Οι Νεαροί Ρωτούν . . .

Είναι Αβλαβής η Ανάγνωση Αισθηματικών Μυθιστορημάτων;

«ΤΟ διάβασμα αισθηματικών μυθιστορημάτων είναι ένας τρόπος διαφυγής», είπε ένας αχόρταγος αναγνώστης. «Όταν χάνομαι μέσα σε μια ερωτική ιστορία, αυτό με αναζωογονεί, με κάνει να μπορώ ν’ αντιμετωπίσω καλύτερα τα προβλήματα μου». Έτσι περίπου σκέπτονται όλοι εκείνοι που τακτικά καταβροχθίζουν αισθηματικές περιπέτειες.

Μερικοί ισχυρίζονται ότι οι ιστορίες είναι αποτελεσματικές για να απαλύνουν την ένταση. Οι νεαροί τις βλέπουν σαν μια αβλαβή, γρήγορη και κρυφή ματιά στις απολαύσεις των ενηλίκων. Και για μερικούς είναι ένας τρόπος για να προσθέσουν συγκίνηση στη μονότονη ζωή τους. Και επειδή τα μυθιστορήματα είναι γενικά σύντομα και φτηνά, το διάβασμα τους γίνεται σε εκατομμύρια ανθρώπους μια εθιστική συνήθεια. Υπολογίζεται ότι στις Ηνωμένες Πολιτείες και μόνο, οι αναγνώστες τέτοιων μυθιστορημάτων που ανταγωνίζονται το ακροατήριο των πολύ δημοφιλών τηλεοπτικών προγραμμάτων είναι 20 εκατομμύρια. Και ανάμεσα σ’ αυτό το σύνολο, ο αριθμός των νεαρών είναι σημαντικός. Αλλά εσείς πρέπει να τα διαβάζετε; Για να απαντήσουμε σ’ αυτό το ερώτημα ας ψάξουμε να δούμε με τι μοιάζουν μερικά απ’ αυτά τα μυθιστορήματα.

«Και Από Τότε κι Έπειτα Αυτοί Έζησαν Ευτυχισμένα»

Σ’ όλους τους αιώνες εκείνο που γοητεύει τους αναγνώστες είναι το θέμα του μυθιστορήματος. Βέβαια, αυτό είναι πολύ φυσικό αφού ο Θεός δημιούργησε τον άντρα και τη γυναίκα με την επιθυμία να ερωτεύονται και να παντρεύονται. (Γένεσις 1:27, 28· 2:23, 24) Δεν εκπλήσσει, λοιπόν, το γεγονός ότι τα αισθηματικά μυθιστορήματα είναι το βασικό στοιχείο των περισσότερων μυθιστορημάτων. Κι αυτό δεν είναι κατ’ ανάγκη απαράδεκτο.Μερικά αισθηματικά μυθιστορήματα έχουν μάλιστα κερδίσει το βαθμό της καλής λογοτεχνίας. Αλλά επειδή αυτά τα παλαιότερα μυθιστορήματα θεωρούνται ανιαρά από τους σύγχρονους κανόνες, οι συγγραφείς έχουν βρει ότι είναι πιο επικερδές γι’ αυτούς να δημιουργήσουν ένα καινούργιο είδος αισθηματικών μυθιστορημάτων. Μερικά εξακολουθούν να χρησιμοποιούν ιστορικά ή μεσαιωνικά σκηνικά για να προσθέτουν στην ιστορία συγκίνηση και κέφι. Άλλα είναι σύγχρονα στο στυλ και στο σκηνικό. Παρόλ’ αυτά, με ελάχιστες μικροδιαφορές, τα σημερινά αισθηματικά μυθιστορήματα ακολουθούν ένα καθαρά προβλέψιμο πρότυπο: Οι ήρωες και οι ηρωίδες παρακάμπτουν τρομερά εμπόδια που απειλούν το ειδύλλιο τους που ανθίζει.

