1945-1995—50 Χρόνια Προόδου;

ΕΧΕΤΕ δει κάποιες βελτιώσεις στην ποιότητα της ζωής σας τα τελευταία 50 χρόνια;a Εξετάστε την ιατρική. Σε μερικές χώρες, όπως η Βρετανία, ο Καναδάς, η Κούβα και η Σουηδία, η θέσπιση του κράτους πρόνοιας, με το σύστημα κοινωνικής ασφάλισης, εγγυήθηκε ότι, ανεξάρτητα από την οικονομική κατάσταση των ασθενών, οι γιατροί και τα νοσοκομεία θα ήταν διαθέσιμα σε όλους.

Ακόμη και μερικά από τα αναπτυσσόμενα κράτη μπόρεσαν να βελτιώσουν το επίπεδο της υγείας των πολιτών τους. Το Περιοδικό του Αμερικανικού Ιατρικού Συλλόγου (JAMA) αναγνώρισε ότι «κάποια υπουργεία υγείας του τρίτου κόσμου έχουν πετύχει να παράσχουν σε όλους βασική υγειονομική περίθαλψη με κόστος ανεκτό για τις χώρες τους. . . . Έχει γίνει αξιοσημείωτη πρόοδος στον περιορισμό της βρεφικής και της παιδικής θνησιμότητας στην Κίνα, στην Κόστα Ρίκα, στη Σρι Λάνκα και στην πολιτεία Κέραλα της Ινδίας».

Βελτιώσεις στον Υλικό Τομέα

Σε σύγκριση με την οικονομική κατάσταση το 1945, πολλοί άνθρωποι είναι σε πολύ καλύτερη θέση από υλική άποψη το 1995. Πολλοί που πριν από 50 χρόνια δεν θα μπορούσαν να αγοράσουν είδη πολυτελείας τώρα έχουν αυτοκίνητο, τηλεόραση, βίντεο, ψηφιακό πικάπ, ψυγείο, κινητό τηλέφωνο και άλλα αγαθά της σύγχρονης ζωής. Ίσως ανήκετε και εσείς σε αυτά τα εκατομμύρια.

Όπως εξηγούν οι συγγραφείς της σειράς βιβλίων Ιστορία της Προσωπικής Ζωής (A History of Private Life), «επί τριάντα χρόνια μετά το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο η Γαλλία [μαζί με άλλες χώρες της δυτικής Ευρώπης] είχε σταθερή οικονομική άνθηση, η οποία, αν και δεν εξάλειψε τις ταξικές διαφορές, έφερε νέα ευημερία σε όλες τις κοινωνικές τάξεις. Με ένα ‘ικανοποιητικό’ σπίτι, ένα ‘μέτριο’ αυτοκίνητο και μια τηλεόραση, μαζί με τα επιπρόσθετα οφέλη του κράτους πρόνοιας και της σύγχρονης ιατρικής, όλοι μπορούσαν να απολαύσουν, αν όχι τον επίγειο παράδεισο, τουλάχιστον μια αξιοπρεπή ζωή».

Ωστόσο, το ερώτημα είναι: Μήπως τα περισσότερα υλικά πράγματα σημαίνουν ότι οι άνθρωποι είναι σε καλύτερη θέση από κάθε άποψη; Μήπως η συγκέντρωση υλικών αγαθών συνεπάγεται αυτομάτως καλύτερη ή ασφαλέστερη ζωή; Αν και τα αποκτήματα μερικών αυξάνουν, πολλοί φτωχοί άνθρωποι εξακολουθούν να ζουν χωρίς αυτά. Αυτό τροφοδοτεί τους πειρασμούς για κλοπές, ληστείες, απάτες και άλλα πιο βίαια εγκλήματα. Μερικά άπορα άτομα είναι αποφασισμένα να γίνουν πλούσια, με κάθε μέσο. Για παράδειγμα, στην Πόλη της Νέας Υόρκης, γίνονται πάνω από 100.000 κλοπές αυτοκινήτων κάθε χρόνο. Τα υλικά αγαθά δεν εγγυώνται μια πιο ασφαλή ζωή.

Υπήρξαν βελτιώσεις και σε άλλους τομείς, αν και όχι τόσες όσες θα ήθελαν μερικοί.

