Έχετε Κάμει Διαθήκη;

ΘΑ θέλατε η ιδιοκτησία σας να σας αφαιρεθή αυθαίρετα και να διανεμηθή σε άλλους μ’ ένα τρόπο αντίθετο προς τις επιθυμίες σας; Αυτό μπορεί πράγματι να συμβή, αν δεν έχετε κάμει διαθήκη!

Διαθήκη είναι μια νομική δήλωσις που λέγει πώς επιθυμείτε να διαθέσετε την ιδιοκτησία σας μετά τον θάνατό σας. Είναι η τελική έκφρασις της διανοίας σας, της θελήσεώς σας για τα υπάρχοντά σας.

Ο όρος «διαθήκη» έχει σχέσι με ακίνητη ιδιοκτησία και με προσωπική ιδιοκτησία. Σεις εκάματε διαθήκη;

Αν πεθάνετε χωρίς διαθήκη, η κυβέρνησις δεν έχει τίποτε άλλο να κάμη παρά να διαθέση την ιδιοκτησία σας σύμφωνα με τον νόμο. Και αυτό μπορεί εξ ολοκλήρου να είναι αντίθετο προς τον τρόπο με τον οποίον θα θέλατε να διανεμηθή. Έτσι η διαθήκη σας είναι πολύ σπουδαία.

Ωστόσο, πάρα πολλοί άνθρωποι αναβάλλουν να κάμουν διαθήκη. Αυτό τους θυμίζει τον θάνατο. Και ο θάνατος γι’ αυτούς είναι ένα ζήτημα, που μάλλον δεν θα ήθελαν να σκέπτωνται. Εν τούτοις, ένας Χριστιανός θα έπρεπε να λάβη ιδιαίτερα υπ’ όψιν εκείνους που θ’ αφήση πίσω του όταν πεθάνη.

Είναι αλήθεια ότι οι Χριστιανοί προβλέπουν ότι σε λίγο θα ζουν στη νέα τάξι του Θεού όπου «θάνατος δεν θέλει είσθαι πλέον.» Αλλά μεταξύ του παρόντος και εκείνου του καιρού η ζωή είναι αβέβαιη και όλοι αντιμετωπίζουν το θάνατο. Δεν μπορεί κανείς να το αγνοή αυτό. (Εκκλ. 3:19· Αποκάλ. 21:4) Ο αρχηγός μιας Χριστιανικής οικογενείας, ιδιαίτερα, γνωρίζει ότι έχει ευθύνη να προβλέπη για εκείνους που είναι πλησίον του, ειδικά για την οικογένειά του.

Ενόσω ζη, εργάζεται σκληρά για να κάμη προμήθειες από πνευματική και υλική άποψι για την οικογένειά του. (1 Τιμ. 5:8) Αν επρόκειτο να πεθάνη δεν θα ήθελε να είναι βέβαιος ότι και για τότε ακόμη έχει ενδιαφερθή γι’ αυτούς; Η διαθήκη βοηθεί σ’ αυτόν το σκοπό. Μερικά άτομα επομένως θεωρούν τη σύνταξι μιας διαθήκης ως ένα νομικό προνόμιο.

Η Διαθήκη Σας—Ένα Νομικό Προνόμιο

Το να κάνη κανείς διαθήκες είναι προνόμιο. Όλα τα έθνη δεν έχουν κάμει παραχωρήσεις γι’ αυτές. Ο Σερ Ουίλλιαμ Μπλάκστον, ο διάσημος νομομαθής του 18ου αιώνος, παρετήρησεν ότι «το δικαίωμα να κάνη κανείς διαθήκες και να διαθέτη την ιδιοκτησία του μετά θάνατον, είναι απλώς έργον του πολιτικού κράτους . . . το οποίον μερικές χώρες έχουν προβλέψει και άλλες δεν το απαιτούν.»

Σε μερικές φεουδαρχικές κοινωνίες η συνήθεια ανάγκαζε έναν άνθρωπο να διαθέτη το καλύτερο μέρος από την προσωπική του ιδιοκτησία «στον [φεουδάρχη] κύριό του και στην εκκλησία.» Στην Αγγλία η Καθολική Εκκλησία ήλεγχε τα ζητήματα τα σχετικά με τις διαθήκες επί αιώνες.

