Ο Κατακλυσμός στους Θρύλους του Κόσμου

Ο ΚΑΤΑΚΛΥΣΜΟΣ των ημερών του Νώε ήταν τόσο ερημωτικός, ώστε το ανθρώπινο γένος δεν θα μπορούσε να τον ξεχάσει ποτέ. Πάνω από 2.400 χρόνια αργότερα, ο Ιησούς Χριστός μίλησε γι’ αυτόν ως ιστορικό γεγονός. (Ματθαίος 24:37-39) Αυτό το φοβερό γεγονός άφησε μια τόσο ανεξίτηλη εντύπωση στην ανθρώπινη οικογένεια, ώστε υπάρχουν θρύλοι σχετικά μ’ αυτόν σε όλο τον κόσμο.

Στο βιβλίο Μύθοι της Δημιουργίας (Myths of Creation), ο Φίλιπ Φρούιντ υπολογίζει ότι υπάρχουν 500 και πλέον θρύλοι περί Κατακλυσμού σε 250 και πλέον φυλές και λαούς. Όπως θα περίμενε κανείς, με το πέρασμα πολλών αιώνων, αυτοί οι θρύλοι έχουν εμπλουτιστεί σε μεγάλο βαθμό με φανταστικά γεγονότα και χαρακτήρες. Σε όλους αυτούς, ωστόσο, μπορούν να βρεθούν μερικές βασικές ομοιότητες.

Χαρακτηριστικές Ομοιότητες

Καθώς οι άνθρωποι μετανάστευσαν από τη Μεσοποταμία μετά τον Κατακλυσμό μετέφεραν αφηγήσεις για την καταστροφή σε όλα τα μέρη της γης. Έτσι, οι κάτοικοι της Ασίας, των νησιών του Νότιου Ειρηνικού, της Βόρειας Αμερικής, της Κεντρικής Αμερικής και της Νότιας Αμερικής έχουν ιστορίες γι’ αυτό το εντυπωσιακό γεγονός. Οι πολυάριθμοι θρύλοι περί Κατακλυσμού υπήρχαν πολύ καιρό πριν αυτοί οι άνθρωποι έρθουν σε επαφή με την Αγία Γραφή. Ωστόσο, οι θρύλοι έχουν μερικά βασικά σημεία κοινά με τη Βιβλική αφήγηση του Κατακλυσμού.

Ορισμένοι θρύλοι αναφέρουν ότι βίαιοι γίγαντες ζούσαν στη γη πριν από τον Κατακλυσμό. Παρόμοια, η Αγία Γραφή δείχνει ότι πριν από τον Κατακλυσμό απειθείς άγγελοι πήραν υλικά σώματα, έζησαν με γυναίκες και παρήγαγαν μια φυλή γιγάντων οι οποίοι ονομάζονταν Νεφιλείμ.—Γένεσις 6:1-4· 2 Πέτρου 2:4, 5.

Οι θρύλοι περί Κατακλυσμού δείχνουν συνήθως πως ένας άνθρωπος προειδοποιήθηκε ότι θα ερχόταν ένας κατακλυσμός θεϊκής προέλευσης. Σύμφωνα με την Αγία Γραφή, ο Ιεχωβά Θεός προειδοποίησε τον Νώε ότι θα κατέστρεφε τους πονηρούς και βίαιους ανθρώπους. Ο Θεός είπε στον Νώε: «Το τέλος πάσης σαρκός ήλθεν ενώπιόν μου, διότι η γη ενεπλήσθη αδικίας απ’ αυτών· και ιδού, θέλω εξολοθρεύσει αυτούς και την γην».—Γένεσις 6:13.

Οι θρύλοι σχετικά με τον Κατακλυσμό δείχνουν γενικά ότι αυτός έφερε παγκόσμια καταστροφή. Παρόμοια, η Αγία Γραφή λέει: «Τα ύδατα υπερεκραταιούντο σφόδρα επί της γης· και εσκεπάσθησαν πάντα τα όρη τα υψηλά τα υποκάτω παντός του ουρανού. Εκ πάντων των όντων επί της ξηράς, πάντα όσα είχον πνοήν ζωής εις τους μυκτήρας αυτών, απέθανον».—Γένεσις 7:19, 22.

