Ο Ανεστραμμένος Κόσμος του Βραδύποδος

‘ΤΙ κάνει αυτό το παλιό ξεσκονιστήρι στη διχάλα αυτού του δένδρου;’ Πόσο εξεπλάγη το άτομο που έκανε αυτή την ερώτησι όταν έμαθε ότι εκείνο που εξέλαβε ως ‘παλιό ξεσκονιστήρι’ ήταν στην πραγματικότητα ζώο—θηλαστικό! Για πρώτη φορά στη ζωή του είδε ένα βραδύποδα στη φυσική του κατοικία.

Οι βραδύποδες ζουν στα τροπικά δάση της Νοτίου και Κεντρικής Αμερικής. Κατατάσσονται μεταξύ των πιο αργών πλασμάτων. Αυτή η δυσκινησία συμβάλλει στη χαμηλή θερμοκρασία του σώματος των. Το περισσότερο μέρος της ζωής των οι βραδύποδες κρέμονται με τα πόδια πάνω και το κεφάλι κάτω, κάθονται στη διχάλα ενός δένδρου ή αναπαύονται με την πλάτη ακουμπισμένη σε κάποιο χαμηλότερο κλαδί. Όποτε είναι στα δένδρα, τα πέλματα τους είναι πάντοτε γαντζωμένα σταθερά σε κάποιο κλαδί. Για τους βραδύποδες, το φαγητό, ο ύπνος, ακόμη και το ζευγάρωμα και η γέννησις, είναι όλες δραστηριότητες που γίνονται ενώ βρίσκονται σε αντεστραμμένη κατάστασι.

Συνήθως ο βραδύπους γεννά μόνο ένα μικρό κάθε φορά. Το μικρό μπορεί κατάλληλα να περιγραφή ως μια μπάλλα από γούνα. Καθώς η μητέρα το μεταφέρει στο στήθος της, το μικρό προσκολλάται στο μακρό της τρίχωμα.

Οι βραδύποδες που είναι πλήρως ανεπτυγμένοι έχουν περίπου το μέγεθος μιας μεγάλης κατοικίδιας γάτας. Τα μακριά χέρια και πόδια του καταλήγουν σε καμπουρωτά νύχια που έχουν μήκος περίπου τρεις ίντσες (7,5 εκατοστά). Το τραχύ τρίχωμα του βραδύποδος έχει την αντίθετη κατεύθυνσι από την κατεύθυνσι που έχουν τα άλλα θηλαστικά, από την κοιλιά προς την πλάτη.

Υπάρχει και κάτι άλλο που είναι αρκετά παράξενο σχετικά με το τρίχωμα του βραδύποδος. Ίσως έχετε ακούσει, τη φράσι, ‘πέτρα που κυλά, μούχλα δεν πιάνει.’ Μπορείτε όμως να φαντασθήτε ένα ζώο που είναι τόσο αργό στις κινήσεις του ώστε αρχίζουν να φυτρώνουν επάνω στο τρίχωμα του διάφορα φυτά; Αυτό ακριβώς συμβαίνει με τον βραδύποδα. Στη διάρκεια της βροχερής περιόδου, τα φύκια αναπτύσσονται άφθονα στο τρίχωμα του βραδύποδος και του δίδουν μια πρασινωπή απόχρωσι.

Το τρίχωμα του βραδύποδος, εκτός του ότι ευνοεί αυτή τη φυτική ανάπτυξι μπορεί να παρέχη επίσης καταφύγιο και σε κάποιο έντομο—σ’ ένα σκώρο που μοιάζει με τον σκώρο των ρούχων. Η αιτία γι’ αυτό παραμένει ακόμα μυστήριο. Η Διεθνής Εγκυκλοπαιδεία Αγρίας Ζωής παρατηρεί τα εξής: «Κανείς δεν μπόρεσε να βρη γιατί οι σκώροι ζουν στο τρίχωμα του βραδύποδος. Δεν τρέφονται εκεί, ούτε βρέθηκαν ποτέ τα αυγά ή οι κάμπιες τους στο τρίχωμα του.»

