Το «Ζαχαρόψωμο» και ο «Καμπούρης» του Ρίο

Από τον ανταποκριτή του Ξύπνα! στη Βραζιλία

«ΔΕΝ υπάρχει ωραιότερη πόλη σε ολόκληρη τη γη». Με τα λόγια αυτά περίγραψε το Ρίο ντε Τζανέιρο ο Αυστριακός ρομαντικός Στέφαν Ζβάιτζ. Σίγουρα, από τις κορυφές των βουνών Πάου ντε Ασούκαρ (Ζαχαρόψωμο) και Κορκοβάντο (Καμπούρης), που το ύψος τους προκαλεί ίλιγγο, η θέα του Ρίο κυριολεκτικά σου κόβει την ανάσα.

Κοιτάζοντας από αυτές τις δυο φημισμένες βουνοκορφές, ένα πανόραμα ομορφιάς απλώνεται μέχρι εκεί που φτάνει το μάτι. Υπάρχουν κόλποι μικροί και μεγάλοι, νησιά, ακρογιαλιές, βράχοι που εκτείνονται γυμνοί δεκάδες μέτρα ως τον ουρανό, όπως και βουνοπλαγιές γεμάτες καταπράσινα δάση, μια αστραφτερή θάλασσα που διαρκώς αλλάζει χρώματα, και, βέβαια, η ίδια η πόλη.

Το Ρίο παρουσιάζει μια χαρακτηριστική γοητεία, με τις συνοικίες του, που είναι στριμωγμένες μέχρι και στην τελευταία διαθέσιμη γωνιά, να εκτείνονται μέχρι επάνω στις πλαγιές των βουνών και μέχρι τα πιο χαμηλά παρακλάδια τους. Και τι συνονθύλευμα αρχιτεκτονικών σχεδίων! Αποικιακά κτίσματα πλάι σε υπερμοντέρνα κτίρια, που περικλείονται από φτωχογειτονιές γαντζωμένες παράτολμα στους μικρούς λόφους.

Το Βουνό Πάου ντε Ασούκαρ

Βρίσκουμε την πρώτη περιγραφή του Πάου ντε Ασούκαρ σε ένα γράμμα με ημερομηνία 9 Ιουλίου 1565. Γράφοντας στον ηγούμενό του, ο Ιησουίτης ιεραπόστολος Χοσέ ντε Ανσιέτα αναφέρει «μια πολύ ψηλή βουνοκορφή, σαν ζαχαρόψωμο, που δεσπόζει πάνω στα παρθένα δασοτόπια και στον πυκνό δρυμό». Αυτός ο κωνικός βράχος από γρανίτη, που φτάνει τα 395 μέτρα ύψος, στέκεται σαν φρουρός στην είσοδο του Κόλπου Γκουαναμπάρα.

Μέχρι το 1817 η κορυφή του Πάου ντε Ασούκαρ ήταν απρόσβατη στον άνθρωπο. Το χρόνο εκείνο, μια Αγγλίδα, με επιμονή σαν του Μάρκο Πόλο, αναρριχήθηκε στην απότομη βουνοπλαγιά και ύψωσε τη βρετανική σημαία πάνω στην κορυφή της. Το γεγονός αυτό προκάλεσε τέτοιο σάλο ανάμεσα στους ντόπιους κατοίκους—υπηκόους του βασιλιά της Πορτογαλίας Ιωάννη ΣΤ΄, που τότε κατοικούσε στη Βραζιλία—ώστε την επόμενη μέρα ένας στρατιώτης σκαρφάλωσε κακήν κακώς στην επικίνδυνη πλαγιά, ξερίζωσε την προσβλητική σημαία και την αντικατάστησε με το έμβλημα της πατρίδας του. Για το απερίσκεπτο αυτό ξέσπασμα πατριωτισμού, απολύθηκε από το στρατό—η Πορτογαλία και η Βρετανία ήταν σύμμαχοι!