Οι περισσότεροι θρύλοι περί Κατακλυσμού αναφέρουν ότι ένας άντρας επέζησε από τον Κατακλυσμό μαζί μ’ ένα ή περισσότερα άλλα άτομα. Πολλοί θρύλοι λένε ότι αυτός βρήκε καταφύγιο σ’ ένα πλοίο που ο ίδιος είχε κατασκευάσει και ότι κατόπιν αυτό άραξε σ’ ένα βουνό. Σε σύγκριση μ’ αυτό, οι Γραφές λένε ότι ο Νώε κατασκεύασε μια κιβωτό. Επίσης δηλώνουν: «Έμενε [Επέζησε, ΜΝΚ] μόνον ο Νώε, και όσα ήσαν μετ’ αυτού εν τη κιβωτώ». (Γένεσις 6:5-8, ΜΝΚ· 7:23) Σύμφωνα με την Αγία Γραφή, ύστερα από τον Κατακλυσμό «εκάθισεν η κιβωτός . . . επί των ορέων Αραράτ» όπου αποβιβάστηκαν ο Νώε και η οικογένειά του. (Γένεσις 8:4, 15-18) Οι θρύλοι επίσης δείχνουν ότι οι επιζώντες από τον Κατακλυσμό άρχισαν και πάλι να κατοικίζουν τη γη, όπως δείχνει η Αγία Γραφή ότι έκανε η οικογένεια του Νώε.—Γένεσις 9:1· 10:1.

Αρχαίοι Θρύλοι Περί Κατακλυσμού

Έχοντας κατά νου τα προηγούμενα σημεία, ας εξετάσουμε μερικούς από τους θρύλους περί Κατακλυσμού. Ας αρχίσουμε με τους Σουμέριους, έναν αρχαίο λαό ο οποίος κατοίκησε τη Μεσοποταμία. Η δική τους εκδοχή περί Κατακλυσμού βρέθηκε σε μια πήλινη πινακίδα που ανασκάφτηκε στα ερείπια της Νιπούρ. Αυτή η πινακίδα λέει ότι οι Σουμέριοι θεοί Ανού και Ενλίλ αποφάσισαν να καταστρέψουν το ανθρώπινο γένος μ’ ένα γιγαντιαίο κατακλυσμό. Αφού ο θεός Ένκι προειδοποίησε τον Ζιουσούδρα και την οικογένειά του, αυτοί μπόρεσαν να επιζήσουν καταφεύγοντας σ’ ένα τεράστιο πλοίο.

Το βαβυλωνιακό Έπος του Γιλγαμές περιέχει πολλές λεπτομέρειες. Σύμφωνα μ’ αυτό, ο Γιλγαμές επισκέφτηκε τον πρόγονό του Ουτναπιστίμ, στον οποίο είχε δοθεί αιώνια ζωή αφότου είχε επιζήσει από τον Κατακλυσμό. Στη συζήτηση που επακολούθησε, ο Ουτναπιστίμ εξήγησε ότι του ειπώθηκε να κατασκευάσει ένα πλοίο και να πάρει μέσα σ’ αυτό ζώα, άγρια θηρία και την οικογένειά του. Κατασκεύασε το πλοίο σε σχήμα μεγάλου κύβου που η κάθε πλευρά του ήταν 60 μέτρα και είχε 6 πατώματα. Λέει στον Γιλγαμές ότι η θύελλα διήρκεσε έξι μέρες και έξι νύχτες, και κατόπιν λέει: «Όταν έφτασε η έβδομη μέρα, ο τυφώνας, ο Κατακλυσμός, η φρίκη της μάχης σταμάτησε, η οποία είχε πλήξει σαν στρατός. Η θάλασσα γαλήνεψε, ο κυκλώνας σταμάτησε, ο Κατακλυσμός κόπασε. Κοίταξα τη θάλασσα και κάθε φωνή είχε σβήσει. Και ολόκληρη η ανθρωπότητα είχε μεταβληθεί σε λάσπη».