Χαρακτηριστικά ο ήρωας είναι ένας ισχυρός, μάλιστα αλαζονικός άντρας ο οποίος δείχνει μεγάλη εμπιστοσύνη στον εαυτό του. Η ηρωίδα, όμως, πιθανόν να είναι λεπτή και ευάλωτη, και συχνά είναι μικρότερη από τον ήρωα κατά 10 ή 15 χρόνια. Χρειάζεται την προσοχή του ήρωα για να επιβεβαιώσει την ομορφιά της και την αυτοαξία της. Και μολονότι συχνά αυτός της συμπεριφέρεται περιφρονητικά, αυτή εξακολουθεί να ελκύεται απ’ αυτόν ακαταμάχητα. Γιατί και μόνο η παρουσία του μπορεί να της αναστατώσει τα αισθήματα, και την ισορροπία της, τη σκέψη της και τα λόγια της.

Συχνά υπάρχει κι ένας ανταγωνιστής θαυμαστής. Μολονότι είναι ευγενικός και στοχαστικός, δεν μπορεί να συναρπάσει ή να εγείρει το ενδιαφέρον της ηρωίδας. Έτσι εκείνη χρησιμοποιεί τις δελεαστικές χάρες της για να διαμορφώσει τον μακρόθυμο ήρωα της σε μια τρυφερή ψυχή που τώρα της δηλώνει ανοιχτά τη διαρκή αγάπη του. Όλες οι προηγούμενες υποψίες ξεκαθαρίστηκαν και συγχωρήθηκαν, και τώρα γεμάτοι ευτυχία παντρεύονται!

Παραπλανητικά Αποτελέσματα

Είναι ευνόητο πως αυτές οι ιστορίες έχουν πέραση. Αλλά σχετικά με τα αισθηματικά μυθιστορήματα «Γοτθικού στυλ», ένας συγγραφέας παρατηρεί: «Η βασική προϋπόθεση σ’ αυτές . . . τις ιστορίες είναι πως είναι δύσκολο να ξεχωρίσεις έναν καλό άνθρωπο . . . και αυτός που θεωρείται υπεράνω πάσης υποψίας . . . είναι ο παλιάνθρωπος». Γι’ αυτό η ηρωίδα μεταφράζει ως εξής τη σκληρή, ανεξιχνίαστη συμπεριφορά του ήρωα: «Αν ο άντρας μου μού συμπεριφέρεται άσχημα, αυτό σημαίνει πως είναι άντρας, όχι κακό;». Ή, «Οι άντρες μπορεί να φαίνονται ευέξαπτοι, κυνικοί, περιφρονητικοί, και τυραννικοί, αλλά παρόλ’ αυτά σαγηνεύουν και συναρπάζουν».

Θα ήταν δυνατόν, αν δεχόσαστε αυτές τις φαντασιόπληκτες ιδέες, να σκοτιστεί η όραση σας για τις σπουδαίες ιδιότητες που χρειάζονται για έναν πετυχημένο, διαρκή γάμο; Η Μπόννη, η οποία άρχισε να διαβάζει αισθηματικά μυθιστορήματα στην ηλικία των 16 χρόνων, θυμάται: «Έψαχνα να βρω έναν νεαρό που να ήταν ψηλός, μελαχροινός και όμορφος· έναν γοητευτικό άντρα που να είχε αυταρχική προσωπικότητα». Και όπως η ίδια ομολόγησε: «Αν έβγαινα ραντεβού με κάποιο νεαρό ο οποίος δεν ήθελε να με φιλήσει και να με χαϊδέψει, μου ήταν βαρετός, ακόμη κι όταν ήταν διακριτικό και ευγενικό άτομο. Ήθελα να βρω αυτή τη συγκίνηση που διάβαζα στα μυθιστορήματα». Έτσι είναι εύκολο να διαπιστώσει κανείς πώς η ανάγνωση τέτοιων ιστοριών θα μπορούσε να κάνει ένα άτομο να ξετρελαθεί με κάποιο άλλο που δεν θα ήταν κατάλληλο για γαμήλιος σύντροφος. Η επιθυμία για «συγκίνηση» θα μπορούσε να αποκρύψει τι είναι στην πραγματικότητα αυτό το άτομο μέσα στην καρδιά του.