Σήμερα, εν τούτοις, πλείστα έθνη ενώ επιμένουν όπως λαμβάνεται πρόνοια για ένα επιζώντα σύντροφο, σας επιτρέπουν να διαθέσετε την περιουσία σας όπως σεις το θεωρείτε κατάλληλο. Αλλ’ οι ίδιες νομικές διαδικασίες για να το κάμετε αυτό δεν ακολουθούνται σε κάθε τόπο, επειδή οι νόμοι ποικίλλουν από έθνος σε έθνος και, στις Ηνωμένες Πολιτείες, από πολιτεία σε πολιτεία.

Αλλ’ άσχετα με το πού ζήτε, εσείς πρέπει να ενεργήσετε για να είσθε βέβαιος ότι η ιδιοκτησία σας θα διανεμηθή όπως επιθυμείτε. Μόνον σεις μπορείτε να κάμετε τη διαθήκη σας.

Ποιος Μπορεί να Κάμη Διαθήκη;

Δεν θέλομε να πούμε ότι ο καθένας μπορεί να κάμη διαθήκη· υπάρχουν περιορισμοί. Επί παραδείγματι, στις Ηνωμένες Πολιτείες, οι περισσότερες, αν όχι όλες, οι πολιτείες απαιτούν να είσθε σε ηλικία είκοσι ενός ετών κατά τον χρόνον που την κάνετε. Με άλλα λόγια, αν κάμετε μια διαθήκη όταν είσθε σε ηλικία είκοσι ετών, αυτή η ιδιαίτερη διαθήκη δεν ισχύει όταν γίνετε ηλικίας είκοσι ενός ετών. Είναι για πάντα άκυρη, επειδή δεν ήσαστε είκοσι ενός ετών κατά τον χρόνον της συντάξεώς της.

Ομοίως ένα άτομο πρέπει να είναι διανοητικώς ικανό όταν συντάσση τη διαθήκη του. Μπορεί ένας να υποφέρη από κάποια διανοητική ή συναισθηματική ασθένεια κάποιου είδους. Αλλά, κατά τον χρόνο που συντάσσει τη διαθήκη του, γνωρίζει ακριβώς τι κάνει; Θυμάται γενικά ποια είναι η περιουσία του; Και θυμάται τους ανθρώπους που γνώρισε σ’ όλη του τη ζωή; Αν είναι έτσι, μπορεί να κάμη μιαν έγκυρη διαθήκη.

Εκτός αυτού, κατά τον χρόνον που κάνει τη διαθήκη του ένα άτομο δεν πρέπει να βρίσκεται κάτω από την επιρροή οινοπνεύματος. Ούτε πρέπει να επηρεάζεται αναρμοδίως από ένα άλλο άτομο ή ομάδα ατόμων. Η Βρεττανική Εγκυκλοπαιδεία του 1971 σχολιάζοντας αυτή την τελευταία άποψι γράφει:

«Η κολακεία και η πειθώ γενικά δεν θεωρούνται ότι αποτελούν ψυχολογική πίεσι εκτός αν υπάρχουν πραγματικές απειλές. Ένας διαθέτης [εκείνος που κάνει τη διαθήκη] δυνατόν να οδηγήται, αλλά δεν μπορεί να πιέζεται. Εν τούτοις μπορεί να θεωρηθή ότι υπάρχει ψυχολογική πίεσις εκεί όπου η διάθεσις για σύνταξι διαθήκης επετεύχθη από ένα άτομο από το οποίο εξηρτάτο ο διαθέτης ή στο οποίο ήταν πιθανόν να υπακούη τυφλά.»—Τόμος 23, σελ. 526.

Αυτοί είναι θεμελιώδεις όροι. Αν οι όροι αυτοί εκπληρώνωνται, πώς πρέπει να διατυπωθή η διαθήκη;

Τι Μπορεί να Είναι μια Διαθήκη;

Το σπουδαίο είναι, όχι η ακριβής διατύπωσις, αλλ’ ο σκοπός. Αυτός δεν χρειάζεται κατ’ ανάγκην να διατυπωθή με νομική ορολογία. Αλλά με σαφήνεια, και χωρίς διφορούμενα, μια δήλωσις πρέπει να δείχνη ότι στην πραγματικότητα είναι μια διαθήκη.

Ωρισμένες διαθήκες δεν γράφονται. Κάτω από ειδικές περιστάσεις μερικές κυβερνήσεις έχουν επιτρέψει προφορικές δηλώσεις να χρησιμεύουν ως διαθήκες. Εν τούτοις, αυτές γενικά αποδοκιμάζονται και μάλιστα αποφεύγονται, επειδή υπάρχει μεγάλος κίνδυνος παρεξηγήσεως. Κάτι γραμμένο από τον διαθέτη ή υπό την άμεσο διεύθυνσί του είναι πιο πειστικό.

