Η Αργεντινή Εκκλησία Κλονίζεται από Μέσα

Από τον ανταποκριτή του «Ξύπνα!» στην Αργεντινή

Η ΧΩΡΑ αυτή της Νοτίου Αμερικής υποφέρει καθώς συμμερίζεται το παγκόσμιο κλίμα ταραχής και βίας που επικρατεί στην εποχή μας σε όλον τον κόσμο. Αυτό βέβαια δεν είναι κάτι το καταπληκτικό σ’ αυτές τις μέρες.

Αλλ’ εκείνο που κατέπληξε πολλούς εδώ στην Αργεντινή είναι το ότι πολυάριθμοι κληρικοί σε όλα τα κοινωνικά στρώματα της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας κατηγορούνται ότι διεγείρουν «την αρπαγή, τη ληστεία, την επίθεσι, την απαγωγή, το έγκλημα, την αιματηρή διαμάχη, το χάος. . . . Και όλα αυτά εν ονόματι της Χριστιανοσύνης, των Ευαγγελίων και του Ιησού Χριστού.»

Αυτή είναι η κατηγορία που βεβαιώνεται από μια έκθεσι που τιτλοφορήθηκε «Διακήρυξις των Ιερέων της Αργεντινής.» Το έγγραφο είχε υπογραφή από 140 γνωστούς κληρικούς της Καθολικής εκκλησίας.

Είναι όμως πραγματικά η κατάστασις τόσο άσχημη εδώ στην Αργεντινή; Ποιοι είναι αυτοί οι ιερείς «από διάφορες βαθμίδες της ιεραρχίας που βρίσκονται σε όλα τα κοινωνικά στρώματα» της Καθολικής εκκλησίας που ανέχονται την υποκίνησι «των απαγωγών, του εγκλήματος, της αιματηρής διαμάχης, του χάους;» Γιατί κατηγορούνται για τέτοιες θηριωδίες; Τι μέτρα έχει λάβει η εκκλησία; Και ποια είναι η αντίδρασις του μέσου εκκλησιαστικού μέλους σ’ όλα αυτά;

Γεγονότα που Οδηγούν στην Κρίσι

Τα γεγονότα που οδηγούν σε τέτοιες κατηγορίες έχουν δημιουργηθή από πολύν καιρό. Αλλά πρόσφατα ήρθαν σε φως εξαιτίας μερικών τρομοκρατικών δολοφονιών.

Ένα κύριο άρθρο στην εφημερίδα Χέραλντ του Μπουένος Άιρες ανέφερε: «Στους περασμένους 14 μήνες τρεις εξέχοντες Αργεντινοί εδολοφονήθησαν εν ψυχρώ. . . . τον Ιούνιο του τελευταίου έτους (1969) ο Αουγκούστο Βαντόρ, ηγέτης της πιο ισχυρής εμπορικής ενώσεως της Αργεντινής· ο φόνος του πρώην Προέδρου Πέδρο Αραμπούρου στις 31 Μαΐου (1970) από τους απαγωγείς του· και η σφαγή του Χοσέ Αλόνσο» ενός άλλου εμπόρου πιο πρόσφατα.

Αλλά τι σχέσι έχουν όλα αυτά με τους κληρικούς της Καθολικής εκκλησίας; Ο δημόσιος τύπος σημειώνει τη σχέσι. Η εφημερίς Σιέτε Δίας ανέφερε: «Οι υποτιθέμενοι δεσμοί των ιερέων . . . με τη δολοφονία του Στρατηγού Αραμπούρου προκαλούν μυστικές συναντήσεις μέσα στους κόλπους της Εκκλησίας της Αργεντινής . . . για ν’ αναλύσωμε την επίδρασι του εξτρεμισμού μεταξύ των κληρικών.»

