Οι Νεαροί Ρωτούν . . .

Είμαι σε Θέση να Οδηγήσω;

Ο ΕΦΗΒΟΣ που δεν έχει δίπλωμα [οδηγού] δεν είναι ολοκληρωμένος έφηβος». Αναμφίβολα πολλοί νεαροί συμμερίζονται τα αισθήματα που εκφράζει αυτός ο έφηβος. Για να το πούμε απλά, σε πολλές χώρες οι έφηβοι δεν βλέπουν την ώρα να πάρουν στα χέρια τους το τιμόνι ενός αυτοκινήτου.

Για πολλούς νεαρούς το δίπλωμα οδηγού είναι σύμβολο γόητρου και ωριμότητας. Το ότι μπορούν και οδηγούν σημαίνει ελευθερία, χαλάρωση της επιτήρησης από τους γονείς. Σημαίνει ότι μπορούν να κινούνται πιο άνετα, ότι δεν χρειάζεται πια να εξαρτώνται από τους γονείς ή τα μεγαλύτερα αδέλφια για τις μετακινήσεις τους. Πρέπει να παραδεχτούμε ότι δεν έχουν υγιή κίνητρα όλοι οι έφηβοι που θέλουν να οδηγούν. Για παράδειγμα, μερικοί θέλουν να οδηγούν λόγω των προοπτικών που ανοίγονται μ’ αυτό για ρομαντικές σχέσεις με το αντίθετο φύλο. Και όπως παρατήρησε ο Δρ Χάιμ Τζ. Ζινό στο βιβλίο του Between Parent & Teenager (Μεταξύ Γονέα και Έφηβου), για μερικούς νεαρούς το αυτοκίνητο «αντιπροσωπεύει . . . δύναμη, ταχύτητα και συγκινήσεις».

Παρ’ όλα αυτά, το αυτοκίνητο, όταν το οδηγεί κανείς με ώριμο και υπεύθυνο τρόπο, μπορεί να είναι πραγματική βοήθεια. Για παράδειγμα, πολλοί νεαροί μάρτυρες του Ιεχωβά κάνουν καλή χρήση του αυτοκινήτου στη δημόσια διακονία τους. Επίσης το αυτοκίνητο δίνει στον έφηβο την ευκαιρία να κάνει χρήσιμες δουλειές για τους άλλους και να βοηθάει άτομα που χρειάζονται μεταφορικό μέσο για τις Χριστιανικές συναθροίσεις.

Ας υποθέσουμε, λοιπόν, ότι είσαι σε ηλικία στην οποία έχεις νόμιμα το δικαίωμα να οδηγείς. Έχεις πάρει μαθήματα οδήγησης σε σχολή και έχεις μελετήσει προσεκτικά τον κώδικα οδικής κυκλοφορίας. Μάλιστα, με την καθοδήγηση των γονέων σου (ή της σχολής), έχεις αποκτήσει και κάποια εμπειρία στο τιμόνι. Ίσως και να έχεις περάσει στις εξετάσεις οδήγησης και να έχεις πάρει το δίπλωμα! Μήπως όλα αυτά σημαίνουν ότι είσαι σε θέση να οδηγήσεις; Όχι απαραίτητα.

Έφηβοι Οδηγοί: Μιλάνε τα Στοιχεία

Ο Δρ Ζινό παρατήρησε: «Υπάρχουν δεκαεξάχρονοι που χειρίζονται το αυτοκίνητο με επιδεξιότητα και αυτοπεποίθηση· οδηγούν καλύτερα κι από τους γονείς τους. Σε αντίθεση, υπάρχουν δεκαοχτάχρονοι τόσο ανώριμοι που θα έδειχνε ανευθυνότητα να τους αφήσεις να πάρουν στα χέρια τους το τιμόνι».

