Εξόρυξις Γαιάνθρακος από Περιοχές Λιβαδιών
Από τον ανταποκριτή του «Ξύπνα!» στον Καναδά
ΤΟ αυτοκίνητο μετέβαλε πορεία από την κυρία λεωφόρο προς τα γκρίζα «βουνά» που διαγράφονταν μπροστά από την περιοχή των λιβαδιών. Σχεδόν σε κάθε κατεύθυνσι γυμνά «βοσκοτόπια» εφαίνοντο να υψώνωνται από τις χαμηλές πεδιάδες. Βρισκόμαστε στο δρόμο μας για να επισκεφθούμε ένα ασυνήθιστο ορυχείο, όχι σ’ εκείνα «τα βουνά,» αλλά δίπλα τους.
Ο δρόμος περνούσε ένα φράγμα γεμισμένο με χώμα που συγκρατούσε εννέα μίλια υδαταποθήκης για τον τεράστιο σταθμό παραγωγής ηλεκτρισμού που ήταν μόλις μπροστά. Μια πινακίδα έγραφε: «Ηλεκτρικός Σταθμός Συνοριακού Φράγματος—Ηλεκτρική Επιχείρησις Σασκάτσουαν,» που υπενθύμιζε ότι βρισκόμαστε μόνον επτά μίλια προς βορράν των συνόρων Καναδά—Ηνωμένων Πολιτειών. Το αυτοκίνητο πέρασε μεταξύ του ηλεκτρικού σταθμού και ενός πελωρίου σωρού γαιανθράκων, έπειτα έστρεψε για ν’ ακολουθήση το χείλος μιας «οροσειράς,» η οποία απεδείχθη ότι ήταν, όχι βράχος και πέτρα, αλλά σωροί απορριμμάτων ο ένας κοντά στον άλλο. Γύρω από ένα απ’ αυτούς τους σωρούς ο δρόμος γινόταν ένα στενό μονοπάτι που ωδηγούσε σ’ ένα βαθύ χαντάκι.
Τα δυο μικρά παιδιά έπαιζαν κυνηγητό έξω από το αυτοκίνητο. Τους είπαμε να προσέχουν να μη απομακρυνθούν, διότι, μολονότι ήταν γιορτή, υπήρχε ακόμη κίνδυνος να περιπλανηθούν στο μεταλλείο χωρίς συνοδεία. Αλλά ο ξεναγός μας ήταν καλά ετοιμασμένος να μας οδηγήση να κάμωμε τον γύρο αυτής της ασυνήθιστης ορυκτικής επιχειρήσεως ασφαλώς. Θα θέλατε να μας συνοδεύσετε τώρα;
Μηχανές που Ανοίγουν ένα Ορυχείο
Η πρώτη έκπληξίς μας είναι όταν κυττάζωμε μέσα στο ορυχείο, όχι κάτω σ’ ένα πηγάδι, αλλά μέσα σ’ ένα ανοιχτό λάκκο βάθους περίπου πενήντα ποδών! Ήταν πριν από εκατό έτη περίπου, οπότε με την εκμετάλλευσι κατά ζώνες για πρώτη φορά έγιναν τέτοιες εκσκαφές για την εξαγωγή γαιανθράκων από την περιοχή των λιβαδιών.
Η πυργωτή μηχανή δίπλα στην ανοιχτή χαράδρα ελκύει την προσοχή μας. Αυτή είναι ένας πελώριος αυτοκίνητος εκσκαφεύς που περπατεί, που του έδωσαν το όνομα «Κος Γίγας»! Μας είπαν ότι αυτός είναι ο μεγαλύτερος του είδους του στον Καναδά και ότι τέτοιες μηχανές αποτελούν τους μεγαλύτερους παράγοντας για την επιτυχή εκμετάλλευσι κατά ζώνες. Εδώ είναι ο υπεύθυνος εργοδηγός της ημέρας αυτής, ο οποίος ευγενικά διέθεσε χρόνο για να προσφέρη ένα απροσδόκητο μεγάλο θέαμα στον γύρο μας.
