Κάμετε το Χρώμα να Εργάζεται για Σας

ΓΙΑΤΙ αισθάνεσθε ευχαρίστησι καθώς κοιτάτε τον ανέφελο ουρανό; Τι σας κάνει να παρατηρήτε τις βραγιές με τα όμορφα λουλούδια; Όταν σχηματίζεται κάπου κοντά το ουράνιο τόξο, τι είναι εκείνο που σας υποκινεί να το περιεργάζεσθε;

Σ’ όλες αυτές τις περιπτώσεις, δεν είναι τα όμορφα χρώματα που σας εντυπωσιάζουν; Όταν χρησιμοποιήται κατάλληλα, το χρώμα μπορεί να χαροποιήση τη θλιμμένη ψυχή, να υποκινήση την παραγωγικότητα στην εργασία, να ηρεμήση τα τεντωμένα νεύρα και να εξυπηρετήση άλλους ωφέλιμους σκοπούς.

Αλλά, αλήθεια, τι είναι το χρώμα; Πώς μπορείτε να κάμετε το χρώμα να εργασθή για σας;

Χρώματα—Από Πού;

Ίσως υπάρχει κοντά σας μια φρουτιέρα με μήλα που έχουν ζωηρό κόκκινο χρώμα. Γνωρίζετε ότι τα ίδια τα μήλα δεν είναι κόκκινα; Ούτε το γρασίδι στην αυλή σας, που την κάνει να μοιάζη με πράσινο χαλί, είναι πράσινο. Τα ίδια τα αντικείμενα δεν έχουν κανένα χρώμα. Αυτό που φαίνεται σαν χρώμα προέρχεται από μια πηγή διαφορετική από τα αντικείμενα που βλέπομε. Πώς συμβαίνει αυτό;

Το χρώμα προέρχεται από το φως. Κατά συνέπεια, όταν δεν υπάρχη καθόλου φως, όπως στο σκοτάδι της νύχτας, το αντικείμενο δεν έχει κανένα χρώμα. Πώς επενεργεί το φως στα αντικείμενα ώστε να δημιουργή τα χρώματα;

Ο ήλιος εκπέμπει τεράστια ποσότητα «ηλεκτρομαγνητικής ενεργείας» ή «ακτινοβολίας.» Σ’ αυτή περιλαμβάνεται και μια λεπτή λωρίδα από μήκη κύματος που είναι ορατά. Το μακρύτερο απ’ αυτά είναι μόνο 32 εκατομμυριοστά της ίντσας (0,0008 χιλιοστόμετρα) από κορυφή σε κορυφή και το βλέπομε ως κόκκινο φως. Καθώς τα κύματα του φωτός γίνονται προοδευτικά μικρότερα, εμφανίζονται ως πορτοκαλί, κίτρινο, πράσινο, μπλε, ινδικόν (βαθύ μπλε) και ιώδες χρώμα. Τα κύματα που δημιουργούν το ιώδες φως, έχουν μήκος μόνο 16 περίπου εκατομμυριοστά της ίντσας (0,0004 χιλιοστόμετρα) από κορυφή σε κορυφή.

Και τι θα πούμε για το λευκό φως; Αυτό προκύπτει όταν αναμιγνύωνται όλα τα φωτεινά κύματα, όπως στην περίπτωσι του ηλιακού φωτός. Μόνον όταν αυτά τα κύματα είναι χωριστά, βλέπομε τα διάφορα χρώματα που αποτελούν το ηλιακό φως.

