Τι Σημαίνουν οι Αγγλικές Λέξεις “Shakes,” “Shingles” και “Froes”;
Από τον Ανταποκριτή του «Ξύπνα!» στον Καναδά
ΣΤΗΝ Αγγλική γλώσσα πολλές λέξεις μπορούν να κατανοηθούν με διαφορετικούς τρόπους. Κάποιος του ιατρικού κλάδου, θα μπορούσε πολύ καλά να κατανοήση ότι η λέξις «shakes» αναφέρεται σε ανεξέλεγκτη τρεμούλα. Άλλα άτομα μπορεί να εσκέπτοντο τις χειραψίες, όπως όταν συγχαίρωμε κάποιον ή εκδηλώνωμε συμφωνία. Ομοίως, ακούγοντας τη λέξι «Shingles,» μερικοί θα εσκέπτοντο εκτάσεις με λεπτές κροκάλες στην ακροθαλασσιά. Οι φίλοι μας του ιατρικού κλάδου θα μπορούσαν εξ ίσου εύκολα να σκεφθούν μέρη του ανθρωπίνου σώματος που γέμισαν πληγές λόγω ερεθισμού των νευρικών απολήξεων. Ωστόσο, όλοι θα είχαν δίκιο. Όσο για τη λέξι «Froe,» πολλοί θα πουν ότι δεν την έχουν ακούσει ποτέ. Πράγματι, μια έρευνα στα περισσότερα λεξικά, δεν θ’ απέδιδε ούτε έναν ορισμό.
Ωστόσο, στην προκειμένη περίπτωσι χρησιμοποιούμε τη γλώσσα του κατασκευαστού, όταν μιλά για τοποθέτησι στέγης. Σε μερικές χώρες, τα υλικά της στέγης μπορεί να είναι λεπτές σχιστολιθικές πλάκες, ή ψημένα κεραμίδια από άργιλο, ή τα πιο σύγχρονα υποκατάστατά τους από άσφαλτο. Όταν αποίκιζαν τις Ηνωμένες Πολιτείες και τον Καναδά, οι άνθρωποι χρησιμοποιούσαν όποια υλικά εύρισκαν πρόχειρα, για να στραγγίζουν τα νερά της βροχής από τις στέγες. Χρησιμοποιούσαν ακόμη και γρασίδι που έκοβαν από τα λιβάδια. Προς τα δυτικά και κοντά στην ακτή του Ειρηνικού Ωκεανού, υπήρχαν γιγάντιες κέδροι. Αυτές είχαν ένα είδος ινών καθώς και την ιδιότητα να τεμαχίζωνται κατά τρόπο μοναδικό στο βασίλειο των δένδρων. Πράγματι, αυτό το ξύλο είχε την ιδιότητα να τεμαχίζεται τόσο ευθέως, που ακόμη και το πλαίσιό του μπορούσε να τεμαχισθή και να χρησιμοποιηθή με επιτυχία. Μερικά σπίτια εκτίζοντο χωρίς καθόλου πριονισμένη ξυλεία και ακόμη και η επένδυσις της οροφής εγίνετο με λεπτά και πλατειά κομμάτια από ξύλα, κομμένα από τον κύριο κορμό του δένδρου. Επειδή η διάμετρος πολλών δένδρων ήταν πάνω από 3 μέτρα (10 πόδια) και μερικών ήταν ακόμη και 6 μέτρα, (20 πόδια), υπήρχε αφθονία διαθέσιμης ξυλείας.
Το μέσο «shake» είναι μια λεπτή σχίζα από κεδρόξυλο, περίπου 66 εκατοστά (26 ίντσες) σε μήκος και συνήθως σε κωνικό σχήμα που αρχίζει από πάχος 1,3 εκατοστών (μισής ίντσας) και καταλήγει σε μια λεπτή άκρη. Ωρισμένες σχίζες μπορεί να έχουν μήκος 46 εκατοστών (18 ιντσών). Οι σχίζες ποικίλλουν σε πλάτος που μπορεί να είναι μικρό, μέχρι 7,6 ή 10 εκατοστά (τρεις ή τέσσερις ίντσες) ή μεγάλο μέχρι 30 εκατοστά (12 ίντσες) ή και περισσότερο. Παλαιότερα, μια ανθεκτική στέγη από σχίζες, μπορούσε να κατασκευασθή ταχύτατα. Αργότερα ήλθαν σε χρήσι τα ταβανοσάνιδα (Shingles), που είναι λεπτότερα από τις σχίζες (shakes). Αυτά είναι πριονισμένα και, συνεπώς, μια στέγη από ταβανοσάνιδα ή ξυλοκέραμους, έχει πιο επίπεδη, πιο περιποιημένη εμφάνισι. Ωστόσο, λόγω της τραχύτερης επιφάνειας που αφήνει το πριόνισμα και εξ αιτίας του ότι είναι λιγώτερο ανθεκτικές στη διείσδυσι υγρασίας, τα ταβανοσάνιδα δεν διαρκούν τόσο όσο οι σχίζες. Επειδή σε πολλούς ανθρώπους αρέσει η ‘ρουστίκ’ εμφάνισις της οροφής από σχίζες, ο τεμαχισμός σχιζών εξακολουθεί ν’ ανταποκρίνεται σ’ αυτή την ανάγκη.
