8. (a) Nso utịp ke edifri ọyọhọ ukotowo itiaba enyene ke idem mme idụt? (b) Mmanie ke mme idụt ẹwụt iyatesịt mmọ?

⁸ Ke n̄kan̄ eken, edifri ọyọhọ ukotowo itiaba oro inọhọ mme idụt idatesịt. Ini edisịm ọnọ mmọ ndikụt iyatesịt Jehovah. Nte John obụkde ete: “Mme idụt ẹkeyat esịt ndien iyatesịt Fo ama edi. Ndien ekem ini nte ẹkpede ikpe mme akpan̄kpa, ẹnyụn̄ ẹnọde ikọt Fo mme prophet utịp mmọ, ẹnyụn̄ ẹnọde nti owo eke mmọ, ye mmọ emi ẹten̄ede enyịn̄ Fo, n̄kpri ye ikpọ; nte ẹnyụn̄ ẹsobode mmọ emi ẹsobode isọn̄.” (Ediyarade 11:18) Ọtọn̄ọde ke 1914 akaiso, mme idụt ererimbot ke obom obom usụn̄ ẹma ẹwụt iyatesịt mmọ ye kiet eken, ye Obio Ubọn̄ Abasi, ndien akpan akpan ye ntiense Jehovah iba oro.—Ediyarade 11:3.

9. Didie ke mme idụt ẹsobo isọn̄, ndien nso ke Abasi ebiere ndinam mban̄a emi?

⁹ Ke ofụri mbụk, mme idụt ẹmeda uyịre uyịre en̄wan mmọ ye idiọk ndutịm unamn̄kpọ ẹsobo isọn̄. Nte ededi, ọtọn̄ọde ke 1914, nsobo emi ọmọkọri okosịm enyene-ndịk udomo. Idiọkitọn̄ ye n̄wo ẹma ẹsụn̄ọ ke ndinam mme desert ẹtara ye eti isọn̄ nditak akamba akamba. Ibọkn̄kpa oro edepde nte edịm ye obubịt ntọn̄ ekịmikan̄ ẹma ẹbiat ntatara ebiet. Ẹma ẹsabade mme itie ẹmi udia otode. Ẹsabade ofụm oro nnyịn in̄wekde ye mmọn̄ oro nnyịn in̄wọn̄de. Mbiara n̄kpọ usiakifia ẹmesịn odu-uwem n̄kpọ ke isọn̄ ye ke inyan̄ibom ke itiendịk. Ama odu ini emi ikpọ odudu ererimbot ẹkeduakde ọyọhọ nsobo eke n̄kpọekọn̄ nuclear ẹnọ kpukpru ubonowo. Nte enemde, Jehovah ‘eyesobo mmọemi ẹsobode isọn̄’; enye eyesobo mbon ntan̄idem oro mîten̄eke Abasi, ẹmi ẹdide ntak mfụhọ mfụhọ idaha ke isọn̄. (Deuteronomy 32:5, 6; Psalm 14:1-3) Ke ntre, Jehovah anam ndutịm ọnọ ọyọhọ n̄kpọnnam ita, ndisobo mme anam-idiọkn̄kpọ ẹmi.—Ediyarade 11:14.

N̄kpọnnam Osịm Mme Osobo-Isọn̄!

10. (a) Nso idi ọyọhọ n̄kpọnnam ita? (b) Ke nso usụn̄ ke ọyọhọ n̄kpọnnam ita ada se ikponde ikan ndutụhọ edi?

¹⁰ Se ọyọhọ n̄kpọnnam ita mi ndien. Enye edi usọp usọp! Enye edi usụn̄ emi Jehovah adade nsobo ọsọk mbon oro ẹsabarede “udoriukot” esie, kpa ediye isọn̄ emi nnyịn idụn̄de. (Isaiah 66:1) Obio Ubọn̄ Messiah—kpa edisana ndịben̄kpọ Abasi anam enye ọtọn̄ọ. Ẹma ẹda akpa n̄kpọnnam iba oro ẹtụhọde mme asua Abasi, akpan akpan mme adaiso Christendom—osụn̄ọde oto ufen n̄kukun̄kpọyọriyọ ye udịmekọn̄ enan̄-mbakara akpan akpan; edi ọyọhọ n̄kpọnnam ita, emi Obio Ubọn̄ Jehovah ke idemesie esede aban̄a, ada se ikponde ikan ndutụhọ edi. (Ediyarade 9:3-19) N̄kpọnnam emi ọnọ ita-n̄kpa ke ndisio akama-nsobo n̄kaowo ye mme andikara enye mfep. Emi eyedi nte ata akpatre ubiereikpe Jehovah ke Armageddon. Emi edi kpa nte Daniel eketịn̄de prọfesi ete: “Ndien ke eyo ndidem oro [mme andikara ẹmi ẹsobode isọn̄], Abasi enyọn̄ eyenam ubọn̄ eke mîdisoboke ke nsinsi, adaha ada: ndien idikpọn̄ke ubọn̄ emi inọ mbio efen: enye eyenuak onyụn̄ ama kpukpru mme idụt ẹmi, ndien enye eyeda ke nsinsi.” Ukem nte akwa obot, Obio Ubọn̄ Abasi eyekara isọn̄ emi ẹnamde edi ubọn̄ ubọn̄ mi, ọnọde itie edikara Jehovah ubọn̄ onyụn̄ adade nsinsi idatesịt ọsọk ubonowo.—Daniel 2:35, 44; Isaiah 11:9; 60:13.