Ολόκληρη η ζωή του βραδύποδος φαίνεται ότι ακολουθεί μια αργή κίνησι. Περίπου δεκαοκτώ ώρες την ημέρα οι βραδύποδες λαγοκοιμούνται ή κοιμούνται κανονικά και είναι πιο δραστήριοι τη νύχτα. Για να διασχίση ένας βραδύπους μια απόστασι τεσσάρων μιλίων καθώς κινεί αργά το ένα χέρι μετά το άλλο και με προσοχή στερεώνει τα νύχια του στους χονδρούς κλάδους των δένδρων, μπορεί να χρειασθή περισσότερο από ενάμισυ μήνα. Στο έδαφος οι κινήσεις του βραδύποδος είναι ακόμη πιο αργές, επειδή το ζώο είναι κυρίως καμωμένο για να ζη κρεμασμένο ανάποδα στα δένδρα και όχι για να περπατά. Αφού στερεωθή με τα νύχια του, ο βραδύπους σύρεται προς τα εμπρός. Μια κίνησις που μπορεί να την κάνη το ζώο σε επτά δευτερόλεπτα επάνω στα δένδρα, μπορεί να του πάρη ένα ολόκληρο λεπτό όταν την κάνη στο έδαφος. Είναι καταπληκτικό, όμως, το γεγονός ότι οι βραδύποδες είναι ταχύτεροι στο νερό. Ανάσκελα στο νερό, κολυμπούν κουνώντας τα χέρια τους εναλλάξ. Είναι γνωστό ότι οι βραδύποδες διασχίζουν νερό πλάτους ενός μιλίου ή περισσότερο.

Κάποιος θα μπορούσε να σκεφθή ότι ένα ζώο, που είναι τόσο αργό όσο ο βραδύπους, με δυσκολία θα μπορούσε να έχη επιζήσει μέχρι τον καιρό μας. Αλλά το ζώο αυτό δεν είναι τελείως αβοήθητο. Μπορεί να αμύνεται με τα μακριά του νύχια και τα μυτερά του δόντια. Αν τον βλέπη κανείς από το έδαφος, μπορεί εύκολα να περάση τον βραδύποδα για φωλιά τερμιτών ή σωρό ξηρών φύλλων. Έτσι, το ζώο συχνά μπορεί να ξεφύγη από την προσοχή των διωκτών του. Επί πλέον, το σκληρό του δέρμα, ένα παχύ στρώμα από τραχύ και πυκνό τρίχωμα και είκοσι τρία ζεύγη πλευρών προστατεύουν τα ζωτικά όργανα του ζώου. Αυτό που είναι ιδιαίτερα εκπληκτικό σχετικά με τους βραδύποδες είναι η ικανότης των να επιζούν από τραύματα, χτυπήματα ακόμη και από ποσότητα δηλητηρίου που θα μπορούσε να φονεύση άλλα θηλαστικά.

Δύο Βασικά Είδη

Γιατί να μην παρατηρήσωμε πιο προσεκτικά τον ασυνήθη βραδύποδα; Παρατηρήστε τους μακρείς βραχίονες. Αν κάθε βραχίονας καταλήγη σε δύο μακριά, καμπυλωτά νύχια, τότε εξετάζετε έναν βραδύποδα με δύο δάχτυλα. Οι μακρύτεροι βραχίονες του τριδάκτυλου βραδύποδος είναι εφοδιασμένοι με τρία καμπυλωτά νύχια, όπως είναι ακριβώς κάθε πόδι των βραδυπόδων και στις δύο ποικιλίες.