«Είναι τόσο υψηλός όσο ένα δεκαόροφο κτίριο και ζυγίζει 1.700 τόννους,» μας λέγει ο εργοδηγός για τον «Γίγαντα.» Αυτό σημαίνει ότι είναι χίλιες φορές βαρύτερος από το αυτοκίνητό μας!
«Μπορεί να σκάψη μέχρι βάθους 90 ποδών και καταβροχθίζει έως 35 κυβικές γυάρδες σ’ ένα μόνο δάγκωμα,» συνεχίζει. Αλλ’ αφού δεν εργαζόμεθα με τη μηχανή αυτή σήμερα, ίσως θα θέλατε να ρίξετε μια ματιά στο εσωτερικό της;»
Πράγματι θέλαμε! Ανεβαίνομε στην πελώρια βάσι, και ο εργοδηγός ξεκλειδώνει την πόρτα σαν να επρόκειτο να μπούμε σ’ ένα μεγάλο κτίριο. Εσωτερικά βλέπομε με δέος τους γιγάντιους μηχανισμούς, τα καλώδια και τους κινητήρες.
«Όλοι οι κινητήρες και οι μηχανισμοί στεγάζονται μέσα σ’ αυτόν τον κύριο τοίχο,» εξήγησε ο εργοδηγός. «Αυτοί ελέγχουν τα καλώδια που κινούν το φορτωτήρα και τον κάδο του εκσκαφέως στο εμπρόσθιο μέρος της μηχανής. Όταν ο φορτωτήρας κατεβάζεται, ένα καλώδιο ρίχνει τον κάδο και ένα άλλο τον τραβά ή τον σύρει προς το έδαφος, και τον γεμίζει με ανθρακοφόρον χώμα. Ο φορτωτήρας υψώνεται, ολόκληρη η μηχανή περιστρέφεται γύρω από τη βάσι της και ο κάδος κλίνει, επιτρέποντας στο «μετάλλευμα» να πέση επάνω στο σωρό του «μεταλλεύματος» παραπλεύρως του ανοικτού ορύγματος.»
Τώρα αναρριχώμεθα σε μια άλλη σειρά μεταλλικών κλιμάκων, αυτή τη φορά προς τη μικρή καμπίνα του χειριστού, ο οποίος κάθεται σε μια επάνω μπροσθινή γωνιά της μηχανής. Από αυτό το πλεονεκτικό σημείο ένας άνδρας χρησιμοποιεί τρεις μοχλούς και δυο ποδεία (πεντάλεια) για να ελέγχη ολόκληρη την εργασία της εκσκαφής.
«Είναι τόσο εύκολη, όσο και η οδήγησις αυτοκινήτου,» χαμογέλα ο εργοδηγός. «Ο χειριστής μπορεί να επικοινωνή με το γραφείο του ορυχείου σε οποιαδήποτε στιγμή μέσω ραδιοφώνου διπλής ενεργείας στην καμπίνα του.»
Η θέα των λιβαδιών που απλωνόταν κάτω είναι εντυπωσιακή, ακόμη και σ’ ένα μικρό κορίτσι για το οποίο η περιπέτεια περιελάμβανε τον κίνδυνο ότι η καρβουνόσκονη ή το γράσσο θα μπορούσε να λερώση ένα κομψό φόρεμα. Και για ένα μικρό αγόρι που κάθεται στην μαλακή πολυθρόνα του χειριστού και αρπάζει τους δυνατούς μοχλούς με τα λεπτά χεράκια του, η θέα εμπνέει τη γεμάτη ευχαρίστησι φαντασία της παιδικής ηλικίας.
Καθώς κατεβαίνομε προς την έξοδο θαυμάζομε για το πώς μια τέτοια τερατώδης μηχανή μπορεί να κινήται διά μέσου της περιοχής.
