi ẹtemede.—Genesis 8:21; Rome 5:12.
4 Emi iwọrọke ke ana nnyịn ima kiet eken n̄kukụre sia edide ewụhọ. A·gaʹpe idịghe ndebe ndebe ima. Peter ọkọdọhọ ke ana nnyịn ‘inyene ufiop-ufiop [ke ata ata usụn̄, “ntatara ntatara”] ima inọ kiet eken.’a (Kingdom Interlinear) Edi, utọ ima oro oyom ẹsịn ukeme. Kaban̄a ikọ Greek oro ẹkabarede “ufiop-ufiop,” eyen ukpepn̄kpọ kiet ọdọhọ ete: “Enye ọnọ ekikere aban̄a ebre mbre mbuba emi esịnde ofụri ukeme esie nte enye ekperede utịt mbuba.”
5 Do, ima oro iwụtde inaha etre ke sụk edinam mme n̄kpọ oro ẹmemde ndinam m̀mê ndiwụt enye nnọ ibat ibat owo. Ima Christian oyom inam esịt nnyịn “atara,” inamde ima nnyịn atara idem ke ini ọsọn̄de ndinam oro. (2 Corinth 6:11-13) Nte an̄wan̄ade, utọ ima emi edi se anade ikọkọri inyụn̄ inam n̄kpọ ibịne, kpa nte ebre mbre mbuba ọnọde idemesie ukpep onyụn̄ esịnde ifịk ndifori usọ esie. Edi akpan n̄kpọ nnyịn ndinyene utọ ima oro nnọ kiet eken. Ntak-a? Ke nsụhọde n̄kaha ke ntak ita.
Ntak Akpanade Nnyịn Ima Kiet Eken?
6 Akpa, “koro ima oto Abasi.” (1 John 4:7) Ima ima edu emi oto Jehovah emi ekebemde iso ama nnyịn. Apostle John ọdọhọ ete: “Abasi akada emi ayarade ima emi Enye amade nnyịn, ke emi Enye okosiode edibon Eyen Esie kierakiet ọdọn̄ ke ererimbot, kpan̄ nnyịn ikpodu uwem oto ke Enye.” (1 John 4:9) ‘Ẹkesio Eyen Abasi ẹdọn̄’ ebe ke ndinam enye akabade edi owo, anamde utom ukwọrọikọ esie, onyụn̄ akpade ke eto ndutụhọ—kpukpru emi “kpan̄ nnyịn ikpodu uwem.” Didie ke nnyịn ikpanam n̄kpọ iban̄a akakan ima emi Abasi owụtde mi? John ọdọhọ ete: “Edieke Abasi akamade nnyịn ntem, nnyịn nde ikpama kiet eken.” (1 John 4:11) Tịm fiọk ke John ewet ete, “Edieke Abasi akamade nnyịn ntem”—idọhọke sụk fi, edi ọdọhọ nnyịn. Ọkpọikọ edi: Edieke Abasi amade ekemmọ mme andituak ibuot, nnyịn nde inyene ndima mmọ n̄ko.
7 Ọyọhọ iba, edi akpan n̄kpọ nnyịn ndinen̄ede mma kiet eken idahaemi man ikeme ndin̄wam nditọete nnyịn emi ẹdude ke unana sia “utịt kpukpru n̄kpọ ke ekpere.” (1 Peter 4:7) Nnyịn idu uwem ke “ndiọk eyo.” (2 Timothy 3:1) Mme idaha ererimbot, mme oto-obot afanikọn̄, ye ubiọn̄ọ ẹsinam n̄kpọ ọsọn̄ ye nnyịn. Ke ini isobode n̄kpọsọn̄ idaha, oyom nnyịn inen̄ede isan̄a ikpere kiet eken. Ufiop ufiop ima ayadian nnyịn ọtọkiet onyụn̄ anam nnyịn ‘ikere iban̄a kiet eken.’—1 Corinth 12:25, 26.
8 Ọyọhọ ita, oyom nnyịn ima kiet eken sia nnyịn mîyomke ‘ndinọ Satan ufan̄’ ndikan nnyịn ubọk. (Ephesus 4:27) Satan esisọp ndida mme unana mfọnmma ekemmọ mme andinịm ke akpanikọ—mme mmeme, ndo, ye ndudue—nte n̄kpọ ndinam ẹtuak ukot ẹduọ. Nte ikọ unana n̄kọkibuot m̀mê nsọn̄ido eyenete ayanam nnyịn iwọrọ ikpọn̄ esop? (Mme N̄ke 12:18) Oro iditịbeke edieke nnyịn inyenede ufiop ufiop ima inọ kiet eken! Utọ ima oro anam nnyịn idu ke emem inyụn̄ inam n̄kpọ Abasi “ke esịt kiet.”—Zephaniah 3:9.
