Η Έρευνα ενός Νεαρού για Απαντήσεις

Ο ΠΡΩΙΝΟΣ ήλιος λαμποκοπούσε και έπεφτε μέσα από τα δέντρα πάνω σε ένα αγόρι που ήταν γονατιστό και προσευχόταν θερμά. Ο 14χρονος Τζόζεφ βρισκόταν σε σύγχυση εξαιτίας του θρησκευτικού αναβρασμού της εποχής του. Οι παραδοσιακές εκκλησίες συνταράσσονταν από διαιρέσεις. Υπήρχαν παντού καινούριες θρησκευτικές ομάδες. Σε ποια ομάδα έπρεπε να προσχωρήσει; Γονυπετής, ρώτησε: «Ποια απ’ αυτές τις παρατάξεις είναι σωστή; Ή, μήπως είναι όλες μαζί λανθασμένες; Αν κάποια απ’ αυτές είναι σωστή, ποια είναι αυτή, και πώς να το γνωρίζω εγώ;»

Έτσι περιέγραψε ο Τζόζεφ Σμιθ την πρώιμη πνευματική του κρίση. Δεν είναι να απορεί κανείς που βρισκόταν σε σύγχυση. Ζούσε στην αγροτική βορειοανατολική Αμερική στις αρχές του 19ου αιώνα, μια περιοχή που φλεγόταν από θρησκευτικό ζήλο.a Οι άνθρωποι είχαν απόλυτη ανάγκη από κάποια ελπίδα. Πολλοί αγρότες αγωνίζονταν σε μια ζωή τόσο σκληρή όσο και το πετρώδες έδαφος που όργωναν. Ποθώντας κάτι καλύτερο, παρασύρονταν από παραμύθια για κάποιο θαμμένο ινδιάνικο θησαυρό. Γι’ αυτό «χτένιζαν» τους λόφους, εξοπλισμένοι με μαγικές πέτρες, ξόρκια και μαντικά ραβδιά. Οι τοπικοί μύθοι μιλούσαν για ένα μεγάλο ινδιάνικο πολιτισμό που αφανίστηκε σε μια φοβερή μάχη κάπου στην Πολιτεία της Νέας Υόρκης.

Δημοφιλείς κήρυκες της εποχής έριχναν λάδι στη φωτιά των εικασιών, λέγοντας ότι οι Αμερικανοί Ινδιάνοι κατάγονταν από τις δέκα χαμένες φυλές του Ισραήλ. Το 1823, για παράδειγμα, ο Ίθαν Σμιθ έγραψε το βιβλίο Μια Άποψη για τους Εβραίους· ή οι Φυλές του Ισραήλ στην Αμερική (View of the Hebrews; or the Tribes of Israel in America).

Οι Χρυσές Πλάκες και ο Προφήτης

Ο νεαρός Τζόζεφ Σμιθ μεγάλωσε μέσα σε αυτό το γόνιμο κλίμα λαογραφίας και θρησκευτικής φλόγας. Η οικογένειά του, επίσης, συμμετείχε σε αυτή την έξαψη. Η μητέρα του Τζόζεφ έγραψε για τις εμπειρίες που είχαν με θεραπείες, θαύματα και οράματα. Αλλά όταν αυτή και μερικά από τα παιδιά προσχώρησαν σε κάποια εκκλησία, ο Τζόζεφ αρνήθηκε να τους μιμηθεί. Αργότερα, στη βιογραφία του, έγραψε για την προσευχή που έκανε ζητώντας βοήθεια και για την απάντηση που έλαβε.