Αφότου το σκάφος προσάραξε στο όρος Νισίρ, ο Ουτναπιστίμ άφησε ελεύθερο ένα περιστέρι το οποίο επέστρεψε στο πλοίο όταν δεν βρήκε κάποιο μέρος για να καθίσει. Κατόπιν έκανε το ίδιο και μ’ ένα χελιδόνι που κι αυτό επέστρεψε. Εν συνεχεία, άφησε ελεύθερο έναν κόρακα, και όταν αυτός δεν επέστρεψε κατάλαβε ότι τα νερά είχαν υποχωρήσει. Ο Ουτναπιστίμ τότε άφησε ελεύθερα τα ζώα και πρόσφερε μια θυσία.

Αυτός ο πολύ παλιός θρύλος είναι κατά κάποιον τρόπο παρόμοιος με τη Βιβλική αφήγηση περί Κατακλυσμού. Εντούτοις, δεν έχει τις παραστατικές λεπτομέρειες και την απλότητα της Βιβλικής αφήγησης, και δεν δίνει λογικές διαστάσεις για την κιβωτό ούτε παρέχει στοιχεία για τη χρονική περίοδο που υποδεικνύεται από τις Γραφές. Για παράδειγμα, το Έπος του Γιλγαμές ανέφερε ότι η καταιγίδα διήρκεσε έξι μέρες και έξι νύχτες, ενώ η Αγία Γραφή λέει ότι «έγεινεν ο υετός επί της γης τεσσαράκοντα ημέρας και τεσσαράκοντα νύκτας»—μια συνεχής, ραγδαία βροχή η οποία τελικά κάλυψε ολόκληρη τη γη με νερό.—Γένεσις 7:12.

Αν και η Αγία Γραφή αναφέρει οχτώ επιζώντες από τον Κατακλυσμό, στον ελληνικό θρύλο επέζησαν μόνο ο Δευκαλίων και η σύζυγός του η Πύρρα. (2 Πέτρου 2:5) Σύμφωνα μ’ αυτόν το θρύλο, πριν από τον Κατακλυσμό η γη κατοικούνταν από βίαια άτομα που ονομάζονταν χάλκινο γένος. Ο θεός Δίας αποφάσισε να τους καταστρέψει μ’ ένα μεγάλο κατακλυσμό και είπε στον Δευκαλίωνα να κατασκευάσει ένα μεγάλο κιβώτιο και να μπει μέσα σ’ αυτό. Όταν ο κατακλυσμός κόπασε, το κιβώτιο προσάραξε στον Παρνασσό. Ο Δευκαλίων και η Πύρρα κατέβηκαν από το βουνό και άρχισαν να αναδημιουργούν το ανθρώπινο γένος.

Θρύλοι της Άπω Ανατολής

Στην Ινδία υπάρχει ένας θρύλος περί Κατακλυσμού σύμφωνα με τον οποίο ο Μανού είναι ο άνθρωπος που επέζησε. Αυτός βοηθάει ένα μικρό ψάρι που μεγαλώνει πολύ και τον προειδοποιεί ότι θα γίνει ένας ερημωτικός κατακλυσμός. Ο Μανού κατασκευάζει ένα πλοίο, το οποίο το τραβάει το ψάρι μέχρι που αυτό προσαράζει σε κάποιο βουνό στα Ιμαλάια. Όταν ο κατακλυσμός κοπάζει, ο Μανού κατεβαίνει από το βουνό και μαζί με την Ίντα, την προσωποποίηση της θυσίας του, αρχίζουν να αναδημιουργούν την ανθρώπινη φυλή.