Αυτό μπορεί να φανή αν χρησιμοποιήσωμε ένα τριγωνικό κομμάτι γυαλιού που λέγεται πρίσμα. Αν κανείς κατευθύνη μια λεπτή ακτίνα λευκού φωτός προς μια λευκή οθόνη και τοποθετήση το πρίσμα στον δρόμο του φωτός, αυτό που θα εμφανισθή στην οθόνη θα είναι, όχι το λευκό φως, αλλά το πλήρες φάσμα των χρωμάτων, κόκκινο, πορτοκαλί, κίτρινο, πράσινο, μπλε, ινδικόν και ιώδες. Γιατί συμβαίνει αυτό; Επειδή το πρίσμα εκτρέπει κάθε κύμα σε διαφορετικό βαθμό κι έτσι τα ξεχωρίζει. Ίσως να έχετε δει παρόμοιο αποτέλεσμα μετά τη βροχή, όταν οι σταγόνες του νερού στον αέρα ενεργούν ως πρίσματα και αναλύουν το ηλιακό φως στα βασικά του χρώματα—δημιουργώντας το πολύχρωμο ουράνιο τόξο.

Έγχρωμα Αντικείμενα—Γιατί;

Αλλά γιατί βλέπομε τα αντικείμενα σαν κόκκινα, κίτρινα, κυανά και άλλα χρώματα; Επειδή οι διάφορες ουσίες που λέγονται χρωστικές ουσίες, απορροφούν ωρισμένα κύματα φωτός και αντανακλούν άλλα. Αυτό που αντανακλάται στο μάτι φαίνεται ως το χρώμα του αντικειμένου. Επί παραδείγματι, το γρασίδι φαίνεται πράσινο, διότι οι χρωστικές του ουσίες απορροφούν όλα τα κύματα του φωτός εκτός από το πράσινο που αντανακλάται σ’ εμάς. Όταν απορροφώνται όλα τα κύματα του φωτός, το αντικείμενο φαίνεται μαύρο. Αυτό θα συνέβαινε αν, παραδείγματος χάριν, φωτίζατε μια μπλε πετσέτα μόνο με κίτρινο ή κόκκινο φως. Επειδή η χρωστική ουσία της πετσέτας αντανακλά μόνο το μπλε και δεν υπάρχει μπλε στο κίτρινο ή κόκκινο φως, η πετσέτα θ’ απορροφήση όλο το κίτρινο ή κόκκινο φως και θα φανή μαύρη. Έτσι, αντί να είναι χρώμα, το μαύρο είναι μάλλον έλλειψις χρώματος.

Οι επιστήμονες μιλούν για ωρισμένα «βασικά χρώματα.» Αυτά είναι εκείνα από τα οποία μπορούν να γίνουν οι περισσότεροι συνδυασμοί. Τα βασικά χρώματα του φωτός είναι το κόκκινο, το μπλε και το πράσινο. Όταν αναμιγνύεται το κόκκινο και το μπλε φως, το αποτέλεσμα είναι ένα κοκκινωπό μπλε που λέγεται φουξίνη (φούξια). Όταν αναμιγνύεται το μπλε και το πράσινο φως δημιουργούν ένα πρασινωπό μπλε που λέγεται κυανούν. Το κόκκινο και το πράσινο φως συνδυάζονται για να κάμουν το κίτρινο. Και τα τρία μαζί δίνουν το λευκό φως.

Εν τούτοις, δεν θα έχετε τα ίδια αποτελέσματα αν αναμίξετε χρώματα (μπογιές). Αυτό συμβαίνει επειδή στην προκειμένη περίπτωσι, αναμιγνύετε χρωστικές ουσίες που αντανακλούν μάλλον το φως παρά αναμιγνύουν φώτα διαφορετικών χρωμάτων. Επομένως, τα βασικά χρώματα του φωτός δεν είναι τα ίδια με τα χρώματα των χρωστικών ουσιών. Τα τρία χρώματα που προκύπτουν από τη μεγαλύτερη ποικιλία των συνδυασμών των χρωστικών ουσιών είναι το κόκκινο, το κίτρινο και το μπλε. Η ανάμιξις δύο βασικών χρωστικών ουσιών δίνει ένα «δευτερεύον χρώμα,» κάτι ενδιάμεσο μεταξύ των δύο βασικών που χρησιμοποιούνται. Το κόκκινο και το κίτρινο δίνουν το πορτοκαλί χρώμα· το κίτρινο και το μπλε κάνουν το πράσινο· το μπλε και το κόκκινο παράγουν το ιώδες ή πορφυρούν, όπως το προτιμούν μερικοί. Στο μέσον, μεταξύ των δασικών και δευτερευόντων χρωμάτων, είναι τα «ενδιάμεσα χρώματα.» Αυτά είναι το κίτρινο-πορτοκαλί, το κόκκινο-ιώδες, το μπλε-ιώδες, το μπλε-πράσινο και το κίτρινο-πράσινο.