Υπάρχουν ακόμα αρκετά άλλα χαρακτηριστικά που διακρίνουν τα δύο βασικά είδη των βραδυπόδων. Ο διδάκτυλος βραδύπους είναι μεγαλύτερος και δεν έχει ουρά. Ο τριδάκτυλος βραδύπους, εξ άλλου, έχει μια κοντή ουρά σαν κομμάτι ξύλο και είναι εφωδιασμένος με δύο ή τρεις ή περισσότερους σπονδύλους στο μακρύ λαιμό του. Ο συνολικός αριθμός των σπονδύλων—εννέα—είναι ασυνήθης για τα θηλαστικά, σχεδόν όλα έχουν επτά σπονδύλους στον λαιμό. Οι τριδάκτυλοι βραδύποδες, μπορούν να κρέμωνται ανάποδα κι εν τούτοις να κρατούν το κεφάλι τους σχεδόν όρθιο προς τα δεξιά, επειδή έχουν περισσότερους σπονδύλους στο λαιμό. Μπορούν να γυρίζουν το κεφάλι τους κατά 270 μοίρες, να κάνουν σχεδόν πλήρη κύκλο!

Σχολιάζοντας ένα χαρακτηριστικό που είναι μοναδικό στον άρρενα τριδάκτυλο βραδύποδα, το βιβλίο Το Βασίλειον των Ζώων λέγει τα εξής: «Το υπερβολικά περίεργο πράγμα σχετικά με τους άρρενες είναι η κηλίδα ζωηρού κίτρινου χρώματος που φέρουν στην πλάτη και που έχει το μέγεθος ενός ασημένιου δολλαρίου. Στο σημείο που είναι η κηλίδα, το τρίχωμα είναι κοντό και στιλπνό· μέχρι τώρα κανείς δεν έχει εξηγήσει αυτό το παράξενο χαρακτηριστικό.» Εδώ υπάρχει, επίσης ένα άλλο μυστήριο σχετικά με τον βραδύποδα που ζητεί απάντησι.

Ο τριδάκτυλος βραδύπους, δεν τα πηγαίνει καλά στους ζωολογικούς κήπους. Αυτό κυρίως οφείλεται στο γεγονός ότι η δίαιτα του συνίσταται από τα μπουμπούκια, τα φύλλα και τα τρυφερά κλαδιά του δένδρου Κεκροπία. Ο διδάκτυλος βραδύπους δεν έχει τόσο περιωρισμένες συνήθειες φαγητού κι έχει προσαρμοσθή πολύ καλύτερα στην αιχμαλωσία.

Από τα δύο βασικά είδη, ο πιο δραστήριος είναι ο διδάκτυλος βραδύπους. Όταν τον απειλούν, χτυπά γρήγορα με τους μακρείς βραχίονες του και προκαλεί σοβαρές πληγές με τα καμπυλωτά του νύχια. Μπορεί επίσης να δαγκώση άγρια με όλα τα δεκαοκτώ δόντια που διαθέτει. Όταν αντιμετωπίζη τον ίδιο κίνδυνο, ο τριδάκτυλος βραδύπους κινεί τους βραχίονες του με πιο αργό ρυθμό και σπάνια δαγκώνει.

Ο διδάκτυλος βραδύπους, είναι επίσης λιγότερο αδέξιος από τον συγγενή του. Κατεβαίνει από την κορυφή ενός δένδρου πρώτος, Αλλά ο τριδάκτυλος βραδύπους, όταν μετακινήται από ένα κλαδί προς τον κορμό του δένδρου, πρώτα περιστρέφεται κι έπειτα κατεβαίνει από το δένδρο με φορά προς τα πίσω.

Ο ανεστραμμένος κόσμος του βραδύποδος είναι παράξενος αλλά ελκυστικός. Ίσως έχετε δει ένα ή περισσότερα απ’ αυτά τα ζώα στον ζωολογικό κήπο. Εξ άλλου, μπορεί κάποτε στο μέλλον να επισκεφθήτε τα τροπικά δάση της Κεντρικής ή της Νοτίου Αμερικής. Αν συμβή αυτό, μην εκπλαγήτε αν δήτε κάτι που μοιάζει με νεκρό αντικείμενο επάνω σ’ ένα δένδρο να κουνιέται. Μπορεί να είναι κάποιος βραδύπους με τις αργές του κινήσεις που απολαμβάνει τη ζωή στον φυσικό ανεστραμμένο κόσμο.