Σύμφωνα με τον κινέζικο θρύλο περί κατακλυσμού, ο θεός του κεραυνού δίνει ένα δόντι σε δυο παιδιά, τον Νούγουα και τη Φούσι. Τους δίνει οδηγίες να το φυτέψουν και να καταφύγουν στην κολοκύθα που θα μεγαλώσει απ’ αυτό. Κατόπιν, ένα δέντρο μεγαλώνει από το δόντι και παράγει μια τεράστια κολοκύθα. Όταν ο θεός του κεραυνού προκαλεί καταρρακτώδη υετό, τα παιδιά σκαρφαλώνουν και μπαίνουν μέσα στην κολοκύθα. Αν και ο κατακλυσμός που επακολουθεί πνίγει όλους τους άλλους κατοίκους της γης, ο Νούγουα και η Φούσι επιζούν και κατοικίζουν και πάλι τη γη.

Στην Αμερική

Οι Ινδιάνοι της Βόρειας Αμερικής έχουν διάφορους θρύλους με κοινό θέμα κάποιον κατακλυσμό ο οποίος καταστρέφει όλους τους ανθρώπους εκτός από λίγους. Για παράδειγμα, οι Αρικάρα, μια φυλή Κάντο, λένε ότι η γη κατοικούνταν κάποτε από μια φυλή της οποίας οι άνθρωποι ήταν τόσο δυνατοί ώστε χλεύαζαν τους θεούς. Ο θεός Νεσάρου κατέστρεψε αυτούς τους γίγαντες μέσω ενός κατακλυσμού αλλά διαφύλαξε τους δικούς του ανθρώπους, τα ζώα και καλαμπόκι σε μια σπηλιά. Η φυλή των Χαβασουπάι λέει ότι ο θεός Χοκομάτα προκάλεσε έναν κατακλυσμό που κατέστρεψε το ανθρώπινο γένος. Ωστόσο, ο άνθρωπος Τοτσόπα διαφύλαξε την κόρη του Πουκέχε κλείνοντάς την μέσα σ’ έναν κούφιο κορμό.

Οι Ινδιάνοι στην Κεντρική και στη Νότια Αμερική έχουν θρύλους περί κατακλυσμού οι οποίοι περιέχουν βασικές ομοιότητες. Οι Μάγια της Κεντρικής Αμερικής πίστευαν ότι ένα μεγάλο φίδι των νερών κατέστρεψε τον κόσμο με ορμητικά ρεύματα νερού. Στο Μεξικό η εκδοχή των Τσιμαλποπόκα λέει ότι ένας κατακλυσμός κάλυψε με νερό τα βουνά. Ο θεός Τεζκατλιπόκα προειδοποίησε τον άνθρωπο Νάτα, ο οποίος έκανε ένα κοίλωμα σ’ έναν κορμό και εκεί βρήκε καταφύγιο αυτός και η σύζυγός του, η Νένα, μέχρι που το νερό υποχώρησε.

Στο Περού, οι Τσίντσα έχουν κάποιο θρύλο περί κατακλυσμού που κράτησε πέντε μέρες και κατέστρεψε όλους τους ανθρώπους εκτός από έναν, τον οποίο μια λάμα που μιλούσε τον οδήγησε για ασφάλεια σ’ ένα βουνό. Οι Αϊμάρα του Περού και της Βολιβίας λένε ότι ο θεός Βιρακότσα ξεκίνησε από τη λίμνη Τιτικάκα και δημιούργησε τον κόσμο, καθώς και υπερβολικά μεγάλους και δυνατούς άντρες. Επειδή αυτοί οι πρώτοι άνθρωποι τον εξόργισαν, ο Βιρακότσα τούς κατέστρεψε μ’ έναν κατακλυσμό.