Nte Ekemede Ndiwụt ke Amama Mbon Efen
9 Ediwụt ima ana ọtọn̄ọ ke ubon. Jesus ọkọdọhọ ke ẹdida ima oro mmọ ẹmade kiet eken ẹdiọn̄ọ ata mme anditiene imọ. (John 13:34, 35) Ima ikpenyeneke ndidu ke esop kpọt edi ekpenyene ndidu ke ubon n̄ko—ke ufọt mme nsan̄andọ ye ke ufọt ete ye eka ye nditọ. Ikụreke ke ndidọdọhọ ke imama mbonubon nnyịn; oyom nnyịn inanam emi iwụt ke ediwak usụn̄.
10 Didie ke mme nsan̄andọ ẹkeme ndiwụt kiet eken ima? Ebe emi amade n̄wan esie ata ata ima esitetịn̄ onyụn̄ ananam owụt—ke ndịbe ye ke eferife—ke imọ imama enye. Enye esinam n̄kpọ ye n̄wan esie uku uku onyụn̄ ekere aban̄a mme ekikere esie ye nte etiede enye ke idem. (1 Peter 3:7) Enye esibem iso ekere aban̄a mfọnọn̄kpọ n̄wan esie, onyụn̄ anam kpukpru se enye ekekeme ndise mban̄a enye ke n̄kan̄ eke obụk, eke spirit, ye eke ntụk. (Ephesus 5:25, 28) N̄wan emi enen̄erede ama ebe esie ‘esiten̄e enye,’ idem ke ini ebe emi okpude ke ndusụk idaha ndinam se n̄wan emi okodoride enyịn. (Ephesus 5:22, 33) N̄wan emi esin̄wam ebe esie onyụn̄ osụk idem ọnọ enye, iyomke n̄kpọ nte mîwụtke eti ibuot ito enye, edi ebere ye enye ke ndiwụk ntịn̄enyịn ke mme n̄kpọ eke spirit.—Genesis 2:18; Matthew 6:33.
11 Mme ete ye eka, didie ke mbufo ẹkeme ndiwụt nditọ mbufo ima? Mbufo ndinyịme ndinam utom ọkpọsọn̄ ndise mban̄a mmọ ke n̄kan̄ eke obụk owụt ke mbufo ẹmema mmọ. (1 Timothy 5:8) Edi nditọ ẹyom se ikande udia, ọfọn̄, ye ufọkidụn̄. Man mmọ ẹma enyụn̄ ẹnam n̄kpọ ẹnọ ata Abasi ke ẹma ẹkekọri ẹwọrọ owo, oyom ẹnọ mmọ ukpep ke n̄kan̄ eke spirit. (Mme N̄ke 22:6) Emi ọwọrọ ndidiomi ini nte ubon ndikpep Bible, ndibuana ke an̄wautom, nnyụn̄ ndụk mme mbono esop Christian. (Deuteronomy 6:4-7) Oyom ekese n̄waidem man ẹnam mme n̄kpọ emi kpukpru ini, akpan akpan ke ndiọkeyo emi. Udọn̄ ye ukeme mbufo ndise mban̄a mme n̄kpọ eke spirit nditọ mbufo edi ediwụt ima, koro do ke mbufo ẹwụt ke ẹmenyene nsinsi mfọnọn̄kpọ mmọ ke ekikere.—John 17:3.
12 Edi akpan n̄kpọ mme ete ye eka ndiwụt ima ebe ke ndise mban̄a mme ntụk nditọ mmọ. Nditọwọn̄ ẹtie mmemmem mmemmem; nsek esịt mmọ oyom nsọn̄ọ nte ke mbufo ẹmema mmimọ. Ẹsian mmọ ke mbufo ẹmema mmọ, ẹwụt mmọ ima etieti, koro utọ edinam oro ọnọde mmọ nsọn̄ọ ke mmọ ẹdot ndidi se ẹmade ẹnyụn̄ ẹnyene ufọn. Ẹtoro mmọ ima ima ke ofụri esịt, koro emi ayanam mmọ ẹfiọk ke mbufo ẹmekụt ẹnyụn̄ ẹma mme ukeme emi mmimọ isịnde. Ẹtụnọ mmọ ke ima, koro utọ edinen̄ede oro anam mmọ ẹfiọk ke mbufo ẹmekere ẹban̄a orụk owo emi mmimọ ikọride ika ndidi. (Ephesus 6:4) Kpukpru utọ edinam uwụt ima emi ẹn̄wam ndibọp inem inem ubon emi adianade kiet onyụn̄ etịmde idem nte ọfọnde ndikan mme mfịghe eke ukperedem ini emi.