«Όταν κινήται, χαμηλώνει τα πελώρια στηρίγματά της στις πλευρές της, σηκώνεται επάνω απ’ αυτά και πηδά όπως ο βάτραχος προς τα πίσω. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίον ονομάζεται εκσκαφεύς που «περπατεί» εξηγεί ο εργοδηγός. «Αυτή, εν τούτοις είναι μια λεπτή εργασία, αφού ο φορτωτήρας που έχει μήκος 240 ποδών και ο κάδος των 20 τόννων πρέπει να ισοσταθμίζωνται ακριβώς διαφορετικά ολόκληρο το συγκρότημα θα καταρρεύση.»
«Ο Κος Γίγας» έκαμε μακρόν περίπατο διά μέσου της υπαίθρου τελευταίως. Αυτό πρέπει να ήταν ένα ωραίο θέαμα!
«Ναι, ο μεγάλος εκσκαφεύς περπάτησε περίπου οκτώ μίλια από ένα άλλο ορυχείο σ’ αυτήν την τωρινή τοποθεσία με ταχύτητα 6 περίπου ποδών το λεπτό. Εφόσον λειτουργεί με ηλεκτρισμό, χρειάσθηκε να τοποθετήσωμε καλώδια και μικρές καλύβες—ή ‘σκυλόσπιτα’ καθώς τα ονομάζομε—καθ’ όλη τη διαδρομή. Τα σκυλόσπιτα περιέχουν μετασχηματιστάς που μειώνουν την τάσι γραμμής των 72.000 βολτ σε 4.160 βολτ, τάσις που είναι η κανονική για τον ‘Κον Γίγαντα’.»
Κατά μήκος της διαδρομής ο «Κος Γίγας» πέρασε μια σιδηροδρομική γραμμή, δυο λεωφόρους, ένα ποταμό και ένα ρεύμα. Αλλά το πιο δύσκολο μέρος του ταξιδιού του ήταν μέσ’ από την κοιλάδα προς τα κατώτερα μέρη του ρεύματος από το φράγμα.
Ο εργοδηγός μας λέγει «η κάθετος πτώσις κατά τη διαδρομή εκεί είναι ενενήντα πόδια και έπρεπε να κόψωμε έναν ειδικό δρόμο μέσα από τα τείχη της κοιλάδας με κλίσι 10 τοις εκατό.» Εν τούτοις, δεκαέξη μέρες αφότου άρχισε τον περίπατό του, ο «Κος Γίγας» έφθασε ασφαλώς στη νέα του εργασία.
Θα μπορούσατε να σκεφθήτε ότι αυτή η εκσκαπτική μηχανή πρέπει να είναι η μεγαλύτερη στον κόσμο, αλλά δεν συμβαίνει αυτό. Πράγματι, θα φαινόταν σαν νάνος εν συγκρίσει με εκείνη που κάνει όμοια εργασία στο νότιον Οχάιο των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής. Ο κάδος της εκσκαφής έχει χωρητικότητα 220 κυβικές γυάρδες.
Πώς η εκμετάλλευσις κατά ζώνας μπορεί να είναι οικονομική όταν περιλαμβάνη τη χρήσι τέτοιων εκσκαφέων που κοστίζουν πολλά εκατομμύρια δολλάρια; Η αποτελεσματικότης με την οποίαν αυτές οι μηχανές βγάζουν τα χώματα για να φθάσουν στους γαιάνθρακας κάνει την κατά ζώνας εξόρυξιν πρακτική. Συνήθως εργάζονται 24 ώρες ημερησίως. Μ’ αυτόν τον τρόπο, το εδώ ορυχείον, παραδείγματος χάριν, μπορεί να αποδώση γαιάνθρακες με περίπου ένα έκτο της δαπάνης των φρεατωρυχείων σε άλλα μέρη του Καναδά.
Περίπατος σ’ ένα Ανθρακωρυχείο
Τώρα, αφού μας ακολουθείτε στον γύρο μας, ελάτε μαζί μας για μια ασυνήθιστη πείρα! Αφού μπήκαμε στο αυτοκίνητο προχωρούμε παραπλεύρως από άχρηστους σωρούς απορριμμάτων που μοιάζουν σαν έρημα κακοτόπια. Ακολουθώντας στο δρόμο κάτω από μια απόκρημνη κλίσι, ερχόμεθα σε μια στάσι που το έδαφος ήταν μαύρο—παρκάραμε σ’ ένα ανθρακωρυχείο!
