Ονοματοδοσία Παιδιών—Ο Αφρικανικός Τρόπος

Από τον Ανταποκριτή του «Ξύπνα» στη Ροδεσία

ΚΑΤΙ φίλοι μας ωνόμασαν το κοριτσάκι τους Μη φοβάσαι. Ίσως σκεφθήτε. «Πόσο παράξενο!» Αλλά πριν λυπηθήτε για λογαριασμό του, επιτρέψτε μου να σας εξηγήσω ότι οι γονείς του είναι Αφρικανοί και ότι μιλούν τη γλώσσα Τσισόνα. Στη γλώσσα των το Μη φοβάσαι γίνεται Μουσάτσκε, ένα πολύ όμορφο όνομα αν το προφέρετε σωστά.

Όμως να προφέρωμε πάλι το Μουσάτσκε; Μου-σά-τσκε. Αν το επαναλάβετε μερικές φορές, θα ηχή στ’ αυτιά σας όπως το κελάδημα ενός πουλιού.

Χωρίς αμφιβολία μεταξύ των πολλών αναγνωστών μας υπάρχουν και εκείνοι που δίνουν στα παιδιά των Βιβλικά ονόματα, όπως Σάρρα, Ναομί, Δανιήλ και Δαβίδ. Αυτά είναι εύκολα στην προφορά τους και ποτέ δεν παλαιώνουν.

Στον αρχαίο Ισραήλ εδίδοντο συνήθως ονόματα λόγω της σημασίας που είχαν. Το ίδιο επίσης αληθεύει σ’ ένα αξιοσημείωτο βαθμό στην Αφρική σήμερα. Θα διαπιστώσετε ότι είναι ενδιαφέρον να γνωρίζετε τα γιατί και τα διότι της ονομασίας των Αφρικανικών μωρών.

Ομιλούν οι Γονείς

Έχομε στα χέρια μας ένα γράμμα από τους γονείς της Μουσάτσκε που μιλούν Τσισόνα. Και ο πατέρας και η μητέρα είναι αφιερωμένοι δούλοι του Ιεχωβά Θεού και αφιερώνουν 150 ώρες το μήνα στο να κηρύττουν στους άλλους τους υπέροχους σκοπούς του αληθινού Θεού. Αυτό επιπρόσθετα από την φροντίδα της οικογενείας των με επτά μέλη. Ντένης, Στέλλα και Ρουβήν είναι τα ονόματα των τριών πρώτων, αλλά σε τρία από τα τελευταία τέσσερα παιδιά εδόθησαν ονόματα της γλώσσης Τσισόνα: Μουσάτσκε, Βεμπί «Να έχης Εμπιστοσύνη,» και Κουρερί «υπερνικώ.» Το τέταρτο ωνομάσθηκε Μάρτυς. Οι γονείς εξήγησαν:

«Όταν ωνομάζαμε τα τελευταία τέσσερα παιδιά μας ενεργήσαμε με τη σκέψι να ενισχυώμεθα ως μια οικογένεια στη Χριστιανική πίστι. Επί παραδείγματι, όταν δώσαμε το όνομα Μάρτυς η οικογένεια ως σύνολο θα γνώριζε ότι είμεθα μάρτυρες του Ιεχωβά. Όταν δώσαμε το όνομα Μουσάτσκε στην κόρη μας, η οικογένεια ως σύνολο θα γνώριζε ότι εμείς δεν πρέπει να φοβούμεθα εκείνους που φονεύουν το σώμα και δεν μπορούν να αποκτείνουν την ψυχή. (Ματθ. 10:28) Δίδοντας το όνομα Βεμπί, η οικογένεια θα γνώριζε ότι θα έπρεπε να έχη εμπιστοσύνη και να είναι νομοταγής στον Ιεχωβά και την οργάνωσί του. Με το όνομα Κουρερί η οικογένεια θα εγνώριζε ότι θα έπρεπε να υπερνικά δυσκολίες που θα μας παρουσιάζονται από τον Διάβολο και τους άλλους εχθρούς του Ιεχωβά και της οργανώσεώς του.»