Οι Ινδιάνοι Τουπινάμπα της Βραζιλίας λένε ότι κάποτε ένας μεγάλος κατακλυσμός έπνιξε όλους τους προγόνους τους εκτός απ’ αυτούς που επέζησαν χρησιμοποιώντας κανό ή ανεβαίνοντας στις κορφές των ψηλών δέντρων. Οι Κασινάβα της Βραζιλίας, οι Μακούζι της Γουιάνας, οι Καρίμπ της Κεντρικής Αμερικής, καθώς και οι Όνα και οι Γιάγκαν της Γης του Πυρός στη Νότια Αμερική είναι ανάμεσα στις πολλές φυλές που έχουν θρύλους περί κατακλυσμού.

Νότιος Ειρηνικός και Ασία

Σε όλο το Νότιο Ειρηνικό είναι συνηθισμένοι οι θρύλοι περί ενός κατακλυσμού από τον οποίο λίγοι επέζησαν. Για παράδειγμα, στη Σαμόα υπάρχει ένας θρύλος για έναν κατακλυσμό που έγινε στα αρχαία χρόνια και τους κατέστρεψε όλους εκτός από τον Πίλι και τη σύζυγό του. Αυτοί βρήκαν καταφύγιο σ’ ένα βράχο, και μετά τον κατακλυσμό κατοίκισαν και πάλι τη γη. Στα νησιά της Χαβάης, ο θεός Κάνε ενοχλήθηκε από τους ανθρώπους και έστειλε έναν κατακλυσμό για να τους καταστρέψει. Μόνο ο Νούου γλίτωσε μ’ ένα μεγάλο πλοίο το οποίο τελικά προσάραξε σ’ ένα βουνό.

Στο Μιντανάο των Φιλιππίνων, οι Άτα λένε ότι η γη κάποτε κατακλύστηκε με νερό το οποίο τους κατέστρεψε όλους εκτός από δύο άντρες και μία γυναίκα. Οι Ίμπαν από το Σαραβάκ του Βόρνεο λένε ότι μόνο μερικοί άνθρωποι γλίτωσαν από τον κατακλυσμό καταφεύγοντας στους ψηλότερους λόφους. Στο θρύλο των Ιγκορότων από τις Φιλιππίνες, μόνο ένας αδελφός και μια αδελφή επέζησαν καταφεύγοντας στο όρος Πόκις.

Οι Σογιότ από τη Σιβηρία της Ρωσίας λένε ότι ένας γιγαντιαίος βάτραχος, ο οποίος στήριζε τη γη, κουνήθηκε και έκανε να κατακλυστεί η γη με νερά. Ένας ηλικιωμένος άντρας και η οικογένειά του επέζησαν πάνω σε μια σχεδία που αυτός είχε κατασκευάσει. Όταν το νερό υποχώρησε, η σχεδία προσάραξε σ’ ένα ψηλό βουνό. Οι Ούγγροι από τη δυτική Σιβηρία και την Ουγγαρία λένε επίσης ότι αυτοί που επέζησαν από τον κατακλυσμό χρησιμοποίησαν σχεδίες αλλά παρασύρθηκαν σε διαφορετικά μέρη της γης.

Κοινή Προέλευση

Σε ποιο συμπέρασμα καταλήγουμε απ’ αυτούς τους πολυάριθμους θρύλους περί Κατακλυσμού; Αν και διαφέρουν πολύ στις λεπτομέρειες, έχουν μερικά κοινά χαρακτηριστικά. Αυτά δείχνουν ότι προέρχονται από ένα γιγαντιαίο και αξέχαστο κατακλυσμό. Παρά τις έντονες παραλλαγές που δημιουργήθηκαν στο πέρασμα των αιώνων, το κυρίως θέμα των θρύλων είναι σαν μια κλωστή που τους συνυφαίνει μ’ ένα μεγάλο γεγονός—τον παγκόσμιο Κατακλυσμό που αναφέρεται στην απλή, χωρίς υπερβολές Βιβλική αφήγηση.