Ο Μονσινιόρ Χουάν Κάρλος Αραμπούρου (δεν έχει καμμιά σχέσι με τον δολοφονηθέντα πρώην πρόεδρο Πέδρο Αραμπούρου) με λύπη παρεδέχθη: «Τα πρόσφατα γεγονότα, που έγιναν γνωστά από το ευρύτερο κοινό, έθεσαν δυστυχώς σε δοκιμασία και επηρέασαν την ουσιαστική αξία της ιερατικής αποστολής στο να είναι οικοδόμοι της ‘ενότητος του ανθρωπίνου γένους’ βασισμένης στην αγάπη.» Και ο πρώην Υπουργός των Εσωτερικών Γκιλέρμο Μπόρδα είπε: «Η εξτρεμιστική πτέρυξ της Εκκλησίας ήσκησε μια πίεσι που τολμώ να την αποκαλέσω αποφασιστική στις πρόσφατες εκρήξεις ακρατείας και βίας στη χώρα.»

Η «Κίνησις του Τρίτου Κόσμου»

Ποιοι συγκροτούν αυτόν τον ιερατικό όμιλο που κατηγορείται για διέγερσι βίας και ταραχών; Τα τελευταία λίγα χρόνια αυτοί ωνομάζονταν «προοδευτικοί,» «στασιαστικοί» και τώρα είναι καλά γνωστοί ως ιερείς της «Κινήσεως του Τρίτου Κόσμου.» «Η κίνησις» παίρνει το όνομά της από τη διακήρυξι της Μέντελιν (Κολομπία) που έγινε από δεκαοκτώ «προοδευτικούς επισκόπους οι οποίοι έκαμαν έκκλησι για έναν τρίτο κόσμο που να μη ανήκη ούτε στον Καπιταλισμό ούτε στον Κομμουνισμό.

Απαντώντας σ’ ένα ερώτημα που τους απηύθυνε η έκδοσις Περισκόπιο (τώρα Πριμέρα Πλάνα), οι ιερείς Χόρχε Βερνάζα, Έκτορ Βοτάν, Ροντόλφο Ριτσιαρντέλλι και Ντομίνγκο Μπρέσσι, όλοι της Κινήσεως του Τρίτου Κόσμου, έκαμαν αυτή τη δήλωσι: «Ομιλώντας για βία είναι επιτακτικό να γίνη διάκρισις μεταξύ της βίας εκείνου που καταπιέζει και της βίας εκείνου που καταπιέζεται: η πρώτη είναι άδικη και καταδικάζεται, η άλλη μπορεί ν’ αποτελή τον μόνο τρόπο απελευθερώσεως από την άδικη επίθεσι και ως εκ τούτου αποτελεί νόμιμη άμυνα.» Έτσι η βία συγχωρείται.

Η Χέραλντ του Μπουένος Άιρες αποκαλεί τον ηλικίας σαράντα ετών ιερέα Κάρλος Μουζίκα τον «κύριο εκπρόσωπο» της Κινήσεως του Τρίτου Κόσμου. Αυτός ο ιερεύς υπηρετεί ως καθηγητής της θεολογίας στο γνωστό Πανεπιστήμιο του Σωτήρος στο Μπουένος Άιρες. Αυτός ισχυρίζεται ότι οι αλλαγές στα τελευταία δέκα χρόνια στην Καθολική εκκλησία είναι «αμετάτρεπτες» και ότι οι ιερείς πρέπει να εργασθούν για να φέρουν πολιτική και κοινωνική αλλαγή. Παρετήρησε ότι ο Πόλεμος του Βιετνάμ είχε μια τεραστία επίδρασι στη διαμόρφωσι της κοινής γνώμης, ιδιαιτέρως στην περίπτωσι των νέων που τον βλέπουν ως μια μεγάλη αδικία. Παραθέτει και άλλα γεγονότα στη Λατινική Αμερική, όπως είναι η επανάστασις της Κούβας και η εισβολή Βορειοαμερικανών πεζοναυτών στη Δομινικανή Δημοκρατία ως να συντελούν στην αλλαγή των πολιτικών απόψεων σε πολλούς. Το αποτέλεσμα, λέγει, είναι η δημιουργία «μιας σταθερής μεταστροφής στον σοσιαλισμό.»

