Η Συνομιλία Είναι Τέχνη
ΤΟ ΦΑΓΗΤΟ, ο ύπνος και η εργασία είναι βασικές ανθρώπινες ανάγκες. Εντούτοις, υπάρχει άλλη μια ανάγκη η οποία πρέπει να καλυφτεί. Ποια είναι αυτή;
Εξετάστε τα λόγια ενός άντρα ο οποίος πέρασε πέντε χρόνια απομονωμένος σε κάποια φυλακή, όπου στερήθηκε ένα από τα πολυτιμότερα αναγκαία αγαθά της ζωής. «Λαχταρούσα λίγη συντροφιά, κάποιον για να του μιλήσω, να συζητήσω μαζί του», παραδέχεται. «Άρχισα να συνειδητοποιώ ότι έπρεπε να κάνω κάτι για να καταπολεμήσω τη μοναξιά. Στην απομόνωση και στη σιωπή μου, θα πειραζόταν το μυαλό μου».
Ναι, έχουμε την έμφυτη ανάγκη για επικοινωνία. Η συνομιλία βοηθάει στην κάλυψη αυτής της ανάγκης. Οι ερευνητές Ντένις Ρ. Σμιθ και Λ. Κιθ Γουίλιαμσον σχολιάζουν: «Χρειαζόμαστε ανθρώπους στους οποίους να μπορούμε να ανοίξουμε την καρδιά μας, με τους οποίους να μπορούμε να μοιραζόμαστε τις μεγαλύτερες χαρές μας και τους πιο ανησυχητικούς φόβους μας, στους οποίους να μπορούμε να μιλάμε».
Έχουμε την Ανάγκη να Μιλάμε!
Οι άνθρωποι είναι προικισμένοι με το θαυμάσιο δώρο της ομιλίας. Ναι, είμαστε σχεδιασμένοι για να συνομιλούμε. Κάποιος έκανε την εξής παρατήρηση: «Δημιουργηθήκαμε από τον Θεό για να είμαστε κοινωνικοί. Αν δεν έχετε την ευκαιρία να μιλάτε ή αν κάποιος σας αφαιρέσει τη δυνατότητα να επικοινωνείτε, αυτό μοιάζει με τιμωρία. Όταν συνομιλείτε, συμβαίνει κάτι πολύτιμο. Αισθάνεστε καλύτερα για τον εαυτό σας, και ωφελείστε γνωρίζοντας τι σκέφτονται και πώς αισθάνονται οι άλλοι».
Η Ιλέιν, σύζυγος κάποιου περιοδεύοντα διακόνου, λέει: «Τα λόγια εκφράζουν αισθήματα. Δεν μπορούμε να συμπεράνουμε ότι ο σύντροφός μας γνωρίζει πόσο πολύτιμος είναι για εμάς. Πρέπει να του το πούμε· το αφτί χρειάζεται να ακούσει τα λόγια. Έχουμε την ανάγκη να συνομιλούμε».
Ο Ντέιβιντ, γιος κάποιου Χριστιανού πρεσβυτέρου, εκφράζεται ως εξής: «Μερικές φορές είμαι αναστατωμένος και στ’ αλήθεια δεν ξέρω πώς αισθάνομαι. Στην αρχή μου έρχεται να σωπάσω, κατόπιν νιώθω την πίεση να συσσωρεύεται μέσα μου. Διαπιστώνω πως, αν μιλήσω με κάποιον, αυτό μοιάζει με διέξοδο που αφήνει την πίεση να φύγει. Καθώς μιλάω, έχω την ευκαιρία να διαπιστώσω πώς στ’ αλήθεια αισθάνομαι για τον εαυτό μου και μπορώ να ξεκαθαρίσω τα πράγματα».
Φραγμοί στη Συνομιλία
Πράγματι, η συνομιλία πληρεί μια ανάγκη. Ωστόσο, υπάρχουν φραγμοί στη συνομιλία. Για μερικούς, μάλιστα, η συνομιλία καταντάει ένας αγώνας—μια δραστηριότητα που πρέπει να αποφεύγεται.