«Το στρώμα του γαιάνθρακος στο οποίο στεκόμεθα μπορεί ν’ απλώνεται σε δυο μίλια,» παρατήρησε ο ξεναγός. «Ο γαιάνθραξ είναι ένα είδος που ονομάζεται λιγνίτης. Κάποτε εθεωρείτο κατωτέρας ποιότητος, αλλά καλύτερες μέθοδοι καύσεως τώρα, τον έκαμαν να γίνη εκλεκτό καύσιμο για σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής.»
«Είναι ακριβώς σαν να βρισκόμαστε σ’ ένα μεγάλο φαράγγι.»
«Οι τοίχοι είναι περίπου εξήντα ποδών ύψους εδώ που βρισκόμαστε.»
«Και πόσο βαθύ είναι το στρώμα του γαιάνθρακος;»
«Κατά μέσον όρον έχει βάθος έξη πόδια. Τα στρώματα ανεβαίνουν και χαμηλώνουν σ’ όλο το μήκος των σαν τα κύματα του ωκεανού. Σε μερικά μέρη τελειώνουν σ’ ένα ‘φάγωμα του εδάφους,’ όπου ο γαιάνθραξ αιφνιδίως σταματά και έπειτα αρχίζει πάλιν μερικές γυάρδες πιο πέρα.»
Τουλάχιστον δυο έτη προτού γίνη κάποια εκσκαφή, σχεδιαγραφούνται τα στρώματα και καταρτίζεται ένα πρόγραμμα που ελαττώνει την κίνησι βαρέων μηχανημάτων και δίνει το ελάχιστον της αποστάσεως μεταφοράς.
«Όταν αποκαλυφθή ο γαιάνθραξ, οι μπουλντόζες αφαιρούν τις λίγες ίντσες του επάνω στρώματος και ειδικές σκούπες καθαρίζουν τον γαιάνθρακα αν είναι ανάγκη,» συνέχισε ο ξεναγός μας. «Κατόπιν ηλεκτρικά φτυάρια ερπυστριών κινούνται μέσα και φορτώνουν τα ρυμουλκούμενα φορτηγά, μερικά από τα οποία μπορούν να σηκώσουν ογδόντα τόννους.»
Καθώς παρακολουθούμε τη σκηνή και εξετάζομε τους τραχείς βώλους του γαιάνθρακος μάς κινεί την περιέργεια πώς σχηματίσθηκαν τέτοια τεράστια αποθέματα. Ο ξεναγός μας είναι ένας τεχνικώς καταρτισμένος επί του θέματος καθώς κι ένας ώριμος Χριστιανός διάκονος ο οποίος εκτιμά τη δημιουργική δράσι του Ποιητού της γης, του Ιεχωβά Θεού.
«Τμήματα δένδρων μπορούν συχνά ν’ αναγνωρισθούν στα στρώματα του λιγνίτου,» εξηγεί. «Είναι φανερό ότι ο γαιάνθραξ προέκυψε από σηπόμενη βλάστησι.»
Η συζήτησίς μας στρέφεται στο μήκος του χρόνου που απαιτήθηκε για τον μετασχηματισμό τέτοιων υλικών σε γαιάνθρακας, αφού κοινώς παραδεδεγμένες θεωρίες που περιλαμβάνουν εκατομμύρια έτη ανταγωνίζονται με την ακριβή χρονολογία της Βίβλου. Ο ξεναγός μας μάς υπενθυμίζει ότι προ του παγκοσμίου κατακλυσμού της εποχής του Νώε το κλίμα ολόκληρης της γης ήταν όπως ενός υγρού θερμοκηπίου. Αυτή η κατάστασις υπήρχε χιλιάδες χρόνια μετά τη δημιουργία του φυτικού βασιλείου την τρίτη «ημέρα» της δημιουργίας. Ήταν πολύ κατάλληλη για την ανάπτυξι των τεραστίων δασών και της άφθονης βλαστήσεως και επίσης για την προκαταρκτική αποσύνθεσι των δένδρων και φυτών όταν αυτά ξηραίνονταν.
