Άγγελοι—Τότε και Τώρα

«Τους βρίσκουμε στα χριστουγεννιάτικα στολίδια που κρεμάμε στο δέντρο ή στις χριστουγεννιάτικες κάρτες—χρυσές κουκλίτσες με χαριτωμένα προσωπάκια, που είτε παίζουν άρπα ή εκκλησιαστικό όργανο είτε κρατάνε κεριά. Έχουν λιλλιπούτεια φτερά σαν εκείνα που έχουν τα πουλάκια. Με μια λέξη, είναι χαριτωμένοι».—The Sunday Denver Post.

«ΓΕΝΙΚΑ, οι θεολογικές σχολές αγνοούν τους αγγέλους, τα κατηχητικά δεν τους δίνουν σημασία και το ευρετήριο του Εθνικού Κατηχητικού Οδηγού—το εγχειρίδιο για την Καθολική εκπαίδευση στην Αμερική—ούτε που τους αναφέρει».

Αυτά δήλωσε ο θρησκευτικός συντάκτης Τσαρλς Γ. Μπελ. Ο ίδιος σχολίασε ότι μερικοί θεολόγοι, ειδικά εκείνοι που προέρχονται από τις κύριες Προτεσταντικές εκκλησίες, αισθάνονται «αμήχανοι και αβέβαιοι όσον αφορά τους αγγέλους». Η New Catholic Encyclopedia παρατηρεί ότι μερικοί σύγχρονοι διανοούμενοι λένε ότι «πρέπει να αποκηρυχθεί ολοκληρωτικά η πίστη στους αγγέλους».

Στο παρελθόν τα πράγματα ήταν διαφορετικά. Παραδείγματος χάρη, τον 13ο αιώνα, λέγεται ότι οι λόγιοι που μελετούσαν αγγελολογία, έναν κλάδο της θεολογίας που ασχολείται με τους αγγέλους, ασχολούνταν σχολαστικά με «τη φύση, τη νοημοσύνη και τη βούληση» των αγγέλων. Για αρκετούς αιώνες μάλιστα αναπέμπονταν προσευχές στους «φύλακες αγγέλους». Αλλά, όπως έδειξαν τα παραπάνω σχόλια, οι απόψεις έχουν αλλάξει από τότε.

Σύμφωνα με την New Catholic Encyclopedia, «στις διάνοιες των σημερινών ανθρώπων οι άγγελοι . . . εκτοπίζονται όλο και περισσότερο στη σφαίρα του μύθου, του παραμυθιού και της παιδικής φαντασίας». Πράγματι, ήδη στα μέσα του 19ου αιώνα, πολλοί άνθρωποι συσχέτιζαν τους αγγέλους περισσότερο με διάφορες κοσμικές ρομαντικές αντιλήψεις παρά με τη θρησκεία. Σήμερα ακόμα περισσότεροι άνθρωποι τους θεωρούν αποκύημα της φαντασίας· κατά συνέπεια δεν δέχονται ότι υπάρχουν άγγελοι.

Οι Άγγελοι σε Ορισμένες Θρησκείες

Εντούτοις, οι άγγελοι έχουν ακόμα κάποια θέση σε ορισμένες θρησκείες. Η Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία, λόγου χάρη, «παροτρύνει τους πιστούς να αγαπούν, να σέβονται και να επικαλούνται τους αγγέλους». Ο Καθολικισμός εξάλλου έχει ανακηρύξει και ως αγίους τον Μιχαήλ, τον Γαβριήλ και τον Ραφαήλ, τους οποίους θεωρεί αγγέλους. Μνεία του Ραφαήλ γίνεται αποκλειστικά και μόνο στα Απόκρυφα βιβλία και όχι σ’ αυτά του Βιβλικού κανόνα.