Στη Διεθνή Έκθεση που έλαβε χώρα στο Ρίο το 1909, εξετάστηκε η ιδέα να αξιοποιηθεί τουριστικά το Βουνό Πάου ντε Ασούκαρ. Ο δήμαρχος έδωσε την εντολή να μπει σε εφαρμογή ένα σχέδιο κατασκευής τελεφερίκ και το έργο ξεκίνησε τον ίδιο κιόλας χρόνο. Ξεκινώντας από την ακτή Βερμέλα, το πρώτο μέρος του εναέριου τελεφερίκ είχε ολοκληρωθεί μέχρι τις 27 Οκτωβρίου 1912. Τη μέρα των εγκαινίων, 577 άτομα έφτασαν μέχρι την κορυφή του λόφου Ούρκα (γύρω στα 220 μ.), ένα σκαλοπάτι πριν την κατάκτηση της βουνοκορφής του Πάου ντε Ασούκαρ. Το δεύτερο μέρος ήταν έτοιμο στις 19 Ιανουαρίου 1913, όταν 449 άτομα μεταφέρθηκαν με το τελεφερίκ καλύπτοντας τα 750 μέτρα του καταπληκτικού χάσματος για να φτάσουν στην ψηλότερη βουνοκορφή που επί αιώνες αποτελούσε πηγή δέους.

Το αρχικό αυτό τελεφερίκ μετάφερε εκατομμύρια ανθρώπων κατά τη διάρκεια της 60χρονης θητείας του. Ύστερα, στις 29 Οκτωβρίου 1972, αντικαταστάθηκε από αεροδυναμικά μοντέλα κατασκευασμένα στην Ιταλία. Αυτό το νέο τελεφερίκ είναι ικανό να μεταφέρει 1.360 επιβάτες την ώρα.

Το Βουνό Κορκοβάντο

Καθώς στέκεστε στην πλεονεκτική θέση του Πάου ντε Ασούκαρ, μια άλλη βουνοκορφή τραβάει την προσοχή—το βουνό Κορκοβάντο (Καμπούρης)! Αυτός ο βραχώδης λόφος που υψώνεται στα 704 μέτρα, αρκετά μέσα από την ακτή, προσφέρει μια θέα ολόκληρης της πόλης, της παραλίας της, και των γύρω από αυτήν περιοχών.

Το Βουνό Κορκοβάντο είναι πιο προσιτό από το Βουνό Πάου ντε Ασούκαρ, και λέγεται, ότι οι πρώτοι που το ανέβηκαν, και μάλιστα με άλογο, ήταν ο αυτοκράτορας της Βραζιλίας Ντομ Πέντρο Α΄ (1822-1831) και η σύζυγός του Λεοπολντίνα. Από τότε, έγινε ένα από τα αγαπημένα θέρετρα των κατοίκων του Ρίο όπως και πολλών ξένων επισκεπτών.

Ο Ντομ Πέντρο Β΄ εξέδωσε ένα διάταγμα στις 7 Ιανουαρίου 1882, για την κατασκευή ενός σιδηροδρόμου, που εγκαινιάστηκε στις 9 Οκτωβρίου 1884. Ο πρώτος σταθμός, το Κόσμε Βέλχο, βρίσκεται γύρω στα 37 μέτρα πάνω από το επίπεδο της θάλασσας και ο τελευταίος σταθμός βρίσκεται περίπου στα 670 μέτρα πάνω από το επίπεδο της θάλασσας. Το 1912 η γραμμή ηλεκτροδοτήθηκε και οι ατμομηχανές καταργήθηκαν.

Η ελικοειδής ανηφορική διαδρομή, είτε γίνεται με αυτοκίνητο είτε με σιδηρόδρομο, προσφέρει το ίδιο όμορφο θέαμα που προσφέρει και η βουνοκορφή. Το ευχάριστο άρωμα του υγρού τροπικού δάσους, τα πουλιά και οι τεράστιες πεταλούδες με τα ατέλειωτα χρώματα, η ψύχρα κάτω από την πυκνή σκιά και οι ακτίνες του ήλιου, που το εκτυφλωτικό τους φως αναβλύζει ξαφνικά από το πλήθος των ανοιγμάτων, όλα αυτά κάνουν την άνοδο μια αξέχαστη εμπειρία.

Η ‘ωραιότερη πόλη σε ολόκληρη τη γη’; Ίσως για μερικούς—επισκέπτες και μη. Ένα πράγμα, όμως, είναι σίγουρο, ότι το Ρίο ντε Τζανέιρο έχει δυο υπέροχες βουνοκορφές—των βουνών Πάου ντε Ασούκαρ (Ζαχαρόψωμο) και Κορκοβάντο (Καμπούρης)—από τις οποίες μπορείς να δεις και να εκτιμήσεις την ‘ωραία πόλη’.

[Ευχαριστία για την προσφορά της εικόνας στη σελίδα 26]

Photos: Colombo Cine Foto Produçōes Ltda., Rio de Janeiro