Αλλά τι είναι το «Froe»; Είναι το εργαλείο που κατασκευάσθηκε για τον τεμαχισμό σχιζών. Αυτό το εργαλείο πρέπει να έχη μια άκρη που εισχωρεί στο κούτσουρο της κέδρου, όταν το «Froe» ή σκεπάρνι χτυπάται ελαφρά. Πρέπει επίσης να έχη μήκος 41 εκατοστών (16 ίντσες) και μια ευθύγραμμη λαβή από γερό ξύλο που να δίνη τη δυνατότατα σ’ αυτόν που το χρησιμοποιεί να γυρίζη τη λεπίδα, έτσι ώστε να βγάζη τη σχίζα.
Τώρα, ας ξαναγυρίσωμε στους κατασκευαστές, για τους οποίους οι λέξεις «shakes,» «Shingles» και «Froes» δεν αποτελούν καθόλου μυστήριο. Αυτός ο ιδιαίτερος όμιλος αποτελείται από εθελοντές που εργάζονται στο Σάρρεϋ, στη Βρεταννική Κολομβία, για την ανέγερσι μιας όμορφης αίθουσας συνελεύσεων των Μαρτύρων του Ιεχωβά της περιοχής. Επειδή χρειάσθηκε αρκετή ποσότης σχιζών, δημιουργήθηκε το ερώτημα πού θα βρισκόταν το κατάλληλο δένδρο. Τέτοιου είδους δένδρα όλο και λιγοστεύουν κάθε χρόνο. Ωστόσο, εντοπίσθηκε ένα διαθέσιμο δένδρο, περίπου 97 χιλιόμετρα (60 μίλια) προς τα βορειοδυτικά.
Ένα Σαββατοκύριακο του φθινοπώρου, ο όμιλος ξεκίνησε από την περιοχή του Σάρρεϋ νωρίς για να προλάβη το ‘φέρρυ-μπόουτ’ που φεύγει από τον κόλπο Χόρσου για το ταξίδι της μιας ώρας από το Χάου Σάουντ ως το Λάνγκνταλ στη Χερσόνησο Σέχελτ. Κατόπιν, το ταξίδι συνεχίσθηκε οδικώς για τον τελικό γύρο. Το σκηνικό των βουνών, των δασών και των φιόρδς, που απήλαυσαν στη διάρκεια του ταξιδιού των διόμισυ ωρών, ήταν κάτι υπέροχο.
Ήλθε η ώρα ν’ αφήσουν τον πλακοστρωμένο δρόμο που ανοίγεται ανατολικά κατά μήκος του Κόλπου Πορπουάζ και να πάρουν ένα μονοπάτι για υλοτόμους. Τελικά έφθασαν στον προορισμό τους—σ’ ένα νεκρό, γιγάντιο δένδρο με διάμετρο περίπου 2,4 μέτρων (οκτώ ποδών) και ίσως ύψος 55 μέτρων (180 ποδών). Καθόλου παράξενο που το δένδρο είχε ξεμείνει! Αν το έρριχναν κάτω θα μπορούσε να χτυπήση τις κοντινές γραμμές επικοινωνιών και θα έπρεπε να πληρώσουν πρόστιμο μεγαλύτερο από την αξία του δένδρου. Έπρεπε, λοιπόν, να κόψουν πρώτα την κορυφή του δένδρου 23 μέτρων (75 ποδών). Κατόπιν, θα κοβόταν ο κυρίως κορμός. Σύντομα, ο κορμός είχε πριονισθή σε κούτσουρα 46 εκατοστών (18 ποδών).