Στις Ανατολικές Ορθόδοξες εκκλησίες οι άγγελοι κατέχουν σπουδαία θέση στη λιτανεία, δηλαδή στον τύπο εκείνο της προσευχής στον οποίο γίνονται παρακλήσεις και ικεσίες με τη συμμετοχή, δι’ αντιφωνίας, του εκκλησιάσματος. Οι άγγελοι έχουν επίσης κάποια θέση στο Ισλάμ, γιατί η πίστη στους αγγέλους είναι άρθρο πίστης στη Μουσουλμανική θεολογία.

Μολαταύτα, δεν χωράει αμφιβολία ότι στις μέρες μας η πίστη στην ύπαρξη των αγγέλων όλο και εξασθενεί.

Εσείς Πιστεύετε στους Αγγέλους;

Αναφορικά με την πίστη στους αγγέλους, η New Catholic Encyclopedia λέει: «Βαθμιαία . . . στην πορεία μιας μακρόχρονης εξέλιξης και εξευγενισμού . . . μέσω θεωρητικής επέκτασης των εννοιών που περιέχει η Αγία Γραφή, αναπτύχθηκε η αγγελολογία η οποία, με διάφορους βαθμούς βεβαιότητας, αποτέλεσε το δόγμα της Εκκλησίας». [Τα πλάγια γράμματα δικά μας.] Πόσο ισχυρή πίστη θα μπορούσατε να έχετε στους αγγέλους, αν γνωρίζατε ότι η πίστη σας αυτή βασίστηκε σε ‘θεωρητική επέκταση’;

Είναι ενδιαφέρον να σημειωθεί ότι υπάρχει διχασμός απόψεων όσον αφορά το θέμα αυτό, ακόμη και μέσα στους κόλπους της Καθολικής Εκκλησίας. Σχετικά με το πότε δημιουργήθηκαν οι άγγελοι η Enciclopedia de la Religión Católica δηλώνει: «Η γνώμη των Ελλήνων πατέρων ήταν ότι οι άγγελοι δημιουργήθηκαν πριν από τον ορατό κόσμο, αλλά οι Λατίνοι πατέρες ήταν γενικά της γνώμης ότι οι άγγελοι δημιουργήθηκαν μετά. Εντούτοις, οι πιο πολλοί υποστηρίζουν ότι δημιουργήθηκαν ταυτόχρονα με τον κόσμο». Μια τέτοια αβεβαιότητα δημιουργεί σύγχυση στις διάνοιες των ανθρώπων και ευνοεί την τάση για απόρριψη της πίστης, την τάση δηλαδή που υπάρχει σήμερα.

Ένας φιλόσοφος, ο Φίλων ο Ιουδαίος, διατεινόταν ότι οι άγγελοι δεν ήταν παρά «φαινόμενα και δυνάμεις του σύμπαντος». Χρόνια ολόκληρα, οι θεολόγοι κάθονται και συζητούν θέματα που στερούνται ουσίας σχετικά με τη φύση και τα χαρακτηριστικά των αγγέλων, όπως λόγου χάρη το ανόητο ερώτημα, Πόσοι άγγελοι θα μπορούσαν να σταθούν στην άκρη μιας βελόνας; Είναι λοιπόν παράδοξο το ότι πολλοί άνθρωποι στη σύγχρονη εποχή μας προτιμούν να μην πιστεύουν στους αγγέλους;

Ενόψει όλων αυτών των αντίθετων απόψεων, γιατί να μην εξετάσουμε τι έχει να πει η ίδια η Αγία Γραφή για τους αγγέλους; Αυτό θα μας βοηθήσει να πάρουμε βάσιμες απαντήσεις σε ερωτήματα όπως τα εξής: Είναι οι άγγελοι υπαρκτά πρόσωπα; Αν ναι, έχουν ποτέ παρέμβει στις ανθρώπινες υποθέσεις; Και, κάτι ακόμη πιο σημαντικό, είναι σε θέση οι άγγελοι να επηρεάσουν τη ζωή σας;