Εάν ο πατέρας της Μουσάτσκε επρόκειτο να καλέση τα τέσσερα τελευταία παιδιά του το ένα μετά το άλλο, στην πραγματικότητα θα έδινε μια ομιλία και αυτό είναι κάτι το συναρπαστικό. Μια άλλη ωραία σκέψις είναι ότι αυτή η οικογένεια μ’ αυτόν τον τρόπο είχε καθημερινή υπενθύμισι του τι θέλουν να είναι ή να κάνουν. Και όλα αυτά βέβαια είναι αρκετοί λόγοι για να σκέπτεται κανείς να διαλέγη ωραία ονόματα.

Η μητέρα μιας άλλης οικογενείας γράφει ότι το να έχη κανείς μόνο γυιους δεν αποτελεί μια τόσο ωραία εικόνα όσο το να έχη κανείς γυιους και θυγατέρες και αντανακλά αυτή την άποψι στην εκλογή των ονομάτων που έκαμε:

«Το πρώτο κορίτσι στην οικογένεια μου λέγεται Τσιεντζά. Τσιεντζά σημαίνει ‘φως.’ Έδωσα αυτό το όνομα διότι ήθελα να έχω παιδιά και των δύο φύλων στην οικογένειά μου. Είχα αποκτήσει ήδη δύο αγόρια και έτσι όταν γέννησα ένα κορίτσι, ήλθε φως στην οικογένεια. Το δεύτερο κορίτσι λέγεται Τσιτσί. Τσιτσί σημαίνει «αγαθωσύνη.» Την ωνόμασα Τσιτσί διότι η Τσιεντζά ήταν το μόνο κορίτσι στην οικογένεια και δεν είχε συντροφιά για να παίζη κι’ έτσι ήταν εκδήλωσις αγαθωσύνης το να γεννηθή δεύτερο κορίτσι στην οικογένεια.»

Πήτε τα Δυνατά

Στις τέσσερες κύριες διαλέκτους των ανθρώπων που μιλούν τη γλώσσα Τσισόνα υπάρχει ένας πλούτος από όμορφα ονόματα. Ασφαλώς θα απολαύσετε την ακόλουθη συλλογή αν τα διαβάσετε δυνατά.

Τεντάι—«Απόδοσις Ευχαριστιών.» Ένας άνδρας ωνόμασε τον γυιο του έτσι επειδή, αν και αγαπούσε τις τέσσερες κόρες του ήταν ευχαριστημένος που το πέμπτο παιδί του ήταν αγόρι.

Νγκονί—«Έλεος.» Ένα ευγενικό ζευγάρι έδωσε αυτό το όνομα στο δεύτερο παιδί τους διότι το εθεώρησαν ένα μεγάλο «έλεος» να έχουν έναν άλλο γυιο μετά τον θάνατο του πρωτοτόκου των.

Τσιπό—«Δώρο.» Φαρίσα—«Ευτυχείτε.» Συναντήσαμε πολλούς Τσιπό και Φαρίσες, αλλά περισσότερο εντυπωσιάσθηκα από μια μητέρα που είχε τέσσερις σειρές από δίδυμα και επτά άλλα παιδιά. Θα είσαστε σεις ευτυχισμένη λαμβάνοντας το δέκατο τέταρτο και δέκατο πέμπτο δώρο από παιδιά; Αυτή μου επέτρεψε να κρατήσω αυτά τα δύο όμορφα με τη βελουδένια επιδερμίδα μωρά και έτσι συμμερίσθηκα την ευτυχία της.