Επιστολές, όταν ο σκοπός εκείνου που τις έγραψε ήταν σαφής, εχρησίμευσαν ως διαθήκες κατά περιστάσεις. Σε μερικά μέρη οι νόμοι έχουν απαιτήσει όπως αυτές οι επιστολές βεβαιωθούν από μάρτυρες, μολονότι σε άλλες περιπτώσεις αυτή η απαίτησις έχει ατονίσει.

Σε μερικά μέρη μια ολόγραφος διαθήκη, δηλαδή γραμμένη από το χέρι του διαθέτου του ιδίου, είναι όχι μόνον παραδεκτή, αλλά συνηθισμένη υπόθεσις. Στη Γαλλία, επί παραδείγματι, οι μόνες απαιτήσεις της διαθήκης αυτού του τύπου είναι ότι ο διαθέτης πρέπει να την γράφη ο ίδιος ολόκληρη, να την χρονολογή και να την υπογράφη. Οι νόμοι ποικίλλουν αναφορικά με την ολόγραφη διαθήκη σε κάθε πολιτεία των Ηνωμένων Πολιτειών. Μερικές πολιτείες δεν τις επιτρέπουν καθόλου. Άλλες πολιτείες δυνατόν να επιτρέπουν μέρη αυτών να δακτυλογραφούνται ή απαιτούν να υπογράφεται, ενώ άλλες δυνατόν να ορίζουν ακριβώς το αντίθετο.

Οι περιπλοκές που μπορούν να προκληθούν από τέτοιες νομικές ποικιλίες αποφεύγονται κάλλιστα καθ’ ολοκληρίαν. Πώς; Με το να συμβουλεύεται ο ενδιαφερόμενος ένα δικηγόρο.

Γιατί να Ιδήτε ένα Δικηγόρο;

Είναι αλήθεια ότι ένας δικηγόρος δεν είναι νομικώς αναγκαίος για να κάμη έγκυρη μια διαθήκη. Ωστόσο, συνήθως μόνον ένας δικηγόρος γνωρίζει καλά όλους τους τελευταίους νόμους που επηρεάζουν το ζήτημα. Επί παραδείγματι, ένας δικηγόρος θα γνωρίζη τις ισχύουσες απαντήσεις σε ερωτήσεις όπως, Πόσοι μάρτυρες απαιτούνται για μια διαθήκη στην περιοχή σας; Μπορεί ένας μάρτυς να είναι επίσης κληρονόμος; Μπορείτε να υπογράψετε τη διαθήκη σας την Κυριακή;

Στο βιβλίο Νόμος για Λαϊκούς, ο Χάρολντ Ντ. Γκρήλεϋ δίνει ένα άλλο παράδειγμα για να δείξη πόσο φρόνιμο είναι να συμβουλεύεται κανείς ένα δικηγόρο:

«Στα δικαστήρια της Νέας Υόρκης παρουσιάσθηκαν πολλές περιπτώσεις διαθηκών άνευ αξίας που είχαν γίνει επάνω σε έντυπα που πωλούνται από χαρτοπώλες, επειδή κάποιος κανονικός όρος ήταν μετά την υπογραφή του διαθέτου, ενώ ο νόμος της Νέας Υόρκης απαιτεί όπως η διαθήκη υπογράφεται στο τέλος.»—Σελίς 305.

Λόγω της μη συμμορφώσεως με απλούς νόμους σαν αυτόν η διαθήκη σας σχετικά με την ιδιοκτησία σας μπορεί νομικώς να αμφισβητηθή. Γι’ αυτό χρειάζεται η συμβουλή ειδικού.

Ευνόητον είναι ότι το Υπουργείο Υγείας, Εκπαιδεύσεως και Κοινωνικής Προνοίας των Ηνωμένων Πολιτειών λέγει στο βιβλιάριό του που φέρει τον τίτλο Σχεδίασις για τα Μετέπειτα Έτη (στην Αγγλική): «Η σπουδαιότης του να λαμβάνη κανείς αρμόδια νομική συμβουλή δεν μπορεί να εξαρθή όσο πρέπει.»

Οικονομία στα Νομικά Έξοδα

Είναι αλήθεια ότι ένας δικηγόρος αποτελεί ένα επιπρόσθετο έξοδο. Εν τούτοις, όταν εξετασθούν όλες οι πλευρές, το να συμβουλευθή κανείς ένα δικηγόρο θα μπορούσε ν’ αποδειχθή οικονομικώτερο από το να μη συμβουλευθή. Ο δικηγόρος μπορεί να σας δείξη, επί παραδείγματι, πώς ν’ αποφεύγωνται δαπάνες και φόροι που συνδέονται με τη διανομή ιδιοκτησίας στους κληρονόμους σας. Αυτό θα τους ευεργετούσε.