Εξ όλων αυτών προκύπτει ότι αυτοί οι ιερείς ταυτίζονται με μια κίνησι που εργάζεται για μια πολιτική και κοινωνική αλλαγή κάνοντας χρήσι στην ανάγκη και βιαίας επαναστάσεως. Και πόσοι τέτοιοι ιερείς υπάρχουν στην εκκλησία της Αργεντινής; Σύμφωνα με τον Μουζίκα, ο αριθμός των πολλαπλασιάζεται μέρα με τη μέρα.

Αυτό το ομολογούν και άλλοι ιερείς. Μια ομάδα από τους 140 καλά γνωστούς κληρικούς που δημοσίευσαν τη «Διακήρυξι των Ιερέων της Αργεντινής» παρετήρησε: «Υπάρχει μια ομάδα ιερέων τα τελευταία λίγα χρόνια, που όλο και μεγαλώνει από διάφορες βαθμίδες της ιεραρχίας που βρίσκονται σε όλα τα κοινωνικά στρώματα που είναι αποφασισμένοι να μεταβάλουν την εικόνα της Χριστιανοσύνης και ακόμα την εικόνα του ιδίου του Ιησού Χριστού.» Έτσι αναγνωρίζεται από την ίδια την εκκλησία ότι η κίνησις του Τρίτου Κόσμου μεταξύ των ιερέων αυξάνει.

Στα μάτια πολλών εκκλησιαστικών επισήμων, και στους πολιτικούς κύκλους επίσης, οι ιδέες της κινήσεως του Τρίτου Κόσμου φαίνονται να προσεγγίζουν τις ιδέες του Μαρξισμού, αν όχι κατ’ ευθείαν Μαρξιστικές.

Η Κρίσις στο Αποκορύφωμα

Εκείνο που έφερε την «κίνησι» σε σοβαρή δυσκολία ήταν η απαγωγή και ο φόνος του πρώην Προέδρου Αραμπούρου. Η εφημερίς εσχολίασε: «Προφανώς η συμμετοχή μαχητικών Καθολικών στη δολοφονία του Αραμπούρου και η υποτιθεμένη σχέσις των ιερέων με τη δραστηριότητα των τρομοκρατών επιτάχυνε την εσωτερική διαμάχη εντός της Εκκλησίας.»

Ο πρώην Πρόεδρος Αραμπούρου απήχθη στις 29 Μαΐου 1970 και το σώμα του βρέθηκε θαμμένο σ’ έναν τάφο από ασβέστη στις 16 Ιουλίου. Η εξαφάνισίς του και η αναζήτησίς του είχαν προξενήσει μεγάλη ανησυχία και αναστάτωσι στη χώρα όλο αυτό το διάστημα. Η Κίνησις του Τρίτου Κόσμου κατηγορήθηκε ότι είχε σχέσι με τους δολοφόνους του Αραμπούρου.

Έπειτα εκείνο που άναψε φωτιά σε πολλά επίσημα στρώματα ήταν όταν οι ιερείς Χερνάν Μπενίτεζ και Κάρλος Μουζίκα παρηκολούθησαν επισήμως την κηδεία δύο νεκρών ατόμων που εθεωρούντο ως οι φονείς του Αραμπούρου και οι οποίοι είχαν φονευθή σε μια αψιμαχία με την αστυνομία. Στην εκκλησιαστική τελετή οι ιερείς είπαν πολύ ωραία λόγια για τους δυο νεκρούς. Ο Μουζίκα τους απεκάλεσε «αδέλφια μου» και τους εξύμνησε ως παραδείγματα για να τ’ ακολουθήσουν οι νέοι στον αγώνα τους να επιτύχουν «μια δικαία κοινωνία.» Δυο άλλοι ιερείς παρευρέθησαν στην τελετή της κηδείας.

