Μικροκύματα—Πόσο Επικίνδυνα Είναι;
ΑΠΟ πολύ καιρό είναι γνωστό ότι όπως τα μικροκύματα σ’ έναν κλίβανο μπορούν να ψήσουν βοδινό κρέας, έτσι μπορούν επίσης να ψήσουν και ανθρώπινους ιστούς. Αυτό συμβαίνει όταν γίνεται έκθεση σε αρκετά υψηλές εντάσεις, για μια αρκετά μακρά χρονική περίοδο, και με ορισμένες ιδιαίτερα διεισδυτικές συχνότητες.
Παραδείγματος χάρη, ο φακός του ματιού είναι ιδιαίτερα ευαίσθητος στη θερμότητα διότι στερείται ικανού κυκλοφοριακού συστήματος να τον ψύξει. Η υπερβολική θερμότητα από τα μικροκύματα μπορεί επομένως να ψήσει το φακό της πρωτεΐνης του ματιού με τον ίδιο τρόπο που στερεοποιεί το λεύκωμα του αυγού.
Επίσης ιδιαίτερα ευαίσθητα όργανα σε θερμικές βλάβες από μικροκύματα υψηλού επιπέδου είναι το στομάχι, τα έντερα και η κύστις. Αυτό ισχύει επίσης και για τους όρχεις, διότι το σπέρμα μπορεί να σχηματισθεί μόνο σε θερμοκρασίες χαμηλότερες από εκείνη του ιδίου του σώματος. Υψηλές δόσεις μικροκυμάτων μπορούν να οδηγήσουν σε θάνατο, οδυνηρά εγκαύματα, τυφλότητα, στείρωση και γαστροεντερικά προβλήματα.
Μέτρηση Μικροκυμάτων
Οι επιστήμονες μετρούν τα μικροκύματα ανάλογα με τη δυναμική τους πυκνότητα, δηλαδή, με το ποσόν ενεργείας που ρέει κάθε δευτερόλεπτο μέσα από ένα μέτρο χώρου. Οι Δυτικοί επιστήμονες πιστεύουν ότι σοβαρές βλάβες οφειλόμενες σε θέρμανση θα μπορούσαν να προξενήσουν μόνο σε δυναμικές πυκνότητες 100 χιλιοστοβάτ (100.000 μικροβάτ) ανά τετραγωνικό εκατοστόμετρο ή και υψηλότερο. Θεωριολογήθηκε ότι ένα δέκατο αυτού του αριθμού, δηλαδή 10 χιλιοστοβάτ (10.000 μικροβάτ) ανά τετραγωνικό εκατοστόμετρο, θα ήταν ένας ασφαλής αριθμός. Έτσι, ένας συνιστώμενος βαθμός επαγγελματικής ασφαλείας από 10.000 μικροβάτ ανά τετραγωνικό εκατοστόμετρο υιοθετήθηκε στις Ηνωμένες Πολιτείες στα μέσα της δεκαετίας του 1950. Με ελαφρές τροποποιήσεις ο βαθμός αυτός έγινε επίσης δεκτός από τον Καναδά, την Αγγλία, την Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας, την Ολλανδία, τη Γαλλία και τη Σουηδία.
Στο έτος 1971, το μέτρο επιτρεπομένης διαρροής από κλιβάνους μικροκυμάτων στις Ηνωμένες Πολιτείες ορίσθηκε δια νόμου σε 1.000 μικροβάτ ανά τετραγωνικό εκατοστόμετρο και σε απόσταση πέντε εκατοστομέτρων (2 ιντσών) στον καιρό της πωλήσεως του κλιβάνου, και 5.000 μικροβάτ ανά τετραγωνικό εκατοστόμετρο στη διάρκεια της ζωής του προϊόντος. Αυτοί οι κανόνες βασίσθηκαν στην πεποίθηση ότι ο μόνος κίνδυνος από την έκθεση σε μικροκύματα ήταν σε υψηλές εντάσεις που θα μπορούσαν να προξενήσουν υπερθέρμανση.