Η Μπόννη συνέχισε να διαβάζει ερωτικές ιστορίες και μετά το γάμο της, και λέει: «Είχα ένα θαυμάσιο σπίτι και οικογένεια, αλλά αυτά δεν μου ήταν αρκετά . . . Ήθελα περιπέτεια και συγκίνηση, στον ελκυστικό βαθμό που περιγράφονται μέσα στα μυθιστορήματα. Αισθανόμουν πως κάτι πήγαινε στραβά με το γάμο μου». Η Αγία Γραφή, όμως, βοήθησε τη Μπόννη να εκτιμήσει το γεγονός ότι ο σύζυγος πρέπει να προσφέρει στη σύζυγο του περισσότερα πράγματα από γοητεία ή «συγκίνηση»: «Ούτω χρεωστούσιν οι άνδρες να αγαπώσι τας εαυτών γυναίκας ως τα εαυτών σώματα. Όστις αγαπά την εαυτού γυναίκα εαυτόν αγαπά· διότι ουδείς εμίσησε ποτέ την εαυτού σάρκα, αλλ’ εκτρέφει και περιθάλπει αυτήν».—Εφεσίους 5:28, 29.

Και τι θα πούμε για τις φανταστικές καταλήξεις και την εύκολη λύση των διαφορών που είναι τόσο συνηθισμένα πράγματα στα αισθηματικά μυθιστορήματα; Απέχουν πολύ από την πραγματικότητα. Η Μπόννη θυμάται: «Όταν διαφωνούσα με τον άντρα μου, αντί να μιλήσω μαζί του, αντέγραφα τα κόλπα που χρησιμοποιούσε η ηρωίδα στο μυθιστόρημα. Όταν ο σύζυγος μου δεν ανταποκρινόταν με τον τρόπο που ανταποκρινόταν ο ήρωας, κατσούφιαζα». Ένας συγγραφέας παρόμοια παρατήρησε ότι τα μυθιστορήματα αυτά «μειώνουν τη σημασία των κοινωνικών σχέσεων και παρουσιάζουν πολύ απλές τις περίπλοκες κοινωνικές σχέσεις . . . Παρουσιάζουν μια σαφή ευχάριστη εικόνα στην τακτοποίηση των πραγμάτων ανάμεσα στον άντρα και στη γυναίκα τη στιγμή ακριβώς που η κοινωνική πραγματικότητα είναι συγκεχυμένη, ασταθής, τρομακτική». Δεν είναι λοιπόν η συμβουλή της Βίβλου για τις γυναίκες συζύγους πιο ρεαλιστική και πρακτική όταν λέει, «Αι γυναίκες, υποτάσσεσθε εις τους άνδρας σας»;—Κολοσσαείς 3:18.

Σεξουαλική Ικανοποίηση

Το βιβλίο Η Ψυχολογία Σήμερα τόνιζε και μια άλλη αιτία για την οποία τα αισθηματικά μυθιστορήματα είναι τόσο δημοφιλή: «Οι αναγνώστες . . . θέλουν να μάθουν για το είδος των σχέσεων που αναπτύσσουν άλλες γυναίκες με τους σεξουαλικούς συντρόφους τους». Το άρθρο συνέχιζε: «Τα τελευταία λίγα χρόνια οι αναγνώστες έχουν απαιτήσει, και οι εκδότες έχουν σπεύσει να τους προμηθεύσουν ηρωίδες οι οποίες είναι ανεξάρτητες και απαιτητικές—στο κρεβάτι και στην άλλη ζωή».

Αξίζει να σημειωθεί πως οι σεξουαλικά σαφείς ερωτικές ιστορίες—που υπάρχουν διαθέσιμες στις δημόσιες βιβλιοθήκες μερικών πόλεων—είναι εκείνες που έχουν τη μεγαλύτερη ζήτηση από τους έφηβους. Μπορούν να βλάψουν; Όπως εξηγεί η 18-χρονη Κάρεν: «Τα βιβλία μου διήγειραν έντονα σεξουαλικά πάθη και περιέργεια. Η έκσταση και τα αισθήματα ευχαρίστησης που ένιωθε η ηρωίδα στις θερμές σχέσεις που είχε με τον ήρωα, μ’ έκαναν να θέλω να νιώθω κι εγώ αυτά τα αισθήματα. Έτσι όταν έβγαινα ραντεβού», συνεχίζει, «προσπαθούσα να δημιουργήσω αυτές τις συγκινήσεις. Αυτό με οδήγησε στην πορνεία». Αλλά ήταν η εμπειρία της ίδια με τις εμπειρίες των ηρωίδων που είχε διαβάσει και φανταστεί; Η Κάρεν ανακάλυψε: «Τα συναισθήματα αυτά ήταν αποκύημα της φαντασίας των συγγραφέων. Δεν είναι πραγματικά».

