Το «Τεχνητό Αίμα» Κάνει την Εμφάνισί Του

Αυτό το άρθρο δεν γράφθηκε για να επιδοκιμάση το υποκατάστατο του αίματος PFC (υπερφθοριούχα χημικά στοιχεία). Παρέχει πληροφορίες σχετικά με την ανάπτυξί του και ωρισμένα πλεονεκτήματα που έχει σε σύγκρισι με πολλά άλλα υποκατάστατα του αίματος. Τονίζει, επίσης, ότι χρειάζεται να γίνη μεγαλύτερη έρευνα προτού γίνει το PFC αποδεκτό ως τελείως ασφαλές. Βρίσκεται ακόμη στο πειραματικό στάδιο, και υπάρχει ένας υπολογισμένος κίνδυνος στη χρήσι του. Τα μακράς διαρκείας αποτελέσματά του δεν έχουν ακόμη γίνει γνωστά.

ΑΠΟ τις αρχές του περασμένου έτους, ένα νέο υγρό άρχισε να ρέη στις φλέβες και τις αρτηρίες μερικών ασθενών που νοσηλεύονται σε νοσοκομείο και είχαν ανάγκη αίματος. Αυτό το καταπληκτικό υγρό, που μεταφέρει οξυγόνο, χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά στην Ιαπωνία και έπειτα στις Ηνωμένες Πολιτείες, για περιπτώσεις επειγούσης ανάγκης όπου, για ιατρικούς ή θρησκευτικούς λόγους, οι ασθενείς δεν μπορούσαν να δεχτούν μεταγγίσεις ανθρώπινου αίματος. Πολλοί απ’ αυτούς τους ασθενείς είχαν σπάνιες ομάδες αίματος, για τις οποίες δεν υπήρχε αμέσως αίμα διαθέσιμο. Αλλά και πολλοί Μάρτυρες του Ιεχωβά, οι οποίοι δεν δέχονται μεταγγίσεις λόγω της Γραφικής εντολής να «απέχωσιν από . . . αίματος,» δέχθηκαν αυτό το «συνθετικό αίμα.»—Πράξ. 15:20, 29.

Μια τέτοια περίπτωσις αφορούσε έναν 67 ετών Μάρτυρα από τη Μιννεσότα ο οποίος, σύμφωνα με τα Επιστημονικά Νέα, «έλαβε δύο λίτρα [4,2 πίντες] χημικών στοιχείων, πράγμα που αποτελούσε περίπου το 25 τοις εκατό του ολικού του όγκου αίματος. Μετά απ’ αυτό, αφού βελτιώθηκε η κατάστασίς του, το τεχνητό αίμα αποβλήθηκε σιγά-σιγά από το σώμα του . . . και ο μυελός των οστών του παρήγαγε αρκετό φυσικό αίμα για εξουδετέρωσι της αναιμίας.» Τελευταία, ανέφερε ότι αισθάνεται υπέροχα. Στην Καλιφόρνια, ένας 65 ετών έλαβε 1,4 λίτρα (τρεις πίντες) από το ίδιο «συνθετικό αίμα» σε συνδυασμό με εκτενή εγχείρησι στο στομάχι. Έφυγε από το νοσοκομείο μετά από πέντε μέρες.

Προς το τέλος του 1979, δεκάδες τέτοιες επείγουσες περιπτώσεις στην Ιαπωνία και στις Ηνωμένες Πολιτείες θεραπεύτηκαν με το νέο υποκατάστατο του αίματος. Τα νέα αυτών των εξελίξεων απετέλεσαν τίτλους στο δημόσιο τύπο και στα ιατρικά περιοδικά σ’ όλο τον κόσμο. Γιατί το γεγονός αυτό θεωρείται σαν ένα ιατρικό επίτευγμα; Για να καταλάβωμε το γιατί, χρειάζεται να μάθωμε μερικά από τα προβλήματα που συνδέονται με τη χρήσι μεταγγίσεων ανθρώπινου αίματος.

Παγκοσμίως, χιλιάδες τόννοι ανθρώπινου αίματος χρησιμοποιούνται κάθε χρόνο για να καλύψουν τις ανάγκες των νοσοκομείων και τον εγκαταστάσεων ιατρικής έρευνας. Στη Σουηδία μόνο, με οκτώ εκατομμύρια περίπου κατοίκους, τα νοσοκομεία κάθε χρόνο καταναλώνουν περίπου 220.000 λίτρα (465.000 πίντες) αίματος. Η διατήρησις της ροής αυτού του τεράστιου ποταμού αίματος δημιουργεί παντού προβλήματα. Η σπανιότητα αιμοδοτών καθιστά αναγκαίο για πολλές χώρες να εισάγουν μεγάλες ποσότητες αίματος, συχνά από υπανάπτυκτες χώρες. Αυτοί οι αιμοδότες μπορεί να είναι φτωχοί, να υποσιτίζωνται και μάλιστα να είναι άρρωστοι. Οι τιμές είναι υψηλές.

