Η Κρίσις της Κατηχήσεως
Χρησιμοποιούσαν οι πρώτοι Χριστιανοί κατηχήσεις;
Πώς οι διιστάμενες απόψεις των επισκόπων προκάλεσαν κρίσι
Από τον ανταποκριτή του «Ξύπνα!» στη Γαλλία
«Ο ΑΠΟΚΕΚΑΛΥΜΜΕΝΟΣ λόγος δεν πρέπει να νοθεύεται και, στην ουσία, να καταστρέφεται από τις κατηχήσεις που βασίζονται σε θεωρητικές, ψυχολογικές και κοινωνιολογικές ασυναρτησίες.» Αυτά είπε ο Καρδινάλιος Λορσάιντερ της Βραζιλίας, εισηγητής της Πέμπτης Συνόδου των Καθολικών επισκόπων, που έγινε στη Ρώμη από τις 30 Σεπτεμβρίου έως 29 Οκτωβρίου, 1977.
Στην Καθολική, ομολογία, η λέξις «σύνοδος» αναφέρεται σε «συνάξεις κάτω από ιεραρχική εξουσία, για συζήτησι και απόφασι επί ζητημάτων που σχετίζονται με την πίστι, την ηθική, ή την εκπαίδευσι.» (Η Καθολική Εγκυκλοπαιδεία) Η Πέμπτη Ρωμαϊκή Σύνοδος, στην οποία έλαβαν μέρος 204 Καθολικοί καρδινάλιοι, αρχιεπίσκοποι και άλλοι εκκλησιαστικοί ειδικοί, είχε ως θέμα «Κατήχησις, ιδιαίτερα για παιδιά και νέους.»
Τι είναι «κατήχησις»; Σύμφωνα με το επίσημο Λεξικό της Καθολικής Θεολογίας, «η λέξις κατήχησις προέρχεται από το Ελληνικό ρήμα κατηχώ, που σημαίνει κατά γράμμα ηχώ ισχυρώς ή κάνω να ηχήση ισχυρώς και μεταφορικά, διδάσκω δια ζώσης φωνής ή εκπαιδεύω προφορικώς, και σ’ αυτή την περίπτωσι τα λόγια του διδασκάλου ηχούν ισχυρώς σε απάντησι των ερωτήσεων του μαθητού, και οι απαντήσεις του μαθητού ηχούν ισχυρώς σε απάντησι των ερωτήσεων του διδασκάλου. . . . Πράξεις XVIII, 25 . . . Λουκάς I, 4 . . . Γαλ. VI, 6.
Για να εξηγήσωμε στους μη Καθολικούς αναγνώστες μας, η κατήχησις είναι ένα εγχειρίδιο, συχνά γραμμένο υπό μορφή ερωταπαντήσεων, το οποίο χρησιμοποιείται για να διδάξη το Καθολικό δόγμα, ιδιαίτερα στους νέους.
Ο κίνδυνος του να «νοθευθή» ο αποκεκαλυμμένος Λόγος του Θεού από τις Ρωμαϊκές Καθολικές κατηχήσεις παρουσιάσθηκε πολύ ωραία σε μια έκθεσι κοντά στην αίθουσα όπου είχε συγκληθή η σύνοδος. Η έκθεσις παρουσίαζε πάνω από δύο χιλιάδες διαφορετικές κατηχήσεις, σε 63 γλώσσες! Και οι διαφορές δεν ήσαν μόνο στη γλώσσα, αλλά και στο δογματικό περιεχόμενο.
Η Βίβλος περιγράφει τη Χριστιανοσύνη ως ‘μία πίστι.’ (Εφεσ. 4:4-6) Αλλά πώς μπορούν οι Καθολικοί σ’ όλο τον κόσμο να έχουν αυτή την πίστι, αν αυτά που διδάσκονται από την παιδική ηλικία διαφέρουν από χώρα σε χώρα, ή ακόμη από τη μια επισκοπή στην άλλη μέσα στην ίδια χώρα; Δεν είναι παράξενο το γεγονός ότι ακριβώς πριν από τη σύνοδο, μια ομάδα Γάλλων ιερέων και Καθολικών λαϊκών εργατών έστειλαν μια επιστολή στον Πάπα Παύλο τον ΣΤ΄, εκφράζοντας τη λύπη τους για το γεγονός ότι καμμιά κατήχησι εγκεκριμένη από το Βατικανό δεν υπάρχει ακόμη στη Γαλλία, και εθλίβοντο για «την κακή ποιότητα της διδασκαλίας των συγχρόνων κατηχήσεων που εκδίδονται υπό την αιγίδα του Εθνικού Καθολικού Κέντρου για θρησκευτική Εκπαίδευσι.»