Ως αποτέλεσμα οι ιερείς Μπενίτεζ και Μουζίκα συνελήφθησαν και κατηγορήθηκαν ότι προπαγανδίζουν στασιαστικά δόγματα και εξυμνούν πολιτικά εγκλήματα. Αργότερα αφέθησαν ελεύθεροι λόγω ελλείψεως στοιχείων. Αλλά ένα επικριτικό κύριο άρθρο της εφημερίδος Λα Πρένσα είπε: «Το να λεχθή γι’ αυτούς που κατεζητούντο για απαγωγή και φόνο . . . ‘ότι αυτή η θυσία αποτελεί ένα παράδειγμα για τους ανθρώπους’ είναι μια υποκίνησις των ανθρώπων στη βία και το έγκλημα, θέλοντας να παραστήσουν τις πιο βδελυρές πράξεις ως ευλογοφανείς και αξιέπαινες. Αυτή η επικίνδυνη πρόκλησις αποκαλείται, ως επιεικές ή επαινετό έγκλημα.» Η εφημερίς προσέθεσε: «Η έκπληξις οδηγεί σε κατάπληξι, όταν τέτοιοι έπαινοι βγαίνουν από άτομα που έχουν εναγκαλισθή τη θρησκευτική καριέρα για να προσφέρουν ειρήνη στις ψυχές και να εντυπώσουν τη δικαιοσύνη και να κηρύξουν την αγάπη προς τον πλησίον.»

Ενώ μερικοί θέλησαν να πουν ότι η όλη κίνησις του Τρίτου Κόσμου δεν θα έπρεπε να κριθή από τις ενέργειες μερικών από τα μέλη της, άλλοι είπαν ότι τους είναι δύσκολο να σκεφθούν διαφορετικά. Γιατί αυτό; Διότι ο κυριώτερος εκπρόσωπος της και άλλοι ιερείς επιμένουν να συνδέωνται με μια τρομοκρατική οργάνωσι που υπερήφανα έχει αναλάβει την ευθύνη για πολλούς εν ψυχρώ φόνους.

Όλα αυτά είχαν ως αποτέλεσμα μια κρίσι μέσα στην εκκλησία εδώ. Δημιουργήθηκε μια πολύ σοβαρή διαίρεσις στις ιερατικές τάξεις. Ο Μονσινιόρ Αραμπούρου το παραδέχθηκε αυτό, διότι σε μια επιστολή του προς τους κληρικούς της χώρας ανέφερε: «Δεν είναι λογικό ούτε κατάλληλο όταν η θύελλα πλήττη απ’ έξω το οικοδόμημα να γίνεται και από μέσα κίνησις . . . που εκτινάσσει τα θεμέλιά του.» Πράγματι, είπε ότι υπήρχαν πολλές δυνάμεις που σπαράσσουν την εκκλησία απ’ έξω, αλλά τώρα υπάρχουν ισχυρές δυνάμεις μέσα στην ίδια την εκκλησία που την σπαράσσουν σείοντας κυριολεκτικά αυτά τα ίδια τα θεμέλιά της.

Όταν οι κυβερνητικοί επίσημοι προσπάθησαν να πείσουν την ιεραρχία να τιμωρήση και να απολύση τους επαναστάτες ιερείς του Τρίτου Κόσμου, η ανωτάτη κουρία φαίνεται ότι δεν απεφάσισε να το κάμη για τον λόγο ότι αυτό θα ‘χώριζε την εκκλησία σε δυο.’ Αλλ’ αυτό ωστόσο φαίνεται ότι έχει ήδη συμβή.

Αντίδρασις του Λαού της Αργεντινής

Ποια είναι η αντίδρασις του μέσου Καθολικού της Αργεντινής σ’ όλ’ αυτά;

Ακόμα και πριν από την παρούσα κρίσι πολλοί Καθολικοί είχαν απομακρυνθή από τους κληρικούς. Τώρα η απομάκρυνσις είναι ακόμη μεγαλύτερη για διαρκώς περισσότερους ανθρώπους. Μερικοί λέγουν: «Είμαι Καθολικός αλλά με το τρόπο μου.» Άλλοι διακηρύττουν: «Είμαι Καθολικός αλλά δεν νομίζω πως είμαι υποχρεωμένος να πάω στην εκκλησία.» Άλλοι ακόμα τονίζουν: «Είμαι Καθολικός αλλά δεν έχω καμμιά σχέσι με τους παπάδες.»

