Ψηλά Ιστιοφόρα Μαγεύουν το Σίντνεϊ

ΟΤΑΝ ο Τζον Μέισφιλντ, δαφνοστεφής ποιητής της Αγγλίας του 20ού αιώνα, έγραφε αυτά τα λόγια στην μπαλάντα του «Θαλασσινός Πυρετός», ίσως να μην είχε οραματιστεί τις συναρπαστικές εντυπώσεις που μπορούν να δημιουργήσουν τα ψηλά καράβια στους θεατές. Κι όμως, η θέα των ιστιοφόρων δημιούργησε σίγουρα στους ντόπιους κατοίκους του Σίντνεϊ, και στην πληθώρα των επισκεπτών τους, τέτοια εντύπωση που ξεπερνούσε κάθε προσδοκία. Ήταν η Μέρα της Αυστραλίας, 26 Ιανουαρίου 1988, και το Λιμάνι του Σίντνεϊ ήταν κατάμεστο από ιστιοφόρα, πράγμα που ανήγγειλε τις εορταστικές εκδηλώσεις για τη δισεκατονταετηρίδα της Αυστραλίας.

Τα σκάφη των θεατών είχαν γεμίσει ασφυκτικά τις θαλάσσιες οδούς και υπολογίζεται ότι γύρω στα δυο εκατομμύρια πεζοί βρίσκονταν κατά μήκος της προκυμαίας του λιμανιού. Αλλά γιατί τέτοιο εξαιρετικό ενδιαφέρον για μια ομάδα μεγάλων ιστιοφόρων; Επειδή ήταν μέρος της αναβίωσης του ταξιδιού που πραγματοποίησε πριν από 200 χρόνια ο Πρώτος Στόλος, από το Πόρτσμουθ της Αγγλίας στην Αυστραλία. Τα 11 ιστιοφόρα του στόλου εκείνου έφυγαν από την Αγγλία στις 13 Μαΐου 1787 και έφτασαν στον Όρμο του Σίντνεϊ στις 26 Ιανουαρίου 1788.

Το Αρχικό Ταξίδι—Θρίαμβος Ναυπηγικής

Ο Σάμιουελ Μπένετ, στο βιβλίο του Australian Discovery and Colonisation (Η Ανακάλυψη και ο Αποικισμός της Αυστραλίας), δίνει συναρπαστικές λεπτομέρειες σχετικά μ’ εκείνο τον Πρώτο Στόλο. Γράφει: «Η Νήσος Ουάιτ [Αγγλία] ορίστηκε ως το σημείο συνάντησης του στόλου, ο οποίος αποτελούνταν από έντεκα ιστιοφόρα. . . . Τη φρουρά αποτελούσαν 200 ναυτικοί, . . . σαράντα από τους οποίους είχαν το ελεύθερο να πάρουν μαζί τους τις συζύγους και τις οικογένειές τους, 81 ελεύθεροι πολίτες και 696 κατάδικοι. Έτσι λοιπόν, η αναλογία των ιδρυτών αυτής της αποικίας ήταν ένας ελεύθερος πολίτης στους δύο κρατούμενους. . . . Οι κρατούμενοι ήταν ως επί το πλείστον νεαρά άτομα από τις αγροτικές περιοχές της Αγγλίας. . . . Ελάχιστοι ήταν καταδικασμένοι για σοβαρά εγκλήματα. Από το σύνολο των εξακοσίων ενενήντα έξι, μόνο πενήντα πέντε ήταν καταδικασμένοι για περιόδους μεγαλύτερες των εφτά ετών, και οι καταδίκες πάρα πολλών απ’ αυτούς θα έληγαν σε δύο ή τρία χρόνια μετά την αποβίβασή τους».

Δεν είναι ξεκαθαρισμένο πόσοι ακριβώς έχασαν τη ζωή τους σ’ αυτό το μεγάλο ταξίδι από την Αγγλία στην Αυστραλία. Ο αριθμός κυμαίνεται από 14 άτομα το λιγότερο μέχρι τα 50 περίπου άτομα. Κάποιος συγγραφέας εξέφρασε τη γνώμη ότι το να στριμωχτούν περισσότερα από χίλια άτομα σε 11 μικροσκοπικά καράβια για να κάνουν το μισό γύρο του κόσμου σ’ ένα ταξίδι μακρύτερο των οχτώ μηνών, και να σημειωθούν τόσο λίγοι θάνατοι, χωρίς να χαθεί ούτε ένα πλοίο, αποτελούσε ένα θρυλικό επίτευγμα ναυπηγικής και οργάνωσης.

Η Αναβίωση Αρχίζει

Έτσι, στις 13 Μαΐου 1987, 11 ιστιοφόρα ξεκίνησαν και πάλι από το Πόρτσμουθ της Αγγλίας, ακριβώς όπως είχε κάνει ο Πρώτος Στόλος πριν από 200 χρόνια. Τη μέρα εκείνη, είχαν ναυλωθεί τέσσερα πλοία, με σκοπό να διατηρηθεί ο συνολικός αριθμός ακριβώς στα 11 σκάφη για την επίσημη εκκίνηση της αναβίωσης. Μαζί με τα εφτά πλοία, που έπλευσαν νότια προς την Αυστραλία, ενώθηκαν ακόμα δύο στην Τενερίφη των Κανάριων Νήσων και τα δύο τελευταία ενώθηκαν με το στόλο στο Σίντνεϊ. Αυτό σήμαινε ότι συνολικά ήταν και πάλι 11 τα ιστιοφόρα με τα τετράγωνα πανιά που μπήκαν στην είσοδο του Λιμανιού του Σίντνεϊ.

