Τι ο Σοφός Ανήρ Εννοούσε;

Η Σοφία του ν’ Αποφεύγωμε τις Υπερβολές

Είναι πολύ εύκολο για ατελείς ανθρώπους να χάνουν την ισορροπία των φθάνοντας σε ακρότητες. Γι’ αυτό ο Βασιλεύς Σολομών έδωσε την εξής νουθεσία: «Μη γίνου δίκαιος παραπολύ, και μη φρόνει σεαυτόν υπέρμετρα σοφόν· δια τι να αφανισθής; Μη γίνου κακός παραπολύ, και μη έσο άφρων· δια τι να αποθάνης προ του καιρού σου; Είναι καλόν να κρατής τούτο, από δε εκείνου να μη αποσύρης την χείρα σου· διότι ο φοβούμενος τον Θεόν θέλει εκφύγει πάντα ταύτα.»—Εκκλησ. 7:16-18.

Το άτομο που είναι υπερβολικά δίκαιο ανησυχεί πολύ για ασήμαντα πράγματα. Επί παραδείγματι, δημιουργεί μεγάλο θέμα για πράγματα που αποτελούν αυστηρώς ανθρώπινες διαδικασίες ή μεθόδους, ζητήματα τα οποία δεν εκτίθενται μέσα στην Αγία Γραφή. Όταν βλέπη κάποιον να κάνη μια καλωσύνη ή ίσως ενεργή μ’ ένα ελεήμονα τρόπο, μπορεί να φέρη αντίρρησι με βάσι το γεγονός ότι αγνοήθηκε κάποιο «πρωτόκολλον.» Μοιάζει με τους Φαρισαίους οι οποίοι δεν εχαίροντο για την θαυμάσια ανακούφισι που έφερνε ο Ιησούς Χριστός σε αναπήρους την ημέρα του Σαββάτου, αλλά θύμωναν επειδή ο Υιός του Θεού είχε παραβιάσει τον νόμο με το να κάνη θεραπείες εκείνη την ημέρα. (Μάρκ. 3:1-6· Λουκ. 14:1-6) Άτομα που είναι πάρα πολύ δίκαια, συχνά δεν σκέπτονται ποιο είναι το κατάλληλο, στοργικό ή υποβοηθητικό πράγμα που πρέπει να κάνουν. Παίρνουν τους κανονισμούς εντελώς κατά γράμμα. Όταν, κατά τη δική τους εκτίμησι, παραβιάζεται ένας κανονισμός δεν λαμβάνουν τίποτε άλλο υπ’ όψιν τους.—Παράβαλε Ματθαίος 12:2-7· 23:23· Ρωμαίους 14:1-4, 10.

Στη δική τους περίπτωσι, αυτοί που είναι υπερβολικά δίκαιοι μπορεί ν’ ασκούν τέτοια αυταπάρνησι, που να βλάπτουν και την υγεία τους ακόμη. Ενεργούν αντίθετα με την υγιά συμβουλή που αναφέρεται στην προς Κολοσσαείς επιστολή 2:20-23: «Εάν λοιπόν απεθάνετε μετά του Χριστού από των στοιχείων του κόσμου, δια τι ως ζώντες εν τω κόσμω υπόκεισθε εις διατάγματα, Μη πιάσης, μη γευθής μη εγγίσης, τα οποία πάντα φθείρονται δια της χρήσεως, κατά τα εντάλματα και τας διδασκαλίας των ανθρώπων; τα οποία έχουσι φαινόμενον μόνον σοφίας εις εθελοθρησκείαν και ταπεινοφροσύνην και σκληραγωγίαν του σώματος, εις ουδεμίαν τιμήν έχοντα την ευχαρίστησιν της σαρκός.»

Όπως είπε ο Σολομών, το άτομο το οποίο είναι υπερβολικά δίκαιο, βρίσκεται στον κίνδυνο να ‘καταστρέψη’ τον εαυτό του. Μπορεί να προκαλέση σωματική, διανοητική, ή συναισθηματική κατάρρευσι στον εαυτό του λόγω υπερβολικού ζήλου ή υπερβολικής αυταπαρνήσεως. Και ακόμη χειρότερο, η άστοργη στάσις του μπορεί να του κοστίση την εύνοια και την ευλογία του Θεού.