Γυναίκες—Τότε και Τώρα

Ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος δημιούργησε ένα νέο ρόλο για μερικές γυναίκες. Πολλές είχαν συνηθίσει να είναι μητέρες και νοικοκυρές ενώ ο σύζυγος ήταν αυτός που κέρδιζε τα προς το ζην. Ο δεύτερος παγκόσμιος πόλεμος τα άλλαξε όλα αυτά. Οι άντρες έφυγαν για τον πόλεμο, και οι γυναίκες τους ξαφνικά βρέθηκαν να εργάζονται σε εργοστάσια πολεμοφοδίων ή σε άλλες εργασίες τις οποίες άφησαν οι άντρες. Στα πιο πρόσφατα χρόνια, μερικές έχουν καταταγεί στις ένοπλες δυνάμεις και έχουν μάθει να σκοτώνουν. Εκατομμύρια γυναίκες έγιναν εργαζόμενες και γεύτηκαν ένα διαφορετικό τρόπο ζωής με την οικονομική ανεξαρτησία του. Αυτό ήταν το πρώτο βήμα που σταδιακά άνοιξε την πόρτα για τις «απελευθερωμένες γυναίκες» τού σήμερα. Καθώς μάχονται για ισότητα, μερικές γυναίκες λένε ότι υπάρχει ακόμη μεγάλος αγώνας να γίνει σε πολλές χώρες. Λένε ότι υπάρχει μια «γυάλινη οροφή» που εμποδίζει την αναρρίχησή τους σε πολλές εργασίες.

Μαζικές Μεταναστεύσεις Δημιουργούν Προβλήματα

Μια άλλη τεράστια αλλαγή τα τελευταία 50 χρόνια είναι η εγκατάλειψη της ζωής στο χωριό και της γεωργίας σε μια προσπάθεια να βρεθεί καλύτερη ζωή στην πόλη. Για μερικούς αυτό το όνειρο έγινε πραγματικότητα. Αλλά ποια ήταν τα αποτελέσματα για πολλούς άλλους;

Κάθε χρόνο εκατομμύρια άτομα μεταναστεύουν στις ήδη πυκνοκατοικημένες πόλεις, όπου τα σπίτια δεν επαρκούν και είναι ακριβά. Ένα αποτέλεσμα; Οι συνοικίες με τις παράγκες, οι οποίες γίνονται φυτώρια ασθενειών, εγκλήματος και πολιτικής αστάθειας. Αυτές οι προχειροφτιαγμένες κατοικίες, που αποτελούνται από κομμάτια χαρτόνι, ξύλο ή αυλακωτή λαμαρίνα, είναι οι καλύβες, μπαράκα ή σαμπόλα (στην ισπανική), που στεγάζουν τις εξαθλιωμένες κατώτερες τάξεις του κόσμου οι οποίες παλεύουν για να επιβιώσουν. Αυτές οι συνοικίες με τις παράγκες—φαβέλα στην πορτογαλική και γκετζεκοντού στην τουρκική (που σημαίνει «χτισμένος σε μια νύχτα»)—είναι ένα γεγονός της ζωής που δεν μπορεί να αγνοηθεί, είτε βρίσκονται στην Αφρική, στην Ινδία, στη Νότια Αμερική είτε οπουδήποτε αλλού.

Το Παρόν και το Μέλλον για Μερικές Αφρικανικές Χώρες

Τι μπορεί να λεχθεί για την Αφρική; Δυο γιατροί που γράφουν στο JAMA έδωσαν στο άρθρο τους τον τίτλο: «Η Αφρική στο Χείλος του Γκρεμού—Ένα Ζοφερό Αλλά Όχι Ακόμη Χωρίς Ελπίδα Μέλλον». Αναγνώρισαν ότι οι πολιτικές και κοινωνικές συνθήκες στο μεγαλύτερο μέρος της Αφρικής ίσως δημιουργήσουν εκρηκτικά προβλήματα. Έγραψαν: «Για τις περιοχές της Αφρικής που βρίσκονται νότια της Σαχάρας [45 χώρες], τα περασμένα 20 χρόνια ήταν καταστροφικά. Αυτή η περιοχή έχει ταλαιπωρηθεί από πείνες, ξηρασίες, εμφύλιους πολέμους, πολιτική διαφθορά, AIDS, γοργά αυξανόμενο πληθυσμό, μειωμένη παραγωγή τροφίμων, υποβάθμιση του περιβάλλοντος . . . Οι ειδικοί ομόφωνα προβλέπουν ότι, τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα, είναι αναπόφευκτη η περαιτέρω οικονομική κάμψη, η φτώχεια και τα παθήματα». Το ίδιο άρθρο αναφέρει ότι 32 από τις 40 πιο φτωχές χώρες του κόσμου βρίσκονται στις περιοχές της Αφρικής νότια της Σαχάρας.

Τι θα πούμε για το τωρινό ηθικό κλίμα στον κόσμο; Το επόμενο άρθρο θα εξετάσει εν συντομία την «πρόοδο» του κόσμου σε αυτόν τον τομέα.

[Υποσημειώσεις]

[Ευχαριστία για την προσφορά της εικόνας στη σελίδα 6]

USAF photo

[Ευχαριστία για την προσφορά της εικόνας στη σελίδα 7]

NASA photo