Ο Τζόζεφ μίλησε για ένα όραμα στο οποίο ο Θεός τού απαγόρεψε να προσχωρήσει σε οποιαδήποτε θρησκευτική ομάδα επειδή ήταν όλες εσφαλμένες. Κατόπιν, μια φθινοπωρινή ημέρα του 1823, ο 17χρονος Σμιθ είπε στην οικογένειά του ότι κάποιος άγγελος ονόματι Μορόνι τού είχε δείξει δύο αρχαίες χρυσές πλάκες. Τέσσερα χρόνια αργότερα, ισχυρίστηκε ότι του δόθηκαν οι πλάκες και η αποκλειστική θεϊκή δύναμη να τις μεταφράσει, πράγμα το οποίο απαιτούσε να χρησιμοποιήσει μια ειδική πέτρα που την ονόμαζαν ‘πέτρα του βλέποντος’ και ένα ζευγάρι μαγικά ασημένια αντικείμενα—δύο λεία τρίεδρα διαμάντια δεμένα σε γυαλί. Ο Σμιθ προειδοποίησε ότι, αν κάποιοι άλλοι έβλεπαν τις πλάκες εκείνον τον καιρό, θα πέθαιναν αμέσως.

Ο Σμιθ, ο οποίος μπορούσε να διαβάζει αλλά όχι να γράφει καλά, υπαγόρεψε τη «μετάφραση» των πλακών σε διάφορους γραμματείς. Καθισμένος πίσω από μια κουρτίνα, αφηγήθηκε κάποια ιστορία την οποία υποτίθεται ότι είχε συντάξει ένας Εβραίος ονόματι Μόρμον. Οι πλάκες ήταν γραμμένες σε «αναμορφωμένα αιγυπτιακά», εξήγησε ο Σμιθ, τα οποία ήταν πιο περιεκτικά από την εβραϊκή. Ο Μόρμον και ο γιος του Μορόνι λεγόταν ότι ήταν από τους τελευταίους επιζώντες ενός λαού που ονομαζόταν έθνος των Νεφιτών, οι οποίοι ήταν ανοιχτόχρωμοι απόγονοι των Εβραίων που υποτίθεται ότι είχαν μεταναστεύσει στην Αμερική περίπου το 600 Π.Κ.Χ. για να διασωθούν από την καταστροφή της Ιερουσαλήμ.

Η αφήγηση λέει ότι ο Ιησούς εμφανίστηκε σε αυτό το έθνος στην Αμερική μετά το θάνατο και την ανάστασή του και διάλεξε 12 Νεφίτες αποστόλους. Οι Λαμανίτες, ένας λαός επίσης εβραϊκής καταγωγής, ήταν στασιαστικοί και φιλοπόλεμοι, και γι’ αυτό ο Θεός τούς καταράστηκε να έχουν σκούρο δέρμα. Η αφήγηση του Μόρμον εξιστορούσε κυρίως τις συνεχείς μάχες μεταξύ αυτών των δύο εθνών. Οι Νεφίτες έγιναν ασεβείς και τελικά εξολοθρεύτηκαν από τους Λαμανίτες, οι οποίοι ήταν πρόγονοι των Αμερικανών Ινδιάνων.

Σύμφωνα με τον Σμιθ, ο γιος τού Μόρμον, ο οποίος τώρα είναι το πνεύμα Μορόνι, του είχε δώσει το χρονικό γραμμένο σε χρυσές πλάκες καθώς και την αποστολή που οδηγούσε στην αποκατάσταση της εκκλησίας του Χριστού. Ο Σμιθ σύντομα απέκτησε οπαδούς. Ένας πλούσιος πιστός χρηματοδότησε την έκδοση του χειρογράφου του Σμιθ που ονομάστηκε Το Βιβλίο του Μόρμον. Τυπώθηκε την άνοιξη του 1830. Δύο εβδομάδες αργότερα, ο Τζόζεφ Σμιθ ανακοίνωσε τον επίσημο τίτλο του: «Βλέπων, Μεταφραστής, Προφήτης, Απόστολος του Ιησού Χριστού». Στις 6 Απριλίου 1830, γεννήθηκε η Εκκλησία των Μορμόνων ή Η Εκκλησία του Ιησού Χριστού των Αγίων των Τελευταίων Ημερών.b