Είναι αξιοσημείωτο ότι χημικές και φυσικές αλλαγές προς σχηματισμόν γαιανθράκων προκύπτουν από τεράστια πίεσι και θερμότητα που παράγεται από τέτοια πίεσι. Ο χρόνος δεν είναι ο σπουδαιότερος παράγων. Στη διάρκεια του ενός έτους κατά το οποίον τα ύδατα του Κατακλυσμού εκάλυψαν τη γη, πρέπει να είχαν ασκηθή τεράστιες πιέσεις πάνω σ’ αυτά τα αποσυντεθειμένα οργανικά υλικά. Δυνατόν αυτές οι ανώμαλες συνθήκες να έπαιξαν έναν σπουδαίο ρόλο σ’ ένα ταχύτερον σχηματισμό του γαιάνθρακος.
Επιστημονικές μελέτες επιβεβαιώνουν όχι μόνον τις κλιματικές συνθήκες που κάποτε υπήρχαν, αλλ’ επίσης ότι ο γαιάνθραξ μπορεί να σχηματίζεται σε πολύ βραχύτερο χρόνο από όσο γενικά πιστεύεται. Το 1963 οι Τάιμς της Νέας Υόρκης ανέφεραν ότι σε έξη μόνον εβδομάδες μια ομάς Αυστραλών επιστημόνων μπόρεσαν να παραγάγουν γαιάνθρακα που χημικώς δεν διακρίνεται από τον φαιόν άνθρακα που εξορύσσεται στην Πολιτεία της Βικτωρίας.
Πολύτιμος Πόρος
Όταν φθάνωμε στον σταθμό ηλεκτροπαραγωγής ο ξεναγός μάς δείχνει τον πελώριο σωρό των γαιανθράκων.
«Οι ρυμουλκοί ανεβάζουν αυτόν τον σωρό σε μια ζυγιστική πλάστιγγα, η οποία μετρά τον γαιάνθρακα που παραδίδουν. Έπειτα ο γαιάνθραξ ρίπτεται μέσα σ’ ένα χωνί και θραυστήρες σπάζουν τους μεγάλους βώλους για εναποθήκευσι. Αργότερα μεταφέρεται με τον έγκλειστον μεταφορικό ιμάντα που περνά από πάνω μας στις γαιανθρακαποθήκες ψηλά στον ηλεκτρικό σταθμό. Από εκεί προωθείται σε μεγάλους μύλους με σφαίρες, οι οποίοι κονιοποιούν τον γαιάνθρακα ώσπου να γίνη τόσο λεπτός όσο η πούδρα προσώπου των κυριών.»
Ο κονιοποιημένος γαιάνθραξ κατόπιν εκτοξεύεται δι’ αέρος μέσα σε κλιβάνους λεβήτων, όπου το εκρηκτικό μίγμα καίεται σχεδόν σαν αέριο. Ατμός από τους λέβητας θέτει σε κίνησι τουρμπινομηχανές οι οποίες κινούν ηλεκτρογεννήτριες που θα παράγουν 432.000 κιλοβάτ ηλεκτρικού ρεύματος όταν συμπληρωθή ο ηλεκτρικός σταθμός.
Αλλά η συνεισφορά του γαιάνθρακος από τα βάθη της περιοχής των λιβαδιών δεν τελειώνει στην κόλασι του κλιβάνου. Παρέχει ακόμη μια άλλη υπηρεσία με την πολύ λεπτή στάχτη. Αυτή η λεπτή στάχτη εξάγεται ως υποπροϊόν από την καύσι του λιγνίτου. Είναι ένα χρήσιμο πρόσθετο στην κατασκευή του τσιμέντου. Πελώρια σιλό συνεχόμενα με τον σταθμό ηλεκτροπαραγωγής μπορούν ν’ αποθηκεύουν 4.250 τόννους από τη λεπτή στάχτη για φόρτωσι σε γιγαντιαία δεξαμενοφόρα φορτηγά που μεταφέρουν τη σκόνη στις τσιμεντοβιομηχανίες.