«Η Ευθύνη Βαρύνει Εμάς, τους Κληρικούς»
Όσον αφορά τη θρησκεία, οι Καθολικοί νέοι βρίσκονται σε σύγχυσι. Έρευνες που διεξήχθησαν ακόμη και σε Καθολικές χώρες, αποκαλύπτουν απαράλλακτα ότι «η απιστία αυξάνεται μεταξύ των νέων και οι νέοι γίνονται όλο και πιο δύσπιστοι προς οποιαδήποτε ομολογία της πίστεως.» (Ο Κόσμος, 29 Οκτωβρίου 1977) Αλλά πώς θα ανέμενε κανείς από τους νεαρούς των Καθολικών οικογενειών, να έχουν πίστι στον Θεό αν, όπως λέγει ο Καρδινάλιος Χέφνερ, αρχιεπίσκοπος της Κολωνίας, στην Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας, τρέφωνται με «ένα ομοιόμορφο μίγμα ψυχολογίας και κοινωνιολογίας.» Ως μια τελευταία προσπάθεια, προτού βυθισθούν στην άβυσσο του αθεϊσμού, πολλοί νέοι Καθολικοί στρέφονται στις Ανατολικές θρησκείες.
Τίνος λάθος είναι αυτό; Στην Πέμπτη Σύνοδο, ο Καρδινάλιος Πικασύ, αρχιεπίσκοπος της Καλκούτας των Ινδιών, κατηγόρησε την ίδια την Καθολική Εκκλησία, λέγοντας ότι έχει «αποτύχει στην αποστολή της.» (Λε Φιγκαρό, 21 Οκτωβρίου 1977) Ο Καρδινάλιος Σουένενς, αρχιεπίσκοπος στις Μανίλες των Βρυξελλών του Βελγίου, συμφώνησε μ’ αυτή την εκκλησιαστική μέα κούλπα (αυτοκατάκρισι), χρησιμοποιώντας κατ’ αρχήν τα λόγια του Ναπολέοντος: «Δεν υπάρχουν κακοί στρατιώτες· υπάρξουν μόνο κακοί αξιωματικοί.» Κατόπιν, ο καρδινάλιος πρόσθεσε: «Αν τόσοι πολλοί νέοι απορρίπτουν την [Καθολική] Εκκλησία, κατά ένα μέρος δεν σφάλλομε εμείς; . . . Η ευθύνη βαρύνει εμάς τους κληρικούς, διότι στα μάτια των νέων, μέσω της οστεοποιήσεως, της τυπολατρίας ή των απαγορεύσεων, αντανακλούμε ελάχιστα ή και καθόλου το αληθινό πρόσωπο του Χριστού.»
Ο αρχιεπίσκοπος Νκούγεν Βαν Βιν του Βιετνάμ «τόνισε ότι ήταν σπουδαίο να μιλά στους νέους στη γλώσσα του Μαρξισμού, επειδή ήταν η μόνη γλώσσα που γνώριζαν.» (Ο Παρατηρητής, του Λονδίνου, 9 Οκτωβρίου 1977) Είπε: «Όσον αφορά τη γλώσσα που χρησιμοποιούμε, είναι ανάγκη να την προσαρμόσωμε στη νέα κατάστασι, ακόμη και αν πρόκειται να χρησιμοποιήσωμε το Μαρξιστικό λεξιλόγιο, μιμούμενοι την αρχαία Καθολική Εκκλησία, όταν ο Άγιος Θωμάς ο Ακουίνας, Καθολικός θεολόγος του 13ου αιώνος μ.Χ. χρησιμοποιούσε το λεξιλόγιο του Αριστοτέλους.» Ωστόσο, αυτό το είδος ομιλίας δεν άρεσε σε όλους τους κληρικούς που παρευρέθησαν στη Ρώμη για την Πέμπτη Σύνοδο.