Ρουντό—«Αγάπη» Αυτό το όνομα βρίσκεται σε κάθε κοινότητα που ομιλεί την Τσισόνα και η δημοτικότης του είναι παρόμοια με εκείνη του Γιάννης και Μαρία μεταξύ των Ευρωπαίων. Σχετικά με το γεγονός ότι ο Θεός είναι αγάπη και το ότι οι Χριστιανοί παραγγέλλονται να αγαπούν τον Θεό και τον πλησίον τους, τότε δεν είναι περίεργο που Ρουντό είναι ένα από τα πιο ευνοημένα ονόματα. Όπως και με πολλά άλλα Αφρικανικά ονόματα, αυτό είναι ένα όνομα που δίδεται τόσο σε αγόρια όσο και σε κορίτσια.

Βαθύτερες Σημασίες

Η σημασία των ονομάτων δεν είναι πάντοτε αμέσως φανερή. Μια μακρά σειρά γεγονότων ή ίσως η ιστορία της οικογενείας θα υπενθυμίζεται από το όνομα που δίδεται σ’ ένα μωρό. Επί παραδείγματι, τα ονόματα των παιδιών ενός φίλου μου μού εκίνησαν την απορία και η σημασία τους στριφογύριζε συνεχώς στο μυαλό μου Κοιτάξτε, όμως, πόσο λάθος έκαμα, όπως μου ετόνισε ο πατέρας:

Χατίνα—«Δεν έχομε.» Επειδή αυτή ήταν η πρωτότοκός τους, ενόμισα ότι οι γονείς σκέφθηκαν, «Δεν έχομε άλλο παιδί παρά αυτό.» Ο πατέρας όμως εξήγησε: ‘Είναι Αφρικανική συνήθεια να θέλωμε μεγάλες οικογένειες και πολλούς συγγενείς, αλλ’ από την πατρική οικογένεια του παππού μου με δέκα μέλη μόνο τρεις έζησαν. Από τους απογόνους του πατέρα μου υπήρχαν μόνο δύο. Κατά συνέπεια στη γέννησι της κόρης μου είπα, «Δεν έχομε συγγενείς.»’

Ταπφούμα—«Είμεθα Πλούσιοι.» Η δική μου σκέψις ήταν: «Έχουν δυο κορίτσια και τώρα ένα αγόρι κι έτσι είναι πλούσιοι.» Αυτό όμως έχει πολύ λίγη σχέσι με το γιατί ο πατέρας διάλεξε αυτό το όνομα. Οι λόγοι του: «Προήλθα από μια πτωχή οικογένεια και έλαβα πολύ λίγη εκπαίδευσι· εν τούτοις με τη γέννησι του τρίτου παιδιού μπόρεσα να καταμετρήσω τα πλούτη μου όπως αυτά: Ως επισκευαστής ωρολογίων εργάσθηκα και αγόρασα ένα μοτοποδήλατο· έχομε ένα γυιο ως κληρονόμο· και το πιο σπουδαίο έχομε το προνόμιο της προσευχής και της γνώσεως της αληθείας του Θεού που μας οδηγεί στο δρόμο για την αιώνια ζωή. Σκεπτόμενος όλ’ αυτά, είπα τότε, «Τώρα είμεθα πλούσιοι.» Αυτός είναι ο λόγος που ωνόμασα αυτό το αγόρι Ταπφούμα.»

Νετσάι—«Δυσκολία.» Αυτή η λέξις μπορεί επίσης να σημαίνη «Κουρασμένη.» Με τον δικό μου τρόπο σκέψεως, τέσσερα παιδιά μέσα σε εξήμισυ χρόνια θα είχαν κάμει τη μητέρα να είναι κουρασμένη. Αλλ’ οι δυσκολίες που ωδήγησαν στη χρήσι αυτού του ονόματος δεν είχαν σχέσι με το παιδί. Ο πατέρας είπε ότι η σύζυγός του ήταν επικίνδυνα αναιμική, η μητέρα του άρρωστη και η πρωτότοκή του Χατίνα και αυτή επίσης άρρωστη. Επειδή το παιδί ήλθε στον κόσμο σε μια περίοδο δυσκολιών, έλαβε αυτό το όνομα, αλλ’ όχι σαν μια έκφρασι δυσαρέσκειας προς αυτό. Διαβάστε το Νετσάι δυνατά; Δεν είναι όμορφο;