Έρευνα Από τη Σοβιετική Ένωση
Ενώ οι Δυτικοί επιστήμονες μελετούσαν τις επιδράσεις θερμότητας σε επίπεδα υψηλής εντάσεως των μικροκυμάτων, η Ρωσία και οι Ανατολικό-Ευρωπαϊκές χώρες άρχισαν να αναφέρουν τα σωρευτικά αποτελέσματα της χρονίας εκθέσεως σε μικροκύματα χαμηλών επιπέδων, επιπέδων που εθεωρούντο ασφαλή στη Δύση. Η Σοβιετική Ένωση ιδιαίτερα προηγήθηκε στην έρευνα σ’ αυτό τον τομέα, αρχίζοντας να μελετά το ζήτημα στη δεκαετία του έτους 1930.
Οι Σοβιετικοί ερευνητές διαπίστωσαν ότι τα μικροκύματα όχι μόνο βλάβη θα μπορούσαν να προξενήσουν ένεκα της υπερθερμάνσεως αλλά και θα κατέληγαν σε επιδράσεις που δεν θα μπορούσαν να εξηγηθούν μόνο από τη θερμότητα. Αυτές οι επιδράσεις θα μπορούσαν να γίνουν ορατές σε επίπεδα εκθέσεως καθώς και κάτω των 10.000 μικροβάτ ανά τετραγωνικό εκατοστόμετρο, που είναι ο συνιστώμενος βαθμός επαγγελματικής ασφαλείας στις Η.Π. Οι Σοβιετικοί συνεπέραναν ότι ο Δυτικός βαθμός ασφαλείας, που εβασίζετο μόνο σε σκέψεις των επιδράσεων της θερμότητας, ήταν πολύ υψηλός βαθμός ασφαλείας, πάρα πολύ.
Η Σοβιετική Ένωση λοιπόν, καθώς και άλλες Ευρωπαϊκές χώρες, καθόρισαν αυστηρές κατευθυντικές γραμμές για την προστασία των εργαζομένων σε μικροκύματα. Παραδείγματος χάρη, ο Σοβιετικός εργασιακός τύπος είναι 10 μικροβάτ για μια οκτάωρη μέρα, ή μέχρι 100 μικροβάτ για δύο ώρες, ενώ ο τύπος των Η.Π. επιτρέπει έκθεση σε 10.000 μικροβάτ! Απαιτείται από τους Ρώσους εργάτες να φορούν προστατευτικά ματογυάλια οποτεδήποτε είναι προσωρινώς εκτεθειμένοι σε μικροκυματική ακτινοβολία επιπέδου 1.000 μικροβάτ ανά τετραγωνικό εκατοστόμετρο, επίπεδο που συνήθως αφήνεται να διαρρέει από τους κλιβάνους μικροκυμάτων στις Η.Π. Και στην Πολωνία δεν επιτρέπεται σε εγκύους γυναίκες να είναι επαγγελματικά εκτεθειμένες σε μικροκύματα ένεκα φόβου ελαττωμάτων του τοκετού.
Επί χρόνια, ερευνητικές μελέτες που έγιναν σ’ αυτές τις χώρες έδειξαν αλλαγές λειτουργίας στο νευρικό σύστημα, το καρδιαγγειακό και το κυκλοφοριακό σύστημα των ανθρώπων λόγω της εκθέσεως σε πολύ χαμηλά επίπεδα μικροκυματικής ακτινοβολίας. Αυτό λέγεται «μικροκυματίασις», πράγμα που δέχονται ότι είναι χωριστή κλινική ασθένεια. Τα συμπτώματα αυτής της ασθένειας μπορούν να είναι πονοκέφαλοι, πόνοι των ματιών, ερεθιστικότητα, ζαλάδες, ανησυχίες, συναισθηματική αστάθεια, ανήσυχος ύπνος, κόπωση, κατάθλιψη, αφηρημάδα, μείωση δραστηριότητας, απώλεια ορέξεως, ανικανότητα συγκεντρώσεως, καρδιοαγγειακές αλλαγές όπως οι επιβραδυνόμενοι ή ανώμαλοι κτύποι της καρδιάς, τριχόπτωση, μεταβολές πιέσεως του αίματος, μεγέθυνση του θυρεοειδούς αδένος, χαλαρώσεις της λειτουργίας των ενδοκρινών αδένων, αύξηση επιδεκτικότητας στα λοιμώδη νοσήματα, παλμοί, σταμάτημα της αναπνοής και τρεμούλιασμα των χεριών και των ποδιών.