Εκδηλώνονται δύο Τρόποι Σκέψεως
Η παγκόσμια κρίσις της κατηχήσεως, στην πραγματικότητα, αντανακλά τη γενική κρίσι της Ρωμαϊκής Καθολικής Εκκλησίας, η οποία δημιουργείται από τις βαθειές διαφορές ανάμεσα στους συντηρητικούς, παραδοσιακούς Καθολικούς και στους συγχρόνους, προοδευτικούς Καθολικούς. Όπως θα μπορούσε ν’ αναμένεται, αυτοί οι δύο τρόποι γρήγορα εξεδηλώθησαν στην Πέμπτη Σύνοδο.
Οι παραδοσιακοί Καθολικοί συνέστησαν την έκδοσι μιας κοινής παγκόσμιας κατηχήσεως για χρήσι σ’ ολόκληρη την Καθολική Εκκλησία. Οι προοδευτικοί υπεστήριζαν διαφορετικές κατηχήσεις και μεθόδους διδασκαλίας σε κάθε χώρα, ακόμη και σε κάθε επισκοπή.
Επεκράτησε η δεύτερη σκέψις. Αναφερόμενη σ’ αυτήν, η Γαλλική επαρχιακή εφημερίδα Η Φωνή του Βορρά έγραψε: «Η πλειονότης των επισκόπων είναι της γνώμης ότι θα πρέπει να λαμβάνωνται υπ’ όψιν οι πολιτιστικές διαφορές και ότι σε κάθε επισκοπή το Χριστιανικό άγγελμα πρέπει να δίδεται με διαφορετικό τρόπο.»
Αυτό θα ήταν σαν να λέγαμε ότι ο Θεός θα έπρεπε να προμηθεύση μια διαφορετική Γραφή σε κάθε χώρα στην πραγματικότητα σε κάθε «επισκοπή,» ή περιοχή δικαιοδοσίας ενός Ρωμαϊκού Καθολικού επισκόπου.
Μερικοί από τους κληρικούς που ήσαν παρόντες στην Πέμπτη Σύνοδο της Ρώμης, συνέστησαν μια κατήχησι η οποία να βασίζεται περισσότερο στο Ευαγγέλιο από ό,τι οι κατηχήσεις που εγίνοντο στο παρελθόν. Αυτή είναι μια ωραία δήλωσις. Αλλά πώς μπορούν οι Καθολικοί να είναι βέβαιοι ότι οι νεαροί τους θα διδαχθούν από μια κατήχησι που βασίζεται στη Γραφή όταν κάθε χώρα ή επισκοπή μπορεί ελεύθερα να εκλέξη την κατήχησι ή τις κατηχήσεις που προτιμά; Παρά την Πέμπτη Ρωμαϊκή Σύνοδο, φαίνεται ότι οι Καθολικοί θα συνεχίσουν να μαθαίνουν διαφορετικά πράγματα με διαφορετικούς τρόπους, ανάλογα με το πού ζουν.
Συνοψίζοντας τα αποτελέσματα αυτών των ειδικών συγκεντρώσεων των Καθολικών επισκόπων στη Ρώμη, η εφημερίς Ο Κόσμος σχολίασε: «Για να είμεθα ειλικρινείς, πρέπει να πούμε ότι γίνεται όλο και πιο δύσκολο να παρακολουθούμε την καθολικότητα [παγκοσμιότητα] της Εκκλησίας. Πολύ λίγη ενότης σκέψεως υπάρχει μεταξύ του Καθολικισμού της Ασίας, της Αφρικής και της Λατινικής Αμερικής [του καθολικισμού] . . .. Αυτό είναι το συμπέρασμα της Συνόδου του 1977, που άφησε τους Καθολικούς ιερείς και αξιωματούχους τελείως αδιάφορους.» Η ίδια εφημερίδα έγραψε επίσης: «Τον δέκατον ένατον αιώνα, η Εκκλησία έχασε τους ανθρώπους της εργατικής τάξεως. Σ’ αυτό τον εικοστό αιώνα, χάνει τους νέους, και αυτό είναι ακόμη πιο σοβαρό.»