Χιλιάδες τόννοι, αυτής της στάχτης απαιτούν την καύσι μεγάλων ποσών γαιάνθρακος. Πράγματι, όταν η νέα προσθήκη στον ηλεκτρικό σταθμό συμπληρωθή, η ετησία κατανάλωσις αναμένεται να υπερβή τα δύο εκατομμύρια τόννους γαιανθράκων. Αυτή η ζήτησις θα ανεβάση το Σασκάτσουαν στη θέσι της δευτέρας γαιανθρακοπαραγωγού επαρχίας στον Καναδά.
Υψηλή στάθμη παραγωγής αναμένεται να εξακολουθήση για κάμποσο καιρό, επειδή τα γνωστά αποθέματα σ’ αυτή την περιοχή μόνον, γύρω από το Εστεβάν, υπολογίζεται σε 450 εκατομμύρια τόννους. Και αυτό είναι μόνον ένα μέρος του συνόλου των κοιτασμάτων του γαιάνθρακος στο Σασκάτσουαν, που καλύπτει περίπου 10.000 τετραγωνικά μίλια, ή με πρόχειρον υπολογισμό μια περιοχή σαν το Βέλγιο!
Η ζήτησις γαιάνθρακος συνεχώς αυξάνει. Η χημική βιομηχανία ζητεί γαιάνθρακα για να μετατρέπη μια ποικιλία προϊόντων, περιλαμβανομένων αρωμάτων, φαρμάκων, πλαστικών υλών και λιπασμάτων. Και ο γαιάνθραξ παραμένει σ’ εξέχουσα θέσι σαν μια φθηνή πηγή θερμότητας και ηλεκτρισμού, που είναι η κυρία χρήσις του λιγνιτάνθρακος που εξορύσσεται από τα Καναδικά λιβάδια. Ακόμη φαίνεται να υπάρχη μικρός κίνδυνος να κενωθούν τ’ αποθέματα στο εγγύς μέλλον, διότι μερικές αυθεντίες πιστεύουν ότι τα γνωστά αποθέματα παγκοσμίως μπορούν να διαρκέσουν άλλα 5.000 έτη με τον παρόντα ρυθμό χρησιμοποιήσεως. Πράγματι, ο γαιάνθραξ παραμένει ένας σπουδαίος και πολύτιμος φυσικός πόρος.
Εκτίμησις για τα Πλούτη της Γης
Ενώ εγκαταλείπομε τον ηλεκτρικό σταθμό, καθώς τα «βουνά» χάνονται στην απόστασι, θαυμάζομε για τους άχρηστους σωρούς απορριμμάτων που έχουν αφεθή εκεί σαν άγονα ενθύμια του κρυμμένου πλούτου των λιβαδιών. Κάτω από το παρόν σύστημα πραγμάτων οι πόροι της γης εξορύσσονται κυρίως για εμπορικό κέρδος, και έτσι όπου ο νόμος δεν απαιτεί όπως οι σωροί των απορριμμάτων ισοπεδωθούν και καλυφθούν με γόνιμον έδαφος αυτή η δαπάνη συνήθως αποφεύγεται.
Πόσο λυπηρό είναι ότι δεν δείχνεται μεγαλύτερη εκτίμησις για τους θησαυρούς που προμηθεύει η ωραία μας γη. Είμεθα ευγνώμονες διότι γρήγορα η δίκαιη νέα τάξις του Ιεχωβά θα διαφυλάξη την ωραιότητα του πλανήτου μας. Τότε οι πόροι της γης θα χρησιμοποιούνται έτσι ώστε, αντί να προσθέτουν ερήμωσι, να συντελούν στην εξάπλωσι του παραδείσου εωσότου η ίδια η έρημος ανθίση σαν το ρόδο.—Ησ. 35:1.