Αλλά υπάρχουν επίσης πολλοί τρόποι με τους οποίους μπορείτε προσωπικά να εξοικονομήσετε χρήμα όταν συναλλάσσεσθε μ’ έναν δικηγόρο. Πρώτα απ’ όλα, ένας δικηγόρος δεν θα είχε αντίρρησι να σας πη από πριν, αν τον ρωτήσετε, πόσο θα κοστίσουν οι υπηρεσίες του. Σε μερικές πόλεις υπάρχει υπηρεσία δικηγόρων η οποία δίνει σύντομες συνεντεύξεις έναντι μιας μικράς ωρισμένης αμοιβής. Αν, αφού επωφεληθήτε από την εξυπηρέτησι, χρειασθήτε περισσότερο χρόνο, μπορείτε να ρωτήσετε για περαιτέρω συμβουλή και δαπάνες.

Σε μερικές περιοχές υπάρχουν ακόμη γραφεία νομικής βοηθείας που προμηθεύουν δικηγόρους για πτωχότερους ανθρώπους. Εν τούτοις, εκείνο που κάνετε προτού επισκεφθήτε οποιονδήποτε δικηγόρο αποτελεί επίσης ένα κλειδί για ν’ αποφεύγετε δαπάνες.

Προτού Επισκεφθήτε ένα Δικηγόρο

Πριν επισκεφθήτε ένα δικηγόρο καταρτίστε ένα κατάλογο ελέγχου για να τον βοηθήσετε στη σύνταξι της διαθήκης σας. Αυτό του εξοικονομεί χρόνο. Ο χρόνος του είναι δαπανηρός, κι έτσι ένας τέτοιος εκ των προτέρων σχεδιασμός σάς εξοικονομεί χρήμα. Μη βιάζεσθε. Κάμετε πλήρη τον κατάλογό σας. Δώστε πληροφορίες προσωπικής και νομικής φύσεως.

Οι προσωπικές λεπτομέρειες θα μπορούσαν ν’ απλοποιηθούν με το να κάμετε ένα οικογενειακό δένδρο που να δείχνη πλήρη ονόματα, ηλικίες και διευθύνσεις μελών της αμέσου οικογενείας σας. Με αυτό θα θέλατε να περιλάβετε πλήρη πληροφορία για ένα προηγούμενον σύντροφο, αν ποτέ είχατε διαζευχθή ή χωρίσει.

Καταγράψτε σε κατάλογο όλη την πραγματική ιδιοκτησία σας (ως κτήματα, οικοδομές.) Δώστε διευθύνσεις, αν αυτές βρίσκωνται στην πόλι· αν είναι στην εξοχή, δώστε ακριβή πληροφορία τοπογραφήσεως. Τότε κανένας δεν μπορεί αργότερα ν’ αμφισβητήση τη διαθήκη σας επειδή αυτή λέγει ‘νοτίως αυτού ή εκείνου του λόφου’ όταν στην πραγματικότητα αποδεικνύεται ότι βρίσκεται ‘νοτιοανατολικώς.’

Καταγράψτε καθαρά όσα έχετε σε προσωπική περιουσία. Έχετε πιστώσεις; Συμβόλαια ασφαλείας ζωής; Τραπεζικούς λογαριασμούς; Μετοχές; Ομολογίες; Κοσμήματα; Δόστε μια περίληψι όλων σας των κεφαλαίων, ενεργητικών και παθητικών.

Όταν γίνη αυτό, αποφασίστε τι θέλετε να γίνη με την ιδιοκτησία σας. Ποιοι θα είναι οι κληρονόμοι σας; Τι θ’ αποκτήση ο καθένας; Ποιοι θα είναι οι αντικαταστάται κληρονόμοι, αν τύχη και πεθάνη ένας από τους πρώτους;

Επιθυμήτε να περιλάβετε στα κληροδοτήματά σας μια αγαθοεργία; Αν είν’ έτσι, η συμβουλή του Ρενέ Α. Βόρμσερ είναι ορθή:

«Κατά την εκλογή των αντιπροσώπων που πρόκειται να εκτελέσουν τις ‘αγαθοεργίες’ σας, βεβαιωθήτε από πριν ότι αυτοί είναι νομικώς προνομιούχοι για να δεχθούν το δώρον. Το ίδρυμα που έχετε στο νου σας δυνατόν να μη είναι εξουσιοδοτημένο να λάβη αγαθοεργά κληροδοτήματα μέσω διαθηκών, και δυνατόν να περιορίζεται σ’ εκείνα με τα οποία ιδρύθηκε . . .