13 Ima anam nnyịn ifen mme ndudue mbon efen. Ti ete ke ini ọkọnọde mme andikot n̄wed esie item ‘ndinyene ufiop-ufiop ima nnọ kiet eken,’ Peter ama etịn̄ akpan ntak emi akpanade ẹnam oro: “Koro ima ofụkde ekese idiọk-n̄kpọ.” (1 Peter 4:8) ‘Ndifụk’ idiọkn̄kpọ iwọrọke ‘ndidịp’ akwa idiọkn̄kpọ. Nnennen n̄kpọ ndinam edi nditọt mme utọ n̄kpọ oro nnọ mbon oro ẹnyenede mbiomo ke esop man mmọ ẹse ẹban̄a. (Leviticus 5:1; Mme N̄ke 29:24) Ekpenen̄ede edi unana ima—ye se mîkemke ye N̄wed Abasi—ndiyak mme anam akwa idiọkn̄kpọ ẹka iso ndinọmọ nnyụn̄ nnọ mbon oro mîbuanake ke idiọkn̄kpọ oro unan.—1 Corinth 5:9-13.
14 Ke ekese idaha, mme ndudue oro ekemmọ mme andinịm ke akpanikọ ẹnamde isikponke. Ke ndusụk idaha, kpukpru nnyịn imesidue ke ikọ m̀mê edinam, ikpude m̀mê ikam inọde mbon efen unan. (James 3:2) Nte nnyịn ikpenyene ndisọsọp nsan̄a ntịn̄ mban̄a mme ndudue mbon efen? Utọ edinam oro n̄kukụre edinam utọk odu ke esop. (Ephesus 4:1-3) Edieke nnyịn idade ima idu uwem, nnyịn ‘iditịn̄ke ikọ-edem’ idian ekemmọ andituak ibuot. (Psalm 50:20) Ukem nte ediyọn̄ọ ibibene ye ediyet ndom mbakara ofụkde ndo emi odude ke ibibene, ntre ke ima ofụk mme unana mfọnmma mbon efen.—Mme N̄ke 17:9.
15 Ima ayanam nnyịn in̄wam mbon oro ẹnen̄erede ẹyom un̄wam. Nte mme idaha eke ukperedem ini emi ẹkade-ka iso ndidiọk, ekeme ndidu mme ini emi ekemmọ mme andinịm ke akpanikọ ẹyomde un̄wam ke n̄kan̄ eke obụk. (1 John 3:17, 18) Ke uwụtn̄kpọ, nte andibuana ke esop mbufo odu ke ọkpọsọn̄ unana m̀mê ataba utom idịbi udia? Do, nnyịn imekeme ndinọ un̄wam nte mme idaha nnyịn ẹyakde. (Mme N̄ke 3:27, 28; James 2:14-17) Nte oyom ẹdiọn̄ ufọk akani an̄wan ebeakpa? Do nnyịn imekeme ndikan̄wam nnam oro.—James 1:27.
16 Nnyịn ikpenyeneke ndiwụt sụk mbon oro ẹdude ke n̄kann̄kụk nnyịn kpọt ima. Ke ndusụk idaha, nnyịn imekeme ndibọ ntọt aban̄ade mme asan̄autom Abasi ke mme idụt efen emi ọkpọsọn̄ oyobio, unyekisọn̄, m̀mê ndutịme mbio obio ẹnọmọde. Mmọ ẹkeme ndinen̄ede nnana udia, ọfọn̄, ye mme n̄kpọ eken. Inamke n̄kpọ m̀mê mmọ ẹto orụk m̀mê ekpụk efen. Nnyịn ‘imama ofụri otu nditọ-ete.’ (1 Peter 2:17, NW) Ntre, ukem nte mme esop eke akpa isua ikie, enen̄ede ọdọn̄ nnyịn ndin̄wam ke ndutịm oro ẹnamde ndinọ un̄wam. (Utom 11:27-30; Rome 15:26) Ke ini iwụtde ima ke mme utọ usụn̄ emi, nnyịn imọsọn̄ọ mbọbọ oro adiande nnyịn ọtọkiet ke ukperedem ini emi.—Colossae 3:14.