Θα σας άρεσε να μάθετε πώς να χρησιμοποιήτε τα χρώματα; Αν ναι, ο «πολύχρωμος δίσκος» και το «πολύχρωμο τρίγωνο» μπορούν να σας βοηθήσουν. Τι είναι αυτά;

Ο «Πολύχρωμος Δίσκος» και το «Πολύχρωμο Τρίγωνο»

Τα βασικά, δευτερεύοντα και ενδιάμεσα χρώματα που αναφέραμε πιο πάνω είναι δώδεκα. Πολλοί το βρίσκουν πρακτικό να τα τοποθετούν σ’ ένα πολύχρωμο δίσκο που μοιάζει με την πλάκα του ρολογιού. Πρώτα τοποθετήστε τα βασικά χρώματα σε ίση απόστασι το ένα από το άλλο. Αν βάλετε το κίτρινο στη θέσι 12 του ρολογιού, τότε το κόκκινο θα μπορούσε να τοποθετηθή στη θέσι 4 του ρολογιού και το μπλε στη θέσι 8 του ρολογιού. Βάλτε τα δευτερεύοντα μεταξύ των βασικών, αρχίζοντας από το πορτοκαλί στον αριθμό 2 του ρολογιού, το ιώδες στον αριθμό 6 και το πράσινο στον αριθμό 10. Βάζοντας τα ενδιάμεσα χρώματα στα έξη απομένοντα διαστήματα, έχετε σαν αποτέλεσμα έναν πολύχρωμο δίσκο όπως φαίνεται στη σελίδα δεκαεπτά.

Αλλά πού τοποθετούνται τα πολλά καφέ και μπεζ σ’ αυτό το σύστημα; Πέφτουν μέσα στον πολύχρωμο δίσκο. Αν αναμίξετε τα τρία βασικά (ή αν προτιμάτε τα δευτερεύοντα) προσέχοντας τις αναλογίες, μπορείτε να φτιάξετε ατέλειωτες ποικιλίες από πράσινο-λαδί, ανοιχτό και σκούρο καφέ και μπεζ.

Πώς μπορεί αυτό το σύστημα να σας βοηθήση να συνδυάζετε κατάλληλα τα χρώματα; Συχνά προκύπτουν ευχάριστα αποτελέσματα από τη χρήσι των συμπληρωματικών χρωμάτων. Αυτά τοποθετούνται το ένα απέναντι του άλλου στον πολύχρωμο δίσκο. Έτσι, μπορεί να διαπιστώσετε ότι το κόκκινο ταιριάζει ωραία με το πράσινο, το μπλε με το πορτοκαλί, το κίτρινο με το ιώδες και ούτω καθεξής. Μερικοί πέτυχαν θαυμάσιους τετράχρωμους συνδυασμούς, συνδυάζοντας δύο ζεύγη συμπληρωματικών. Εν τούτοις, το αν θα σας αρέση ένας συνδυασμός χρωμάτων, εξαρτάται πολύ από την ιδιαίτερη προσωπικότητά σας. Αυτό που αρέσει σε κάποιον, μπορεί ν’ αντιτίθεται στη γνώμη κάποιου άλλου.

Πολύ συχνά ένα χρώμα ταιριάζει ωραία με τα δύο πλαϊνά σε κάθε πλευρά του συμπληρωματικού του. Παραδείγματος χάριν, το μπλε συνδυάζεται ευχάριστα με το κίτρινο-πορτοκαλί και το κόκκινο-πορτοκαλί. Ένας άλλος ωραίος συνδυασμός είναι η τριάδα, που γίνεται από χρώματα τοποθετημένα σε ίση απόστασι το ένα από το άλλο. Συνδυασμοί όπως μπλε-πράσινο, κίτρινο-πορτοκαλί και κόκκινο-ιώδες, καθώς επίσης τα βασικά χρώματα κόκκινο, κίτρινο και μπλε, είναι παραδείγματα τριάδων.