»Ερευνήστε. Βεβαιωθήτε ότι αυτό μπορεί να λάβη κληροδοτήματα, ότι μπορεί να λάβη το κληροδότημά σας. . . . Μπορεί να αρνηθή.»—Η Διαθήκη σας και τι δεν Πρέπει να Κάμετε Σχετικά με Αυτήν, σελίς 104.

Άλλα ζητήματα σχετικά με τη διανομή της ιδιοκτησίας σας πρέπει να προμελετηθούν. Ποιος θα είναι ο εκτελεστής της διαθήκης; Αυτός είναι ένα άτομο, συχνά ο σύντροφος ή ο απόγονος—-διωρισμένο να φροντίση όπως οι όροι της διαθήκης εκτελεσθούν. Συνεννοηθήτε από πριν με αυτόν (και ίσως με ένα αντικαταστάτην του) για να βεβαιωθήτε για την προθυμία τους να δεχθούν την ευθύνη.

Τελικά, μη λησμονείτε τα πιο προσωπικά ζητήματα. Επιθυμείτε ν’ αναφέρετε ειδικές διευθετήσεις για την κηδεία; Θα θέλατε να διορίσετε κηδεμόνα για ένα βρέφος ή για την περιουσία του;

Το να προετοιμασθήτε με πληροφορίες αυτού του είδους προτού ιδήτε ένα δικηγόρο θα έχη συνέπεια την εξοικονόμησι χρόνου και χρήματος. Εξασφαλίζει καλύτερα τις επιθυμίες σας που έχουν ενσωματωθή στη διαθήκη και κατόπιν τις προωθείτε. Αλλά, όταν συνταχθή μια διαθήκη, τι θα πρέπει να γίνη μ’ αυτήν;

Αφού Συμπληρώσετε τη Διαθήκη Σας

Πρέπει να φυλαχθή σε μια ασφαλή θέσι, κατά προτίμησιν μαζί με άλλα αξιόλογα χαρτιά. Πολλές αυθεντίες συμβουλεύουν να μη φυλάσσεται σε χρηματοκιβώτια τραπέζης, επειδή έτσι μετά τον θάνατον του διαθέτου η διαθήκη γίνεται δημόσιον έγγραφον που χρειάζεται διατυπώσεις για ν’ ανοιχθή. Αργοπορία στο άνοιγμα της διαθήκης μπορεί να σημαίνη ότι δεν θα ισχύσουν οι διατάξεις που πρέπει να εκτελεσθούν αμέσως, όπως εκείνες που αναφέρονται στην κηδεία σας.

Επομένως, δυνατόν να προτιμήσετε να την καταθέσετε στο γραφείον του δικηγόρου σας ή ενός εμπίστου φίλου. Σε μερικές περιοχές, η διαθήκη μπορεί να τοποθετηθή στο αρχείον ενός δικηγόρου καταθέσεως διαθηκών έναντι μικρής αμοιβής.

Λόγω των αλλαγών στους φορολογικούς νόμους και στις δικές σας περιστάσεις είναι καλό περιοδικώς ν’ αναθεωρήτε τη διαθήκη σας και να την ανανεώνετε όταν είναι αναγκαίον. Μια νέα διαθήκη πρέπει να διατυπώνεται κατά τέτοιον τρόπο ώστε να δείχνη σαφώς ότι αντικαθιστά όλες τις προηγούμενες· παλαιές διαθήκες (και αντίγραφα) μπορούν καλύτερα να καταστρέφωνται. Μπορείτε να το εξετάσετε αυτό μαζί με τον δικηγόρο σας, διότι σε μερικές πολιτείες μπορεί να είναι σκόπιμο να τις φυλάσσετε.

Αναμφιβόλως η διαθήκη σας είναι ένα σπουδαίο έγγραφο. Τα μέλη της οικογενείας σας και άλλοι κληρονόμοι ωφελούνται απ’ αυτήν. Αλλά και σεις ωφελείσθε! Η διάνοιά σας είναι ήσυχη όταν γνωρίζετε ότι σ’ έναν αβέβαιο κόσμο εκάματε όλες τις ενέργειες που μπορούσατε για να εξασφαλίσετε κάποια συνεχιζόμενη προμήθεια για κείνους που αγαπάτε.