Εφόσον οι θρύλοι περί Κατακλυσμού υπάρχουν γενικά ανάμεσα σε ανθρώπους που δεν ήρθαν σε επαφή με την Αγία Γραφή παρά μόνο στους πρόσφατους αιώνες, θα ήταν λάθος να υποστηρίξει κανείς ότι τους επηρέασε η Γραφική αφήγηση. Επιπλέον, Η Διεθνής Στερεότυπη Εγκυκλοπαίδεια της Βίβλου (The International Standard Bible Encyclopedia) λέει: «Η παγκοσμιότητα των αφηγήσεων περί κατακλυσμού συνήθως εκλαμβάνεται ως απόδειξη για τη γενική καταστροφή της ανθρωπότητας από έναν κατακλυσμό . . . Επιπλέον, μερικές από τις αρχαίες αφηγήσεις γράφτηκαν από ανθρώπους που ήταν σε μεγάλη αντίθεση με την Εβραιοχριστιανική παράδοση». (Τόμος 2, σελίδα 319) Έτσι, μπορούμε με σιγουριά να συμπεράνουμε ότι οι θρύλοι περί Κατακλυσμού επιβεβαιώνουν την εγκυρότητα της Βιβλικής αφήγησης.

Καθώς ζούμε σ’ έναν κόσμο γεμάτο βία και ανηθικότητα, θα κάνουμε καλά να διαβάσουμε τη Βιβλική αφήγηση περί Κατακλυσμού, όπως καταγράφεται στο βιβλίο Γένεσις, κεφάλαια 6 έως 8. Αν κάνουμε στοχασμούς πάνω στο λόγο για τον οποίο συνέβη αυτός ο παγκόσμιος Κατακλυσμός—επειδή οι άνθρωποι έπρατταν ό,τι ήταν πονηρό ενώπιον του Θεού—θα δούμε ότι σ’ αυτόν περιέχεται μια ζωτική προειδοποίηση.

Σύντομα το παρόν πονηρό σύστημα πραγμάτων θα δεχτεί τη δυσμενή κρίση του Θεού. Ευτυχώς, όμως, θα υπάρξουν επιζώντες. Μπορεί να είστε ανάμεσα σ’ αυτούς αν προσέξετε τα λόγια του αποστόλου Πέτρου: ‘Ο τότε κόσμος [του Νώε] απωλέσθη κατακλυσθείς υπό του ύδατος· οι δε σημερινοί ουρανοί και η γη δια του αυτού λόγου είναι αποτεταμιευμένοι, φυλαττόμενοι δια το πυρ εις την ημέραν της κρίσεως και της απωλείας των ασεβών ανθρώπων. . . . Επειδή λοιπόν πάντα ταύτα διαλύονται, οποίοι πρέπει να ήσθε σεις εις πολίτευμα άγιον και ευσέβειαν, προσμένοντες και σπεύδοντες εις [έχοντας διαρκώς στο νου, ΜΝΚ] την παρουσίαν της ημέρας του Ιεχωβά’.—2 Πέτρου 3:6-12.

Θα έχετε την παρουσία της ημέρας του Ιεχωβά διαρκώς στο νου σας; Αν το κάνετε αυτό και ενεργείτε σε αρμονία με το θέλημα του Θεού, θα απολαύσετε μεγάλες ευλογίες. Τα άτομα που μ’ αυτόν τον τρόπο ευαρεστούν τον Ιεχωβά Θεό μπορούν να έχουν πίστη στο νέο κόσμο στον οποίο αναφέρεται ο Πέτρος όταν προσθέτει: «Κατά δε την υπόσχεσιν [του Θεού] νέους ουρανούς και νέαν γην προσμένομεν, εν οις δικαιοσύνη κατοικεί».—2 Πέτρου 3:13.

[Εικόνα στη σελίδα 7]

Οι βαβυλωνιακοί θρύλοι περί κατακλυσμού μεταβιβάστηκαν από τη μια γενιά στην άλλη

[Εικόνα στη σελίδα 8]

Προσέχετε την προειδοποίηση του Πέτρου με το να έχετε στο νου σας την ημέρα του Ιεχωβά;