Κατόπιν, όπως δείχνει ο Σολομών, υπάρχει το άτομο το οποίο θεωρεί τον εαυτό του ‘υπέρμετρα σοφό,’ και προσπαθεί να εντυπωσιάση τους άλλους με τη σοφία του. Ενεργεί σαν κριτής των άλλων και δίνει την εντύπωσι ότι έχει καλύτερη διορατικότητα από οποιονδήποτε άλλον. Η εξυψωμένη του γνώμη για τις ικανότητές του συχνά τον κάνει ν’ αναμιγνύεται στις υποθέσεις των άλλων ανθρώπων και να τους προσφέρη λύσεις στα προβλήματά τους μολονότι δεν του ζητούν τη γνώμη του. Με τον καιρό, αποξενώνεται από τους άλλους και αυτοί προσπαθούν με κάθε τρόπο να τον αποφεύγουν. Επίσης, ο χρόνος μπορεί ν’ αποκαλύψη ότι η συμβουλή του δεν ήταν τόσο καλή και γι’ αυτό μπορεί να τον κατηγορήσουν ότι δημιούργησε άσκοπη ανωμαλία.

Ο Σολομών, για να τονίση ότι ένα άτομο δεν πρέπει να χάση την ισορροπία του και να λάβη μια εσφαλμένη άποψι για την κατάλληλη δικαιοσύνη και σοφία, συνέχισε για να προειδοποιήση εναντίον εκείνου που γίνεται «κακός παραπολύ.» Φυσικά, η ατέλεια είναι κάτι που πρέπει όλοι να το παραδεχθούμε σαν μια πραγματικότητα. Ο απόστολος Ιωάννης έγραψε: «Εάν είπωμεν ότι αμαρτίαν δεν έχομεν, εαυτούς πλανώμεν και η αλήθεια δεν είναι εν ημίν.» (1 Ιωάν. 1: 8) Γι’ αυτό είναι ανάγκη να προφυλάξωμε τον εαυτό μας, ώστε να μην αστοχήση απ’ αυτές τις απόψεις. Εν τούτοις, ένα άτομο πρέπει να είναι προσεκτικό ώστε να μην παίρνη την αδικοπραγία στα ελαφρά, δικαιολογώντας τον εαυτό του με τις λέξεις, ‘Τι να γίνη. Είμαι αμαρτωλός.’ Μολονότι ένα άτομο μπορεί ν’ απολαμβάνη τη ζωή ωστόσο πρέπει να είναι προσεκτικό ώστε να μη περιφρονή όλους τους περιορισμούς. Η καταστροφή βρίσκεται μπροστά απ’ αυτόν που ενεργεί σαν ανόητος, νομίζοντας ότι στέκει πάνω από τον νόμο και τη διόρθωσι. Το άτομο που επιδιώκει μια τέτοια ξέφρενη πορεία, μπορεί να δοκιμάση σοβαρά προβλήματα κι ακόμη να πεθάνη πριν από την ώρα του.

Πώς μπορούμε ν’ αποφύγωμε τις επιβλαβείς υπερβολές; Ο φόβος για τον Ιεχωβά δηλαδή ο υγιής σεβασμός για τον Δημιουργό, είναι αναγκαίος. Αυτός ο φόβος βοηθεί στο ν’ αναχαιτίση τις πράξεις, επίσης υποκινεί το άτομο ν’ ακολουθή μια ισορροπημένη πορεία στη ζωή, αποφεύγοντας τις υπερβολές. Εκείνος που φοβάται τον Θεό, προσπαθεί να είναι δίκαιος και σοφός, αλλ’ αποφεύγει να είναι υπερβολικά ευσυνείδητος και να κάνη επίδειξι σοφίας. Επειδή απολαμβάνει τη ζωή μ’ ένα υγιή τρόπο, εκείνοι που είναι υπερβολικοί στις κρίσεις τους μπορεί να τον κρίνουν σαν ένα παραβάτη, ακριβώς όπως συκοφάντησαν τον Ιησού Χριστό ως ‘φάγον και οινοπότην.’—Ματθ. 11:19.

Εν τούτοις, στην πραγματικότητα το ευσυνείδητο, ισορροπημένο άτομο, ελέγχει τη διαγωγή του και δεν γίνεται κακό. Το Θεοφοβούμενο άτομο προχωρεί χωρίς να ζημιώνεται από τα προβλήματα και τις δυσκολίες εκείνων που αγνοούν την παρώτρυνσι (1) ‘να μην είναι υπερβολικά δίκαιοι και να μην εμφανίζωνται ως υπερβολικά σοφοί,’ και (2) ‘να μην είναι κακοί παραπολύ.’ Όπως συνέστησε ο Σολομών «είναι καλόν να κρατής τούτο, από δε εκείνου να μη αποσύρης την χείρα σου.» Το συνετό άτομο είναι δίκαιο, αλλά δεν είναι τόσο απόλυτο ώστε να θέση απραγματοποίητους κανονισμούς για τον εαυτό του και για τους άλλους, ούτε αποσύρεται από έναν υγιή τρόπο απολαύσεως της ζωής.