Αφού είχαν έτοιμα τα κομμάτια, μπορούσαν να αρχίσουν το κόψιμο σχιζών. Πρώτα-πρώτα, το κούτσουρο χωρίζεται με βάσι το κέντρο του και κατόπιν τεμαχίζεται όσο χρειάζεται για να κοπούν σανίδια αρκετά μικρά για εύκολο χειρισμό. Κοιτάζοντας προσεκτικά ένα από τα σανίδια, παρατηρούμε ότι οι ακραίες ίνες, έχουν την καμπύλη των δακτυλίων αναπτύξεως του δένδρου. Οι πλάγιες ίνες ωστόσο, είναι ευθείες πάνω-κάτω και είναι λεπτές και ελαφρά ραβδωτές. Αυτή είναι η όψις που θα χρησιμοποιηθή σε εξωτερικές επιφάνειες, επειδή έχει φυσικές αυλακώσεις που θα στραγγίζουν πολύ γρήγορα τα βρόχινα νερά. Το τεμαχισμένο ξύλο, έχει ένα ευχάριστο άρωμα—μαρτυρία του φυσικού λαδιού που υπάρχει μέσα του και το κάνει ανθεκτικό στη φθορά.
Παρακολουθούμε την τοποθέτησι του ειδικού σκεπαρνιού, «Froe,» στο κούτσουρο, έτοιμο για το χτύπημα του ξύλινου σφυριού που θα το κάνη να εισχωρήση μέσα στην κέδρο. Ο πεπειραμένος εργάτης, συμφωνεί να περιμένωμε λίγο για την επόμενη σχίζα. Εξηγεί επίσης ότι το «Froe» είναι στην πραγματικότητα σε ευθεία προς το κέντρο του δένδρου και όχι προς τους δακτυλίους αναπτύξεως του δένδρου, διότι αυτό θα απέδιδε κατώτερα προϊόντα χωρίς λεπτές ινώδεις ραβδώσεις για την απορροή των νερών της βροχής. Σε θέσι περίπου 1,3 εκατοστών (μισής ίντσας) μέσα από την άκρη του ξύλου και παράλληλα προς αυτό, το «Froe» είναι έτοιμο. Το ξύλινο σφυρί κατεβαίνει και η χαλύβδινη λεπίδα μπαίνει στο ξύλο. Μια γρήγορη προς το εμπρός κίνησις της λαβής και, η λεπίδα στρέφεται ώστε να ξεκολλήση το λεπτό κομμάτι. Το αποτέλεσμα; Μια παράλληλη σχίζα 46 εκατοστών (18 ιντσών) και πάχους περίπου 1,3 εκατοστών (μισής ίντσας).
Αλλά πώς μπορεί να παραχθή μια κωνική σχίζα; Η πείρα γρήγορα έδειξε ότι, σε μια σχίζα περίπου 66 εκατοστών (26 ιντσών), οι ίνες του κορμού, αν σχισθούν αργά, δημιουργούν μια βαθμιαία λέπτυνσι της σχίζας ακριβώς σε σωστό κώνο. Η επόμενη σχίζα, αν γίνη επίσης το ίδιο σχίσιμο στις ίνες, θα είχε σαν αποτέλεσμα μια παράλληλη σχίζα. Ωστόσο, αν το κούτσουρο γυρισθή ανάποδα και έπειτα σχισθή, θα προκύψη μια άλλη κωνική σχίζα. Οι παράλληλες σχίζες μπορούν να γίνουν γρηγορώτερα, διότι δεν χρειάζεται ν’ αναποδογυρίζεται το κούτσουρο.
Τελικά, ο τεμαχισμός, η μεταφορά και η χρήσις των σχιζών για τη συμπλήρωσι της εξωτερικής επιφανείας της αίθουσας συνελεύσεων, έφθασαν στο τέλος τους. Το τελικό αποτέλεσμα, ήταν απόλαυσις για τους παρατηρητές και έφερε ευτυχείς αναμνήσεις σ’ εκείνους που είχαν πάρει μέρος στην προμήθεια των υλικών κατασκευής, κατ’ ευθείαν από το ντόπιο δάσος.
[Διάγραμμα στη σελίδα 25]
(Για το πλήρως μορφοποιημένο κείμενο, βλέπε έντυπο)
Τεμάχια
Ειδικό σκεπάρνι
Σανίδια
Κούτσουρο