Ονόματα σε Άλλες Γλώσσες

Όπως θα έχετε παρατηρήσει, οι γονείς μερικές φορές χρησιμοποιούν Αγγλικές λέξεις για να ονομάζουν τα παιδιά των. Επί παραδείγματι μερικά παιδιά μεγαλώνουν με ονόματα όπως Δώρο, Πολύτιμος, Ποιμήν και ούτω καθ’ εξής. Ένας Αφρικανός δάσκαλος είπε σχετικά με τον υιό του. «Τον ωνόμασα Ευλογία επειδή αισθάνθηκα ότι ο Ιεχωβά είναι που δίνει καλά δώρα [Ιακ. 1:17]· έτσι το παιδί ήλθε σε μένα ως μια ευλογία από τον Ιεχωβά.»

Πολλοί γάμοι στην Αφρική τελειώνουν με διαζύγιο αν δεν υπάρχουν παιδιά απ’ αυτή την ένωσι, και το να έχη κανείς ένα μόνο παιδί φαίνεται ντροπή στους περισσοτέρους ανθρώπους. Αλλά δεν συμβαίνει το ίδιο και μ’ αυτόν τον άνδρα και τη σύζυγό του από τη φυλή Νσένγκα που σε δέκα χρόνια γάμου είχαν ένα μόνο παιδί, τον Σαμουήλ. Στον δευτερότοκο γυιο τους έδωσαν το όνομα Λουντού, που έχει δυο σημασίες, «ήρεμος» και «καθυστερημένος.» Αυτό περιγράφει κατάλληλα την ήσυχη ατάραχη και ήρεμη έγγαμη κατάστασί τους στη διάρκεια της δεκαετούς καθυστερήσεως μεταξύ του Σαμουήλ και του Λουντού.

Οι άνθρωποι που ζουν στη Ροδεσία και μιλούν τη διάλεκτο Κινιάντζα προέρχονται από την Ζάμπια ή τη Μαλάουι· και αυτοί επίσης εκλέγουν ενδιαφέροντα και γλυκά ονόματα για τους απογόνους των, για ν’ αναφέρω λίγα: Τσισονί «Συμπάθεια,» Τσιφούντο «Έλεος,» Τσουμά «Πλούσιος.» Ένας περιοδεύων επίσκοπος των μαρτύρων του Ιεχωβά εξέφρασε την άποψί του να είναι πατέρας διδύμων με το να τα ονομάση Μανταλίτσο «Ευλογίες» τον γυιο και Τσιμουέμουε «Χαρά» την κόρη. Αυτοί οι γονείς καλούν επίσης τα παιδιά τους κατά περιστάσεις και με τις Αγγλικές αντίστοιχες λέξεις.

Το να δίνετε στο παιδί σας το όνομα ενός ατόμου πίστεως που αναφέρεται στη Γραφή είναι βεβαίως αξιέπαινο, ειδικά όταν γνωρίζετε τη σκέψι που κρύβεται πίσω απ’ αυτό: Σάρρα, «πριγκήπισσα»· Ναομί, «Η ευαρέσκεια μου»· Δανιήλ, «Ο Θεός είναι Κριτής [μου]»· Δαβίδ, «Αγαπημένος.» Όπως εκείνοι οι Ισραηλίται των παλαιών χρόνων, βλέπομε και σήμερα πολλούς από τους Αφρικανούς φίλους μας να δίνουν ονόματα στα παιδιά των που κρύβουν σκέψεις πίσω τους. Αυτό μπορεί να είναι ένας ωραίος τρόπος εκλογής ονόματος. Και Μη Φοβάσαι είναι μια ενθαρρυντική σκέψις και οπωσδήποτε ένα ευχάριστο όνομα για μια μικρή δεσποινίδα αν την πήτε στην διάλεκτο Τσισόνα Μουσάτσκε.