Ευχάριστη επίσης είναι η χρήσις των γειτονικών χρωμάτων, δηλαδή, εκείνων που είναι το ένα δίπλα στο άλλο στον πολύχρωμο δίσκο. Επί παραδείγματι, θα διαπιστώσετε ότι το κίτρινο, το κίτρινο-πράσινο και το κίτρινο-πορτοκαλί συνδυάζονται ωραία, όπως επίσης και το ιώδες, το μπλε-ιώδες και το κόκκινο-ιώδες. Μια άλλη ενδιαφέρουσα μέθοδος είναι γνωστή ως αμοιβαία συμπλήρωσις. Αυτή συνδυάζει πέντε γειτονικά χρώματα με συμπληρωματικό το μεσαίο. Αν, παραδείγματος χάριν προτιμήσετε ως γειτονικά χρώματα το πράσινο, το κιτρινοπράσινο, το κίτρινο, το κίτρινο-πορτοκαλί και το πορτοκαλί, το έκτο χρώμα θα είναι το ιώδες, το συμπληρωματικό του μέσου (το οποίο στην προκειμένη περίπτωσι είναι το κίτρινο).

Και τι θα λεχθή για τις παραλλαγές ενός μόνο χρώματος; Αυτές οι παραλλαγές γίνονται αν αραιώσωμε ένα χρώμα με μια ουδέτερη χρωστική ουσία, είτε λευκή είτε μαύρη. Εδώ θα σας βοηθήση η χρήσις ενός «πολύχρωμου τριγώνου.» Τι είναι αυτό; «Το πολύχρωμο τρίγωνο,» σημειώνει η Παγκόσμια Εγκυκλοπαιδεία του Βιβλίου, «έχει ένα χρώμα στη μια γωνία, μαύρο στην άλλη και λευκό στην τρίτη. Αν αναμίξωμε ένα χρώμα από τον πολύχρωμο δίσκο, παραδείγματος χάριν το κόκκινο, με το λευκό, το αποτέλεσμα είναι η απόχρωσις—στην προκειμένη περίπτωσι το ροζ. Αν αναμίξωμε κόκκινο με μαύρο, το αποτέλεσμα είναι η σκιά—στην προκειμένη περίπτωσι καστανό. Αν αναμίξωμε το κόκκινο με το λευκό και με το μαύρο, το αποτέλεσμα είναι ο τόνος—στην προκειμένη περίπτωσι τριανταφυλλί.» Το πολύχρωμο τρίγωνο είναι περίπου όπως αυτό στη σελίδα δεκαεπτά.

Πώς μπορεί κανείς να το χρησιμοποιήση; «Στο πολύχρωμο τρίγωνο,» συνεχίζει η ανωτέρω εγκυκλοπαιδεία, «τα χρώματα σε κάθε ευθεία σχηματίζουν ωραίους συνδυασμούς. Ένα αμιγές χρώμα συνδυάζεται με αποχρώσεις και με λευκό, με σκιές και με μαύρο ή με τόνους και με γκρίζο. Η απόχρωσις και ο τόνος συνδυάζονται με το μαύρο και η σκιά και ο τόνος ταιριάζουν με το λευκό. Ωραία εναρμονίζονται επίσης ομάδες από αποχρώσεις, σκιές ή τόνους.»