«Στο μεγαλύτερο μέρος της ζωής μου», λέει ο Γκάρι, «θεωρούσα ευκολότερο το να αποφεύγω τις συζητήσεις με άλλους ανθρώπους». Εξηγεί: «Αυτό οφείλεται στην έλλειψη αυτοπεποίθησης που με διακρίνει. Ακόμα με βασανίζει ο φόβος πως όταν συνομιλώ με άλλους ανθρώπους φαίνομαι ανόητος ή ότι κάποιος μπορεί να με υποτιμήσει για όσα είπα».
Η Ιλέιν αναφέρει ότι η δυσκολία που αντιμετωπίζει αυτή είναι η ντροπαλότητα. Εξηγεί: «Μεγάλωσα σε μια οικογένεια στην οποία δεν κουβεντιάζαμε. Ο πατέρας μου ήταν πολύ απότομος. Έτσι, καθώς μεγάλωνα, αισθανόμουν ότι δεν είχα τίποτα αξιόλογο να πω». Ναι, η ντροπαλότητα μπορεί να θέσει τρομερούς φραγμούς στην απόλαυση της συνομιλίας. Μάλιστα, μπορεί να σας περιορίσει μέσα στα τείχη της σιωπής!
«Μοιάζει με πληγή», λέει ο Τζον, ένας Χριστιανός πρεσβύτερος ο οποίος παραδέχεται ότι αγωνίζεται εναντίον της χαμηλής αυτοεκτίμησης. «Αν ενδώσεις στην ντροπαλότητα, απομονώνεις τον εαυτό σου. Ακόμα και αν υπάρχουν εκατό άνθρωποι σε ένα δωμάτιο, δεν πρόκειται να συζητήσεις. Και αυτό σε κάνει να υποφέρεις πολύ!»
Από την άλλη μεριά, ένας πρεσβύτερος που λέγεται Ντάνιελ λέει: «Από τη φύση μου δεν έχω κανένα πρόβλημα στο να συνομιλώ. Αλλά προτού το συνειδητοποιήσω, έχω διακόψει κάποιον και μονοπωλώ τη συζήτηση. Αυτό το αντιλαμβάνομαι όταν βλέπω εκείνο το γνώριμο ύφος στο πρόσωπο της συζύγου μου, και σκέφτομαι: ‘Ωχ, όχι, το έκανα ξανά’. Ξέρω ότι έχει χάσει τη χαρά της για το υπόλοιπο της συζήτησης».
Πώς μπορούν να υπερνικηθούν αυτοί και άλλοι φραγμοί στη συνομιλία; Ποιες ιδιότητες είναι ουσιώδεις για αυτή την τέχνη; Πώς μπορούν να τεθούν σε εφαρμογή;
‘Τι Μπορώ να Πω;’
‘Για ποιο πράγμα μπορώ να μιλήσω;’ ‘Δεν ξέρω τίποτα’. ‘Κανένας δεν θέλει να ακούσει τι έχω να πω’. Μολονότι ίσως κάνετε τέτοιες σκέψεις, πιθανότατα αυτές δεν είναι αληθινές. Γνωρίζετε πολύ περισσότερα από όσα συνειδητοποιείτε, και κάποιες από αυτές τις πληροφορίες πιθανώς ενδιαφέρουν τους άλλους. Για παράδειγμα, μπορεί πρόσφατα να κάνατε κάποιο ταξίδι. Οι άνθρωποι ίσως θέλουν να μάθουν πώς συγκρίνεται εκείνη η περιοχή με το μέρος όπου ζουν.
Επιπρόσθετα, μπορείτε και θα πρέπει να αυξήσετε τις γνώσεις σας γύρω από διάφορα θέματα διαβάζοντας. Είναι καλή συνήθεια να διαθέτετε χρόνο για να διαβάζετε κάτι κάθε ημέρα. Τα έντυπα των Μαρτύρων του Ιεχωβά περιέχουν πληροφορίες σχετικά με την Αγία Γραφή καθώς και με θέματα γενικού ενδιαφέροντος. Όσο περισσότερες πληροφορίες μαθαίνετε, τόσο περισσότερες μπορείτε να μεταδώσετε. Ένα θαυμάσιο παράδειγμα αποτελεί το εδάφιο της ημέρας που υπάρχει στο βιβλιάριο Καθημερινή Εξέταση των Γραφών, το οποίο χρησιμοποιούν οι Μάρτυρες του Ιεχωβά. Κάθε ημέρα σας παρέχει κάτι διαφορετικό γύρω από το οποίο μπορείτε να κάνετε σκέψεις και να το χρησιμοποιείτε στις συνομιλίες.