Τα γεγονότα επιβεβαιώνουν την αληθινότητα αυτής της κατηγορίας. Η Statistical Abstract of the United States 1988 (Περίληψη Στατιστικών Στοιχείων των Ηνωμένων Πολιτειών για το 1988) δείχνει ότι οι οδηγοί ηλικίας 21 χρονών και κάτω απαρτίζουν μόνο το 10 τοις εκατό περίπου του συνόλου των οδηγών. Κι όμως, αποτελούν τη φρικτή αναλογία του 20 τοις εκατό των οδηγών που περιλαμβάνονται σε θανάσιμα αυτοκινητικά δυστυχήματα. Επιπλέον, σύμφωνα με το βιβλίο Driving High: The Hazards of Driving, Drinking, and Drugs (Οδήγηση Κάτω από την Επιρροή Διάφορων Ουσιών: Οι Κίνδυνοι της Οδήγησης, του Ποτού και των Ναρκωτικών), τα αυτοκινητικά δυστυχήματα είναι η πρωταρχική αιτία θανάτου για τους νεαρούς μεταξύ 16 και 19 χρονών στις Η.Π.Α.! Χιλιάδες άλλοι νεαροί έχουν σακατευτεί και ακρωτηριαστεί για όλη τους τη ζωή σε αυτοκινητικά δυστυχήματα.

Πολλοί απ’ αυτούς τους τραυματισμούς θα μπορούσαν να έχουν αποφευχθεί, αν οι νεαροί οδηγοί είχαν απλώς φορέσει τη ζώνη ασφαλείας για προστασία. Ωστόσο, ο Δρ Ντέιβιντ Χόκμπεργκ εκφράζει τη θλίψη του για το γεγονός ότι πολλοί νεαροί επιμένουν πως είναι «δικαίωμά» τους να οδηγούν ανεμπόδιστοι από τους διάφορους περιορισμούς που έχουν σκοπό τη διάσωση της ζωής. Μιλώντας απευθείας στους νεαρούς, ο Χόκμπεργκ λέει: «Στέκομαι δίπλα στο φορείο εκείνων που επιζούν, προσπαθώ να εκτιμήσω τη σοβαρότητα των τραυμάτων σας και σχεδιάζω πώς θα γίνουν οι απαραίτητες επανορθώσεις. Κάνω μια ερώτηση που την έχω κάνει εκατοντάδες φορές: ‘Γιατί δεν φορούσες τη ζώνη ασφαλείας . . . ;’ Και έρχεται ξερά η «γενναία» και απότομη απόκριση: ‘Έχω κι εγώ τα δικαιώματά μου, γιατρέ’».

Ωστόσο, πάρα πολύ συχνά τα «δικαιώματα» των νεαρών έρχονται σε σύγκρουση με τα δικαιώματα άλλων για υγεία και ευτυχία. Ένα άρθρο που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Car and Driver αναφερόταν σε μια μελέτη που έδειχνε ότι «οι έφηβοι οδηγοί σκοτώνουν άλλους ανθρώπους συχνότερα απ’ ό,τι σκοτώνονται οι ίδιοι. Οι μισοί και πλέον από όλους τους ανθρώπους που έχουν σκοτωθεί σε συγκρούσεις για τις οποίες έφταιγε κάποιος έφηβος ήταν οι επιβάτες είτε του αυτοκινήτου του έφηβου είτε του οχήματος που δεν ‘έφταιγε’». Το άρθρο κατέληγε στο συμπέρασμα ότι «για να το πούμε απλά, οι έφηβοι οδηγοί μπορούν λογικά να θεωρούνται μια απειλή και τίποτα παραπάνω».

Αυτά τα θλιβερά στοιχεία όσον αφορά την οδήγηση ισχύουν παρά το γεγονός ότι οι νεαροί οδηγοί έχουν πιο γρήγορα αντανακλαστικά, καλύτερη όραση, καλύτερη ακοή, μεγαλύτερη δεξιοτεχνία στο τιμόνι και συχνά καλύτερη γνώση για τις μηχανές των αυτοκινήτων απ’ ό,τι οι μεγαλύτεροί τους. Προφανώς, για να είναι ικανός ένας οδηγός δεν φτάνει απλώς και μόνο η επιδεξιότητα ούτε και το γεγονός ότι έχει την ηλικία που ορίζει ο νόμος και τις απαραίτητες γνώσεις για να περάσει στις εξετάσεις.a