Γνωρίζατε ότι το χρώμα μπορεί ακόμη να κάμη ένα δωμάτιο να φαίνεται μεγαλύτερο ή μικρότερο από το πραγματικό του μέγεθος; Η Φλώρενς Μπάγιερλυ, ειδικευμένη στη διακόσμησι εσωτερικών χώρων, λέγει:

«Το χρώμα μπορεί ν’ αλλάξη το φαινομενικό μέγεθος ενός δωματίου. Μπορεί επίσης να κρύψη ή να τονίση χαρακτηριστικά του δωματίου. Για να κάμετε ένα δωμάτιο να φαίνεται μεγαλύτερο, βάψτε το σε απαλό, ψυχρό χρώμα. Οι τοίχοι θα φαίνωνται σαν να υποχωρούν ή ν’ απομακρύνωνται. Για να κάμετε ένα δωμάτιο να φαίνεται μικρότερο, χρησιμοποιείτε φωτεινό χρώμα που ‘προχωρεί’ ή φαίνεται ότι θα έλθη κατ’ επάνω σας. Μπορείτε να κρύψετε μια ογκώδη πολυθρόνα, ή να την κάμετε να φαίνεται μικρότερη, με το να τη βάψετε στα χρώμα του φόντου της. Μπορείτε να τονίσετε ένα αντικείμενο ή ένα χώρο χρησιμοποιώντας αντίθετα χρώματα. Επί παραδείγματι, τα λευκά πιάτα που φαίνονται να χάνωνται σ’ ένα λευκό ερμάρι, φαίνονται εντυπωσιακά σ’ ένα ‘σκρίνιο’ με γραμμές σε βαθύ πράσινο.»

Έχετε χρησιμοποιήσει κανένα απ’ αυτούς τους τρόπους για να κάμετε τα χρώματα να εργάζωνται για σας; Αν σκοπεύετε να το κάμετε, υπάρχει και κάτι ακόμη που πρέπει να γνωρίζετε σχετικά με τα χρώματα. Ποιο είναι αυτό;

Ψυχολογικές Επιδράσεις των Χρωμάτων

Τα χρώματα έχουν σημαντική ψυχολογική επίδρασι και μπορούν να χρησιμοποιηθούν με καλά αποτελέσματα. «Από την εργασία μας,» παρατηρεί ο ειδικός επί των χρωμάτων Φάμπερ Μπίρρεν, «έχομε διαπιστώσει ότι οι άνθρωποι αντιδρούν εντελώς διαφορετικά σ’ ένα περιβάλλον με ζωηρά χρώματα απ’ ό,τι σ’ ένα μουντό περιβάλλον, μολονότι οι ίδιοι μπορεί να μη το συνειδητοποιούν. Η φυσική κατάστασις για τον άνθρωπο είναι να ζη σ’ ένα περιβάλλον που αλλάζει διαρκώς—σε φως, σε χρώματα και σε σχήματα. Στη φύσι δεν υπάρχει αυτό που λέγεται μονότονο περιβάλλον. Σήμερα γνωρίζομε ότι η νοημοσύνη των παιδιών εκφυλίζεται πραγματικά σ’ ένα μονότονο περιβάλλον.» Ποιες είναι λοιπόν οι επιδράσεις των βασικών χρωμάτων;

Μεταξύ των «θερμών» χρωμάτων είναι το κόκκινο και το πορτοκαλί. Αυτά είναι ζωηρά κι έχουν την ιδιότητα να εξάπτουν τα αισθήματα και να υποκινούν ωρισμένες σωματικές λειτουργίες. Σύμφωνα με το βιβλίο Η Τέχνη των Χρωμάτων και του Σχεδίου, το κόκκινο φως «επιταχύνει τον σφυγμό και ανεβάζει την πίεσι του αίματος.» Τα άτομα που προτιμούν το κόκκινο είναι συνήθως αυθόρμητα και δραστήρια, με ισχυρές προσωπικότητες και δίψα για δράσι και επιτυχία. Αν χρησιμοποιούνται κατάλληλα, το κόκκινο και το πορτοκαλί μπορούν να είναι διεγερτικά, αλλά η κατάχρησις δημιουργεί έντασι.