Ο Σμιθ είχε επιβλητικό παρουσιαστικό το οποίο κέρδισε την αφοσίωση πολλών προσηλύτων. Αλλά η ασυνήθιστη θρησκεία του είχε επίσης εχθρούς. Η νεοϊδρυμένη εκκλησία κυνηγήθηκε· τα μέλη της κατέφυγαν από τη Νέα Υόρκη στο Οχάιο και κατόπιν στο Μισούρι αναζητώντας τη δική του Νέα Ιερουσαλήμ. Σαν προφήτης, ο Σμιθ παρουσίαζε τη μια αποκάλυψη μετά την άλλη, αναγγέλλοντας το θέλημα του Θεού σε θέματα που ποίκιλλαν από οικονομικές δωρεές μέχρι μια θεϊκή εντολή για να λάβει πολλές συζύγους. Ιδιαίτερα αυτή η τελευταία αποκάλυψη προκάλεσε μεγάλο διωγμό. Αντιμετωπίζοντας την καχυποψία και την εχθρότητα σε κάθε τους βήμα, οι Μορμόνοι κατέφυγαν στα όπλα για να υπερασπιστούν τον εαυτό τους.

Οι περιπέτειες και η αναταραχή που σημάδεψαν τα πρώτα χρόνια της ζωής του Τζόζεφ Σμιθ δεν κόπασαν ποτέ. Παραμεθόριες πόλεις, στις οποίες συνέρρεαν πλήθη ακολούθων του Σμιθ, πρόβαλαν σθεναρή αντίσταση. Δεν είχαν διάθεση για άλλα ιερά βιβλία ούτε για άλλους αυτοαποκαλούμενους προφήτες. Κατόπιν, το 1839, οι Μορμόνοι ίδρυσαν μια ευημερούσα αποικία με δικούς της μύλους, εργοστάσιο, πανεπιστήμιο και στρατό στη Ναβού του Ιλινόις, πράγμα που ανησύχησε τους ντόπιους. Όταν ξέσπασαν εχθροπραξίες, ο Σμιθ συνελήφθη και φυλακίστηκε στο Κάρθατζ του Ιλινόις. Εκεί, στις 27 Ιουνίου 1844, ο όχλος έκανε επιδρομή στη φυλακή, τον πυροβόλησε και τον σκότωσε.

Η Εκκλησία Επιβιώνει Μετά το Θάνατο του Προφήτη Της

Η ιστορία δεν τελειώνει με το θάνατο του Τζόζεφ Σμιθ. Ο Μπρίγκαμ Γιανγκ, πρόεδρος του Συμβουλίου των Δώδεκα Αποστόλων, ανέλαβε γρήγορα την ηγεσία και οδήγησε πολλούς πιστούς σε ένα επικίνδυνο ταξίδι στην κοιλάδα Γκρέιτ Σολτ Λέικ στη Γιούτα, όπου βρίσκονται τα κεντρικά γραφεία των Μορμόνων μέχρι σήμερα.c

Η εκκλησία που ιδρύθηκε από τον Τζόζεφ Σμιθ συνεχίζει να προσελκύει προσηλύτους, και, σύμφωνα με πηγές των Αγίων των Τελευταίων Ημερών, έχει περίπου εννέα εκατομμύρια μέλη παγκόσμια. Έχει επεκταθεί πολύ πέρα από την κοιτίδα της στην Πολιτεία της Νέας Υόρκης, σε μέρη τόσο διαφορετικά όπως το Ζαΐρ, η Ιταλία, η Ουρουγουάη και οι Φιλιππίνες. Παρά τη συνεχιζόμενη εχθρότητα, η αξιοσημείωτη αυτή Εκκλησία των Μορμόνων ευημερεί. Αποτελεί, πράγματι, την αποκατάσταση της αληθινής Χριστιανοσύνης την οποία περίμεναν οι άντρες πίστης;

[Υποσημειώσεις]

[Ευχαριστία για την προσφορά της εικόνας στη σελίδα 17]

Photo: Courtesy Church of Jesus Christ of Latter-Day Saints/Dictionary of American Portraits/Dover