«Όλοι οι Χριστιανοί Πρέπει να Είναι Κατηχηταί»
Είναι ενδιαφέρον να σημειωθή ότι, η λύσις της παγκοσμίου κρίσεως των κατηχήσεων ανεφέρθη σε μια συνέντευξι τύπου που εδόθη πριν τελειώση η Πέμπτη Σύνοδος. Ο Καρδινάλιος Μπάτζιο, σημαίνον μέλος της Ρωμαϊκής Κουρίας, μίλησε για την ανάγκη μεταδόσεως του Λόγου του Θεού μ’ ένα κατανοητό τρόπο, και προσέθεσε: «Όλοι οι Χριστιανοί πρέπει να είναι κατηχηταί και να προσπαθούν να πείσουν τους ανθρώπους να πιστέψουν.» Το Ιταλόφωνο περιοδικό Σήμερα σχολίασε: «Η τελευταία Σύνοδος των επισκόπων, αφιερωμένη σε θρησκευτικές διδασκαλίες, απεκάλυψε τη συνείδησι της Καθολικής Εκκλησίας στο εξής: η παρούσα έλλειψις εκχριστιανισμού, η αθεΐα και η αδιαφορία οφείλονται στην άγνοια των διδασκαλιών του ευαγγελίου, και στα δόγματα που βασίζονται σε παραδόσεις.»
Ο αρχιεπίσκοπος Μπενέλλι της Φλωρεντίας της Ιταλίας, έκανε παρόμοια σχόλια, τονίζοντας την ανάγκη μιας «κατηχήσεως που να προμηθεύη συνεχή καθοδήγησι από την παιδική ηλικία μέχρι την ενηλικίωσι.» Και το άγγελμα με τα 18 σημεία που εξεδόθη από τους ‘συνοδικούς πατέρες’ στο τέλος της συνόδου, περιελάμβανε το ζήτημα αυτό στο σημείο αριθμό 12: «[Η προφορική καθοδήγησις] είναι ένα ζωτικό καθήκον ολόκληρης της Εκκλησίας. Αυτό το καθήκον περιλαμβάνει όλους τους πιστούς, τον κάθε ένα σύμφωνα με τις συνθήκες της ζωής του και σύμφωνα με τα ιδιαίτερα χαρίσματά του. Στην πραγματικότητα, όλοι οι Χριστιανοί, ως αποτέλεσμα του ότι έχουν δεχθή τα μυστήρια του βαπτίσματος και του χρίσματος, καλούνται να αναγγέλλουν το Ευαγγέλιο και να ενδιαφέρονται για την πίστι των εν Χριστώ αδελφών τους, και κυρίως για την πίστι των παιδιών και των νέων.»
«Δεν Υπήρχε Πλέον η Ίδια Ανάγκη»;
Σχετικά με τη θρησκευτική εκπαίδευσι που εδίδετο σε όσους προσηλυτίζοντο στη Χριστιανοσύνη στην αρχή της Κοινής μας Χρονολογίας, το Καθολικό Λεξικό λέγει: «Από την αρχή της ιστορίας της η Εκκλησία εξεπλήρωσε το καθήκον να εκπαιδεύση εκείνους οι οποίοι προσήρχοντο σ’ αυτήν για βάπτισμα. (Ματθ. 28:19, 20) . . . . Μπορούμε ακόμη να σχηματίσωμε μια ακριβή ιδέα του είδους της εκπαιδεύσεως που εγίνετο στην πρώτη Εκκλησία, διότι ο Κύριλλος της Ιερουσαλήμ [4ος αιώνας μ.Χ.] άφησε δεκαέξη βιβλία με κατηχητικές ομιλίες, που εξηγούν το Σύμβολο της Πίστεως περίληψι του δόγματος στους υποψηφίους για Βάπτισμα.»