Έπειτα, δημιουργούνται περιπλοκές από τη χρήσι ανθρώπινου αίματος για μεταγγίσεις, όπως η ηπατίτιδα και διάφορες μολυσματικές διαταραχές. Επί πλέον, το αίμα είναι δύσκολο να τύχη χειρισμού χωρίς να καταστραφή και μπορεί ν’ αποθηκευθή για περιωρισμένο μόνο χρόνο, φυσιολογικά για τρεις ως πέντε εβδομάδες. Μέχρι και το ένα τρίτο της γενικής ποσότητας μπορεί να καταστραφή επειδή περνά από την καθωρισμένη προθεσμία.

Καθόλου Εύκολο Έργο

Έχοντας υπ’ όψιν αυτά τα προβλήματα, έγκυροι ιατρικοί κύκλοι βρίσκουν πολύ σκόπιμο να έχουν αρκετά υποκατάστατα για το φυσικό αίμα. Αλλά δεν είναι εύκολο έργο να φτιάξουν υποκατάστατο ενός τόσο περίπλοκου υγρού. Εδώ υπάρχει ένας μερικός κατάλογος τής πολύ περίπλοκης δομής και των λειτουργιών των συστατικών του αίματος:

Δομή και Λειτουργίες των Συστατικών του Αίματος

Αιμοπετάλια Προάγουν την πήξι

αλβουμίνη, οι σφαιρίνες)

Ένζυμα Προάγουν χημικές αντιδράσεις

Ορμόνες Τροποποιούν ενζυματικές αντιδράσεις

Πηκτικοί παράγοντες Εμποδίζουν την απώλεια αίματος

Αυτά είναι μόνο λίγα από τα πολλά συστατικά του ανθρώπινου αίματος που είναι γνωστά. Αλλ’ ακόμη και οι λειτουργίες αυτών των συστατικών δεν έχουν πλήρως κατανοηθή. Περισσότερα συστατικά, άγνωστα ακόμη, μπορεί επίσης να υπάρχουν αφού ο ακριβής τύπος του ανθρώπινου αίματος εξακολουθεί να είναι το μυστικό του πάνσοφου Δημιουργού μας. Ένας εξέχων Αμερικανός ερευνητής στον τομέα του «συνθετικού αίματος» σπεύδει να παραδεχθή ότι δεν μπορεί να υπάρξη κανένα πραγματικό υποκατάστατο για το αίμα.

Παρά την περιπλοκότητά του, οι επιστήμονες προσπαθούν πυρετωδώς να αντιγράψουν το ανθρώπινο αίμα, ή τουλάχιστον να παραγάγουν ένα υποκατάστατο που να μπορή προσωρινά ν’ αναλάβη μερικές από τις λειτουργίες του πραγματικού αίματος. Παραδείγματα αυτών των προϊόντων που χρησιμοποιούνται τώρα είναι το ντεξτράν, το διάλυμα ζελατίνης, η υδροξειαιθυλική αμύλη, ο γαλακτικός εστέρας του Ρίνγκερ, και ο κοινός φυσιολογικός ορός. Ωστόσο αυτοί οι οροί μπορούν ν’ αναλάβουν μόνο ελάχιστες λειτουργίες του αίματος και να χρησιμοποιηθούν κυρίως σαν εκτατήρες όγκου πλάσματος. Μ’ αυτή την ιδιότητα, συμπληρώνουν το σύστημα των αιμοσφαιρίων μετά την απώλεια αίματος, εμποδίζοντας έτσι την καθαλάτωσι των κυττάρων του αίματος, μέχρις ότου το ίδιο το σώμα αντικαταστήση ό,τι χάθηκε.

Ανάπτυξις «Τεχνητού Αίματος»

Ένα από τα μεγαλύτερα μειονεκτήματα των εκτατήρων όγκου πλάσματος είναι η πλήρης ανικανότητά τους να μεταφέρουν οξυγόνο στα κύτταρα και να πάρουν από κει, από τα κύτταρα, το διοξείδιο του άνθρακα, όπως κάνουν τα ερυθρά αιμοσφαίρια στο φυσικό αίμα. Ωστόσο, στα τελευταία 10 χρόνια επιστήμονες στην Ιαπωνία, στη Σουηδία και στις Ηνωμένες Πολιτείες εργάζονται για την ανάπτυξι μιας ομάδας ουσιών που λέγονται υπερφθοριούχα χημικά στοιχεία (PFC), τα οποία έχουν την ικανότητα να μεταφέρουν οξυγόνο και διοξείδιο του άνθρακα.