Γιατί Πολλοί Νεαροί Είναι Κακοί Οδηγοί

Το The Family Handbook of Adolescence (Οικογενειακό Εγχειρίδιο της Εφηβείας) λέει: «Οι σωματικές ικανότητες αποτελούν ζήτημα μικρής σχετικά σημασίας για την οδήγηση. . . . Σχεδόν πάντα προηγούνται των συναισθηματικών δυνατοτήτων». Ναι, μέρος του προβλήματος με τους νεαρούς οδηγούς είναι η ίδια η φύση του νεαρού. Ο Σολομών είπε ότι «καύχημα των νέων είναι η δύναμις αυτών», ότι δηλαδή, οι έφηβοι μπορεί να έχουν άφθονες δυνάμεις και ικανότητες. (Παροιμίαι 20:29) Ωστόσο, συχνά τους λείπει δυστυχώς η ορθή κρίση. Πράγματι, με τον επιπόλαιο τρόπο που οδηγούν, μερικοί νεαροί έχουν δείξει ότι η ανοησία εξακολουθεί σε μεγάλο βαθμό να ‘είναι συνδεδεμένη με τις καρδιές τους’.—Παροιμίαι 22:15.

Μερικοί λοιπόν έχουν την τάση να είναι απρόσεκτοι, να χρησιμοποιούν το αυτοκίνητο για έντονες συγκινήσεις, για να προκαλούν και να αποδέχονται προκλήσεις. Στα χέρια τέτοιων νεαρών, το αυτοκίνητο είναι ένα ενδεχόμενο φονικό όπλο και η άδεια οδήγησης άδεια για να σκοτώνουν. Σκεφτείτε, για παράδειγμα, κάποιο δυστύχημα στο οποίο περιλαμβανόταν ένας 17χρονος μαθητής γυμνασίου, που έπαιζε ποδόσφαιρο και λεγόταν Χάρβεϊ. Την πρώτη νύχτα που βρέθηκε μόνος του με το αυτοκίνητο στο δρόμο, ο Χάρβεϊ ξεκίνησε απότομα, ενώ βρισκόταν μπροστά σε κάποια διάβαση πεζών, και χτύπησε μια μητέρα και το παιδί της.

Ο προπονητής του Χάρβεϊ επισήμανε την αιτία αυτής της τραγωδίας: «Αν με είχαν ρωτήσει, θα μπορούσα να τους πω ότι ο Χάρβεϊ συναισθηματικά δεν ήταν ακόμα σε θέση να οδηγήσει. Είναι οξύθυμος στα αποδυτήρια και ενοχλεί τους άλλους παίκτες. Είναι επιδεικτικός και αρπάζεται με το παραμικρό. Ο τρόπος που σκέφτεται φάνηκε στον τρόπο που οδήγησε, μόλις έμεινε χωρίς επιτήρηση. Το αγόρι αυτό ένιωθε πως έπρεπε οπωσδήποτε να φύγει πρώτο μόλις άναψε το πράσινο φανάρι».

Είναι λυπηρό, αλλά, κατά τον ίδιο τρόπο, πολλοί νεαροί που έχουν δίπλωμα ‘δεν είναι συναισθηματικά σε θέση να οδηγήσουν’. Ο Ρόναλντ Μ. Γουάιερς, στο βιβλίο του Licensed to Kill (Με την Άδεια να Σκοτώνουν), παρέθετε μια έρευνα που είχε κάνει κάποια μεγάλη ασφαλιστική εταιρία των Η.Π.Α. αναφορικά με τους έφηβους οδηγούς. Η μελέτη αυτή επισήμαινε «την απροσεξία, τη ζωηράδα και την τάση για ‘επίδειξη’ που χαρακτηρίζουν τα εφηβικά χρόνια» ως σημαντικό παράγοντα σε πολλά αυτοκινητικά δυστυχήματα που περιλαμβάνουν έφηβους οδηγούς.