Μια κυρία που την επεσκέφθησαν μάρτυρες του Ιεχωβά τους είπε: «Είμαι πολύ δυσαρεστημένη με την εκκλησία. Κατάγομαι από μια εκ παραδόσεως Καθολική οικογένεια. Η μητέρα μου πέθανε με ένα παράξενο τρόπο· ποτέ δεν μπορέσαμε να εξακριβώσουμε την αιτία του θανάτου της. Εξ αιτίας τούτου δεν μπορέσαμε να πείσωμε τον ιερέα να έλθη και να ευλογήση την κηδεία της παρ’ όλον ότι αυτή ήταν ένα άψογο άτομο. Εν τούτοις, δύο εξέχοντες ιερείς παρακολούθησαν την κηδεία δύο τρομοκρατών και μίλησαν γι’ αυτούς ως παραδείγματα για τους νέους. Μετά απ’ αυτό δεν νομίζω ότι θα ξαναπατήσω το πόδι μου στην Καθολική εκκλησία.»

Αυτή η ίδια γυναίκα έχει μια θεία που είναι καλόγρια. Αυτή η καλόγρια είναι ηλικιωμένη και παρεπονέθηκε στην ανεψιά της ότι ήταν «πολύ στενοχωρημένη από την στάσι που πολλοί άνθρωποι έδειξαν στους κληρικούς.» Αυτή επίσης νοιώθει ότι αυτή η εχθρότης έχει γίνει οξύτερη τα τελευταία λίγα χρόνια όπως φαίνεται ακόμη και σε μικρές λεπτομέρειες. Π.χ., τώρα αυτή προσέχει ότι σπανίως κάποιος της προσφέρει ένα κάθισμα όταν ταξειδεύη με τη δημόσια συγκοινωνία, ούτε διότι είναι γυναίκα, ούτε διότι είναι ηλικιωμένη, ούτε επειδή είναι καλόγρια, ενώ πριν από χρόνια το να ταξιδεύη μια καλόγρια όρθια ήταν σπάνιο πράγμα. Επίσης παραπονέθηκε: «Το να είναι κανείς συνταυτισμένος με τους Καθολικούς ιερείς όλο και περισσότερο γίνεται κάτι που δεν μπορούν να το υποφέρουν οι άνθρωποι.»

Εννοείται ότι πολλοί άνθρωποι της Αργεντινής εξακολουθούν να πηγαίνουν στην εκκλησία και να την υποστηρίζουν. Αλλά όλο και περισσότεροι παύουν να το κάνουν αυτό. Και όλο και περισσότεροι δείχνουν προθυμία να συζητούν για την Αγία Γραφή με τους μάρτυρας του Ιεχωβά, όταν αυτοί επισκέπτωνται τους ανθρώπους στο Βιβλικό εκπαιδευτικό τους έργο. Πολλοί τώρα ακούουν προσεκτικά και απολαμβάνουν τα Βιβλικά μαθήματα τα οποία οι μάρτυρες του Ιεχωβά διεξάγουν στα σπίτια τους ως μια δημοσία υπηρεσία.

Χωρίς αμφιβολία η Καθολική εκκλησία έχει μπη σε μεγάλη ανησυχία εδώ στην Αργεντινή. Αυτή η δυσκολία αντικατοπτρίζει τα παγκόσμια προβλήματα που έχει η εκκλησία. Παντού τα δόγματά της, οι μέθοδοι οργανώσεως και η στάσις της απέναντι στα κυβερνητικά και κοινωνικά ζητήματα έχουν αμφισβητηθή. Αυτό δεν προέρχεται μόνο απ’ έξω από μη Καθολικούς, αλλά τώρα η διάσπασις γίνεται από το εσωτερικό της εκκλησίας, από τους κληρικούς της και τους ανθρώπους της.