11. (a) Nso n̄kaiso udịm udịm n̄kpọntịbe inemesịt ke prọfesi oro etịn̄ aban̄a? (b) Nso mfọnido oro owo mîdotke ke ẹdinyene, didie, ndien ebe ke mmanie?

¹¹ Se itienede ọyọhọ n̄kpọnnam ita edi n̄kaiso udịm udịm n̄kpọntịbe inemesịt oro edikọride-kọri akaiso ke ofụri usen Ọbọn̄. Enye edi ini ‘eke ẹkpede ikpe mme akpan̄kpa, ẹnyụn̄ ẹnọde ikọt esie mme prophet utịp mmọ, ẹnyụn̄ ẹnọde nti owo eke mmọ, ye mmọ emi ẹten̄ede enyịn̄ esie.’ Oro ọwọrọ ediset ke n̄kpa! Kaban̄a ndisana ikọt Abasi ẹmi ẹyetde aran, oro ẹma ẹkedede idap n̄kpa, emi ada itie ke ntọn̄ọ ntọn̄ọ usen Ọbọn̄. (1 Thessalonica 4:15-17) Ke edikem ini, nsụhọ ndisana ikọt Abasi ẹmi ẹyediana ye mmọemi ebe ke ediset ke n̄kpa ke ediyịp enyịn. Ẹyenọ mbon efen n̄ko utịp, ẹsịnede ikọt Abasi mme prọfet eke eyo eset ye kpukpru ubonowo eken oro ẹdide ẹditen̄e enyịn̄ Jehovah, edide mmọ ẹdi eke akwa otuowo oro ẹbọhọde akwa ukụt m̀mê eke “mme akpan̄kpa . . . n̄kpri ye ikpọ,” oro ẹnamde ẹset ẹdu uwem ke ini Ukara Tọsịn Isua eke Christ. Sia Edidem Messiah Abasi enyenede mme ukpọhọde n̄kpa ye Hades, ukara Obio Ubọn̄ esie eberede usụn̄ ọnọ enye ndiyak nsinsi uwem nnọ kpukpru mbon oro ẹnyanarede ẹsịm ndibọ ọsọn̄urua enọ oro. (Ediyarade 1:18; 7:9, 14; 20:12, 13; Rome 6:22; John 5:28, 29) Edide enye edi uwem unana n̄kpa ke mme heaven m̀mê nsinsi uwem ke isọn̄, enọ uwem emi edi mfọnido Jehovah oro owo mîdotke, emi andibọ kiet kiet ekemede ndiwụt esịtekọm ke nsinsi!—Mme Hebrew 2:9.

[Ekebe ke page 175]

Edisobo Isọn̄

“Ke kpukpru second ita, ubak ikpọ akai okponde nte an̄wambre bọl ke osop. . . . Ediwot ikpọ akai ke owot ediwak tọsịn orụk eto ye unam.”—Illustrated Atlas of the World (Rand McNally).

“Ke ufan̄ isua ikie iba oro ẹdụn̄de, [Ikpọ N̄kpọdiọhọ-mmọn̄] ẹmekabade n̄ko ẹdi n̄kponn̄kan ekwe ererimbot.”—The Globe and Mail (Canada).

Ke April 1986 bọm ndibomo ye ikan̄ ndisak ke itie udiọn̄ n̄kpọekọn̄ nuclear ke Chernobyl, U.S.S.R., “ekedi n̄kponn̄kan n̄kpọntịbe nuclear . . . tọn̄ọ nte ẹkeduọn̄ọ bọm ke Hiroshima ye Nagasaki,” osiode “ekese ọkpọsọn̄ ufiop oro ebịghide esịn ke ofụm, ke isọn̄ ye ke mmọn̄ nte ofụri udomo oro ẹkedomode n̄kpọekọn̄ nuclear ẹse ye mme bọm oro akanam ẹbomode.”—JAMA; The New York Times.

Ke Minamata, Japan, itieutom ubuak ibọk ama an̄wan̄a se ẹkotde Methylmercury ọdọn̄ ke n̄kọk-inyan̄. Ndita iyak ye mfi ẹmi mmọn̄ ibọk oro okotụkde ama ada udọn̄ọ ẹkotde Minamata (MD) edi, kpa “idiọk udọn̄ọ ọfiọn̄. . . . Tutu osịm emi [1985], ẹma ẹdụn̄ọde ẹkụt ẹte ke owo 2578 ke ofụri Japan ẹnyene MD.”—International Journal of Epidemiology.

[Ekebe ke page 176]

Mme ndodobi ntọt ke Ediyarade 11:15-19 ẹdi ebeiso n̄kpọ ẹnọ mme n̄kukụt oro ẹtienede. Ediyarade ibuot 12 edi edifiak ntịn̄ oro atatde akpan ntọt eke Ediyarade 11:15, 17 ke nde ke nde. Ibuot 13 obụk se idade ikosụn̄ọ ke 11:18, nte enye etịn̄de aban̄a ntọn̄ọ ye n̄kọri esop ukaraidem Satan oro osobode isọn̄. Ibuot 14 ye 15 ẹbụk mme n̄kaiso ubiereikpe Obio Ubọn̄ oro ẹyịride ye uyo ukotowo ọyọhọ itiaba ye ọyọhọ n̄kpọnnam ita.