Το κίνητρο μερικών συγγραφέων στην πραγματικότητα είναι να δημιουργήσουν σεξουαλική φαντασία. Ένας εκδότης δίνει τις εξής οδηγίες σε συγγραφείς ερωτικών μυθιστορημάτων: «Οι σεξουαλικές σχέσεις πρέπει να συγκεντρώνουν την προσοχή στο πάθος και στις ερωτικές συγκινήσεις που δημιουργούνται από τα φιλιά και τα χάδια του ήρωα». Και οι συγγραφείς συμβουλεύονται περαιτέρω για τις ιστορίες αγάπης ότι «πρέπει να προκαλούν συγκίνηση, ένταση και βαθιά συναισθηματική και σαρκική ανταπόκριση στον αναγνώστη». Προφανώς, η ανάγνωση τέτοιας ύλης δεν θα βοηθούσε κάποιον ν’ ακολουθήσει τη νουθεσία της Βίβλου να ‘νεκρώσει τα μέλη του σώματος του που είναι πάνω στη γη σχετικά με την πορνεία, την ακαθαρσία, τη σεξουαλική όρεξη, τη βλαβερή επιθυμία’.—Κολοσσαείς 3:5.

Εναλλακτικές Λύσεις

Έχοντας υπόψη τα προηγούμενα, πολλοί άνθρωποι σοφά θα καταλήξουν στο συμπέρασμα ότι είναι καλύτερο να αποφεύγει κανείς τα μυθιστορήματα που διεγείρουν αισθήματα βλαβερά ή που προκαλούν μη πραγματικές προσδοκίες. Είναι αλήθεια πως το διάβασμα καλύπτει την ανάγκη πολλών για ανακούφιση από τις πιέσεις της ζωής. Αλλά χρειάζεται να είστε εκλεκτικοί σ’ αυτά που διαβάζετε. Σε μεγάλο βαθμό είμαστε προϊόντα του περιβάλλοντος μας. Και στο διάβασμα μας, δημιουργούμε ένα περιβάλλον που επηρεάζει τη ζωή μας προς το καλό ή προς το κακό. Γιατί να μην επεκταθούμε και να προσπαθήσουμε να διαβάσουμε άλλα είδη βιβλίων, όπως είναι η ιστορία ή τα επιστημονικά βιβλία; Η Βίβλος και οι εκδόσεις που σχετίζονται με τη Βίβλο ωφελούν ιδιαίτερα.

Να θυμάστε ότι υπάρχουν κι άλλοι ωφέλιμοι τρόποι για να χαλαρώσει κανείς ή να ψυχαγωγηθεί. Γιατί να οικοδομήσετε τη ζωή σας γύρω από φανταστικές περιπέτειες; Η Βίβλος λέει, «Μακάριον είναι να δίδη τις». (Πράξεις 20:35) Έτσι, μάθετε να δίνετε με το να βοηθάτε άλλους. Ένας νεαρός (Μάρτυρας του Ιεχωβά) ο οποίος αφιέρωσε 60 ώρες μέσα σ’ ένα μήνα για να βοηθήσει άλλους ανθρώπους να μάθουν για τη Βίβλο, είπε: «Ήταν ο πιο ευτυχισμένος καιρός στη ζωή μου». Και όταν η ζωή σου είναι ευτυχισμένη, γεμάτη απασχόληση και ικανοποιημένη, ποιος χρειάζεται τη ρηχή «διαφυγή» των ερωτικών περιπετειών;

[Εικόνα στη σελίδα 17]

Τα αισθηματικά μυθιστορήματα μπορεί ν’ απορροφήσουν κάποιον καθώς τα διαβάζει, αλλά διδάσκουν καμιά ωφέλιμη άποψη για την αγάπη και το γάμο;