Η θαλάσσια διαδρομή που επιλέχτηκε ήταν ίδια με την αρχική διαδρομή του οχτάμηνου ταξιδιού: Τενερίφη, Ρίο ντε Τζανέιρο, Κέιπταουν και μετά Σίντνεϊ. Αυτή τη φορά όμως έγιναν δυο επιπλέον στάσεις, μία στο Πορτ Λούι του Μαυρίκιου και μία στο Φριμάντλ της Δυτικής Αυστραλίας. Το τελικό σημείο συνάντησής τους ήταν το Μπότανι Μπέι, ακριβώς νότια από το Λιμάνι του Σίντνεϊ. Από εδώ ο ανασυγκροτημένος στόλος έπλευσε σχηματίζοντας νηοπομπή προς το περίλαμπρο λιμάνι, το πρωί της Τρίτης, 26 Ιανουαρίου 1988.

Παρόμοια κι Όμως Διαφορετική

Μολονότι η εμφάνιση και το μέγεθος των πλοίων που έπαιρναν μέρος στην αναβίωση ήταν όσο το δυνατό πιο όμοιο με τα αρχικά, υπήρχαν σημαντικές διαφορές από πολλές απόψεις. Τα αντίγραφα του 20ού αιώνα ήταν υπερβολικά άνετα, μερικά μάλιστα ήταν πολυτελή. Είχαν και μηχανές και πανιά, για να μπαίνουν στα λιμάνια και να βγαίνουν απ’ αυτά, και ήταν καλά εφοδιασμένα με γεννήτριες, ψυγεία-αποθήκες, πλυντήρια, στεγνωτήρια, ντους, μέχρι και συσκευές που αφαλατώνουν το νερό.

Τι μεγάλη αντίθεση, σε σύγκριση με την άθλια κατάσταση των καταδίκων, οι οποίοι ήταν στριμωγμένοι στα σκοτεινά, δύσοσμα καταλύματα πριν από δυο αιώνες! Οι περισσότεροι απ’ αυτούς ήταν αλυσοδεμένοι και είχαν το ελεύθερο να βγαίνουν στο κατάστρωμα μόνο στη διάρκεια της μέρας, όταν είχε καλό καιρό. Όλες τις άλλες ώρες, ήταν κλεισμένοι στα αμπάρια που έμοιαζαν με φυλακή. Οι κουκέτες ήταν ξύλινες σανίδες τοποθετημένες σε επάλληλες σειρές που απείχαν μεταξύ τους 0,9 μέτρα· είχαν μήκος 2,3 μέτρα και πλάτος 1,8 μέτρα. Την κάθε κουκέτα τη μοιράζονταν πέντε άτομα!

Κι Άλλα Ψηλά Καράβια Πλουτίζουν το Θέαμα

Τα ιστιοφόρα με τα τετράγωνα πανιά που χρησιμοποιήθηκαν για την αναβίωση ήταν σχετικά μικρά. Το μεγαλύτερο είχε μόνο 48 μέτρα μήκος και 530 τόνους εκτόπισμα. Για να πλουτιστεί λοιπόν το θέαμα, προσκλήθηκαν κι άλλες χώρες να στείλουν ψηλά ιστιοφόρα προκειμένου να λάβουν μέρος στις εορταστικές εκδηλώσεις. Η ανταπόκριση ήταν κάτι το συνταρακτικό. Περίπου 200 τέτοια πλοία έφτασαν στο Σίντνεϊ, τα οποία κυμαίνονταν από ένα μικρό των 13 τόνων μέχρι το γιγαντιαίο ιαπωνικό καράβι Nippon Maru, με 110 μέτρα μήκος, ύψος ιστίων 50 μέτρα και εκτόπισμα 4.729 τόνους. Τα ρομαντικά ιστιοφόρα έφτασαν από χώρες πολύ διαφορετικές, όπως Πολωνία, Ομάν, Ινδία, Ουρουγουάη, Ισπανία, Ηνωμένες Πολιτείες και Ολλανδία.

Πολλά από τα σκάφη που βρίσκονταν εκεί ως επισκέπτες, συγκεντρώθηκαν στο Χόμπαρτ, τη νησιωτική πολιτεία της Τασμανίας, για έναν θαλάσσιο αγώνα της τάξης των 1.150 ναυτικών μιλίων μέχρι το Σίντνεϊ, όπου μπορούσαν μετά να παραταχθούν στο λιμάνι και να καλωσορίσουν τη νηοπομπή των 11 πλοίων της αναβίωσης του Πρώτου Στόλου, καθώς αυτά έπλεαν από κάποιο σημείο κοντά στο Μπότανι Μπέι.

Αυτό λοιπόν ήταν το εντυπωσιακό θέαμα που αντίκρισαν οι χιλιάδες ενθουσιώδεις παρατηρητές τη λαμπρή εκείνη μέρα, την 26η μέρα του Ιανουαρίου του 1988. Αυτό ανήγγειλε τα πρώτα 200 χρόνια της Ευρωπαϊκής εγκατάστασης στην πλατιά, ηλιοκαμένη χώρα, την Αυστραλία—που τώρα είναι πατρίδα 16 περίπου εκατομμυρίων ανθρώπων.

[Ολοσέλιδη εικόνα στη σελίδα 17]