17 Ima anam nnyịn ibuana eti mbụk Obio Ubọn̄ Abasi ye mbon efen. Kere ban̄a uwụtn̄kpọ Jesus. Nso ikanam enye ọkwọrọ ikọ onyụn̄ ekpep mme owo n̄kpọ? Idiọk idaha eke spirit oro mme owo ẹkedude okonụk enye ‘nditua mmọ mbọm.’ (Mark 6:34) Nsunsu mme ekpemerọn̄ eke ido ukpono emi akanade nte ẹkpep mme owo akpanikọ eke spirit ẹnyụn̄ ẹnọ mmọ idotenyịn ẹma ẹfụmi ẹnyụn̄ ẹtụn mmọ usụn̄. Ntre ata ntotụn̄ọ ima ye mbọm akanam Jesus ada “eti mbụk Ubọn̄ Abasi” ọdọn̄ mme owo esịt.—Luke 4:16-21, 43.
18 Mfịn n̄ko, ẹtre ndise mban̄a ediwak owo ke n̄kan̄ eke spirit, ẹtụn mmọ usụn̄, ẹnyụn̄ ẹnam mmọ ẹnana idotenyịn. Nte Jesus, edieke nnyịn ifiọkde mme udọn̄ n̄kpọ eke spirit mbon oro mîfiọkke ata Abasi kan̄a, do ima ye mbọm ayanam nnyịn ibuana eti mbụk Obio Ubọn̄ Abasi ye mmọ. (Matthew 6:9, 10; 24:14) Ke ikerede iban̄a ibio ini emi osụhọde, akananam idịghe usọp usọp n̄kpọ ndikwọrọ etop unyan̄a uwem emi nte edide idahaemi.—1 Timothy 4:16.
“Utịt Kpukpru N̄kpọ ke Ekpere”
19 Ti ete ke mbemiso Peter ọnọde nnyịn item ndima kiet eken enye ọkọdọhọ ete: “Utịt kpukpru n̄kpọ ke ekpere.” (1 Peter 4:7) Ibịghike, edinen obufa ererimbot Abasi ọmọn̄ ada itie idiọk ererimbot emi. (2 Peter 3:13) Do, idịghe ini ndueidem edi emi. Jesus ama ọtọt ete: “Ẹkpeme idem mbufo, mbak uyụhọ udia ye mmịn ye ekikere uwem emi edinam esịt mbufo odobi, ndien usen oro edibuat mbufo nte ekpọ.”—Luke 21:34, 35.
20 Ntre, ke usụn̄ ekededi, ẹyak nnyịn ‘ikpeme,’ idu ke edidemede iban̄a ini emi idude mi. (Matthew 24:42) Ẹyak nnyịn ikpeme ibiọn̄ọ idomo Satan ekededi emi ekemede ndin̄wọn̄ọde ntịn̄enyịn nnyịn. Ẹyak nnyịn ikûdedei iyak ndebe ndebe ererimbot unana ima emi akpan nnyịn ndiwụt mbon efen ima. Ke akande kpukpru, ẹyak nnyịn inen̄ede isan̄a ikpere ata Abasi, kpa Jehovah, emi Obio Ubọn̄ Messiah esie edisude utịbe utịbe uduak esie kaban̄a isọn̄ emi ke mîbịghike.—Ediyarade 21:4, 5.
[Ikọ idakisọn̄]
a Ke 1 Peter 4:8, mme edikabade Bible efen ẹdọhọ ke ana nnyịn ima kiet eken “ke ofụri esịt,” “ntotụn̄ọ ntotụn̄ọ,” m̀mê “ọkpọsọn̄ ọkpọsọn̄.”
MME MBỤME UKPEPN̄KPỌ
• Nso item unyọn̄ọ ke Jesus ọkọnọ mme mbet esie, ndien nso iwụt ke emi ama an̄wan̄a Peter? (Ikp. eki. 1-2)
• Nso idi “ufiop-ufiop ima”? (Ikp. eki. 3-5)
• Ntak emi nnyịn ikpamade kiet eken? (Ikp. eki. 6-8)
• Didie ke afo ekeme ndiwụt ke amama mbon efen? (Ikp. eki. 9-18)
• Ntak emi ini emi mîdịghe ini ndueidem, ndien nso ke nnyịn ikpebiere ndinam? (Ikp. eki. 19-20)
[Ndise ke page 29]
Ubon emi adianade kiet etịm idem nte ọfọnde ndikan mme mfịghe eke ukperedem ini emi
[Ndise ke page 30]
Ima ayanam nnyịn in̄wam mbon oro ẹnen̄erede ẹyom un̄wam
[Ndise ke page 31]
Edibuana eti mbụk Obio Ubọn̄ Abasi ye mbon efen edi ediwụt ima