Πειράματα σε ζώα με χαμηλά επίπεδα μικροκυμάτων επιβεβαιώνουν την πιθανότητα κινδύνων, αύξηση επιδεκτικότητας στα λοιμώδη νοσήματα—χαμηλά επίπεδα μικροκυμάτων μείωσαν τη φυσική αντοχή και επιβράδυναν την αύξηση του βάρους του σώματος, με αποτέλεσμα την αλλοίωση της πιέσεως και των σφυγμών, αλλοίωσαν τις αντιδράσεις ανοσίας, μείωσαν την έκκριση γαστρικών υγρών, και προξένησαν θανάτους στα έμβρυα και σοβαρά ελαττώματα τοκετών.
Οι Δυτικές Χώρες Επανεξετάζουν τους Κανόνες
Αυτές οι εκθέσεις γενικά υποτιμήθηκαν στη Δύση ως τα μέσα της δεκαετίας 1970. Τότε οι Ηνωμένες Πολιτείες άρχισαν μια συστηματική προσπάθεια να αντιγράψουν τα Σοβιετικά και Ανατολικό-Ευρωπαϊκά πειράματα για να προσδιορίσουν αν ο δικός τους τύπος των 10.000 μικροβάτ ασφαλείας ήταν λογικός ή όχι και να διακρίνουν αν θα μπορούσαν να βρουν την ίδια επίδραση από τα μικροκύματα χαμηλού επιπέδου που λένε ότι βρήκαν οι Ανατολικοί συνάδελφοί τους.
Μολονότι δεν περατώθηκε όλη η έρευνα, διαπιστώθηκε ως τώρα επαρκής επιβεβαίωση που αμφισβητεί σοβαρά τους κανόνες ασφαλείας των Δυτικών χωρών. Μερικές χώρες, όπως η Σουηδία, σκλήρυναν προσφάτως τους κανόνες τους, και άλλες χώρες μελετούν να τους ακολουθήσουν. Οι Η.Π. αναμένεται ότι θα εκδώσουν σε λίγο σκληρότερους κανόνες.
Η εφημερίδα Τάιμς της Νέας Υόρκης, 26 Φεβρουαρίου 1980, δημοσίευσε άρθρο με τίτλο «Η Απειλή των Μικροκυμάτων Τελματώνει τον Πύργο TV του Εμπορικού Κέντρου.» Το άρθρο παρουσίαζε την αντίφαση στους κανόνες ασφαλείας μικροκυμάτων, και παρατηρούσε τα εξής:
«Το ενδιαφέρον είναι για το 1,5 εκατομμύριο ανθρώπων που επισκέπτονται το κατάστρωμα παρατηρήσεως που είναι στο δεύτερο πύργο . . . και για τους εργαζομένους στα γραφεία που θα κατελάμβαναν τα ανώτερα εννέα πατώματα . . .
«Το καθήκον της Λιμενικής Αρχής περιπλέχθηκε από τη διαίρεση μέσα στην επιστημονική κοινότητα για το τι αποτελεί ένα παραδεκτό επίπεδο εκπομπής μικροκυμάτων. Ως αποτέλεσμα τούτου, δεν ορίσθηκαν ακόμη Ομοσπονδιακοί ή αστικοί κανόνες για τέτοιες περιπτώσεις.
«Δοκιμές που έγιναν στις πρόσφατες εβδομάδες κατέδειξαν ότι τα πατώματα στην κορυφή θα δέχονταν περισσότερα από 360 μικροβάτ—ή 360 εκατομμυριοστά ενός βατ—μικροκυματικής πιέσεως ανά τετραγωνικό εκατοστόμετρο . . . Κάποια διπλωματική ένταση προέκυψε πριν από δύο χρόνια όταν το προσωπικό της Αμερικανικής Πρεσβείας στη Μόσχα διαμαρτυρήθηκε ότι ο Σοβιετικός εξοπλισμός για να κρυφακούνε τις συνομιλίες τους υπέβαλε σε πίεση ως 18 μικροβάτ.