Οι φθοριοάνθρακες είναι αδρανή στοιχεία. Δεν φαίνεται ν’ αντιδρούν με άλλες ουσίες στο ανθρώπινο σώμα, και προφανώς διαλύονται από το σώμα σε σχετικά σύντομο χρονικό διάστημα. Όχι μόνο μπορούν ν’ απορροφήσουν υπερδιπλάσιο οξυγόνο απ’ ό,τι μπορεί το αίμα, αλλά μπορούν ακόμη να τραβήξουν ή να αφήσουν ελεύθερο οξυγόνο και διοξείδιο του άνθρακα ακριβώς σε ελάχιστα χιλιοστά του δευτερολέπτου.

Επομένως, οι επιστήμονες μπορούν τώρα να παράγουν έναν ορό ο οποίος, κατά ένα περιωρισμένο τρόπο, μπορεί να ονομασθή «τεχνητό αίμα.» Επειδή τα υπερφθοριούχα χημικά στοιχεία δεν αναμιγνύονται με αίμα, πρέπει να δημιουργηθούν γαλακτώματα με τη διάλυσι μικρών σταγόνων PFC (σε μέγεθος λιγότερο από 1/10.000 χιλιοστόμετρου ή 1/250.000 της ίντσας) σε νερό κατά παρόμοιο τρόπο όπως διαλύεται η κρέμα σε ομογενεσιακό γάλα. Αυτό το υγρό αναμιγνύεται τότε με αντιβιοτικά, βιταμίνες, θρεπτικές ουσίες και αίματα. Το τελικό προϊόν περιέχει περίπου 80 διαφορετικά συστατικά, τα οποία προφανώς μπορούν ν’ αναλάβουν λίγες από τις ζωτικές λειτουργίες του φυσικού αίματος.

Εκτενή πειράματα με γαλακτώματα PFC σε ζώα έχουν διεξαχθή τα πρόσφατα χρόνια. Η έρευνα της Ιαπωνίας έδειξε ότι τα ποντίκια επιζούν αφού αντικατασταθεί το 90 τοις εκατό του αίματός τους με PFC. Στη Σουηδία και στις Ηνωμένες Πολιτείες, τρωκτικά έχουν επιζήσει άνετα με την αντικατάστασι ολόκληρου του όγκου του αίματός τους. Γιαπωνέζοι επιστήμονες ισχυρίζονται ότι πίθηκοι έχουν επιζήσει με 2 μόνο τοις εκατό από το δικό τους αίμα.

Πολλά Πλεονεκτήματα

Σύμφωνα με τους επιστήμονες, τα γαλακτώματα PFC έχουν πολλά πλεονεκτήματα. Σε αντίθεσι με το φυσικό αίμα, εύκολα διατηρούνται αποστειρωμένα μπορούν ν’ αποθηκευθούν επί μήνες ή ακόμη και χρόνια. Δεν χρειάζεται να καθορισθή η ομάδα αίματος (πολύτιμη σε επείγουσες περιπτώσεις) και δεν υπάρχει κανένας γνωστός κίνδυνος μεταδοτικής μολυσματικής ασθένειας, όπως η ηπατίτιδα, η ελονοσία και η σύφιλις.

Άλλα πλεονεκτήματα περιλαμβάνουν την ικανότητα των μικροσκοπικών σωματιδίων φθοριοάνθρακα να φθάσουν στα αιμοφόρα τριχοειδή αγγεία που έχουν μικρύνει από ‘σοκ’, όπως σε περιπτώσεις εγκαύματος. Τα σωματίδια έχουν μέγεθος περίπου ένα χιλιοστό των ερυθρών αιμοσφαιρίων κι’ έτσι μπορούν να μεταφέρουν οξυγόνο σε περιοχές που φυσιολογικά θα ήσαν αποκεκομμένες. Επιστήμονες έχουν διαπιστώσει, επίσης, ότι οι φθοριοάνθρακες προφανώς διεγείρουν μεγαλύτερη δραστηριότητα στα λευκά αιμοσφαίρια που καταπολεμούν τις ασθένειες.