Το να συμμετέχει κάποιο άτομο σε μια συνομιλία δεν σημαίνει ότι πρέπει να μιλάει συνέχεια εκείνο. Και οι δύο συνομιλητές θα πρέπει να εκφράζονται. Να αφήνετε το άλλο άτομο να μιλάει. Αν είναι σιωπηλό, μπορείτε να το ενθαρρύνετε απευθύνοντάς του διακριτικές ερωτήσεις. Υποθέστε ότι μιλάτε με κάποιον μεγαλύτερο. Μπορείτε να τον ρωτήσετε σχετικά με γεγονότα του παρελθόντος και το πώς έχει αλλάξει ο κόσμος ή η οικογενειακή ζωή από τότε που εκείνος ήταν νεαρός. Θα ευχαριστηθείτε ακούγοντάς τον, και θα μάθετε.
Να Είστε Καλός Ακροατής
Το να ακούτε προσεκτικά είναι πολύτιμο προσόν για τη συνομιλία. Ο τρόπος με τον οποίο ακούμε τους άλλους μπορεί να υποστηρίξει εκείνους που προσπαθούν να βρουν βοήθεια για να βαστάξουν τα βάρη τους. Ένας άντρας, ο οποίος πίστευε ότι ανήκε ‘στα απορρίμματα της κοινωνίας’, αισθανόταν δυστυχισμένος και τηλεφώνησε σε ένα φίλο του για βοήθεια. Μολονότι η ώρα ήταν εξαιρετικά ακατάλληλη, ο φίλος άκουσε με καλοσύνη—επί δύο ώρες! Ο άντρας τώρα θεωρεί εκείνη τη συνομιλία σημείο στροφής στη ζωή του. Τι συντέλεσε σε αυτό; «Απλώς το ότι ήμουν καλός ακροατής», παραδέχεται ο στοχαστικός φίλος. «Δεν θυμάμαι να είπα σοφά λόγια. Απλώς υπέβαλα τις σωστές ερωτήσεις: ‘Γιατί αισθάνεσαι έτσι;’ ‘Γιατί σε ενοχλεί αυτό;’ ‘Τι θα μπορούσε να βοηθήσει;’ Εκείνος απάντησε σε όλες τις ερωτήσεις που είχε όταν απάντησε στις δικές μου!»
Τα παιδιά αγαπούν πολύ τους γονείς που βρίσκουν χρόνο για να μιλούν μαζί τους. Ένα νεαρό αγόρι, ο Σκοτ, σχολιάζει: «Είναι καλό να έρχονται οι γονείς σου σε εσένα και να θέλουν να μάθουν τι σκέφτεσαι. Ο μπαμπάς το κάνει αυτό τώρα τελευταία, και είναι κάτι που βοηθάει επειδή υπάρχουν μερικά πράγματα που απλώς δεν μπορείς να τα αντιμετωπίσεις μόνος σου».
«Πρέπει να δημιουργείς ένα περιβάλλον στο οποίο τα παιδιά σου θα σου μιλάνε», προτείνει κάποιος άντρας. Αυτός δαπανάει τακτικά χρόνο με καθένα από τα τέσσερα παιδιά του ξεχωριστά, επειδή πιστεύει ότι το να ακούν οι γονείς προσεκτικά και συμπονετικά είναι βασικό προκειμένου να αναπτύξουν οι νέοι ισορροπημένη προσωπικότητα. Η συμβουλή του; Όταν παρουσιάζονται ευκαιρίες και το παιδί θέλει να μιλήσει, να είστε έτοιμοι να ακούσετε. «Άσχετα με το πόσο κουρασμένοι ή καταβαρημένοι μπορεί να είστε, ποτέ μην τα αποπαίρνετε! Να ακούτε», λέει αυτός ο άντρας.