«Η Διοίκηση Επαγγελματικής Ασφαλείας και Υγείας συνέστησε για τους βιομηχανικούς εργάτες να μην εκτίθενται σε πίεση μεγαλύτερη των 10.000 μικροβάτ, αλλά διάφορα Ομοσπονδιακά ιδρύματα μελετούν το ζήτημα και τόσο η κυβέρνηση όσο και οι ιδιωτικοί επιστήμονες ελπίζουν ότι οι κανόνες ιδιαίτερα για την έκθεση του κοινού να είναι πολύ χαμηλότεροι.»
Το άρθρο μνημόνευε πάρα κάτω έναν επιστήμονα που συνέστησε να μειωθεί η ανωτάτη έκθεση στο κοινό σε 100 μικροβάτ, και άλλον ένα ο οποίος συνέστησε να τεθεί κάτω από 50 μικροβάτ.
Διάφορα Αμερικανικά εργαστήρια ανέφεραν τα αποτελέσματα σε ανθρώπους που εξετέθησαν σε χαμηλά επίπεδα μικροκυμάτων. Μερικά από τα ευρήματά τους, μαζί με άλλες πληροφορίες για τα αποτελέσματα της εκθέσεως σε μικροκύματα, παρουσιάζονται στην απέναντι σελίδα κάτω από τον τίτλο «Τι Βρίσκουν οι Επιστήμονες.» Τα δημοσιεύματα προέρχονται από επιμελή εξέταση.
Τι Σημαίνουν Όλα Αυτά;
Υπάρχει σημαντική αντιλογία για το πώς πρέπει να ερμηνεύονται αυτά τα πειραματικά αποτελέσματα. Εν τούτοις, ένα πράγμα είναι τώρα βέβαιο: υπάρχει ένα μη θερμικό φαινόμενο από τα μικροκύματα πάνω στα ζώα και στον άνθρωπο σε επίπεδα που εθεωρούντο άλλοτε ασήμαντα στις Δυτικές χώρες. Ενδιαφέρει το γεγονός ότι πρόκειται για επίπεδα στα οποία ένα ουσιώδες κλάσμα του πληθυσμού της γης μπορεί να εκτίθεται ήδη κάθε μέρα.
Η αντιλογία δημιουργείται από το ερώτημα για τον βαθμό του κινδύνου που παρουσιάζει αυτό το μη θερμικό φαινόμενο. Μερικοί επιστήμονες τονίζουν ότι υπάρχει μια μεγάλη διαφορά μεταξύ ενός βιολογικού φαινομένου και ενός βιολογικού κινδύνου. Δηλαδή, τα χαμηλά επίπεδα μικροκυμάτων μπορεί να παρατηρηθεί ότι επιδρούν και στα ζώα και στον άνθρωπο· παραδείγματος χάρη, μειώνουν την ικανότητα εκτελέσεως εργασίας. Αλλά πόσο σοβαρό είναι αυτό το φαινόμενο;
Ένας εκπρόσωπος της κυβερνήσεως των Η.Π. τόνισε ότι, «κανείς δεν πρέπει να εκτίθεται σε καμιά ραδιενέργεια χωρίς λόγο. Το πρόβλημα είναι ότι πολλή από την ακτινοβολία στην οποία είναι εκτεθειμένοι οι άνθρωποι—από κλιβάνους μικροκυμάτων, πομπούς τηλεοράσεως, και ό,τι έχετε—προέρχεται από συσκευές που κάνουν πολύ χρήσιμα πράγματα για τους ανθρώπους.»
Είναι όμως πραγματικά σοβαροί οι κίνδυνοι μακράς εκθέσεως σε μικροκύματα χαμηλών επιπέδων; Οι Ρώσοι και Ανατολικοευρωπαίοι επιστήμονες που έχουν μελετήσει αυτό το ζήτημα πολύ περισσότερο από τους Δυτικούς επιστήμονες έχουν ήδη τη γνώμη ότι τα φαινόμενα της εκθέσεως σε χαμηλού επιπέδου μικροκύματα είναι αθροιστικά. Επίσης, πιστεύουν ότι αυτά τα φαινόμενα μπορεί να μην είναι αντιστρέψιμα αν η έκθεση διαρκεί μακρότερο από δύο ως έξι χρόνια.