Σε μια πρόσφατη συνέντευξι, ο έκτακτος καθηγητής Λαρς-Όλοφ Πλάντιν, του Ιδρύματος κέντρου έρευνας Καρολίνσκα, στο Νοσοκομείο του Πανεπιστημίου Χάντινγκε της Σουηδίας, παρουσίασε τον επόμενο κατάλογο πιθανών χρήσεων για το PFC: περιπτώσεις επειγούσης ανάγκης· μεγάλες εγχειρήσεις· δηλητηρίασι από μονοξείδιο του άνθρακα· οξείες αιμορραγίες· χημειοθεραπεία· σήψις· αποτοξινώσεις, και λοιπά· αναερόβιες μολύνσεις· ανοσιολογική θεραπεία· αντικατάστασις του αίματος. Και ο Αμερικανός ερευνητής χημικός Ρόμπερτ Ε. Μουρ προσθέτει: «[Οι φθοριοάνθρακες] θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για τη θεραπεία διαφόρων ειδών αναιμίας, περιλαμβανομένης και της αναιμίας των Νέγρων. Θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για την υπερνίκησι των αποτελεσμάτων καρδιακής προσβολής. Λόγω της αδράνειάς τους, θα ήσαν τέλεια για να διεξάγουν βιολογική έρευνα κατά το ότι θα εξάλειφαν τα ευμετάβλητα.»

Πρέπει όμως, να γίνη πολύ μεγαλύτερη έρευνα προτού τεθή σε φυσιολογική χρήσι στα νοσοκομεία αυτό το υποκατάστατο. Ο Λαρς-Όλοφ Πλάντιν και η συνερευνήτριά του Βέρα Νοβάκοβα δηλώνουν ότι όλα τα ζωτικά όργανα του σώματος πρέπει να εξετάζωνται προσεκτικά για να βεβαιώνεται ότι τίποτα δεν καταστρέφεται από το PFC. Επιπρόσθετη έρευνα πρέπει, επίσης, να βεβαιώση ότι το PFC δεν αναμιγνύεται με τα διάφορα οργανικά συστήματα του σώματος. Είναι, επίσης, ουσιώδες να βρεθή ο καλύτερος τύπος για το γαλάκτωμα.

Μεταξύ αυτών των αγνώστων που απομένουν είναι αν το σώμα μπορεί ν’ απαλλαγή από το PFC με φυσιολογικό τρόπο, αποπνέοντας και μέσω του δέρματος, στον ίδιο ρυθμό με τον οποίο παράγονται τα ερυθρά αιμοσφαίρια. Ο στόχος είναι να βρούμε σταθερά γαλακτώματα PFC που να εξαλείφωνται σε 30 περίπου μέρες. Μολονότι μεγάλες προσπάθειες γίνονται προς το παρόν για την επίλυσι αυτών των προβλημάτων, θα απαιτούντο αρκετά χρόνια για να εξετασθούν ικανοποιητικά όλες οι πιθανές παρενέργειες. Έτσι, η χρήσις «τεχνητού αίματος» αποτελεί έναν υπολογισμένο κίνδυνο.

Σήμερα, κυβερνητικοί οργανισμοί περιορίζουν τη χρήσι «υποκατάστατων αίματος» από φθοριοάνθρακα σε περιπτώσεις επειγούσης ανάγκης μόνο, και στην Ιαπωνία και στις Ηνωμένες Πολιτείες. Στην πραγματικότητα, ένας αξιωματούχος της Διοικήσεως Τροφίμων και Φαρμάκων των Η.Π. (FDA), ο Δρ Τζόζεφ Φραταντόνι αναφέρεται ότι είπε πως η μόνη αιτία για την οποία θα μπορούσε να σκεφθή ότι ο FDA θα επέτρεπε τη χρήσι αυτών των υποκατάστατων θα ήταν η θρησκευτική άρνησις για αίμα, όπως συμβαίνει στην περίπτωσι των Μαρτύρων του Ιεχωβά. Ωστόσο, σύμφωνα με τους Τάιμς της Νέας Υόρκης, η επιτυχία των φθοριοανθράκων που χρησιμοποιήθηκαν για το Μάρτυρα στη Μιννεσότα, όπως αναφέρθηκε προηγουμένως σ’ αυτό το άρθρο, «έχει ένα καταλυτικό αποτέλεσμα στην Αμερικανική έρευνα.»

Αυτές οι περιπτώσεις μπορούν να δώσουν στους επιστήμονες περισσότερες πληροφορίες για τα αποτελέσματα αυτών των χημικών στοιχείων στο ανθρώπινο σώμα. Σχολιάζοντας το δυναμικό έρευνας τέτοιων ασθενών οι Τάιμς του Λος Αντζελες παρατηρούν τα εξής: «Το γεγονός ότι πολλοί απ’ αυτούς πιθανόν να είναι Μάρτυρες του Ιεχωβά σημαίνει ότι η θρησκευτική τους πεποίθησις ίσως τελικά αποδειχθή προς όφελος των ανθρώπων όλων των πεποιθήσεων.»