Υπάρχει Ανταπόκριση στο Ειλικρινές Ενδιαφέρον
Πολλοί άνθρωποι χρειάζονται συναισθηματική υποστήριξη για να μπορέσουν να ανοιχτούν και να εκφραστούν σε κάποια συνομιλία. Ένας νεαρός άντρας είπε με θλίψη: ‘Έχω ανάγκη να μιλήσω με κάποιον, αλλά σε ποιον να στραφώ; Δεν είναι εύκολο για εμένα να μιλάω. Χρειάζομαι κάποιον που να ενδιαφερθεί για εμένα!’ Το γνήσιο, ειλικρινές ενδιαφέρον μπορεί να δημιουργήσει μια ατμόσφαιρα εμπιστοσύνης και ασφάλειας, στην οποία είναι πιο εύκολο για το άτομο να μιλήσει και να ανοίξει την καρδιά του σε κάποιον άλλον.
Ένα άτομο αφηγείται: «Πριν από αρκετά χρόνια, όταν αντιμετώπιζα κάποιες δυσκολίες που είχαν σχέση με ορισμένες οικογενειακές καταστάσεις, προσπάθησα να μιλήσω με ένα φίλο. Το μόνο που είπε ήταν: ‘Κάνε κουράγιο, γίνε πιο σκληρός και όλα θα πάνε καλά’. Δεν υπήρξε διάλογος, δεν υπήρξε συνομιλία, και αυτό δεν ήταν υποβοηθητικό. Στην πραγματικότητα με έκανε να κλειστώ ξανά στο καβούκι μου. Σε αντίθεση με αυτό, αργότερα μίλησα με έναν επίσκοπο των Μαρτύρων του Ιεχωβά. Από τα μάτια του, την έκφραση του προσώπου του και την καλοσυνάτη συμπεριφορά του, καταλάβαινα ότι ήταν συμπονετικός. Ως αποτέλεσμα, διαπίστωσα ότι εκφραζόμουν και συνομιλούσα περισσότερο επειδή εκείνος ενδιαφερόταν ειλικρινά. Είπε: ‘Θα κάνουμε ό,τι μπορούμε για να σε υποστηρίξουμε στην κατάσταση που βρίσκεσαι’. Φυσικά ανταποκρίνεσαι σε τέτοιους ανθρώπους!»
Μπορούν περισσότεροι από εμάς να ανοίξουν την πόρτα της καρδιάς τους και να ελκύσουν άλλους σε συζητήσεις γεμάτες νόημα; Όταν βλέπουμε ότι κάποιος δεν συμμετέχει σε μια παρέα, ότι είναι τόσο ντροπαλός ώστε δεν μπορεί να συνομιλήσει, προσπαθούμε να περιλάβουμε αυτό το άτομο στη συζήτησή μας; Ο Τζον, ο οποίος αναφέρθηκε νωρίτερα, λέει: «Μπορώ να νιώσω αυτό το αίσθημα επειδή βάζω τον εαυτό μου στη θέση του και υποφέρω μαζί του!» Επίσης προσθέτει: «Πόσο σημαντικό είναι να τον πλησιάσουμε εμείς και να τον συμπεριλάβουμε στη συνομιλία. Μπορούμε επίσης να κάνουμε και μια σιωπηλή προσευχή για αυτό το ζήτημα».
Ο Νταν λέει για ένα φίλο του: «Ο Ρόι είχε τέτοια έλλειψη πεποίθησης στην ικανότητά του να συνομιλεί ώστε, όταν έβλεπε ότι μια παρέα μιλούσε, στεκόταν πάντοτε μερικά βήματα πιο πίσω. Έτσι, του έκανα κάποια ερώτηση: ‘Ρόι, πες μας τι μου είπες τις προάλλες για το ένα ή το άλλο ζήτημα;’ Τότε άρχιζε να μιλάει. Ως αποτέλεσμα, οι άλλοι έβλεπαν μια πλευρά του εαυτού του που νόμιζαν ότι δεν υπήρχε». Ο Νταν προτρέπει: «Μην παραιτείστε όταν είναι δύσκολο να μιλήσετε με κάποιο άτομο και να το ενθαρρύνετε να εκφραστεί. Να σκέφτεστε ότι στο βάθος υπάρχει ένα καλό άτομο που θέλει να μιλήσει. Απλώς συνεχίστε να το ενθαρρύνετε να εκφραστεί και μη σταματάτε την προσπάθεια».