Υπάρχουν επίσης και Αμερικανοί επιστήμονες οι οποίοι πολύ ανησυχούν για τους πιθανούς κινδύνους από μικροκύματα. «Ο κίνδυνος του πληθυσμού δεν είναι πραγματικά γνωστός,» ομολογεί μια έκθεση της κυβερνήσεως Η.Π. για τα μικροκύματα. «Μπορεί να υπάρχουν ειδικές ομάδες· μπορεί να είναι και ολόκληρος πληθυσμός.» Ο Αμερικανός επιστήμων που πρότεινε για πρώτη φορά 10.000 μικροβάτ σαν τον ασφαλή επαγγελματικό κανόνα στη δεκαετία του 1950 ομολόγησε από τότε ότι αυτό «χρειάζεται πολλή εξέταση,» διότι «ορίσθηκε πρόχειρα.»
Ο Δρ Μίλτων Μ. Ζάρετ, καθηγητής της οφθαλμολογίας στο Ιατρικό Κέντρο Μπελβύ του Πανεπιστημίου Νέας Υόρκης, που για πολύ καιρό υπήρξε σπουδαστής των βιολογικών επιδράσεων των μικροκυμάτων, προειδοποιεί τα εξής: «Οι κίνδυνοι είναι σοβαροί επειδή πολλά μη ιονίζοντα ακτινοβολιακά τραύματα επέρχονται ύπουλα, συνήθως δεν εκδηλώνονται παρά μετά από λανθάνουσες μακροχρόνιες περιόδους, και όταν εκδηλωθούν, τα αποτελέσματα σπάνια αναγνωρίζονται.»
Τι λοιπόν είναι ασφαλή επίπεδα εκθέσεως σε μικροκύματα; «Εγώ δεν έχω ιδέα τι είναι ένα ασφαλές επίπεδο,» ομολόγησε ο ίδιος ο Ζάρετ. «Νομίζω πως κανένας στον κόσμο δεν γνωρίζει τι είναι ένα ασφαλές επίπεδο.»
Είναι συνετό, λοιπόν, να προσέχει κανείς όταν βρίσκεται κοντά σε πηγές εκπομπής μικροκυμάτων, ζήτημα που θα το εξετάσει περαιτέρω ένα μελλοντικό τεύχος του περιοδικού Ξύπνα!
[Πλαίσιο στη σελίδα 15]
ΤΙ ΒΡΙΣΚΟΥΝ ΟΙ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΕΣ
● Το Πολεμικό Ναυτικό των Η.Π. δηλώνει ότι «η έκθεση του Ναυτικού προσωπικού σε μικροκυματική ακτινοβολία αποτελεί οξύ πρόβλημα» και ότι «και οι μικρές ακόμη δόσεις είναι πιθανό να μειώσουν την αποδοτικότητα του προσωπικού σε ζωτικές θέσεις καθήκοντος.»
● Σε μια μελέτη του Πολεμικού Ναυτικού των Η.Π., οι εθελοντές έδειξαν μια σημαντική μείωση της ικανότητάς τους να κάνουν και απλή πρόσθεση ακόμη όταν εκτίθενται σε χαμηλά επίπεδα μικροκυμάτων.
● Σε μια μελέτη εκπαιδεύτηκαν ποντικοί να πιέζουν κουμπιά για να λάβουν την τροφή τους. Ύστερα από μια εξάμηνη εκπαίδευση μπόρεσαν να πιέζουν τα κουμπιά σωστά κατά 80 τοις εκατό. Κατόπιν εξετέθησαν σε μικροκύματα δυνάμεως 5.000, 10.000 και 15.000 μικροβάτ ανά τετραγωνικό εκατοστόμετρο για 30 λεπτά. Η ικανότητά τους να πιέζουν επιτυχώς τα κουμπιά ελαττώθηκε σε βαθμό κάτω του 50 τοις εκατό. Όταν τελείωσε η έκθεσή τους στα μικροκύματα, μπορούσαν και πάλι να εκτελούν τη δοκιμή στα κουμπιά με την πρότερη ικανότητά τους.