Τι συνέβη σ’ αυτά τη διευθέτησι για Χριστιανική εκπαίδευσι; Γιατί η διευθέτησις αυτή άλλαξε, από την εκπαίδευσι των ανθρώπων πριν από το βάπτισμα, στην τυπική διδασκαλία για παιδιά που έχουν ήδη βαπτισθή ως νήπια;
Τα ίδιο Καθολικό Λεξικό μάς πληροφορεί: «Όταν ο κόσμος έγινε Χριστιανικός δεν υπήρχε πλέον η ίδια ανάγκη για εκπαίδευσι των προσηλύτων, αλλά τα παιδιά, και, στην πραγματικότητα, οι άνθρωποι γενικά, χρειάζονται ακόμη κατηχητική εκπαίδευσι. Έτσι, έγινε ένα συμβούλιο στο Παρίσι το 829 που εξέφραζε λύπη για την παραμέλησι της κατηχητικής εκπαιδεύσεως.»
Έτσι, γνωρίζετε τώρα την αιτία. Με τον ισχυρισμό ότι ο κόσμος έγινε Χριστιανικός, η Καθολική Εκκλησία εγκατέλειψε την πρώτη Χριστιανική συνήθεια προφορικής εκπαιδεύσεως των προσηλύτων, οι οποίοι προετοιμάζοντο για βάπτισμα. Και, κρίνοντας από τα σχόλια που έγιναν στην πρόσφατη Πέμπτη Σύνοδο, υπάρχει σήμερα η ίδια κατάστασις που υπήρχε το 829 μ.Χ. Πολλοί Καθολικοί «λυπούνται για την παραμέλησι της κατηχητικής εκπαιδεύσεως,» όχι μόνο για τους νέους, αλλά για όλους επίσης ‘τους ανθρώπους γενικά.’
Η ανάγκη για αληθινή Χριστιανική εκπαίδευσι είναι πιο επείγουσα σήμερα από ό,τι ποτέ προηγουμένως. Με την ομολογία των ιδίων των κληρικών της, η Καθολική Εκκλησία δεν εκπληρώνει αυτή την ανάγκη. Αλλά υπάρχει ένας τρόπος που μπορεί να ωφεληθήτε από τη Χριστιανική διδασκαλία «του Ευαγγελίου και σύμφωνα με το Ευαγγέλιο,» όπως συνέστησε ο Καρδινάλιος Λορσάιντερ της Βραζιλίας· και, στην πραγματικότητα, χωρίς να σας κοστίση προσωπικά.
Σχετικά μ’ αυτό, είναι ενδιαφέρον να σημειωθή ότι στη Μπογκοτά της Κολομβίας, η έκδοσις Ο Καθολικισμός ανέφερε ότι οι θρησκευτικοί αρχηγοί στην Ισπανία, έλαβαν μέρος σε μια συνδιάσκεψι όπου συνεζήτησαν την αδυναμία των εκκλησιών σε αντίθεσι με τις «επιτυχίες» των Μαρτύρων του Ιεχωβά. Η συνδιάσκεψις παρετήρησε:
«Ίσως [οι εκκλησίες] παραμελούν πάρα πολύ εκείνο το οποίο ακριβώς αποτελεί τη μεγαλύτερη φροντίδα των Μαρτύρων—τις οικιακές επισκέψεις, που γίνονται μέσα στα όρια της αποστολικής μεθοδολογίας της αρχικής εκκλησίας. Ενώ οι εκκλησίες, σε πολλές περιπτώσεις περιορίζονται στο να κατασκευάζουν τους ναούς τους, να κτυπούν τις καμπάνες τους για να προσελκύσουν τον κόσμο και να κηρύττουν μέσα στους τόπους συγκεντρώσεώς των, οι Μάρτυρες ακολουθούν την αποστολική μέθοδο πηγαίνοντας από σπίτι σε σπίτι και επωφελούμενοι από κάθε ευκαιρία για να δώσουν μαρτυρία.»
Σεις θα χαιρόσασταν αν σας επισκεπτόταν κάποιος από τους Μάρτυρες του Ιεχωβά στο σπίτι σας για να διεξάγη μαζί σας μια δωρεάν Γραφική μελέτη; Αν ναι, επικοινωνήστε με τους Μάρτυρες της περιοχής σας ή γράψτε στους εκδότας αυτού του περιοδικού.