Με το να καλλιεργείτε ένα στοργικό, ειλικρινές ενδιαφέρον για τους άλλους, ωφελείστε—ακόμα και αν αντιμετωπίζετε το πρόβλημα της ντροπαλότητας. Ο Τζον διαπίστωσε ότι αυτό τον βοήθησε να ξεπεράσει την τάση που είχε να απομονώνει τον εαυτό του. «Η αγάπη δεν ζητάει τα δικά της συμφέροντα», εξηγεί. (1 Κορινθίους 13:5) «Για να ενεργείς με στοργικό τρόπο, πρέπει να μιλάς με άλλους και να ρωτάς για τους άλλους. Το να ενδώσεις στις αδυναμίες σου δεν είναι ό,τι ακριβώς χρειάζεται. Μπορείς με προσευχή να ξεπεράσεις τον εαυτό σου». Ο ίδιος προσθέτει: «Υπάρχει πολύ μεγάλη ανταμοιβή αν το κάνεις αυτό. Όταν βλέπεις τους άλλους να ανταποκρίνονται και παρατηρείς πώς ενισχύονται, ενθαρρύνεσαι και εσύ επίσης. Μάλιστα, αυτό θα πρέπει να σου δίνει θάρρος για να ενεργείς έτσι ξανά και ξανά».
Κατανόηση—Η Βάση της Συνομιλίας
Ανάμεσα στα πιο πολύτιμα ανθρώπινα γνωρίσματα είναι η κατανόηση. Τι ακριβώς είναι η κατανόηση; Ο Δρ Μπερνάρντ Γκέρνεϊ του Πολιτειακού Πανεπιστημίου της Πενσυλβανίας λέει ότι κατανόηση είναι ‘η ικανότητα να συμμεριζόμαστε τα αισθήματα και την άποψη του άλλου ατόμου—είτε συμφωνούμε μαζί του είτε όχι’. Πόσο σημαντική είναι η κατανόηση σε μια συνομιλία; «Είναι η βάση! Είναι το θεμέλιο πάνω στο οποίο οικοδομούνται όλα τα άλλα».
Ο Δρ Γκέρνεϊ εξηγεί ότι η συνομιλία αποτελεί αναπόσπαστο στοιχείο όλων των καλών σχέσεων. Φυσικά, οι διαφορές στις απόψεις είναι κάτι το συνηθισμένο. Για να τις επιλύσουμε και να διατηρήσουμε τη σχέση, πρέπει να είμαστε πρόθυμοι να μιλήσουμε για το πρόβλημα. Πολλοί αποφεύγουν να το κάνουν αυτό επειδή δεν ξέρουν πώς να μιλάνε χωρίς να κάνουν το άλλο άτομο να παίρνει αμυντική στάση και να θυμώνει. Σύμφωνα με τον Δρ Γκέρνεϊ, «οι περισσότεροι άνθρωποι συγχέουν την εκτίμηση και το σεβασμό για τη γνώμη του άλλου ατόμου με το να συμφωνούν με αυτή τη γνώμη. Συνεπώς, όταν διαφωνούν, δεν δείχνουν εκτίμηση και σεβασμό. Η κατανόηση σας επιτρέπει να κάνετε διάκριση ανάμεσα στο να συμφωνείτε και στο να εκτιμάτε».
Με το να βάζετε διανοητικά τον εαυτό σας στη θέση του άλλου ατόμου, αισθάνεστε και σκέφτεστε όπως και εκείνο. Υπό αυτές τις συνθήκες, θα διαπιστώσετε ότι η κατανόηση, η εκτίμηση και ο σεβασμός μπορούν να μεγαλώσουν, ακόμα και αν διαφωνείτε.
