Ο Τίτος και το Έργο του στην Αρχαία Ελλάδα
Ο Τίτος ήταν ένας Έλληνας Χριστιανός που εργάστηκε σκληρά μαζί με τον απόστολο Παύλο. Φαίνεται ότι τον καιρό που εγέρθηκε το ζήτημα της περιτομής στην Αντιόχεια (περ. το 49 μ.Χ.), ο Τίτος συνόδεψε τον Παύλο και τον Βαρνάβα στην Ιερουσαλήμ. (Πράξεις 15:1, 2· Γαλάτας 2:1-3) Γύρω στο 55 μ.Χ., ο Τίτος υπηρέτησε ανιδιοτελώς στην εκκλησία της Κορίνθου· μάλιστα τον είχε στείλει ο Παύλος στην Κόρινθο για να βοηθήσει στον έρανο για τους αδελφούς της Ιουδαίας που βρίσκονταν σε ανάγκη, ίσως δε και για να παρατηρήσει την αντίδραση της εκκλησίας στην πρώτη επιστολή που τους είχε στείλει ο Παύλος. (2 Κορινθίους 2:13· 8:1-6· 12:17, 18) Κατόπιν, όταν ο Τίτος συνάντησε τον απόστολο στη Μακεδονία, μπόρεσε να του δώσει μια καλή έκθεση για την εκκλησία της Κορίνθου, μια έκθεση που έδωσε παρηγοριά και χαρά στον Παύλο. Ο ίδιος ο Τίτος είχε αναπτύξει μεγάλη αγάπη για τους Χριστιανούς της Κορίνθου, λόγω της υπακοής τους και λόγω του ότι η αξιέπαινη στάση τους είχε αποδειχτεί πηγή ενθάρρυνσης και χαράς γι’ αυτόν.—2 Κορινθίους 7:6, 7, 13-15.
Εφόσον ο Τίτος ήταν ο πρώτος που φρόντισε για τα ζητήματα τα οποία σχετίζονταν με τη συνεισφορά, ο Παύλος επιθυμούσε να ολοκληρώσει εκείνος αυτό το έργο και επαίνεσε τον Τίτο στην εκκλησία της Κορίνθου, λέγοντας ότι ‘είναι συμμέτοχος μ’ εμένα και συνεργάτης για τα συμφέροντά σας’. Επειδή ενδιαφερόταν ειλικρινά για την ευημερία των Κορινθίων, και έχοντας πάρει ανάλογη ενθάρρυνση από τον Παύλο, ο Τίτος αναχώρησε πρόθυμα για την Κόρινθο.—2 Κορινθίους 8:6, 16, 17· 8:23, ΜΝΚ.
Μετά την απελευθέρωση του Παύλου από την πρώτη του φυλάκιση στη Ρώμη, ο Τίτος και ο Τιμόθεος προφανώς εργάστηκαν μαζί του στη διακονία. Όταν βρισκόταν στην Κρήτη (κάπου ανάμεσα στα έτη 61 και 64 μ.Χ.), ο Παύλος άφησε εκεί τον Τίτο για ‘να διορθώσει τα ελλείποντα και να καταστήσει σε κάθε πόλη πρεσβυτέρους’. (Τίτον 1:4, 5) Αυτός ήταν προφανώς ένας προσωρινός διορισμός, γιατί ο Παύλος ζήτησε από τον Τίτο να κάνει κάθε δυνατή προσπάθεια να τον συναντήσει στη Νικόπολη.—Τίτον 3:12.
Κάποτε στη διάρκεια της δεύτερης φυλάκισης του Παύλου στη Ρώμη (περ. το 65 μ.Χ.), μάλλον με την κατεύθυνση του Παύλου ή με την έγκρισή του, ο Τίτος έφυγε για τη Δαλματία.—2 Τιμόθεον 4:10.
Επιστολή προς Τίτον
Πρόκειται για μια επιστολή που έγραψε ο απόστολος Παύλος. Η αυθεντικότητα της επιστολής επιβεβαιώνεται από όλους τους αξιόλογους αρχαίους καταλόγους των Χριστιανικών Ελληνικών Γραφών, αρχίζοντας με το Μουρατόρειο Απόσπασμα του δεύτερου αιώνα μ.Χ.
Χρόνος και Τόπος Συγγραφής. Εφόσον δεν υπάρχει κανένα γραπτό αρχείο που να δείχνει ότι ο Παύλος ασχολήθηκε με Χριστιανικές δραστηριότητες στην Κρήτη πριν την πρώτη του φυλάκιση στη Ρώμη, αυτός πρέπει να βρέθηκε εκεί με τον Τίτο κάποτε μεταξύ της απελευθέρωσής του και της τελικής του φυλάκισης. Έτσι, ο χρόνος συγγραφής της επιστολής θα ήταν μεταξύ των ετών 61 και 64 μ.Χ. Ο τόπος από τον οποίο στάλθηκε η επιστολή μπορεί να ήταν η Μακεδονία· προφανώς από εκεί, στη διάρκεια της ίδιας γενικής χρονικής περιόδου, ο Παύλος έγραψε την Πρώτη προς Τιμόθεον.—1 Τιμόθεον 1:3.
Ο Σκοπός της Επιστολής. Η επιστολή επρόκειτο προφανώς να χρησιμεύσει ως οδηγός για τον Τίτο, και του έδωσε αποστολική υποστήριξη για την εκτέλεση των καθηκόντων του σε σχέση με τις εκκλησίες της Κρήτης. Ο διορισμός του δεν ήταν εύκολος, γιατί είχε να κάνει με στασιαστικά άτομα. Όπως έγραψε ο Παύλος: «Διότι υπάρχουσι πολλοί και ανυπότακτοι ματαιολόγοι και φρενοπλάνοι, μάλιστα οι εκ της περιτομής, τους οποίους πρέπει να αποστομόνωμεν, οίτινες ανατρέπουσιν ολοκλήρους οίκους, διδάσκοντες όσα δεν πρέπει, χάριν αισχρού κέρδους». (Τίτον 1:10, 11) Επίσης, το ψέμα, η λαιμαργία και η οκνηρία ήταν κάτι κοινό ανάμεσα στους Κρητικούς και προφανώς μερικοί από τους Χριστιανούς αντανακλούσαν αυτά τα κακά χαρακτηριστικά. Γι’ αυτόν το λόγο, ο Τίτος έπρεπε να τους ελέγχει με αυστηρότητα και να δείχνει τι απαιτούνταν από τους Χριστιανούς, είτε ήταν νέοι είτε ηλικιωμένοι, είτε άντρες είτε γυναίκες, είτε δούλοι είτε ελεύθεροι. Ο ίδιος προσωπικά έπρεπε να αποτελεί παράδειγμα σε καλά έργα και να είναι αδιάφθορος στη διδασκαλία.—Τίτον 1:12–3:2.