Ιδιαίτερη ανησυχία προξενεί το γεγονός ότι πολλοί νεαροί γυρίζουν στους δρόμους κάτω από την επιρροή του αλκοόλ. Οι πιο πρόσφατες στατιστικές στις Ηνωμένες Πολιτείες δείχνουν ότι οι οδηγοί κάτω των 21 αποτελούσαν σχεδόν το ένα τέταρτο των οδηγών που είχαν αναμειχθεί σε κάποιο θανάσιμο δυστύχημα ενώ βρίσκονταν κάτω από την επιρροή του αλκοόλ. Οι συγγραφείς του βιβλίου How to Survive Your Adolescent’s Adolescence (Πώς να Επιζήσετε από την Εφηβεία του Έφηβού σας) εξηγούν το ζήτημα ως εξής: «Η οδήγηση σε κατάσταση μέθης είναι ιδιαίτερα κοινή ανάμεσα στους έφηβους για τρεις λόγους: (1) δεν έχουν την πείρα για να ενεργούν κατάλληλα τόσο στο ποτό όσο και στην οδήγηση, κι έτσι έχουν λιγότερες εμπειρικές βάσεις για να ασκήσουν κρίση σχετικά με οποιαδήποτε από τις δυο αυτές δραστηριότητες· (2) προσπαθούν να εντυπωσιάσουν τους φίλους τους με το πόσο ‘ώριμοι’ είναι· και (3) δεν πιστεύουν ότι θα μπορούσε να συμβεί σ’ αυτούς να συλληφθούν επειδή οδηγούσαν μεθυσμένοι ή να πάθουν κάποιο δυστύχημα—κατά τη γνώμη τους αυτά συμβαίνουν μόνο σε άλλους. Κι όμως, οι στατιστικές της τελευταίας δεκαετίας δείχνουν πολύ κατηγορηματικά ότι το 60 τοις εκατό εκείνων που σκοτώθηκαν σε δυστυχήματα ενώ οδηγούσαν μεθυσμένοι είναι έφηβοι».

‘Όχι! Δεν θα Οδηγήσεις!’

Έχοντας όλα αυτά τα γεγονότα υπόψη, δεν απορούμε καθόλου που μερικοί ζητούν από τις κυβερνήσεις να αυξήσουν το όριο ηλικίας σ’ ό,τι αφορά το δίπλωμα οδηγού, μερικοί μάλιστα ζητούν να επιτραπεί στους νεαρούς να οδηγούν μονάχα ορισμένες ώρες. Εντούτοις, η αντίδραση των γονέων σου μπορεί να είναι πιο άμεση.

Μερικοί γονείς, γνωρίζοντας καλά τους κινδύνους που υπάρχουν όταν οδηγούν οι έφηβοι, δεν επιτρέπουν στα παιδιά τους να οδηγούν ακόμα κι όταν αυτά έχουν φτάσει στο όριο ηλικίας που ορίζει ο νόμος. Κάποιος γονέας είπε: «Δεν επιτρέπουμε στο δεκαεξάχρονο γιο μας να οδηγεί. Διαβάζουμε τις εφημερίδες και ξέρουμε τι μπορεί να συμβεί. Δεν σκοπεύω να πεθαίνω από φόβο κάθε φορά που αυτός είναι έξω και οδηγεί».

Αυτή η στάση μπορεί να σου φαίνεται άδικη και παράλογη. Άλλωστε, εσύ μπορεί να είσαι ένα νεαρό άτομο σοβαρό και ευσυνείδητο, και να μην έχεις ούτε κατά διάνοια την τάση να διακινδυνεύεις τη ζωή σου ή τη ζωή των άλλων. Το πρόβλημα είναι: Πώς μπορείς να κάνεις τους δικούς σου να το πιστέψουν αυτό; Το επόμενο τεύχος μας θα εξετάσει αυτό το ερώτημα.

[Υποσημειώσεις]

[Εικόνα στη σελίδα 12]

Το αυτοκίνητο είναι σύμβολο γόητρου, δύναμης και συγκινήσεων

[Εικόνα στη σελίδα 13]

Το αυτοκίνητο, όταν κανείς το οδηγεί με ανάρμοστο ή απρόσεκτο τρόπο, γίνεται ενδεχόμενο φονικό όπλο