Σκεφτείτε την Τζάνετ, μια μητέρα τεσσάρων παιδιών. Κάποτε ήταν αποθαρρημένη και ένιωθε άχρηστη. Τώρα συνειδητοποιεί πόσο βασική είναι η κατανόηση όταν θέλεις να βοηθήσεις κάποιον. Αφηγείται: «Θυμάμαι ότι ο σύζυγός μου μίλησε μαζί μου και μου εξήγησε τους πολλούς και διάφορους τρόπους με τους οποίους πρόσφερα βοήθεια, ενώ εγώ νόμιζα ότι οι πράξεις μου δεν είχαν καμιά απολύτως αξία. Αυτός με άκουγε πολύ στοργικά όταν έκλαιγα, και στη συνέχεια μου μίλησε εποικοδομητικά. Αν, όμως, είχε υποτιμήσει τον τρόπο σκέψης μου ή έλεγε: ‘Μα αυτά είναι ανοησίες’ ή κάτι παρόμοιο, θα είχα σωπάσει και θα είχα αποτραβηχτεί στον εαυτό μου. Απεναντίας, εκείνο το βράδυ είχαμε μια παρατεταμένη και γεμάτη νόημα συνομιλία».
‘Η κατανόηση δείχνει ότι ενδιαφέρεστε. Αυτό προωθεί την επικοινωνία, το εκτεταμένο εκείνο είδος αμοιβαιότητας που θέλουν και χρειάζονται οι περισσότεροι άνθρωποι’, συμπεραίνει ο Δρ Γκέρνεϊ.
Μπορείτε να τα Καταφέρετε!
Μπορείτε να είστε καλοί συνομιλητές. Εξετάσαμε μερικά βασικά στοιχεία όσον αφορά την εκμάθηση της τέχνης της συνομιλίας, αλλά υπάρχουν πολλά ακόμα. Αυτά περιλαμβάνουν τη φιλικότητα, την αίσθηση του χιούμορ και τη διακριτικότητα, για να αναφέρουμε μόνο λίγα. Αλλά όπως ένας καλλιτέχνης, ο οποίος μέσω εκπαίδευσης και εξάσκησης χειρίζεται επιδέξια το πινέλο του πάνω στον καμβά για να δημιουργήσει ένα πανέμορφο αριστούργημα, έτσι και εμείς χρειάζεται να εργαστούμε για να αναπτύξουμε αυτές τις απαραίτητες ιδιότητες.
Για παράδειγμα, ο Ντάνιελ έχει γίνει καλός συνομιλητής. Πώς; Μαθαίνοντας να ελέγχει την τάση που έχει να διακόπτει και να μονοπωλεί τις συζητήσεις. Ο ίδιος παραδέχεται: «Πρέπει να καταβάλλω ενσυνείδητες προσπάθειες για να μη μονοπωλώ τη συζήτηση. Για εμένα, αυτό σημαίνει να χαλιναγωγώ τη γλώσσα μου. Όταν πιάνω τον εαυτό μου να θέλει να προσθέσει μικρές ενδιαφέρουσες λεπτομέρειες, διανοητικά πατάω φρένο! Αν νομίζω ότι κάποιο σχόλιο θα αλλάξει την κατεύθυνση της συνομιλίας ή ότι θα μειώσει την ικανότητα κάποιου άλλου να συνομιλήσει, απλώς δεν το λέω!»
Τι βοήθησε την Ιλέιν; Αφού απέκτησε ακριβή γνώση της Αγίας Γραφής, συνειδητοποίησε ότι είχε κάτι πολύτιμο και αξιόλογο για το οποίο να μιλάει. Λέει: «Διαπιστώνω ότι, αν απομακρύνω την προσοχή από τον εαυτό μου και μιλάω για πνευματικά πράγματα με άλλους, μπορώ να συνομιλώ πιο άνετα. Επίσης με βοηθάει η ανάγνωση των βασισμένων στην Αγία Γραφή εντύπων που λαβαίνουμε τακτικά. Όταν συμβαδίζω με αυτά, έχω κάτι καινούριο και πρόσφατο να μεταδώσω στους άλλους και μπορώ να συνομιλώ ευκολότερα».
Να προσπαθείτε να αναπτύσσετε αυτές τις βασικές ιδιότητες στις συνομιλίες σας. Τότε θα μπορείτε και εσείς να φέρνετε αναζωογόνηση και ευχαρίστηση στους άλλους και θα έχετε την ικανοποίηση ότι κατέχετε μια τέχνη η οποία αληθινά καλύπτει κάποια ανθρώπινη ανάγκη.