● Το Πανεπιστήμιο Τζωνς Χόπκινς των Η.Π. ερεύνησε το ζήτημα του αν υπάρχει σχέση μεταξύ της μικροκυματικής ακτινοβολίας και του καρκίνου του ανθρώπου. Υπάρχουν μερικοί που πιστεύουν ότι αυτό θα μπορούσε να αποδειχθεί. Ο Δρ Τζέιμς Μ. Σόνταγκ του Εθνικού Αντικαρκινικού Ινστιτούτου της Βηθεσδά, Μαίρυλαντ, είπε: «Εγώ δεν θα καταφρονούσα αυτή την πιθανότητα. Είναι αλήθεια ότι τα μικροκύματα δεν ιονίζουν, και επομένως, υποτίθεται πως δεν είναι καρκινογόνα. Αλλά και το υπεριώδες φως επίσης δεν ιονίζει, μπορεί όμως να προξενήσει καρκίνο,» τόνισε. «Έτσι παθαίνουν οι άνθρωποι καρκίνο του δέρματος.»
● Ο καθηγητής Κάρπεντερ του Πανεπιστημίου του Ταφτς, έγραψε: «Έχουμε σαφώς καταδείξει ότι υπάρχει αθροιστική επιβλαβής επίδραση της μικροκυματικής ακτινοβολίας στα μάτια, έτσι ώστε και απλή έκθεση σε ακτινοβολία που δεν είναι καθ’ εαυτήν επιβλαβής μπορεί να καταστεί αληθινά επικίνδυνη αν επαναλαμβάνεται αρκετά συχνά.»
● Μερικοί παλαίμαχοι των ενόπλων δυνάμεων των Η.Π. υπέβαλαν αιτήσεις αναπηρίας, διατεινόμενοι ότι υπέστησαν καταρράκτη και άλλες παθήσεις του κρυσταλλικού φακού του ματιού, σαν αποτέλεσμα χρονίας εκθέσεως σε μικροκύματα χαμηλού επιπέδου (από 1.000 ως 10.000 μικροβάτ ανά τετραγωνικό εκατοστόμετρο) ενόσω υπηρετούσαν. Μερικές από τις αιτήσεις απορρίφθηκαν, αλλά πολλές τακτοποιήθηκαν προς όφελος των παλαιμάχων.
● «Στην Εφημερίδα ‘Τάιμς’ της Νέας Υόρκης, δυο αρθρογράφοι που εργάζονταν σε VDT—Σταθμούς Οπτικής Προβολής—υπέστησαν οφθαλμικό καταρράκτη σε ηλικίες σημαντικά πρόωρες (29 και 35 ετών),» αναγράφει η εφημερίδα «Νιου Τάιμς» της 6ης Μαρτίου 1978.
● Έκθεση σε μη ιονίζουσα ακτινοβολία κατέδειξε ότι αλλοιώνει την ηλεκτρική ενέργεια του εγκεφάλου.
● Σ’ ένα πείραμα που έγινε στο Πολεμικό Ναυτικό των Η.Π, με τη χρήση ιδιωτών εθελοντών, τα επίπεδα τριγλυκεριδίου του ορού αίματος ανήλθαν σε αφύσικα υψηλούς βαθμούς στους 9 από τους 10 εθελοντές ύστερα από μιας ημέρας έκθεση σε μια εξαιρετικά χαμηλή συχνότητα μαγνητικού πεδίου.
● Ένα δελτίο που εκδόθηκε από την Πολεμική Αεροπορία των Η.Π. αναγράφει ότι «η επιγαστρική δυσδιαθεσία και η ναυτία μπορούν κατά καιρούς να εκδηλώνονται σε βαθμούς χαμηλούς από πέντε ως δέκα μιλιβάτ ανά τετραγωνικό εκατοστόμετρο.»