Ένα άλλο θερμό χρώμα είναι το κίτρινο. Το φωτεινό, καθαρό κίτρινο θυμίζει τον ήλιο και είναι χαρούμενο, εύθυμο και ζωηρό. Εξ άλλου, το σκούρο κίτρινο και το κίτρινο που πρασινίζει δεν είναι δημοφιλή. Στη διάνοια πολλών υπονοούν πράγματα όπως η ασθένεια, η δειλία, ο φθόνος και η προδοσία. Αλλά όταν συνδυάζωνται κατάλληλα με άλλα χρώματα, τα χρώματα αυτά συμβάλλουν σ’ ένα ευχάριστο, γενικό αποτέλεσμα.

Τα «ψυχρά» χρώματα, στα οποία περιλαμβάνονται και το ιώδες, το μπλε και το πράσινο, είναι ήρεμα και γαλήνια κι έχουν καταπραϋντική επίδρασι στους ανθρώπους. Σε αντίθεσι με την επίδρασι του κόκκινου φωτός στους ανθρώπους, το μπλε φως έχει διαπιστωθή ότι επιβραδύνει τον σφυγμό και κατεβάζει την πίεσι του αίματος. Το ανοιχτό μπλε είναι καταπραϋντικό, θυμίζει τους γαλανούς ουρανούς και τα νερά των ποταμών και των λιμνών. Το ανοιχτό πράσινο είναι ένα άλλο αναπαυτικό χρώμα που θυμίζει εξοχές. Αν έχετε ανάγκη από ήρεμη ζωή, χωρίς έντασι, αυτά μπορεί να είναι τα αγαπημένα σας χρώματα.

Όσον αφορά την εκλογή χρωμάτων για τους τοίχους, η Φλώρενς Μπάγιερλυ συνιστά: «Όταν πρόκειται να διαλέξετε ένα χρώμα για τον τοίχο, πάρτε όσα περισσότερα δείγματα μπορείτε. Στερεώστε μερικά στον τοίχο κοντά στις κουρτίνες σας. Κοιτάξτε τα και στο φως της ημέρας και στο ηλεκτρικό. Μη ξεχνάτε ότι το χρώμα επηρεάζεται από το περιβάλλον του. Ένα λεπτό, θαμπό δείγμα θα δείξη το πραγματικό του χρώμα μόνο αν τοποθετηθή δίπλα σε λευκό χαρτί.»

Τα χρώματα είναι μια από τις ειδικές ευλογίες που απολαμβάνουν οι άνθρωποι χάρις στο δώρο του φωτός που έδωσε ο Θεός. «Τα χρώματα είναι μια από τις φυσικές απολαύσεις αυτού του κόσμου,» παρατηρεί ο Φάμπερ Μπίρρεν. «Είναι κανόνας στη φύσι και όχι εξαίρεσις, και η καλή ζωή εξαρτάται κατά πολύ απ’ αυτά.» Έχοντας υπ’ όψιν όλ’ αυτά, γιατί να μη διαθέσετε χρόνο για να κάμετε τα χρώματα να εργάζωνται για τη μεγαλύτερη σας απόλαυσι;

[Διάγραμμα στη σελίδα 17]

(Για το πλήρως μορφοποιημένο κείμενο, βλέπε έντυπο)

ΠΟΛΥΧΡΩΜΟΣ ΔΙΣΚΟΣ

ΚΙΤΡΙΝΟ

Κίτρινο-Πορτοκαλί

ΠΟΡΤΟΚΑΛΙ

Κόκκινο-Πορτοκαλί

ΚΟΚΚΙΝΟ

Κόκκινο-Ιώδες

ΙΩΔΕΣ

Μπλε-Ιώδες

ΜΠΛΕ

Μπλε-Πράσινο

ΠΡΑΣΙΝΟ

Κίτρινο-Πράσινο

[Διάγραμμα στη σελίδα 17]

(Για το πλήρως μορφοποιημένο κείμενο, βλέπε έντυπο)

ΠΟΛΥΧΡΩΜΟ ΤΡΙΓΩΝΟ

ΧΡΩΜΑ

Σκιά

Απόχρωσις

Τόνος

ΜΑΥΡΟ

Γκρι

ΛΕΥΚΟ